BOROWIE

1420 kop. 1455-59 Naborowie (MK 3, 122), 1456 or. Naborowye (TymProc. 351), 1458 or. Naborovye (Warsz. 3, 411), 1467 Batvnorzyany (BulPol. 7 nr 442), 1440 or. Borovyany (Warsz. 2, 665), 1458 or. Borovyani (Tarcz. 1, 416), 1468 or. Borowyany, Borowyani (MK 5, 87v, 88), 1471 kop. XVII w. Borowe, Borowye (KNor. s. 171, 172), 1474 or. Borowyeny (MK 5, 177), 1476! [ok. 1480] Naborowye (Lub. nr 236), 1478 or. Boroviani, Boroviany (Ep. 2, 173), [po 1494-a.1508] or. Borowye (WarszDis. 1, 133); 1506 Borovycze (Ep. 4, 229), 1540 Borove (ASK I 46, 57), 1564 Borovie (ASK I 46, k. 184v, 247), 1567 Borowskye (Czer. XLIII), 1569 Borrowie (ASK I 46, 276), 1573 Borowie (ASK I 46, 320), obecnie wieś nie istnieje, zanikła na skutek wylewów Wisły lub została włączona do wsi Nadbrzeż, 7,5 km na N od Góry Kalwarii.

1. 1420 dystr. czer. (MK 3, 122); 1476! [ok. 1480] pow. czer. (Lub. nr 236; MK 5, 194v); 1506 diec. pozn. (Ep. 4, 229); 1540 n. pow. czer., par. Karczewie (ASK I 46, 57); 1564 par. Karczewie (ASK I 46, 184v) i Radwankowo! (ASK I 46, 247).

2. 1507 inhibicja [wyłączenie swych dóbr z własności wspólnej] przeprowadzona przez Stanisława z Lasek: od kołowrotu Ostrowiec do kołowrotu B. (Czer. XLIII); 1573, 1579 karczma → p. 3.

3. Włas. szlach. 1408-29 Szczepan Luśnia z B., Nabrzeża i Otwocka, h. Jasieńczyk1Należy przychylić się do ustaleń K. Pacuskiego. PacSpis przypisuje dziedzicom z B. i Nabrzeża h. Jasieńczyk, wnioskując z pokrewieństwa Luśniów z właścicielami pobliskiego Otwocka. Bon. 2, 49 wiąże z Luśniami h. Junosza, natomiast Bon. 15, 114 – h. Trzaska lub Junosza. MH 11, 166 przypisuje im h. Przerowa, 1408-29 podsędek czer. (Czer. nr 69; PP 6 nr 144); 1414 sędzia czer.!2Wilska 121 wskazuje, że jest to wzmianka omyłkowa (Iura 3 nr 63); 1417 tenże mężem Fałki (Czer. nr 907); 1420 tenże sprzedaje Stanisławowi z N. swoją cz. w N. za cenę 50 kóp gr pras. (MK 3, 122); 1428 tenże wraz z Wojciechem Chabdzińskim z → Chabdzina poświadczają podział dóbr Obory (ArchPotul. 357, 7-8); 1429 tenże z wymieniony wśród dostojników składających hołd książętom Bolesławowi IV i Eufemii (PP 5 nr 829).

1420-23 Stanisław Luśnia z N., h. Jasieńczyk, dworzanin książ.: 1420 tenże → wyżej; 1423 tenże wymieniony obok Szczepana Luśni w testacji dokumentu ks. Janusza I (Stephano et Stanislao Lusnia subiudico curiensibus; MK 90, 323v).

1440-60 Wawrzyniec Luśnia z B. i Nabrzeża, h. Jasieńczyk, syn Szczepana Luśni z Nabrzeża oraz Fałki (Bon. 15, 114), 1444-46 star. warsz. (Warsz. 2 s. 815, 1017; SHGWarsz. 302); 1446-60 wojski czer. (Czer. CIII; Bon. 15, 114); 1440 tenże z B. wraz z Pawłem z Otwocka pod sankcją kary pięćdziesiąt ręczą Mikołajowi Nyrce3W 1514 r. ŁawWS nr 2610 wzmiankują zm. Nirkę mieszcz. warsz z Warszawy spłatę 40 kóp w półgr bez 2 kóp przez Czesława z Radzymina [pow. warsz.] do najbliższego dnia ś. Jadwigi [15 X] (Warsz. 2, 665); 1448 tenże w ramach podziału dóbr B. i Nabrzeże między siebie a swego brata Jana Luśnię z B., przeprowadzonego przez urodzonego i szlachetnych Wawrzyńca z Sobiń, Piotra [i] Pawła Duckiego oraz Zbrosława z Otwocka, otrzymuje stare siedlisko ojcowskie, a Jan losem (lyossem) inną działkę (area) w B., role w B. i Nabrzeżu przypadają im obu według losowania, a z jeziora, lasów, łęgów i pastwisk mają korzystać po połowie, gdyby natomiast jeden lub obaj z [ich] braci powrócili z Węgier4Można domniemywać, że bracia Wawrzyńca i Jana wyruszyli na Węgry za królem Władysławem zw. Warneńczykiem. Być może zginęli w czasie wojny z Turkami, rodzina liczyła się jednak z ich ewentualnym powrotem i chcieliby otrzymać swoją część, wówczas Wawrzyniec i Jan mają ich spłacić po równo ze swoich działów (MK 5, 87v-88; Bon. 2, 50 za CzerZG 1B, 139); 1458 na tegoż z N. zostaje nałożona podwójna kara pięćdziesiąt, ponieważ nie zapłacił Andrzejowi [rządcy] z Odolan [pow. warsz.] w terminie 2 tyg. zasądzonych mu pieniędzy, a spłatę kary ma zagwarantować sankcja poszóstnej kary pięćdziesiąt (Warsz. 3, 411); 1458 tenże, ponieważ nie spłacił Andrzeja z Odolan, ma zapłacić poszóstną karę pięćdziesiąt (Warsz. 3, 419); 1459 tenże ur. Wawrzyniec z N. wedle zeznania Janusza Rapaty [ze Skoroszy, pow. warsz] spłacił mu już [dług w wys.] 10 kóp gr, lecz do dnia ś. Łucji [13 XII] ma zapłacić jeszcze 4 kopy gr w półgr (Warsz. 3, 558); 1460 tenże (Bon. 15, 114).

1448-58 Jan Luśnia z B. i Nabrzeża, h. Jasieńczyk, syn Szczepana Luśni z Nabrzeża oraz Fałki (Bon. 15, 114): 1448 tenże → wyżej: Wawrzyniec; 1456 tenże pozwany przez Pawła ze Świdra o to, że nazwał go w sądzie rybałtem czyli chłopem i nie chciał uiścić mu kary umownej, w odpowiedzi na zarzuty Jan przyznał, że ma Pawła za dobrego człowieka czyli slachczicza, sąd zaś nakazał mu w ciągu 6 tygodni uiścić karę piećdziesiąt (TymProc. 351, przyp. 490 za CzerZG 1B 500); 1458 tenże w sprawie z Janem z Krakowian [pow. tarcz.] ustanawia swym pełnomocnikiem Jakuba Prackiego (Tarcz. 1, 416).

1457 Mikołaj Luśnia z B. i Nabrzeża, h. Jasieńczyk, syn Wawrzyńca, mąż Katarzyny, zm. bezdzietnie (Bon. 15, 114).

1466-78 Jakub Luśnia z B. i Nabrzeża, h. Jasieńczyk, syn Wawrzyńca: 1466 tenże występuje wraz z bratem Marcinem (Bon. 2, 51; Bon. 15, 114); 1467, 1471, 1478 tenże → p. 6.; 1506 tenże wspomn. jako zm. (Ep. 4, 229).

1466-80 Marcin Luśnia z B. i Nabrzeża, h. Jasieńczyk, syn Wawrzyńca: 1466 tenże występuje wraz z bratem Jakubem (Bon. 2, 51; Bon. 15, 114); 1474 tenże → p. 4; 1476! [ok. 1480] Marcin inaczej Luśnia z N. dla swoich dóbr N. i Nabrzeże oraz osiadłych tam kmieci otrzymuje od ks. Konrada [III] zwolnienie z powinności budowy nowych zamków i warowni (Lub. nr 236; MK 5, 194v); 1480 tenże → niżej: Wawrzyniec; 1493 tenże wspomn. jako zm. (MK 18, 56v).

1468 wciągnięcie do metryki książ. wypisu z ksiąg sądowych czer. dot. wspomn. podziału dóbr B. i Nabrzeże w 1448 r. (MK 5, 87v-88).

1470-1512 Wawrzyniec z B., h. Jasieńczyk, syn Jana Luśni: 1470 temuż wraz z rodzeństwem: Barbarą, Katarzyną i Adamem ich matka Dorota, ż. Jana Luśni [wd. po nim?] zapisuje pewną kwotę pieniężną (Bon. 2, 50 za CzerZG 2 k. 28, 89, 283); 1480 tenże kwituje Marcina Luśnię z B. [z zadośćuczynienia za dobra] (Bon. 2, 51); 1512 tenże z B. → niżej: Jakub.

1493-1512 Jakub z B. i Nabrzeża, h. Jasieńczyk, syn Marcina Luśni: 1493 tenże wraz z braćmi rodzonymi Stanisławem, Pawłem, Marcinem i Andrzejem ss. zm Marcina z B. są skwitowani przez Adama Wilkanowskiego star. w Bratianie [woj. chełm.] z zadośćuczynienia za należną mu macierzyznę po jego matce Katarzynie c. Marcina Brody z Jeżewa [pow. sąch.] sędziego zakr., wniesioną w dobra B. (MK 18, 56v)5Być może chodzi tutaj o Katarzynę, ż. Mikołaja Luśni; 1506 tenże → niżej: Marcin; 1512 tenże w imieniu swoim oraz swego brata Andrzeja kwituje Wawrzyńca Luśnię ze spłaty długu w wys. 8 kóp gr w półgr zaciągniętego przez zm. ur. Jana Gołkowskiego [z Gołkowa w pow. tarcz.] skarbnika warsz. (Tarcz. 6, 124).

1493-1506 Marcin z B. i Nabrzeża, h. Jasieńczyk, syn Marcina Luśni: 1493 tenże → wyżej: Jakub; 1506 bracia z B. [z imienia wymieniony jedynie Marcin] figurują w testamencie Jakuba z Umiastowa-Kręczek [pow. bł.] pleb. w Klembowie [pow. kam.], jako jego dłużnicy po ich zm. stryju Jakubie pleb. w Serocku [pow. nowom.], który pożyczył [od Jakuba] 10 fl. na wykup dziedzictwa zw. Włóki w swoim dziedzictwie [B.?] (Ep. 4, 229)6SHGPłoc. 22 błędnie wiążę tę zapiskę ze wsią Borowice w pow. płoc., nie uzwględniając, że zapiska określa położenie B. w diec. pozn.

1493-1531 Paweł z B. i Nabrzeża, h. Jasieńczyk, syn Marcina Luśni: 1493 tenże → wyżej: Jakub; 1506 tenże → wyżej: Marcin; 1531 tenże sprzedaje swe prawa do B. i Nabrzeża swemu bratu Stanisławowi (Bon. 2, 51).

1493-1531 Stanisław Borowski z B. i Nabrzeża, h. Jasieńczyk, syn Marcina Luśni: 1493 tenże → wyżej: Jakub; 1506 tenże → wyżej: Marcin; [po 1494 – a. 1508]7Daty graniczne zapiski to pierwsze i ostatnie lata występowania w źr. poprzednika oraz następcy Wawrzyńca z Sobiń wojskiego czer., który jest w wspomn. na karcie WarszDis. 1, 133. Na tej samej stronie wspom. są właśc. Czaplina: Jakub i Stanisław Markusz tenże → niżej: podatki; 1531 tenże → wyżej: Paweł; 1531 tenże w imieniu swej ż. Heleny występuje w sprawie ze sław. Janem Drogoszem burmistrzem Starego Miasta Warszawy reprezentowanym przez sław. Macieja Ćwikiełkę krawca (Warsz. 16, 379v).

1493-1512 Andrzej z B. i Nabrzeża, h. Jasieńczyk, syn Marcina Luśni: 1493 tenże → wyżej: Jakub; 1506 tenże → wyżej: Marcin; 1512 tenże → wyżej: Jakub.

1528-64 Teofil Borowski z B., h. Jasieńczyk, syn Wawrzyńca syna Jana Luśni: 1528 tenże zabezpiecza posag swej ż. Agnieszce Całowańskiej, z niej dzieci: Piotr, Stanisław, Jan i Dorota (Bon. 2, 50); 1534 tenże → niżej: Mikołaj; 1538 tenże → niżej: Stanisław; 1464 tenże → niżej: podatki; [b.d.] tenże mężem Anny Świderskiej, z niej ss. Jerzy i Łukasz (Bon. 2, 50).

1529-64 Stanisław Borowski z B., h. Jasieńczyk, syn Wawrzyńca syna Jana Luśni: 1529 tenże zabezpiecza posag swej ż. Petroneli z Chmielewa (Bon. 2, 50); 1534 tenże → niżej: Mikołaj; 1563, 1564 tenże → niżej: podatki.

1534 Mikołaj z B., h. Jasieńczyk, syn Wawrzyńca syna Jana Luśni: 1534 tenże zrzeka się swej cz. w B. na rzecz swoich braci Stanisława i Teofila (Bon. 2, 50 za CzerZG 25B, 44).

1537 Jadwiga i Elżbieta z B. cc. Stanisława Borowskiego są żonami: pierwsza Antoniego Piotrowskiego a druga Łukasza Piotrowskiego (Bon. 2, 51).

1538 Anna z B., h. Jasieńczyk, c. Wawrzyńca, syna Jana Luśni jest ż. Wojciecha Roguskiego (Bon. 2, 50 za CzerZG 10B, 486).

1558 Dorota z B. h. Jasieńczyk, c. Teofila Borowskiego i Agnieszki Całowańskiej jest ż. Jakuba Laskowskiego, a siostrą Piotra, Stanisława i Jana (Bon. 2, 50).

1558 Piotr z B., h. Jasieńczyk, syn Teofila Borowskiego i Agnieszki Całowańskiej: 1558 tenże → wyżej: Dorota.

1558 Stanisław z B., h. Jasieńczyk, syn Teofila Borowskiego i Agnieszki Całowańskiej: 1558 tenże → wyżej: Dorota.

1558-71 Jan z B., h. Jasieńczyk, syn Teofila Borowskiego i Agnieszki Całowańskiej: 1558 tenże → wyżej: Dorota; 1571 jest mężem Perpetuy Święcickiej (Bon. 2 s. 50, tab. genealogiczna po s. 52).

1563 Barbara z B., h. Jasieńczyk, c. Stanisława Borowskiego i Petroneli z Chmielewa jest ż. Stanisława Krakowieńskiego [z Krakowian, pow. tarcz.] (Bon. 2, 50).

1564-76 Wojciech z B., h. Jasieńczyk, syn Mikołaja: 1564 tenże → niżej: podatki; 1565-67 tenże? drabantem na dworze Zygmunta Augusta (M. Ferenc, Dwór Zygmunta Augusta, Kraków 1998, s. 197); 1568 tenże wspomn. jako pozostający na służbie królewskiej (Bon. 2, 50 za: CzerZG 36, 398); 1576 tenże → niżej: podatki.

1566 Wojciech z B., h. Jasieńczyk, syn Stanisława Borowskiego syna Marcina Luśni wspomn. jako zm. mąż Zofii Suffczyńskiej (Bon. 2, 51).

[b.d.] Fryderyk z B., h. Jasieńczyk, syn Stanisława Borowskiego syna Marcina Luśni, zm. bezpotomnie (Bon. 2, 51).

1568-79 Jan Borowski z B., h. Jasieńczyk, syn Stanisława Borowskiego i Petroneli z Chmielewa: 1568 tenże mężem Doroty Sępochowskiej (Bon. 2, 50); 1576, 1579 tenże → niżej: podatki.

[b.d.] Franciszek, Kasper, Anna ż. Piotra Suchodolskiego oraz Dorota z B., h. Jasieńczyk są dziećmi Stanisława Borowskiego i Petroneli z Chmielewa (Bon. 2, 50).

1573-79 Jerzy z B., h. Jasieńczyk, syn Teofila Borowskiego i Anny Świderskiej: 1573 tenże oprawia posag swej ż. Dorocie Płochockiej (Bon. 2, 50); 1579 tenże → niżej: podatki.

Podatki: [po 1494-a.1508] z cz. Stanisława w B. zapłacony jest pobór 3 gr od 2 kmieci siedzących na 1 kw. (WarszDis. 1, 133); 1540-41 pobór od 1/2 wł. os. (ASK I 46 k. 57, 92v); 1563 Stanisław Borowski i wszyscy jego bracia płacą pobór z 3 wł. os. w osadach B. i Nabrzeże (ASK I 46, 123); 1564 Wojciech Borowski płaci pobór od 1 wł. os., a Stanisław Borowski i Teofil Borowski ss. zm. Wawrzyńca płacą każdy od 1 kw. bezkm. (ASK I k. 46, 184v, 247); 1569 pobór od 2 wł. os. i 1 zagr. (ASK I 46, 276); 1573 pobór od 1/2 wł. os, natomiast od 2 wł. os. i 2 zagr. pobór nie został zapłacony, zatrzymany przez wysłannika star. czer. (ASK I 46, 320); 1576 szl. Jan syn zm. Stanisława Borowskiego płaci pobór od 1/2 wł. os. a szl. Wojciech od 1 wł. os. (ASK I 46, 44v); 1577 pobór od 1 1/2 wł. os. (ASK I 46, 372); 1579 Jan Borowski syn Stanisława płaci pobór od 1/2 wł. os., Marcin i Stanisław ss. zm. Wojciecha od 1 wł. os., Jerzy syn zm. Teofila od 1/2 wł. os., pobór od 1 zagr. Bartka (ASK I 46, 449v).

Mieszkańcy: 1579 zagr. Bartek → wyżej: podatki.

4. 1474 Marcin Luśnia z B. otrzymuje od ks. Konrada [III] pr. chełm. dla dobr B. i Nabrzeże z czynszem książ. po 6 gr [od 1 wł. os.] oraz zwolnienie mieszkańców wspomn. wsi od prac przy naprawie starych zamków (MK 5, 177).

6. 1467-78 Jakub Luśnia z B.: 1467 tenże wymieniony wśród szeregu duchownych uzyskujących prowizję papieża Pawła II na beneficja (BulPol. 7 nr 442); 1471-78 pleb. w Serocku (KNor. s. 171, 172; Ep. 2, 173); 1478 temuż oraz kośc. w Serocku uczc. Małgorzata siostra zm. opatrz. Schola przewoźnika w Zgierzu [pow. nowom.] i wójta w Lutobroku [pow. kam.] i jego siostrzeniec Marek, oboje mieszczanie z Serocka przekazują 47 kóp gr z 10 gr., które jest im winien szl. Mikołaj Sisicki, obecny wójt w Lutobroku za wspomn. wójtostwo (Ep. 2, 173).

7. Bon. 2, 49-51; Bon. 15, 114.

Uwaga: Początkowo osada nazywana była Naborowie lub Borowiany analogicznie do leżącej po sąsiedzku i mającej tych samych właścicieli wsi Nabrzeże lub Nabrzeżany. W 1471 r. pojawia się pierwszy oryginalny zapis nazwy Borowe lub Borowie, jaką posługiwano się do czasu zaniknięcia wsi bądź jej włączenia do pobliskiego Nabrzeża, zwanego wówczas również Nabrzeziem. Borowie jest wspomniane pod tą nazwą w 1599 (Bon. 2, 50), ale nie występuje już na mapach: PerthéesMaz., Heldensfeld 1808 i Mapa Kwat. Być może chodzi o Kępę Nadbrzeską, wieś sąsiadującą od wschodu z Ostrowcem, widoczną na Mapie Kwat.

1 Należy przychylić się do ustaleń K. Pacuskiego. PacSpis przypisuje dziedzicom z B. i Nabrzeża h. Jasieńczyk, wnioskując z pokrewieństwa Luśniów z właścicielami pobliskiego Otwocka. Bon. 2, 49 wiąże z Luśniami h. Junosza, natomiast Bon. 15, 114 – h. Trzaska lub Junosza. MH 11, 166 przypisuje im h. Przerowa.

2 Wilska 121 wskazuje, że jest to wzmianka omyłkowa.

3 W 1514 r. ŁawWS nr 2610 wzmiankują zm. Nirkę mieszcz. warsz.

4 Można domniemywać, że bracia Wawrzyńca i Jana wyruszyli na Węgry za królem Władysławem zw. Warneńczykiem. Być może zginęli w czasie wojny z Turkami, rodzina liczyła się jednak z ich ewentualnym powrotem.

5 Być może chodzi tutaj o Katarzynę, ż. Mikołaja Luśni.

6 SHGPłoc. 22 błędnie wiążę tę zapiskę ze wsią Borowice w pow. płoc., nie uzwględniając, że zapiska określa położenie B. w diec. pozn.

7 Daty graniczne zapiski to pierwsze i ostatnie lata występowania w źr. poprzednika oraz następcy Wawrzyńca z Sobiń wojskiego czer., który jest w wspomn. na karcie WarszDis. 1, 133. Na tej samej stronie wspom. są właśc. Czaplina: Jakub i Stanisław Markusz.