CHOSZCZÓWKA

1558 or. Chloszczowka, Hloszczowka, Chosczowka (MK 91, 78), 1560 or. Chosrowka (MK 95, 351v), 1569 Chroscziowka (ASK I 46, 288), 1570 Chrąsczowka (ASK I 27, 88v), obecnie Choszczówka Stojecka, ok. 4,5 km na WNW od Mińska Mazowieckiego.

1. 1564 n. pow. czer., par. Mińsko (ASK I 46, 208v); 1571 pow. warsz., par. Mińsko (ASK I 46, 462v).

2. 1558 Ch. graniczy z Brzózą, gran. prowadzi aż do kopca w kierunku wsi Cyganka postawionego na wzgórzu, który wyznacza kąt gran. inaczej węgieł (alias wegiel) wsi Ch.; krańce włók Ch. i Cyganki [znajdują się] w pobliżu drogi, która biegnie z Arynowa do wsi Dębe i rozgranicza Ch. i Cygankę (MK 91, 78); 1565 Ch. graniczy z Chroślą, Brzózą, Cyganką oraz Iwowym, wsią król.1Wieś Iwowe w par. Latowicz oddalona jest od Ch. o niemal 35 km. Zapis ten jest zatem błędny. Wsią król., z którą graniczyła Ch. było Kobierne, również należące do tenuty Dębe (LM 1565 I 102).

3. Włas. monarsza. 1558 z polecenia króla Zygmunta Augusta komisarze przeprowadzają rozgraniczanie wsi król. Ch. i → Brzóza bpa płoc. (MK 91, 78); 1560 król zabezpiecza kanonikowi pułt. Andrzejowi Świeborowskiemu, staroście osieckiemu i generalnemu administratorowi dóbr król. na Mazowszu, sumę dłużną w wys. 4000 zł na nowo założonych wsiach król. należących do starostwa w Osiecku, tj. na wsiach: Pogorzel, Rudnik, Jaźwiny, Zabieżka, Kąty, Libieże, Wola Poznowska, Niesadna, Żelazna, Kaleń [Kalonka?], Wilkowyja, Stoczek, Gozdowska, Zalesie, Grabianka, Lipówek, Grzebiwilk, Chrząszczówka, Karpiska i Ch.; Andrzej będzie je posiadać aż do czasu spłaty długu (MK 95, 351-352; MS 5/2 nr 8874); 1565, 1569! [recte: 1570] dzierżawcą wsi i folw. Dębe z przyległymi wsiami, w tym Ch., jest Zygmunt Wolski, kasztelan czer. (LM 1565 I s. 97, 102; LM 1569, 101v).

1564-79 pobór: 1564 pobór od 12 wł. os., podatku nie opłacono (ASK I 46, 208v); 1569-71 nie wpisano nic oprócz nazwy wsi (ASK I 27, 88v; ASK I 46 k. 288, 462v); 1573 od 12 wł. os., z powodu nieopłacenia spłata odroczona jako retenta urzędnika starosty czer. (ASK I 46, 333); 1576 [brak danych, zostawiono puste miejsce na wpis] (ASK I 46, 40v; ŹD 224); 1577 zaległość w spłacie od 11 1/2 wł. os. (ASK I 46, 379v); 1579 od 12 wł. os. (ASK I 46, 444; o dacie → Brześce).

1565-[70] wieś w dzierżawie [tenucie] Dębe, wydzielonej ze stwa Osieck: w Ch. jest 18 kmieci na 6 wł. os., z każdej włóki płacą po 24 gr czynszu, co daje 4 zł 24 gr rocznie; 8 zł za owies, 18 gr za gęsi, 1 zł 18 gr za kapłony2Suma ta jest zawyżona, ponieważ obliczono ją od 24 kapłonów, tymczasem od każdej włóki trzeba było dostarczyć po 2 kapłony, czyli w sumie 12. Należność tę poprawnie obliczono w kolejnej lustracji, → niżej, 16 gr za jajka3Stawka wynosiła 30 jajek od włóki, czyli w Ch. kmiecie powinni byli dostarczać 180 jajek, tj. 3 kopy. Lustratorzy zanotowali tymczasem 4 kopy i od tego policzyli dochód. Należność tę poprawnie obliczono w kolejnej lustracji, → niżej, w sumie za daniny 10 zł 22 gr; karczmarz ma rolę, płaci 16 gr czynszu; kilku kmieci warzy piwo na szynk, od każdego waru płacą po 2 szelągi, co przynosi 12 gr dochodu; robocizna wynosi 4 dni na tydzień z każdej wł. os., ponieważ kmiecie osadzeni są na półwłóczkach i na kwartach, 3 razy w roku zobowiązani są do tłoki, przewodów muszą świadczyć tylko w dzień, zaś stróżę i w dzień i w nocy; leśnego opłacają dając po 2 kury od domu, co przynosi 1 zł 6 gr; dochód z kar wynosi 1 zł; w sumie cała wieś przynosi [rocznie] 18 zł 20 gr (LM 1565 I 102); 1569! [recte: 1570] w Ch. jest 18 kmieci na 6 wł. [wymiar czynszu i dochód z niego jak w 1565], pierwsi rewizorzy [tj. w 1565] zapisali, że danina owsa z włóki wynosiła po 8 korców, ale obecnie włodarz, poddani [kmiecie] i urzędnik zeznali pod przysięgą, że zawsze dawali tylko po 4 korce, co daje 4 zł [dochodu] na rok, 18 gr za gęsi, 24 gr za kapłony, 12 gr za jajka, w sumie za daniny 5 zł 24 gr; w ramach opłaty leśnego dają kury [wg tej samej stawki co w 1565]; karczmarz płaci 16 gr czynszu; kilku kmieci warzy piwo, od każdego waru płacą po 2 szelągi, co przynosi 18 gr dochodu (LM 1659, 105v-106).

5. 1565 dzies. z Ch. należy do plebana w Grębkowie [z. liw.] (LM 1565 I 102).

8. Obszar współczesnej wsi nie podlegał dotychczas żadnym pracom archeologicznym, ani stacjonarnym ani nadzorom. Wykonano tu jedynie badania powierzchniowe w ramach AZP (obszar 57-71), w wyniku których pozyskano zabytki ruchome, głównie ceramikę (ułamki naczyń, kafli, grudy polepy). Na tej podstawie stwierdzono ślady osadnictwa z różnych okresów: pradziejów (stan. 22), późnego średniowiecza (stan. 5 i 44) i nowożytności (stan. 19, 22 i 44), a także potwierdzono istnienie nowożytnej osady (stan. 6) i wsi w XVI-XIX w. (stan. 27).

1 Wieś Iwowe w par. Latowicz oddalona jest od Ch. o niemal 35 km. Zapis ten jest zatem błędny. Wsią król., z którą graniczyła Ch. było Kobierne, również należące do tenuty Dębe.

2 Suma ta jest zawyżona, ponieważ obliczono ją od 24 kapłonów, tymczasem od każdej włóki trzeba było dostarczyć po 2 kapłony, czyli w sumie 12. Należność tę poprawnie obliczono w kolejnej lustracji, → niżej.

3 Stawka wynosiła 30 jajek od włóki, czyli w Ch. kmiecie powinni byli dostarczać 180 jajek, tj. 3 kopy. Lustratorzy zanotowali tymczasem 4 kopy i od tego policzyli dochód. Należność tę poprawnie obliczono w kolejnej lustracji, → niżej.