1426 or. Chilicze (MK 333, 36), 1485 Chylicze (MK 18, 21), 1538 Chiliczą (PrzyjęciaSW nr 670), 1540 Chylycze (ASK I 46, 54v), 1541 Chilycze (ASK I 46, 90), 1565 Chelice (LM 1565 I 7), 1569! [recte: 1570] Chelycze (LM 1569, 37v), ok. 2 km na E od Piaseczna.

1. 1441, 1538 pow. czer. (MK 3, 261v; PrzyjęciaSW nr 670); 1525 z. czer. (MK 41, 74); 1540 n. pow. czer., par. Jazgarzewo (ASK I 46, 54v); 1563 pow. grodz. (ASK I 46, 149v); II poł. XVI w. par. Cieciszew (AHPMaz. 2, 156 i mapa).

2. 1485 młyn w Ch., 1525 las w Ch. przy gran. z Oborami → p. 3; 1549 młyn → p. 3: folwark; 1564, 1569, 1570-71, 1573, 1576, 1577, 1579 młyn w Ch., 1564, 1569, 1573, 1576, 1579 karczma → p. 3: pobór; 1565, 1569! [recte: 1570] młyn w Ch. na rz. Jeziorze → p. 3: wieś z folw. w stwie Czersk.

3. Włas. monarsza. 1441 ks. Bolesław [IV] daje Mikołajowi młynarzowi i jego ss. z Ch. 1/2 wł. miary chełm. z łąką w Ch., wolną od wszelkich obciążeń i prac, z czynszem rocznym 1/2 kopy gr (MK 3, 261v); 1485 ks. Konrad [III] sprzedaje opatrz. Florianowi synowi zm. Jana młynarzowi z Piaseczna [pow. warsz.] młyn w Ch., który przeszedł na włas. księcia po śmierci Mikołaja i Maciejowych [dzieci?], razem z polem (area agri) i łąką oraz [pr.] do 1/3 miary [mąki] za 40 kóp gr w półgr (MK 18, 21; MK 338, 10v-11; regest: MK 8, 15-15v bez daty i miejsca; MK8ed. nr 156 z błędną datą roczną 1484)¹Ponieważ sprzedaż miała miejsce w Czersku, a pod zapiską widnieje formuła relacji Mikołaja Falęckiego star. czer., sądzić można, że chodzi o Ch. w pow. czer., a nie Chyliczki w pow. warsz., → Uwaga; 1525 ks. Janusz [III] daje Janowi Oborskiem kaszt. ciech. 10 wł. miary chełm. lasu w Ch., przy granicy z Oborami, z rz. Jeziorą i jej brzegiem, w którym to lesie została właśnie wymierzona przez geometrę ziem. nowa wieś Zawierzbie; darowizna książ. jest zadośćuczynieniem za odstąpienie przez Małgorzatę, żonę Jana, 4 wł. w dobrach książ. Dębe wraz z 1/2 młyna i stawu w Pustelniku [pow. warsz.] (MK 41, 74-74v; regest: Varia I 30, 20-20v; MK 8, 19; MK8ed. nr 199; SHGWarsz. 225); 1539 Jan Oborski kasz. wysz. prosi o wypisanie do metryki książ. dokumentu z 1525 (MK 60, 264-264v; MS 4/1 nr 6623); 1558 król Zygmunt August nadaje dożywotnio Jakubowi Leśnowolskiemu m. Warkę z wsiami Starą Warką i Piasecznem oraz m. Grodziec [Grójec] z wsiami Grodzką Wolą, Ch. i Jastrzębią Wolą wraz z jurysdykcją w tych miastach i wsiach oraz z ich zarządem, za kwotę rocznej arendy w wys. 600 zł (MK 90, 381-382v; MS 5/1 nr 2221; LM 1565 I, 190); 1565 wieś Ch. należącą do tenuty m. Warki dzierżawi Jakub Leśnowolski (LM 1565 I s. 5, 7); 1569! [recte: 1570] wieś Ch. należącą do tenuty m. Warki dzierżawi [Adrian Łoski] wojewodzic Chynowski²Adrian Łoski z Chynowa i Woli Chynowskiej, syn wojewody maz. Jana Łoskiego z → Chynowa (zm. 1535), dostał dzierżawę m. Warka i Grodziec na mocy cesji przeprowadzonej za zgodą króla przez Andrzeja Gniewosza z Sanniewa w 1566 r. (MK 100, 290v-292v; MS 5/2 nr 9875). Bon. 16, 9 niesłusznie podaje, że Adrian „nabył w 1566 r. (…) starostwa wareckie i grójeckie”. Warka i Grodziec należące wcześniej do starostwa czer. zostały zeń wydzielone w osobną dzierżawę w 1558 (LM 1565 I s. XXII oraz s. 190 nr 152) i nie stanowiły w tym czasie odrębnego starostwa (starostw). Istnienie starostwa niegrodowego w Warce w omawianym czasie niezgodnie z brzmieniem cytowanych źródeł podaje również K. Chłapowski, Starostowie niegrodowi w Koronie 1565-1795 (Materiały źródłowe), Warszawa – Bellerive-sur-Allier 2017, s. 296 (LM 1569 k. 35v, 37v).

1540-79 pobór: 1540-41 od 3 wł. os. (ASK I 46 k. 54v, 90); 1564 Paweł włodarz wielm. Jakuba Leśnowolskiego kaszt. warsz. i tenutariusza grodz. płaci od 6 wł. os., karczmy przywoźnej, młyna dziedz. o 2 kołach i 1 zagr. albo rzem. (ASK I 46 k. 174v, 227, 228); 1569 od 6 wł. os., młyna dziedz. o 3 kołach, karczmy dor. przywoźnej, 1 rzem. (ASK I 46, 269); 1570 podstarości [czer.] płaci od 6 wł. os. i młyna dziedz. o 3 kołach (ASK I 27, 84v); 1571 Sebastian Rembiertowski podstarości czer. od 6 wł. os. i młyna dziedz. o 3 kołach (ASK I 46, 463); 1573 od 6 wł. os., młyna dziedz. o 2 kołach i karczmy (ASK I 46, 314); 1576 Grzegorz Włodyka rządca (villicus) wsi Ch. płaci od 6 wł. os., młyna dziedz. o 3 kołach i karczmy dziedz. (ASK I 46, 11v; ŹD 215); 1577 od 6 wł. os. i młyna dor. o 3 kołach (ASK I 46, 355v); 1579 od 6 wł., młyna dziedz. o 3 kołach, karczmy Pawła Tworka (ASK I 46, 387).

1542-71 wieś z folwarkiem w stwie Czersk: 1542 straty, jakie deklarują [kmiecie] we wsi Ch. w związku z powodzią i plagą szarańczy: Jan Praga z ogrodu płaci czynsz 5 gr, deklaruje szkodę w zbożu zniszczonym częściowo z powodu gradobicia a częściowo zjedzonym przez szarańczę: 20 kóp żyta, 2 pszenicy, 2 jęczmienia, 1 prosa, 1/2 grochu; Franciszek Lorcz z ogrodu płaci czynsz 5 gr, deklaruje straty z powodu gradobicia: 20 kóp żyta, 1 pszenicy, 1/2 jęczmienia, 2 prosa, 30 snopków grochu; Tomasz Skoczek z ogrodu płaci czynsz 5 gr, ma straty: 19 kóp żyta, 1 pszenicy, 20 snopków owsa, 1 1/2 [kopy] prosa, 1 grochu; Paweł Duczek z 1/2 wł. płaci czynsz 11 1/2 gr i daje 1 koguta, 15 jajek i 1 gęś, deklaruje straty z powodu gradobicia i robactwa: 20 kóp żyta ozimego, 3 pszenicy, 2 owsa, 1 grochu, 2 prosa; Jakub Zioło z 1/2 wł. płaci czynsz 11 1/2 gr i daje 1 koguta i 15 jajek, jego szkody z w/w powodu: 21 kóp żyta ozimego, 2 pszenicy, 3 jęczmienia, 3 owsa, 2 prosa; Grzegorz Czul z 1/2 wł. płaci czynsz 11 1/2 gr i daje 1 koguta, 15 jajek i 1 gęś, jego straty: 15 kóp żyta ozimego, 1 1/2 pszenicy, 40 snopków jęczmienia, 1 [kopa] owsa, 1 prosa, 30 snopków grochu; Maciej Molenda z 1/2 wł. płaci czynsz 11 1/2 gr i daje 1 koguta i 15 jajek, jego szkody: 20 kóp żyta ozimego, 2 pszenicy, 1 jęczmienia, 1 1/2 prosa, 30 snopków grochu; Grzegorz Włodyka z 1/2 wł. płaci czynsz 11 1/2 gr i daje koguty, jajka i gęsi w takim wymiarze jak inni, jego szkody: 20 kóp żyta ozimego, 1 pszenicy, 1 jęczmienia, 2 owsa, 2 prosa, 30 snopków grochu; Stanisław Włodyka z 1/2 wł. płaci czynsz 11 1/2 gr oraz daje koguty, jajka i gęsi jak inni, jego straty: 20 kóp żyta ozimego, 2 pszenicy, 2 jęczmienia, 1 1/2 owsa, 1 1/2 prosa, 1 grochu; wdowa Kukowa z 1/2 wł. płaci taki sam czynsz i daniny jak wyżej, jej straty: 20 kóp żyta ozimego, 2 pszenicy, 1 1/2 jęczmienia, 2 prosa, 1 grochu; Jan Kukowicz z 1/2 wł. płaci czynsz 11 1/2 gr i daniny jak wyżej, jego straty: 15 kóp żyta ozimego, 1 pszenicy, 50 snopków jęczmienia, 1 kopa owsa, 1 grochu; Wojciech kmieć z 1/2 wł. płaci taki sam czynsz i daniny jak wyżej, jego szkody: 20 kóp żyta ozimego, 2 pszenicy, 1 1/2 jęczmienia, 1 owsa, 2 prosa, 1 grochu; Marcin kmieć z 1/2 wł. płaci taki sam czynsz i daniny jak wyżej, jego szkody: 20 kóp żyta ozimego, 2 pszenicy, 1 jęczmienia, 2 owsa, 2 prosa, 2 grochu; Jan Koniewicz z 1 kw. płaci 5 gr czynszu i daje 1 koguta i 7 jaj, jego szkody: 20 kóp żyta ozimego, 1 pszenicy, 1 jęczmienia, 1 owsa, 1 1/2 prosa, 1/2 grochu; wdowa Kozakowa z 1 kw. płaci 5 gr czynszu i daje 1 koguta i 7 jaj, jej szkody: 20 kóp żyta ozimego, 1 prosa i 30 snopków grochu; Marcin Urbanowicz z 1/2 wł. płaci czynsz 11 1/2 gr, jego straty: 24 kopy [żyta], 1 pszenicy, 1 jęczmienia, 1 prosa, 1 grochu; Andrzej Molendzik z 1/2 wł. płaci czynsz 11 1/2 gr i daniny jak inni od 1/2 wł., jego szkody: 22 kopy żyta ozimego, 1 1/2 pszenicy, 1 1/2 jęczmienia, 1 owsa, 30 snopków prosa i 2 grochu; Andrzej Warda z 1/2 wł. płaci czynsz 11 1/2 gr i daniny jak inni od 1/2 wł., jego szkody: 30 kóp żyta ozimego, 5 pszenicy, 4 jęczmienia, 4 owsa, 1 1/2 grochu, 3 prosa; Maciej Kowal z pola [z] ogrodem płaci czynsz 12 gr, jego straty: 10 kóp żyta ozimego, 1 pszenicy, 80 snopków jęczmienia i 80 prosa; Mikołaj Nasiecz z roli karczemnej płaci czynsz 50 gr, jego szkody: 20 kóp żyta ozimego, 2 pszenicy, 3 jęczmienia, 2 prosa, 1 1/2 grochu; wszystkie łąki w Ch. są [obecnie] zatopione przez wylew rz. Jeziory (ASK LIV 28 s. 191-197); 1565 wieś Ch. wydzielona w dzierżawę warecką razem z m. Grodziec, czynsz z ról kmiecych [ilu?] przynosi 9 zł 2 gr 9 den. rocznie, wiecnego płacą 1 1/2 gr z każdej wł., co daje 12 gr³Wynika z tego, że w Ch. było wówczas 8 wł. os. W tym samym czasie pobór w Ch. płacony był zaś tylko od 6 wł., → wyżej; za daniny, tj. za kapłony, gęsi i jajka przychód wynosi w sumie 2 zł 12 gr; dochód z kar wynosi ok. 1 zł na rok, w sumie ze wsi dochód [roczny] to 12 zł 26 gr 9 den.; dochód roczny z młyna za słody, za żyto i za tłucz [tj. kaszę z wymłóconego, tłuczonego zboża] wynosi 104 zł 8 gr (LM 1565 I 7); 1569! [recte: 1570] we wsi Ch. jest 8 wł. [os.], od 7 1/2 wł. płacą po 23 gr. [czynszu] co daje 5 zł 22 gr 9 den. [rocznie], od 1 kw. płaci 1 [kmieć] za wszystko i za robotę 1 zł, 3 kmieci płaci z kąta roli w sumie 20 gr, czynsz od karczmarza wynosi 1 zł 20 gr, wiecnego płacą 1 1/2 gr z każdej wł., co daje 12 gr, wszystkie te opłaty dają w sumie 9 zł 14 gr 9 den. [dochodu] na rok; za kapłony 1 zł 2 gr, za gęsi 24 gr, za jajka 16 gr, w sumie za daniny 2 zł 12 gr; młyn w Ch. na rz. Jeziorze ma 2 koła walne mączne, młynarz ma od książąt [maz.] pr. do trzeciej miary [mąki], [roczny] dochód z młyna wynosi: za 200 korców żyta 80 zł 16 gr, za 4 korce pszenicy 3 zł 6 gr, za 22 korce słodów 10 zł 8 gr, za 22 korce tłuczy owsianej 4 zł 12 gr, co w sumie daje 98 zł 12 gr (LM 1569, 37v-38); 1570, 1571 wieś w stwie Czersk (ASK I 27, 84v; ASK I 46, 463).

Folwark: 1549 nowe zabudowania: dom mały kryty słomą, z izbą z kominkiem z dwoma oknami ze szklanymi szybami, zagrody dla świń; stare zabudowania: piekarnia z małą izbą i stajnią dla 12 koni i druga mniejsza stajnia dla 4 koni; zagrody dla owiec i cieląt; młyn przy dworze (sub curia) o 2 kołach walnych oraz młyn foluszowy z 1 kołem (ASK I 27, 299v); 1565 dochód [roczny] z folwarku w Ch. za zboże i siano wynosi 112 zł 20 gr, a z gospodarstwa [folwarcznego] od bydła i owiec, za kury i gęsi ok. 19 zł [rocznie], co daje w sumie 131 zł 20 gr (LM 1565 I 7); 1569! [recte: 1570] niewielki folw.⁴W LM 1569, 38v zanotowano, że do dóbr Ch. przynależy wieś Jastrzębia Wola (ok. 2 km na SE od Ch.). Po opisie tejże wsi, na tej samej karcie zapisano informacje dot. folwarku, zaczynając je od stwierdzenia „jest folwark tej wsi…”. Odnosi się to jednak bez wątpienia do Ch., co jednoznacznie potwierdza LM 1565 I 7 zapisem „Folwark w Chiliczach” na średnim gruncie, ma areał podzielony na 2 pola; z jednego pola zbiera się 120 korców żyta (z każdej kopy wymłóci się po 2 1/2 korca) i 40 korców owsa (po 3 korce); z tego przeznacza się na wysianie 42 korce żyta i 20 korców owsa; do sprzedania zostaje: 258 korców żyta za 86 zł i 100 korców owsa za 16 zł 20 gr, w sumie za zboża dostaje się 102 zł 20 gr; z łąk folwarcznych gromadzi się 4 brogi siana, do wykarmienia bydła potrzeba 2 brogi, do sprzedania zostają 2 brogi za 10 zł; wszystko to, czym obrodzi ogród przeznacza się na potrzeby folw.; obora z 18 sztukami bydła: 8 krów dojnych [mlecznych], 3 jałówki, 2 juńce [młode byki] trzyletnie, 4 cielęta, 1 byk oraz z 18 owcami z jagniętami i z 5 świniami, jest 18 gęsi i 40 kokoszy, dochód z folw. za nabiał, wełnę, kury, gęsi i skóry wynosi ok. 12 zł [rocznie]; w sumie dochód z folw. wynosi 124 zł 20 gr; czeladź folw. [stanowi w sumie] 5 osób: urzędnik pobiera 8 zł rocznie, dwórka 2 zł, 2 dziewki razem 2 zł, pasterz 1 zł i 10 gr (LM 1569, 37v-39v).

Mieszkańcy: 1471 Jan młynarz z Piaseczna składa przysięgę w sądzie ziem. czer., że nie ukrywał w młynie w Ch. Mikołaja młynarczyka, który nie oddał dochodów z młyna w wys. 30 kóp gr w półgr Januszowi z Leśnego Młyna staroście czer. (Czer. LXXXV); 1521 opatrz. Tworek młynarz z Ch. poświadcza, że Maciej i Jan młynarze z Piaseczna zwrócili mu 6 kóp gr w półgr (Warsz. 13, 336); 1538 Wojciech Buczko, Stanisław Buczkowic z Ch. → p. 6; 1542 [imiennie wymienieni] kmiecie z Ch. deklarują szkody z powodu gradobicia i plagi robactwa → wyżej: wieś z folw. w stwie Czersk; 1565 Jan syn Grzegorza Włodyki z Ch., 1566 Rosłan szewc z Ch., 1578 uczc. Walentyn z Ch. syn Mikołaja Tworkowica i Doroty → p. 6; 1569! [recte: 1570] czeladź folw. → wyżej: folwark; 1576 Grzegorz Włodyka rządca wsi Ch., 1579 karczmarz Paweł Tworek → p. 3: pobór.

6. 1426, 1428 ks. [Janusz I] przebywa w Ch. (MK 333 k. 36, 58; PP 5 nr 242, 243, 410); 1451 akcja prawna zdziałana w Ch. [wobec księcia] (MK 4, 128v).

1538 Stanisław Biczkowic [Buczkowic] z Ch. syn Wojciecha Buczko, 1565 Jan syn Grzegorza Włodyki z Ch., 1566 Rosłan szewc syn Mikołaja Tworka z Ch., 1578 uczc. Walentyn z Ch. syn Mikołaja Tworkowica i Doroty, przyjęci do pr. miej. Starej Warszawy (PrzyjęciaSW nr 670, 1275, 1298, 1607).

Uwaga: Ch. leżały na prawym brzegu rz. Jeziory. Na lewym brzegu tej rzeki, w odległości ok. 1 km, znajdowały się Chyliczki (Chylice Małe) w z. warsz. w par. Piaseczno, również włas. monarsza, przynależąca do stwa warsz. (SHGWarsz. 31). Ponieważ, zwłaszcza we wczesnych wzmiankach, nazwy obu wsi zapisywano w jednakowym brzmieniu, stąd też nie ma pewności, czy poniższe zapisy odnoszą się do naszych Ch., czy też Chyliczek: [1424] ks. Janusz I daje Mikołajowi synowi Floriana z Piaseczna młyn w Ch. z 10 mr. ziemi z przeznaczeniem na ogród (MK 3, 25v; SHGWarsz. 31); 1444 ks. Bolesław [IV] potw., że Mikołaj młynarz z Ch. sprzedaje swą cz. młyna w Piasecznie Janowi młynarzowi z Piaseczna (MK 3, 313v; SHGWarsz. 31); 1453 Mikołaj młynarz z Ch. wnosi przed sąd z. warsz. pozew o to, że jego sługa (famulus) Stanisław zbiegł do Mikołaja wójta w Piasecznie i teraz służy u niego (familiaris apud ipsem advocatum); Mikołaj wójt za niestawiennictwo na rozprawie płaci podwójną karę (Warsz. 2, 1440).

Niektóre zapisy mogą odnosić się również do Chylic w pow. mszczon. w par. Grodzisko, włas. szlach.: 1438 Mikołaj z Ch. ma otrzymać od Filipa z Wierzuchowa [pow. warsz.] 30 grz. krak. tytułem główszczyzny za swego ojca (Warsz. 2, 597); 1450 Paweł z Ch. ustanawia swoim pełnomocnikiem Dziersława z Targowego [pow. warsz.] w sprawie, którą toczy [o co?] z Jakubem Laskowskim [skąd?] (Warsz. 2, 1235); 1506 czcig. Paweł z Ch. podpisek wysz. przez swego rządcę (gubernator) Brykcego Kopańskiego z Rembertowa [pow. warsz.] wnioskuje o zapłatę 2 kóp gr w półgr i 20 gr przez Marcina i Mikołaja z Wierzuchowa (Tarcz. 5, 16).

Do Chyliczek w z. warsz. można natomiast odnieść zapiskę nie wykorzystaną w SHGWarsz.: 1511 Jakub Ciołek z Powsina [pow. warsz.] pozywa kmieci książ. z Ch. o zajęcie bydła (Warsz. 10, 895). Skargę rozpatrywał sąd ziemski w Warszawie, właściwy dla pozwanych z racji ich miejsca zamieszkania.

Nie można zaś jednoznacznie rozstrzygnąć, do których Chylic – w z. czer., z. warsz., czy z. soch. odnoszą się następujące zapisy mówiące o przyjęciu pr. miejskiego: 1519 Jakub Gedus piwowar z Ch., 1525 Marcin Marzyan z Ch. i Grzegorz Marcinkowic z Ch. przyjęci do pr. miej. Starej Warszawy (PrzyjęciaSW nr 197, 321, 322).