1494 Boguszewo (NGABM 1744-1-1, 27), 1496 Boguszewo (KDKW, 512), 1502 Bogvschow, Bogvschowo (KDKW s. 626-627), 1510 до Богушова (LM 8, 356), 1529 Bogvschowo (VUB, f. 5-A27-4761, 4), 1529 до Богушова (ASD 1, 26), 1534 Boguszewo (AAB, Akta Archidiakonatu Białostockiego, 2.1.18), 1546, 1547, 1551 Boguszewo (ZZG 55 s. 75, 104; AGAD perg. 7685), 1569 Bogussew (MK 108, 67v), 1569 Boguszewo (Kapicjana 32, 320), 1571 Bogussewo (ASK LVI 69 k. 65, 75), 1576 Boguszewo (LWP 1570-1576, 75), b.d. [między 1545 a 1564] Bogussewo (VUB, f. 23-131), b.d. [po 1561] Bohuschewo (VUB, f. 23-132), b.d. [XVI w.] Boguszovo (VUB, f. 23-135), 1602 Boguszewo (LWP 1602, 29), 9,5 km na W od Knyszyna.

1. 1529 pow. goniądz. (CDIAUK 966-1-98, 146), po 1536 pow. biel., 1561 stwo knysz. (Chomętowski, Materiały, 241); par. katolicka Trzcianne (KDKW s. 626-627; ASK I 47, 629), diec. wil. (AHP Podlasie, 282); 1571 par. prawosł. własna, diec. metropolit. (ASK LVI 69, 65v).

2. 1494 młyn wójt. (NGABM 1744-1-1, 27); 1514 B. graniczy z Głębokim Stokiem, (TrML 203 s. 30-31); 1529 droga wielka z B. do Grodna (ASD 1, 20); 1569 i 1571 młyn → p. 3; 1571 staw na rz. → Boguszówce.

3. Włas. monarsza, od 1505 szlach. i po 1536 ponownie monarsza, leżała na terenie dóbr rajgr.-goniądz. i dzieliła ich losy (→ Goniądz, → Rajgród); 1536 odebrana na mocy wyroku król. Radziwiłłom i przyłączona do domeny wielkoks. (ASD 1 s. 18-24).

1494 wlk. ks. Aleksander nadaje wójtostwo w B. Andrzejowi Hrehorowiczowi [Niewiarowskiemu] (NGABM 1744-1-1, 27; Kapicjana 32 s. 1-5).

1510 król Zygmunt [I] w nagrodę za budowę i utrzymanie 4 mostów na odcinku od Straży do B., w tym na rz. Jaskrze, nadaje wdzie wil. Mikołajowi Radziwiłłowi pr. do poboru myta mostowego w jego majątku B. (AGAD perg. 1393; LM 8, 356).

Przed 1514 B. rozmierzone na wł. (TrML 203 s. 30-31).

1532 król Zygmunt [I] rozpatruje skargę ziemian biel.: Piotra Jeskowicza Boguszowskiego, jego br. i stryja Bogdana Kuczyńskiego („Kuhnińskim”) na br. Zygmunta i Lenarta Andrzejewiczów Niewiarowskich o zabranie ich pól i sianożęci, gwałtowny najazd na ich zabudowania i nie dopuszczenie do udziału w wójtostwie w B. Oskarżeni nie stawili się na terminy sądowe przed wdą wil. [Olbrachtem Gasztołdem] i królem. Monarcha nakazuje sędziemu ziem. biel. Jerzemu Raczce rozsądzenie sprawy według pr. z. biel. (LM 17, 266).

1536 dworzanin królowej Bony Aleksander Szpyrka oskarża Elżbietę, ż. Mikołaja Radziwiłła¹Fakt pozywania Elżbiety z Gasztołdów Radziwiłłowej wskazuje, że cała sprawa miała miejsce co najmniej kilka miesięcy wcześniej, jeszcze przed odebraniem dóbr Radziwiłłom, że gdy jego br. Łukasz Sadowski jechał z poddanymi star. brzeslit. Aleksandra Chodkiewicza, Bohdanem i Łuczką z towarami do Knyszyna, mieszkańcy B. napadli na nich, ograbili z rzeczy o wart. 50 kóp gr, a Sadowskiego zabili. Szpyrka żądał wypłaty główszczyzny. Reprezentujący Elżbietę, Jan Radziwiłł zgłosił, że poddany star. brzeslit. Komorowski, pozwał o to w sądzie ziem. szl. Zygmunta i Jana Niewiarowskich, a nie Boguszewian. Szpyrka miał sprawę w sądzie komisarskim, ale komisarz Radziwiłłowej nie dopuścił do zasądzenia główszczyzny. Król nakazał Szpyrce złożenie przysięgi, że br. zginął z rąk mieszkańców B. i nakazał wypłatę główszczyzny zgodnie ze Statutem Lit. (LM 19 s. 134-135).

1546 Małgorzata ż. Macieja Grochowarskiego [z Ks. Maz.] i Elżbieta ż. Michała z Moniek, obie cc. zm. Zygmunta Niewiarowskiego, darują swe dobra ojczyste w Niewiarowie, Skwarkowszczyźnie i Tatarczyźnie oraz młyn w B. na rz. Boguszówce Małgorzacie wd. po Mikołaju Pęskim i jej ss. Mikołajowi, Erazmowi, Cherubinowi i Bartłomiejowi (ZZG 55, 75), → p. 4.

1554 Sokołda z B. występuje jako śwd. zapisu przez mieszcz. knysz. Marka Franka domu w Knyszynie ż. Katarzynie (MaroszekKnyszyn, 97); 1571 część B. (4 wł. 15 mr.) włas. szl. Sokołdów. Dodatkowo Panas Sokołda posiada 1/2 wł., ale z obowiązkiem opłat jak inni poddani. Łukaszowa Sokołda ma 1 1/2 wł. z czego 1 wolna na bojarstwo (ASK LVI 69, 66v).

1569 krajczy lit. Jan Kiszka wraz z matką Anną Radziwiłłówną zapisują młyn Ruda i staw na rz. Nereśli w B. Maciejowi Siekluckiemu (MK 108 k. 67v-68; Kapicjana 32 s. 319-323).

1571 młynarz Paweł → p. 2. Posiada półwł., kiedyś obciążony opłatami, potem przekazany na ciesielstwo i z niej ma pełnić roboty ciesielskie na polecenie star. Dodatkowo ogród, ale [wójt] Maciej Sieklicki rości sobie pr. do niego (ASK LVI 69 k. 67, 84, 84v).

1571 wzm. targ na dzień śś. Szymona i Judy, z którego targowe było dawane dla urzędnika knysz. (ASK LVI 69, 67).

1571 w B. zobowiązani do oddawania dani miodowej: wd. Hawryłowa i Chmiećkowa, Oleksy Ciecrechej, Denis Arcimowicz i Paweł Mańkiewicz (ASK LVI 69, 84v).

4. wójtostwo. 1602 w jego skład wchodziły: B., Trzcianne, Zubole, Zalesie, Zaprudzie, Krasowo i Gińcze (LWP 1602, 27). 1494 wlk. ks. Aleksander nadaje wójtostwo Andrzejowi Niewiarowskiemu (NGABM 1744-1-1 k. 27-27v); 1523 wójt Marcin syn zm. Andrzeja z Niewiarowa (CDIAUK 966-1-98, 146); 1529 wójt z B. miał piec smolny na rz. Jaskrze (ADS 1 s. 16, 32)²Wspomniany dok. jest publikowany pod datą 1536 r., ale J. Maroszek (Maroszek, Pogranicze s. 81), słusznie zauważył, że oddaje on podział dóbr rajgr.-goniądz. na 4 cz. funkcjonujący jeszcze za czasów Radziwiłłów. Jeden z właścicieli bp żmudzki Jerzy Radziwiłł zmarł w 1529 r., więc jest to stan podziału sprzed tej daty; 1547 Maciej Sieklucki wykupuje za 46 kóp gr wójtostwo w B. i Trzciannem z rąk Małgorzaty ż. Macieja Grochowarskiego i Elżbiety ż. Michała z Moniek, cc. zm. Zygmunta Niewiarowskiego (ZZG 55 s. 106-107)³Transakcja ta nie była przypadkowa. W 1547 r. Sieklucki ożenił się z Heleną z Zielepuhów, wd. po Leonardzie Niewiarowskim, wójcie boguszewskim – LWP 1602, s. 28, przyp. 53; 1547 tenże wzm. jako wójt w B. i Trzciannem (ZZG 55, 104); 1571 wolna wł. tegoż wójta (ASK LVI 69, 65v; MaroszekGoniądz, 175); 1573 3 wł. wójt. (ASK LVI 110, 56).

1577 wzm. Dorota Wlewska, wd. po Macieju Siekluckim z ss. Mikołajem, Wojciechem i Aleksadrem (ZZG 55, 698).

5A. 1496 wlk. ks. Aleksander nadaje kośc. w Trzciannem meszne, ale zwalnia z niego Rusinów z B., gdyż zostali oni osadzeni na surowym korzeniu, chyba, że któryś będzie chciał należeć do obrządku łacińskiego (KDKW, 511); 1502 wójt z B. Andrzej Niewiarowski funduje altarię pod wezwaniem ś. Andrzeja, przy kośc. w Trzciannem i zapisuje na nią m.in. dochody ze swojego młyna wójt. w B. (KDKW s. 626-627).

1534 król Zygmunt August potw. przyw. fundacyjny kośc. w Kalinówce wystawiony w 1511 przez Mikołaja Radziwiłła i zapisuje dodatkowo dzies. snop. z niektórych wsi monarszych. w tym z B. (AAB, Akta Archidiakonatu Bialostockiego, sygn. 2.1.18; W. Wróbel, Dzieje kościoła parafialnego w Kalinówce Kościelnej do końca XVI w., w: Parafia w Kalinówce Kościelnej 1511-2011. Pięć wieków historii, red. A. Szot, Białystok-Kalinówka Kościelna 2011, s. 103-105).

5B. cerk. prawosł. fund. między 1564 a 1571 r.⁴Brak jej w lustracji 1564 r., z kolei wł cerk. pojawiają się w 1571 r. Inwentarz z 1569 r. nie opisuje wsi i jej areału, a wspomina jedynie folw → Uwaga; 1571 1 wł. wolna na popa i obręb w → Zalesiu (ASK LVI 69 k. 65v, 68); 1580 „ubogi” pop z B. opłacił pobór z cerk. od 1 wł. os. (ASK I 47, 629); 1602 do popa boguszewskiego należały 2 wł. w B. (LWP 1602, 29).

6. 1561 gradobicie zniszczyło cz. upraw zboża, które następnie wykorzystano do odkarmiania wychudzonych wołów przetransportowanych na mocy decyzji króla w okolice Knyszyna (Chomętowski, Materiały, 258).

Uwaga: W przechowywanej w VUB w fondzie 23 niedatowanej mapie stwa knysz. z XVI w. (sporządzonej między 1545 a 1574 r.) pokazane jest B. wraz z cerk. Świątynia jest jednak niemal na pewno jedynie artystyczną wizją, gdyż wyglądem przypomina dawne, murowane świątynie występujące jedynie w dużych ośrodkach miej. na Rusi (VUB, f. 23-131).