BRZEZINKA

(1385 Presinka, Brzezinka, Brzesynka, Březinca, Brzezyncze, Brzezinky, Brzezinki) 2,5 km na W od Oświęcimia.

1. 1457 ks. ośw. (GrünMark. 2 s. 609); 1488 ziemia ośw. (Mp. 5 Q 180); 1492-4 dystr. ośw. (MS 2, 65, 424); 1581 pow. śl. (ŹD s. 97); 1470-80 n. par. Oświęcim (DLb. 2 s. 224).

2. 1385 łąka w B. nad rz. zw. Strumień z zaroślami [na MObrębowej las Strumieniec na W przy B.] (ZDM 1, 178; 4, 1071); 1488 obszar B. między rz. Wisłą i Sołą → p. 3; 1508 nazwy ról → p. 3.

3. Własn. szlach., od 1494 król. w stwie ośw. [1384- 1409] przyw. Przemyśla I ks. głogowskiego dla wsi B. → r. 1488; 1385 szl. Tschak [Czak] z P. s. zm. Szczepana de Caschicz [może Koszyce w pow. Olesno] za zgodą braci i krewnych zapisuje testamentem kl. Dominikanów w Oświęcimiu łąkę w P. z zaroślami i krzakami nad rz. zw. Strumień, rezygnując z rocznej pensji 14 sk. gr pras. (ZDM 1, 178; 4, 1071); 1408, 1413 Jan z B. (ZK 5 s. 42; SP 2, 1320); 1440-83 Jan Brzeziński, Bojszowski [z Bojszów na Śląsku] z B. kaszt. ośw. 1483 (OK 88 s. 812; ZZ 13 s. 5; GrünMark. 2 s. 601; SKO s. 58, 62; ZDM 3, 774, 782; Mp. 5 L 50; Bon. Uzupełnienia s. 233; DLb. 2 s. 224); 1456 Jan Brzeziński zgłasza pr. bliższości do tego, co miał w B. pan Nyczek [Niček] stwierdzając, że to jego macierzyzna, po matce siostrze Nyczki (ZZ 12 s. 31); Niczek z B. i jego s. Wacław (SKO s. 58); przed 1457 przyw. Wacława ks. ośw. dla wsi B. → r. 1488; 1457 własn. szlach. w ks. ośw. (GrünMark. 2 s. 609); 1464 pan Brzeziński (SKO s. 43); 1468 pan Marcisz z żoną z Polanki i B. (ZZ 13 s. 49); 1470-80 w B. folwark, łany kmiece (DLb. 2 s. 224); 1488 Zygmunt s. zm. Jana z B. sprzedaje za 700 fl. węg. Klemensowi Brandysowi z Radoczy krojczemu królowej Elżbiety wieś B. w ziemi ośw. i dom w Oświęcimiu wraz z ww. przyw. dotyczącymi B.: Przemysła ks. głogowskiego i Wacława ks. ośw. (Mp. 5 Q 180); 1492 szl. Dorota tenut. B. wdowa po Janie z B. kaszt. ośw., jej pasierb Zygmunt dz. B. s. tegoż Jana → p. 5 (SP 7/2, 1472; GK 23 s. 856); Klemens Brandys z Grabiszyc star. chęć, sprzedaje za 400 fl. z pr. wykupu Piotrowi Czechowskiemu ,,de Schimborgk” B. w ziemi i dystr. ośw. wraz ze starymi przyw. (MS 2, 65); 1494 Jan Olbr. kupuje za 1200 fl. węg. od Zygmunta z B. tę wieś w dystr. ośw. (MS 2, 424; Prochaska s. 92; RI s. 233; ZZ 12 s. 311); 1494, 1501, 1502, 1503, 1504 własn. król. w stwie ośw., zapisy sum, → Oświęcim starostwo i zamek (MS 2, 422; 3, 5, 141, 450, 851, 1834-5); 1508 kmiecie płacą nierówne czynsze. Lipowski, Kurek, Bogusz, Luczka, Jan Kotlysz, Kowal, Piotr Krysa, Gawron1Metryka Józefińska wymienia role: Gawronowską, Baranowską, Kulowską, Baran1Metryka Józefińska wymienia role: Gawronowską, Baranowską, Kulowską, Wiesolek, Serapka, role puste: Burkowskie, Grodecka, Krupa. Zagrodnicy płacą po 11 gr: Olszyczka, Marcin Ziajka, Kopysta, Stan. Skrzypiec, Nosal, Jan Dainek, pusta zagroda Kazyzycz. Karczmarz, ponieważ jest woźnym, nie płaci 24 gr czynszu. Kmiecie dają po 10 jaj i 2 koguty. Pracują wg rozkazu, wożą rzeczy z folwarku do zamku, drzewo dla dworu, który mają naprawiać i grodzić, podobnie i puste siedliska. Pracują przy sianokosach na wyznaczonych łąkach. Zagrodnicy naprawiają bramy dworu. Wszyscy mają pr. wycinania w lesie na własne potrzeby. Folwark wysiewa 6 małdrat. 5 ról pustych kmiecych i zagroda są obsiewane dla dworu, a jedną uprawia Bogusz i ma wolniznę. Kąty ról, zastawiane przez dawnego dz. wsi Brzezińskiego, są obecnie też w zastawie za 30 fl. Są też kąty ról uprawiane przez kmieci wg dawnego przyw. (In. O 1/1 k. 13, 30v-31); 1525 folwark B., dworka Jadwiga, służąca Urszula i Katarzyna (tamże k. 125); kmiecie z Kobiernic i B. zwozili siano z łąki → Skarcz do Oświęcimia (tamże k. 126 v); 1537 kmiecie płacą rogowe po 2 gr od krowy lub 2 jałowic: Wiesolek od 4 krów i 4 jałowic, Rusek od 2 krów, Gawron1Metryka Józefińska wymienia role: Gawronowską, Baranowską, Kulowską od 3, Stosz od 6 i 3 jałowic, Żmuda od 2 krów, wd. Janowa od 8 i 2 jałowic, Baran1Metryka Józefińska wymienia role: Gawronowską, Baranowską, Kulowską od 5 krów, Wyontel od 5, Wandaszan od 6, Wolny od 7 i 4 jałowic, Kula1Metryka Józefińska wymienia role: Gawronowską, Baranowską, Kulowską od 10 i jałowicy, Sendek od 4 krów, Łukowa od 4 i jałowicy, Wojtek od 2 krów, Szymek od 2, Kurek od 7, Lipowska od 12, Paweł zagr. od 4, Pierzchała od 1 (In. O 1/2 k. 6); 1549 na folwarku w B. i Babicach hodowano: 18 krów, 6 wołów, 1 junaka, 4 ciołki, 22 cielęta, 9 świń, 120 kur, 46 gęsi, 24 kaczki, 1 ul k. domu i 1 w lesie; siano: żyto, pszenicę, owies, tatarkę, jęczmień, groch, konopie i proso (In. O 1/2 k. 85); 1564 15 kmieci robotnych na nie pomierzonych rolach płaci nierówne czynsze, płacą z pustych domków, dają po 4 kapłony i po 20 jaj. 6 zagr. płaci po 14 i 12 gr i daje po 2 kapłony i 10 jaj. Karczmarz szynkuje piwo i płaci czynsz. Jeśli żołędź obrodzi, płacą żyrowego po 2 gr od świni. Na folwarku uprawia się: pszenicę, żyto, owies, groch, jęczmień, tatarkę, proso, konopie; w oborze: krowy, byk, cielęta, świnie, gęsi, kury (LK 1 s. 236-7).

5. 1492, 1496, 1502, 1529 dzies. snop. z folwarku dla prepozyta ośw., → Oświęcim (SP 7/2, 1472; OK 15 s. 446-52; 21 s. 158-9; LR s. 210); 1492, 1529 dzies. pien. z łanów kmiec. wart. 4 grz. 13 gr i 2 ternarów scholasterii krak. (SP 7/2, 1472; LR s. 293).

7. → Babice.

1 Metryka Józefińska wymienia role: Gawronowską, Baranowską, Kulowską.