CHOLERZYN

(1402 Wola Morawiczka, 1414 Chorzelin, Wola, 1434 Wolya Chorzelin, 1446 Wolya Morawiczska, 1476 Volya alias Chorzelin, 1487 Wola alias Cholerzyn, 1499 Chorzelyn, 1524 Volya Morawiczka, 1529 Cholyerzin) 12 km na W od Krakowa.

1. 1476 n., pow. krak. (GK 20 s. 255); 1581 pow. prosz. (ŹD s. 37); 1470 n. par. Morawica Mała (DLb. 2 s. 44).

2. 1446 Spytko z Morawicy i jego bratanek Jan sprzedają za 40 grz. i 2 postawy sukna angielskiego Janowi z Tęczyna wwdzie krak. całe bagno czyli błota do nich należące, położone między Morawicą a Wolą Morawicką (dziś w Morawicy łąki zw. Błota; UN 1 s. 20]. Jan z Tęczyna na całej szerokości i długości tego bagna może założyć sadzawkę. W wypadku zalewania wodą z tej sadzawki łąk i lasów Spytka i Jana winien Tęczyński sadzawkę podsypać, by nie czyniła szkód. Gdyby wwda nie mógł założyć na bagnie sadzawki, może zmienić je w łąki lub w inny sposób spożytkować (DSZ 203); 1470-80 Ch. sąsiaduje z Śmierdzącą [dziś Kryspinów] i Liszkami (DLb. 3 s. 186); 1476 Wola czyli Chorzelin położony k. granic Morawicy (GK 20 s. 255).

3. Własn. szlach. 1402 Jan z Tęczyna kaszt. krak. zapisuje po swej śmierci swoim ss. Andrzejowi, Nawojowi i Piotrowi zamek → Tęczyn z wsiami, m. in. z Wolą Morawicką; 1414 Nawój i Piotr z Tęczyna zastawiają za 400 grz. Janowi z Tarnowa [pow. pilzn.] wwdzie krak. swoje wsie: Morawica, Wola i Kostrzec; Anna [z Goraja, pow. lubelski] wd. po Andrzeju z Tęczyna kaszt. wojnickim i jej ss. Jan i Nawój z jednej strony oraz br. Nawój i Piotr z Tęczyna [br. ww.. zm. Andrzeja] z drugiej strony dzielą dobra. Nawojowi przypada cz. zamku → Tęczyn z wsiami, m. in. z Chorzelinem; 1419 Jadwiga ż. Nawoja z Tęczyna oddala prawnie, przez okazanie zapisów posagu i wiana, roszczenia Mik. Siestrzeńca z Będzina z tytułu długu jej męża do Morawicy, Kostrzca, Woli i do połowy innych dóbr jej zapisanych (SP 2, 919, 1341, 1347, 1635); 1421 Adam karczmarz z Chorzelina (wg ind. WAP); 1422 Teodryk mieszcz. krak. i Piotr włodarz z Morawicy winni udać się do Chorzelina w celu ocenienia, ile siana kupionego przez Teodryka zabrano na szkodę tegoż (GK 2 s. 38); 1423 → p. 4; Bernard kmieć i Więcław młynarz z Chorzelina (wg ind. WAP); 1430 Jadwiga wd. po Nawoju z Morawicy [i Tęczyna] ż. Jana Koli z Daliowej [ziemia sanocka] zeznaje, że jej mąż Jan Kola spłacił 340 grz. długów jej zm. męża zapisanych na należnych jej z racji wiana i posagu wsiach: Baczyn, Morawica, Wola, Kostrzec, Nawojowa Góra i tym samym odzyskał pr. do nich (SP 2, 2303); 1434 tenże Kola pkom. królowej zapisuje swej ż. Jadwidze c. Męciny z Gowarczowa [pow. opocz.] 200 grz. wiana na połowie dóbr: Morawica, Wola Chorzelin, Kostrzec i [Nawojowa] Góra (ZK 10 s. 160); 1438 Jan z Tęczyna wwda sand. i star. lubelski oraz jego br. Andrzej z Tęczyna dzielą dobra. Janowi przypada zamek → Tęczyn z wsiami, m. in. z Morawicą, Nawojową Górą, Chorzelinem i Kostrzcem, które winien wykupić z rąk Jadwigi ż. Jana Koli, trzymającej te wsie z racji wiana i posagu; 1440 Jadwiga wd. po Janie Koli z Daliowej zrzeka się za 230 grz. wszelkich pr. do wiana i posagu, zapisanych przez jej pierwszego męża Nawoja z Tęczyna na czterech ww. wsiach, w tym na Woli (SP 2, 2760, 2836-7); Jan z Tęczyna wwda krak. sprzedaje za 600 grz. Mik. Wierzynkowi ze Śledziejowic Morawicę i Wolę z pr. odkupienia za tę samą sumę w określonym terminie (GK 6 s. 434-5); 1446 → p. 2; Jan z Tęczyna wwda krak. zastawia za 500 grz. [swej siostrze] Annie wd. po Zbigniewie z Brzezia marszałku Królestwa Polskiego cały czynsz z swoich dóbr dziedz. w Morawicy i Woli Morawickiej, z zachowaniem dla siebie robocizn (SP 2, 3256); 1470-80 właśc. Woli Gabriel z Tęczyna. Ł. kmiece, karczma z rolami (DLb. 2 s. 44); 1476 Stanisław z Tęczyna pkom. chełmski za zgodą swego niedzielnego br. Gabriela z Tęczyna zastawia za 350 fl. węg. Marcinowi z Mnikowa swoją wieś Wolę czyli Chorzelin (GK 20 s. 255); 1487 Gabriel z Tęczyna dz. Woli czyli Cholerzyna (GK 22 s. 758); 1489, 1490-4, 1496, 1498-500, 1508 pobór z 3 ł. w Woli czyli Chorzelinie, Woli Chorzelin, Chorzelinie (ŹD s. 432; RP s. 131, 157, 171, 187, 201, 63, 31, 1, 239, 332); 1512 sąd król. wyrokuje, że br. niedzielni Jan i Stan. Tęczyńscy ss. zm. Gabriela z Tęczyna, dziedzice Morawicy i Woli winni zwrócić Wawrzyńcowi Myszkowskiemu wojewodzicowi łęczyckiemu 500 fl. długu. Jeśli nie zwrócą, winni dobra Morawicę i Wolę uwolnić od swego br. Andrzeja Tęczyńskiego i przekazać je w ciągu 4 tygodni ― pod groźbą utraty 1000 fl. vadium ― Myszkowskiemu (SP 6, 60); 1524 Zygmunt Stary zezwala Janowi z Tęczyna kaszt. lubelskiemu zastawić za 400 fl. Reginie z Tarnowa zakonnicy w kl. Ś. Agnieszki na Stradomiu 12 1/2 grz. czynszu w wsiach Morawica i Wola Morawicka; 1527 Andrzej z Tęczyna wwda sandom. zastawia za 3000 fl. Wincentemu Świdwie z Szamotuł [pow. pozn.] zamek → Tęczyn z wsiami, m. in. z Wolą (MS 4, 4439, 15 000); 1530 pobór z 3 ł., 1 karczmy dziedz. i 1 młyna dziedz. o 1 kole w Chorzelinie (RP k. 1).

4. 1423 kmiecie z Morawicy i Chorzelina należący do pana Siecieja winni przedłożyć przyw., wg którego mogą odpowiadać w dobrach u pana, a nie przed sądem grodzkim (GK 2 s. 100).

5. 1470-80 dzies. snop. i kon. z całej wsi otrzymują na zmianę dwaj pleb. z Morawicy Małej (DLb. 2 s. 44); 1529 dzies. snop. wart. 8 grz. z całej wsi Cholerzyn plebanowi w Morawicy (LR s. 265).

6. 1444 Bartłomiej i Szczepan „laici” z Woli Morawickiej (OK 6 s. 592).