CHRUSZCZOBRÓD

(1224 Chrosczebrod, Chroszczobrod, Krzosczibrod, Chrosczebrodo, Chrosebrod, Choschebrod, Chroschczebrod, Chrosczebroth) 8 km na SE od Siewierza.

1. 1441 dystr. siew. (ZDM 8, 2326); 1443 n. ks. siew. (GrünMark. 2 s. 626-32); a. 1459 par. Siewierz (Mp. 5 t. F 15); 1459 n. par. własna (tamże); 1470-80 dek. Sławków-Bytom (DLb. 2 s. 194); 1529 dek. Bytom (LR s. 122).

2. 1459 łąka zw. Jakuszowska Łąka (Jacuschowska Lanka); 2 sadzawki nad rz. Mitręgą poniżej młyna → p. 3; 1472 łany: Kruszowski, Jakuszowski ku Tucznejbabie, Chliczowski, sadzawka, rz. [Mitręga], staw przed Zajęcy (przed Zayanczy) → p. 3; 1523 młyn na końcu przy wsi Wiesiółce → p. 3; 1528 stawy → p. 3.

3. Własn. szlach. 1399-1415 Jakusz z Ch., K. h. pół księżyca i 3 gwiazdy [Kucza] (SP 7/2, 1221; DSZ 80; SP 8, 10 463; KK 2, 560); 1399-1415 Sambor, Tschambor z Ch., K. h. jw. (SP 7/2, 1221; DSZ 80; KK 2, 560); 1432 br. Mikołaj pleb. w Ch. i Jan z Ch. mają zapłacić w wyznaczonym terminie 60 grz. gr krak. Mikołajowi z Janowic swemu szwagrowi (gener) z tytułu posagu ich siostry pod gwarancją wypłacania mu rocznie 5 grz. z czynszów (ZK 10 s. 334); Mikołaj z Janowic wyznacza ż. Małgorzacie c. Jakusza z Ch. 200 grz. posagu i wiana na połowie swych dóbr (ZK 10 s. 334); 1438 panna Klara z Ch. odstępuje br. Szczepkowi (Stephkoni) z Ujejsca piątą cz. dóbr przypadłych jej po ojcu i matce w Ch. Brat w zamian ma jej zapewnić dożywocie (ZDM 5, 1435); 1441-9 Jan Chrosczebrodsky z Ch. (SP 2, 2995; ZDM 8, 2326; Mp. 4, 1508); 1441 Szczepko z Ujejsca i Katarzyna c. zm. Wojtka, wnuczka Bierolta dz. Ch. sprzedają Janowi z Mirzowic cz. w Ch. w dystr. siew.: Szczepko za 10 grz. 1/5 cz. folwarku z 1 kmieciem, cz. tę miał od panny Klary c. zm. Bierolta; Katarzyna za 15 grz. 1 1/2 cz. folwarku i 1 1/2 kmieci [= ł. kmiec.], cz. tę odziedziczyła po matce i po dziadku (ZDM 8, 2326); Piotr Sambrowic [Samborowic] z Ch. (SP 2, 2995); 1442 Wacław ks. cieszyński zatwierdza i transumuje na prośbę Jana Mirzowskiego dok. z 1.1438 i 1441 → wyżej (ZDM 3, 638); 1443 w akcie sprzedaży ks. siew. przez Wacława cieszyńskiego bpowi Zbigniewowi [Oleśnickiemu] wymieniono m.in. wieś szlach. Ch., w której książę nie wykonywał pr. książęcego (GrünMark. 2 s. 626-32); 1459 Mikołaj z Mirzowic nadaje plebanowi nowo ufundowanego kościoła w Ch., → p. 5, dom k. kościoła zbudowanego przez Mikołaja, 1 ł. mieszcz. blisko dworu, 1 ł. kmiecy w końcu wsi, wielką łąkę zw. Jakuszowska Łąka, 2 sadzawki nad rz. Mitręgą poniżej młyna, którego pleban nie powinien zalewać, zezwala też plebanowi założyć „piscinulam alias sadzawkam” nad tą rzeką naprzeciw kościoła, a także na wypas bydła w Ch. i wycinanie drzew w lasach (Mp. 5 t. F 15); 1470-80 dz. Mik. Mirzowski h. Gryf, folwark, 15 ł. kmiec. (DLb. 2 s. 194); 1472 magister Jan i Mikołaj dz. Mirzowic i Ch. zmieniają uposażenie pleb. Pawła w Ch., ponieważ łan kościelny zw. Kruszowski k. wygonu jest piaszczysty. Biorą go dla siebie w zamian za łan ze swego folwarku zw. Jakuszowski z przeciwnej strony kościoła ku Tucznejbabie, blisko łanu plebańskiego zw. Chliczowski. Ponadto dają plebanowi miejsce na sadzawkę z przeciwnej strony dworu, od grobli nad sadzawką młyńską blisko rzeki ku polom i lasom aż do emissorium alias do upusty sadzawki przed Zajęcy, jeśli upust byłby w innym miejscu, to do grobli, tak by pleban mógł spuszczać wodę do sadzawki, którą ma założyć i do nadanej mu uprzednio innej sadzawki z dworskiej sadzawki położonej wyżej. Pleban otrzymuje też dom pro magistro seu ministris z przeciwnej strony kościoła ku wsi; magister będzie też miał pół stajania roli na ogród, dzies. pien. 16 sk. z sołectwa w Tucznejbabie, kolędę w całej parafii, oraz obiady u plebana w określonych terminach (OK 142 s. 16-7; Mp. 5 t. N 289); 1423 Katarzyna Mirzowska ma na Ch. zapisaną oprawę przez zm. męża Franciszka Mirzowskiego, którą ma jej wypłacić brat męża Mikolasz Mirzowski (Varia 4); tenże Mikolasz zastawia Janowi Ujejskiemu sędziemu siew. cz. w Ch., wyłączając z zastawu młyn na końcu wsi przy wsi Wiesiółce (tamże); 1528 tenże Mikolasz sprzedaje za 930 fl. Stan. Podczaszemu kuźnikowi z Ciszówki Ch. i Mirzowice ze stawami na gruncie Gołuchowic (tamże); 1530 Ch. wymieniony w pow. krak. bez danych (RP k. 4).

5. 1224 bp krak. Iwo nadaje kościołowi w Sączowie dzies. m. in. w Ch. (ZDM 4, 871); 1459 bp krak. Tomasz eryguje ufundowany, zbudowany i uposażony przez Mikołaja z Mirzowic kościół par. w Ch. w ks. siew. pod wezwaniem Nawiedzenia NMP, ŚŚ. Stanisława i Bernarda. Uposażenie plebana w role → p. 3. Bp nadaje kościołowi dzies. snop. z ról kmiec. w Sączowie, która zostaje zamieniona z plebanem z Sączowa na dzies. snop. z ról kmiec. w Ch. i Trzebiesławicach, należącą dotąd do tegoż plebana. Pleban z Ch. dostaje też dzies. z folwarków w Ch. i Mirzowicach oraz dzies. pien. w Wysokiej i Sikorce wraz z kolędą, denarem Ś. Piotra i innymi zbiórkami, co przedtem należało do plebana w Siewierzu. Pleban Ch. będzie także wybierał kolędę i denar Ś. Piotra w Ząbkowicach i Tucznejbabie oraz w tej wsi dzies. snop. od sołtysa i pien. od 2 jego zagrodn., co należało do plebana w Sławkowie z tytułu pr. parafialnego. Plebani Siewierza, Sławkowa i Sączowa oraz dz. tej wsi Więcław Kaleta odbyli wizytację nowego kościoła w Ch. i zrzekli się na ręce bpa z ww. praw i przywilejów. Bp wciela do nowej par. wsie: Mirzowice, Wysoką, Sikorkę, Ząbkowice, Trzebiesławice i Tucznąbabę. Pr. patronatu dostaje Jan Mirzowski (Mp. 5 t. F 15); 1466 bp laodycejski Paweł, sufragan krak., konsekruje kościół w Ch. i nadaje mu odpusty (Mp. 5 t. M 5); 1467 legat papieski bp Rudolf zatwierdza fundację i erekcję kościoła par. w Ch. i nadaje mu odpusty (Mp. 5 t. M 34); 1470-80 kościół drewn. NMP ŚŚ. Stanisława i Bernardyna ufundowany przez Mik. Mirzowskiego, a erygowany przez bpa krak. Tomasza Strzępińskiego. Dzies. snop. z łanów kmiecych wart. 6 grz. i z folwarku wart. 6 grz. w Ch. plebanowi tamże, który ma tu także 2 ł. z łąkami i 2 stawy z nadania dz. wsi. Do plebana należy też dzies. z sołectwa w Tucznejbabie, dzies. pien. z łanów kmiec. w Sikorce, w której obecnie łany są w całości opust., kolęda w Mirzowicach, dzies. pien. z całej wsi Wysoka. W par.: Tucznababa, Ząbkowice, Sikorka, Mirzowice, Wysoka (DLb. 2 s. 194-5); 1472 uposażenie plebana w role → p. 3; 1481 pleban z Siewierza przeciw Mik. Mirzowskiemu i Janowi pleb. w Ch. o to, że kościół w Ch. został założony i uposażony ze szkodą plebana siew. i bez zgody bpa, kapituły krak. i plebana z Siewierza. Wyznaczeni arbitrzy na podstawie dok. bpa krak. Tomasza i legata Rudolfa oddalają roszczenia plebana z Siewierza (Mp. 5 t. P 62); 1529 pleban pobiera dzies. pien. we wsiach Wiesiółka, Wysoka, Sikorka i od sołtysa w Tucznejbabie, dzies. snop. w Ch. wart. 2 1/2 grz., Trzebiesławicach i Mirzowicach (LR s. 122); 1598 kościół Ś. Anny, w par. Ch., Tucznababa, Sikorka, Ząbkowice, Wysoka, Trzebiesławice, Wiesiółka (WR k. 365).

6. 1423 Mikołaj z Ch. student Ak. Krak. (Ind. s. 212); 1441 Piotr Sambrowic [Samborowic] z Ch. był złapany z fałszywą monetą (SP 2, 2995).