(1382 Czaouicz, 1401 Czoijowicz, Czoijowa, Czaovice, 1414 Czayouice, Czaiouicz, Czaowicze, 1449 Czeovicze, 1470-80 Czalyowice alia Czaiowicze, Czayewicze) 2 km na SW od Ojcowa.

1. 1489 n., 1581 pow. krak. (RP s. 132; ŹD s. 29); 1470 n. par. Biały Kościół (DLb. 2 s. 51).

2. 1420 lasy w Cz. (ZK 7 s. 96); 1449 br. Jakub i Mikołaj z Cz. dzielą dobra. Jakubowi przypada: dwór z połową wsi po drugiej stronie wielkiej drogi do Olkusza między łąką Nowakowską (Nowakoska) a kmieciem Tylibą, las od drogi Chełmowej (Chelmowa)¹Między Ojcowem a Cz. góra zw. Chełmowa Góra; MTop.; UN 11 s. 67 w kierunku Krakowa, pół młyna, łąka nad stawem zw. → Pradlin Stok [dziś rzeczka → Pradła] i łąka poniżej młyna. Mikołaj otrzymuje: drugą połowę wsi w stronę Skały, poczynającą się od kmieci Bernarda i Fassbuka, las powyżej drogi Chełmowej, w kierunku Olkusza, pół młyna, łąki powyżej potoku → Pradlin alias Strug. Role jutrzynne, sadzawkę i łąkę przy młynie mają bracia dzielić po połowie (GK 10 s. 754-6); 1452 role zw. Jutrzyny (Jutrziny) i Skotniki (Skothniky) w Cz. (OK 1 26 I); 1464 skrawki ról w Cz. zw. Jutrzyny położone za Skotnicą (Skothnycze) [dziś cz. Białego Kościoła sąsiadującego z Cz. zwie się Skotnicą; UN 1 s. 22] (Mp. 5 L 88); 1564 dz. Cz. - jak i jego przodek - pobiera cło w Cz. na drodze z Krakowa do Olkusza (AS rps 19 s. 231); 1570 droga z Krakowa na Śląsk idzie przez Biały Kościół, nowo osadzoną wieś Biadaczów, Cz. do Jerzmanowic i dalej do Olkusza (LDK s. 59).

3. Własn. szlach. 1389-1401 Wichna z Cz. wd. po Czadrze, matka Grzegorza z Cz. (SP 8, 5854, uw. 161/44, 179/7, 220/16; wg ind. WAP); 1414-20 Mikołaj z Cz., 1425 niegdyś z Cz.; 1415-24 Anna ż. i Dorota c. Mikołaja z Cz. (wg ind. WAP); 1417-25 Spytek z Cz., Więcławic i Woli Więcławskiej (ZK 6 s. 366; 7 s. 351; ZDK 2, 247; wg ind. WAP); 1417-20 Mik. Gajek z Cz. (wg ind. WAP); 1417 Spytek z Woli Więcławskiej i Mik. Gajek z Cz. zamieniają dobra. Spytek daje swoją cz. Woli Więcławskiej i 100 grz. za całą wieś Cz. Anna ż. i Dorota c. Mikołaja odstępują od wszelkich praw do wiana i posagu na Cz. (ZK 6 s. 366); 1420 Stanisław włodarz Spytka z Cz. (wg ind. WAP); Spytek z Woli Więcławskiej oddala prawnie roszczenia Wierzbięty z Branic z racji pr. bliższości do wsi Cz.; Spytek z Woli Więcławskiej gwarantuje Mikołajowi z Cz. zwrot 85 grz. ewentualnym wwiązaniem w Cz.; tenże Spytek zastawia za 80 grz. Mikołajowi i jego ż. Annie z Łuczyc połowę wsi Cz. z połową lasów i łąk oraz całym dworem (ZK 7 s. 11, 14, 96); 1421 Mik. Slatka z Cz.; Piotr Lipka z Cz. (wg ind. WAP); 1423 → p. 4; 1424 Spytek z Więcławic zastawia za 66 grz. Mikołajowi z Łuczyc połowę swej wsi Cz.; tenże Spytek sprzedaje za 300 grz. Stanisławowi z Pogórzyc całą swoją wieś Cz.; tenże Stanisław wykupuje za 60 grz. z zastawu u Mikołaja z Łuczyc cz. Cz. (ZK 7 s. 345, 351, 410); 1425 Jakusz z Woli Więcławskiej pozyskuje pr. bliższości na ww. Stanisławie cz. Cz. kupioną od jego br. Spytka z Więcławic (ZK 8 s. 37); 1441 Jan z Cz. i Woli Więcławskiej pozyskuje pr. bliższości całą cz. dziedzictwa w Więcławicach, którą Spytek z Więcławic sprzedał za 250 grz. Janowi z Więcławic (ZK 11 s. 517, 524); 1444-69 Spytek z Cz. Czajowski h. Leliwa, br. Jakuba i Mikołaja (KUJ 2, 148; DSZ 200; Mp. 4, 1474; SP 2, 3700; 7/2, 1045; OK 6 s. 971-2; ZK 7 s. 242-6, 297, 348, 356, 377; 12 s. 250; 13 s. 313; 15 s. 52-3, 325; 16 s. 309, 321, 389, 421; 17 s. 208, 216, 662); 1444 tenże Spytek zapisuje swej ż. Barbarze c. Mik. Kaczonka z Przybysławic 50 grz. posagu i 70 grz. wiana na połowie Cz. i Woli Więcławskiej (ZK 12 s. 244); Anna ż. Piotra ,,de Bacz” [nie zidentyfikowany] i Małgorzata ż. Mikołaja z Sąspowa siostry Spytka z Cz. (ZK 12 s. 250); 1446 Jan Małdrzyk z Woli [Więcławskiej] alias z Koczanowa ustępuje Spytkowi z Cz. cały gaj → Tarnówka w Woli [Więcławskiej] (ZK 12 s. 412); Spytek z Cz. włączył 2 ł. sołtysie do folwarku; 2 1/2 ł. opust.; → p. 5 (Mp. 4, 1474); 1447 br. Spytek, Jakub i Mikołaj dziedzice Cz. dzielą dobra. Spytkowi przypada cała cz. w Koczanowie z pr. patr. kościoła w Brzesku Starym. Ma on wyposażyć siostrę Elżbietę. Jakub i Mikołaj otrzymują całe Cz., całe cz. w Woli Więcławskiej z pr. patr. kościoła w Więcławicach. Inna cz. tej Woli należy do ich stryja Spytka. Do obu braci należy wyposażenie sióstr Świętochny, Beaty i Małgorzaty; Jakub z Cz. zastawia za 20 grz. Piotrowi Piłatkowi z Wilczkowic [par. Więcławice] połowę ról dworskich w Cz. i w Woli Więcławskiej, całą zagrodę, na której siedzi propinator piwa, i połowę łąk w Wilczkowicach z wyjątkiem łąk leżących pod Maszkowem (ZK 13 s. 142-3, 155); 1448 Jakub z Cz. sprzedaje za 9 grz. i konia wart. 7 grz. Wichnie opatce kl. Ś. Andrzeja w Krakowie łąkę w Wilczkowicach (ZK 150 s. 343); → p. 2; 1449-52 Jakub z Cz. i Woli Więcławskiej h. Leliwa, br. Spytka i Mikołaja (ZK 13 s. 258, 313; 14 s. 92); 1449-89 Mikołaj z Cz. Czajowski h. Leliwa, br. Spytka i Jakuba (SP 7/2, 1045; DLb. 1 s. 260; ZK 13 s. 313; 14 s. 92; 15 s. 325; 16 s. 96, 127, 150, 187, 206, 218, 309, 321, 389, 424, 486, 507, 521, 554, 558, 570, 573-4, 591, 602, 619, 623, 628, 645, 665, 670, 683; 17 s. 208, 216, 662; GK 19 s. 637, 813, 1005; 22 s. 74, 96; 23 s. 30, 174); 1450 Jan z Cz. (ZK 151 s. 2); 1452 Jakub i Mikołaj dz. Cz. mają na ł. sołtysich własne uprawy (OK 1 26 I); 1457 br. Spytek i Mikołaj z Cz. sprzedają za 350 grz. Janowi z Koczanowa całą swoją cz. po ojcu i stryju w Woli Więcławskiej; Mikołaj z Cz. zapisuje swej ż. Jadwidze c. Mikołaja z Sułoszowej 60 grz. wiana i 60 grz. posagu na połowie swych dóbr w Cz. (ZK 14 s. 347-8, 379); 1564 Mikołaj z Cz. zobowiązuje się wypłacić w określonym terminie posag swej siostrze Świętochnie Czedrowej wd. po Czedrze z Modlnicy, ta zaś ustępuje mu z wszystkich dóbr po ojcu, matce i babce (ZK 17 s. 281); 1470-80 dz. Mik. Czajowski h. Leliwa; 10 ł. kmieć. Dziedzic usunąwszy siłą sołtysów włączył 2 ł. sołt. do swego folwarku. Uprawia też opust. role kmiece. Dwór ryc. z niewielkimi rolami folw. zw. jutrzyny. 1 ł. należy do pleb. z Białego Kościoła (DLb. 1 s. 260; 2 s. 51-2); 1474 Mikołaj z Cz. kupuje za 60 grz. od Stan. Dąbskiego z Wolicy podrzędczego krak. cz. Będkowic (ZK 152 s. 371).

1489, 1490-2, 1494, 1508 pobór z 3 1/2 ł.; 1493 pobór z 3 1/2 ł. w tym z cz. Adama; 1497 pobór z 3 1/2 ł. w tym z cz. Piotra; 1498 pobór łącznie z 3 1/2 ł. w tym z cz.: Stan. Bacza, Piotra, Jana oraz Mikołaja i Adama; 1499 pobór łącznie z 3 1/2 ł. z cz. Piotra, Jana oraz Mikołaja i Adama (ŹD s. 434; RP s. 132, 158, 173, 203, 336, 188, 105, 34, 4); 1490 Mikołaj z Cz. zastawia za 15 grz. Janowi Światłemu z Przyłęku w Cz. 1ł. i karczmę, w której siedzi Stan. Widuch (GK s. 23 s. 218); 1502 Anna ż. Stan. z Czajowic otrzymawszy zadośćuczynienie zrzeka się na rzecz br. Stanisława z Brodły swych pr. do ich dziedzictwa w Brodle; taż Anna protestuje przeciwko Jakubowi Pielszowi z Brodły; 1503 taż Anna ustępuje Jakubowi Pielszowi z Brodły pr. bliższości ,,z dzadowizny i z babyzny” w Brodle; Stanisław z Cz. zapisuje ż. Annie c. zm. Mik. z Bolesławia po 300 fl. posagu i wiana na całej 1/2 swych dóbr w Cz. i na 1/2 posiadanych zastawów; 1504 Adam (Lanckoroński) dz. Włodzisławia tenutariusz zamku Ociec [Ojców] i wsi do niego należących, zastawia Stanisławowi z Cz. za 500 fl. Wielką Wieś w tenucie ojcowskiej; 1505 Florian alias Tworzyjan Chrząstowski, tenutariusz Poręby Wielkiej przyrzeka Stanisławowi z Cz. zwrócić 100 fl. w półgr. długu do Bożego Narodzenia i zabezpiecza ten dług na swych dobrach; 1506 tenże Stanisław Czajowski z Cz. kwituje tegoż Floriana Chrząstowskiego ze 100 fl.; 1506 Stan. Czajowski; 1507 Adam Włodzisławski [Lanckoroński] tenutariusz zamku Ociec pożycza od Stanisława z Cz. 120 fl. pod zastaw wsi Smarzowice w tenucie ojcowskiej (ZK 23 s. 61, 113, 125, 145, 180, 252, 296, 339, 386); 1521-1540 Stanisław Czajowski dz. Cz. (SP 6, 519; GK 36 s. 9; ZK 27 s. 233; ZK 28 s. 46, 119, 446; ZK 30 s. 507, 509, 587, 588; ZK 31 s. XIX); 1528 Stan. Czajowski za zgodą ż. Anny i jej br. Stanisława Giebołtowskiego sprzedaje za 1100 fl. cz. Siedlca Stanisławowi Rymerowi z Krakowa (ZK 28 s. 48, 201); 1529 role folw. w Cz. (LR s. 183); 1530 pobór z 3 ł. i 1 karczmy (RP k. 6).

4. 1382 Mikołaj sołtys w Cz., ławnik sądu najwyższego pr. niem. (Mp. 1, 360, 362); 1401 Klara z Cz. zrzeka się cz. swego dziedzictwa [sołectwa ?] w Cz. na rzecz swego s. Jana (KSN 1079); 1401, 1423-6 Wojko, Wojek, Wojak sołtys w Cz. (ZDK 2, 247; wg ind. WAP); 1419- 23 Jaszek, Jan sołtys w Cz. (Teut. 1A s. 116, 123, 128; ZDK 2, 247); 1423 1/3 sołectwa posiada Spytek z Więcławic i Cz., resztę sołtys Jan i jego br. Wojko (ZDK 2, 247); 1426 Dorota wd. po Piotrze sołtysie z Cz.; sołtys Wojak ustępuje z swej cz. sołectwa w Cz. na rzecz szl. Jakusza z Woli [Więcławskiej] swego pana dziedz.; sołtys Franczek w imieniu swej ż. Elżbiety ustępuje z sołectwa w Cz. na rzecz ww. Jakusza (Teut. 1A s. 244, 246, 255); 1446, 1464 → p. 5; 1452, 1470-80 → p. 3.

5. 1416 bp krak. Wojciech w zamian za dom w Krakowie przy ul. Grodzkiej nadaje altarii Ś. Marii Magdaleny w kat. krak. dzies. w Cz. w dystrykcie i włodarstwie krak. (KK 2, 569); 1423 oficjał krak. zaświadcza, że Spytek z Więcławic i Cz. zobowiązał się do oddawania ww. altarii z 1/3 ról sołtysich, które uprawia dla siebie i swego dworu, dzies. snop. tak jak ją oddają z swych cz. sołtysi Jan i jego br. Wojko oraz wszyscy kmiecie w Cz. (ZDK 2, 247); 1446 oficjał krak. rozstrzygając spór między Spytkiem z Cz. a altarystą Ś. Marii Magdaleny w kat. krak. wyrokuje, że Spytek winien altarii dawać dzies. z 2 ł. sołtysich, które włączył do swego folwarku, oraz z 2 1/2 ł. kmiec. opust. (Mp. 4, 1474); 1452 oficjał krak. wydaje wyrok w sporze o dzies. z Cz. między pleb. z Białego Kościoła, dziedzicami Cz. Jakubem i Mikołajem a altarystą Ś. Marii Magdaleny. Altarysta winien dostawać dzies. z łanów kmiec. i z pozostających w uprawie dziedziców ł. sołtysich, z ról zw. Jutrzyny i Skotniki oraz z ł. należącego w Cz. do pleb. z Białego Kościoła. Mikołaj z Cz. ma dawać wolną dzies. z skrawków roli zw. Jutrzyny i z sołectwa ww. plebanowi (OK 1 25 I); 1464 w sporze plebana z Białego Kościoła z Maciejem s. Mikołaja z Grodźca w diec. pozn. altarystą Ś. Marii Magdaleny w kat. krak. o dzies. z Cz. pleban zeznaje, że należała do niego dzies. z ról sołtysów szlachciców, z ról zw. Jutrzyny i Skotnica oraz z ł. własnego. Altarysta oświadcza, że dzies. z całej wsi należy do niego. Oficjał krak. wydaje wyrok na korzyść altarysty (Mp. 5 L 88); 1470-80 dzies. snop. i kon. z 10 ł. kmiec., dzies. snop. z 2 ł. niegdyś sołtysich, przyłączonych przez dziedzica po usunięciu sołtysów do folwarku, o łącznej wart. 10 grz. należy do altarii Ś. Marii Magdaleny. Z niewielkich ról folw. zw. Jutrzyny dawał dz. dzies. snop. plebanowi w Białym Kościele, lecz ją obecny altarysta Maciej z Grodźca prawnie odzyskał, dz. natomiast odebrał altarii dzies. z opust. ról kmiec. i oddaje ją plebanowi. Dzies. snop. z łanu pleb. należy do ww. altarysty (DLb. 1 s. 260; 2 s. 51-2); 1529 dzies. snop. wart. 3 grz. z ról folw. altarii Ś. Marii Magdaleny w kat. krak. (LR s. 183).

6. 1407 Piotr i Jakub Czajowscy przysiężni z Sułoszowej (KSN, 2018, 2020).