(1399 Czarnochouice, Czarnochow, Czarnochouicz, 1468 Czarnuchouicze) 3 km na N od Wieliczki.

1. 1490 n., 1581 pow. szczyrz. (ŹD s. 66, 447); 1470 n. par. Wieliczka (DLb. 2 s. 105).

2. 1400 Marek z Cz. ma z Hanusem z Kokotowa sprawę o granicę między Cz. a Kokotowem i Śledziejowicami; Marek z Cz. pozyskuje prawnie wieczyste granice między Cz. a Kokotowem (SP 8, 9732, 10 647, 10 852); 1463 → Brzegi p. 2; 1468 wygon, sadzawki, łąki → p. 3 (ZK 16 s. 505); 1469 nawsie (SP 2, 3976); 1470-80 Cz. sąsiadują z Bieżanowem i Kaimem (DLb. 1 s. 153); 1540 Cz. graniczą z Bieżanowem, Śledziejowicami i Bogucicami (Mog. s. 178).

3. Własn. szlach. 1399 Marek z Cz. zapisuje ż. Hance c. Abrahama z Kunic 70 grz. wiana i posagu na połowie Cz. (SP 8, 8371); 1399-1428 Marek Czarnochowski h. Baran, zaw. Junosza z Cz. (SP 2, 2210; 7/2, 129, 590-1; 8, 8770, 9490, 9732, 10 647, 10 852; ZDM 2, 426; KSN 3262, 3312, 3331, 3341, 3657, 3820; Teut. 1A s. 12, 162); 1413-1416 Stachna z Myślenic c. zm. Mikoły sołtysa z Myślenic, siostra Marka z Cz., sołtyska w Stróży (KSN, 3312, 3331, 3341, 3820; Teut. 1A s. 12); 1436 Piotr z Cz. (ZK 11 s. 57, 152); 1442 br. Piotr i Stanisław sprzedają Cz. za 250 grz. niejakiemu Piotrowi (GK 7 s. 860); 1446 Katarzyna c. Marka z Cz. ż. Jurgi złotnika krak., dziedzica Przybysławic (ZK 12 s. 298); 1452 Piotr z Cz. zapisuje ż. Annie c. Marka z Cz. 50 grz. wiana i 50 grz. posagu na połowie swych dóbr w Cz. (ZK 151 s. 113); 1452-84 Febronia, Sweboria, Swebronia c. Piotra z Cz., ż. Sądka z Tomaszkowic, 1484 wd., siostra Katarzyny i Piotruszy (SP 2, 3976, 4164, 4168; ZK 16 s. 97, 329, 460, 482, 506, 643, 660, 677-8; 17 s. 577; 151 s. 113; GK 21 s. 998); 1463-8 Piotrusza ż. Jana z Łęk [nie zid.], siostra Febroni i Katarzyny (ZK 16 s. 97, 503); 1463-71 Katarzyna ż. Piotra Ossowskiego z Ossowej [pow. chęc.], z Cz. siostra Febroni i Piotruszy (ZK 16 s. 97, 329, 429, 460, 482, 506, 643); 1464 taż Katarzyna zapisuje swemu mężowi Piotrowi Ossowskiemu całą cz. Cz. przypadającą jej z racji posagu i daje mu w nią wwiązanie (ZK 17 s. 192-3); 1464-80 Piotr Ossowski z Ossowej i Cz. (SP 2, 4164, 4168; KUJ 3, 259; Mp. 5 O 175; ZK 16 s. 532, 592, 606, 677-8; 17 s. 436, 653; 152 s. 105); 1468 w sprawie między Sądkiem a Piotrem Ossowskim z Cz. świadkowie mają przysiąc, że Sądek nie wybrał ryb z sadzawki Piotra w Cz. (SP 7/2, 1091); tenże Sądek własną przysięgą i 6 świadków stwierdza, że nie wyłowił ryb wart. 20 grz. z sadzawki Piotra, lecz z sadzawki swej ż. Febroni i oddala prawnie roszczenia Piotra (ZK 17 s. 576); Febronia z Cz. oskarża [Piotra] z Cz. o wykoszenie jej łąki w Cz.; taż Febronia procesuje się z Katarzyną ż. Piotra Ossowskiego z Cz. o wygon (ZK 16 s. 483, 505); 1469 tenże Piotr winien usunąć ogrodzenie, które ustawił na wspólnym z Febronią ż. Sądka nawsiu w Cz. (SP 2, 3976); 1470-80 właśc. Stan. Czarnochowski h. Junosza. Folwark ryc. o dobrych rolach został podzielony na 3 folwarki, do których dodano role kmiece. 5 ł. kmiec. Karczmarz, zagrodnicy¹Długosz w DLb. 2 s. 105 i 3 s. 45 stwierdza w opisie wsi, że karczem i zagrodników w Cz. nie ma, ale podaje (DLb. 2 s. 105) płaconą przez nich wysokość kolędy. Stan. Czarnochowski był właśc. Cz. do r. 1442; por. wyżej (DLb. 2 s. 105; 3 s. 45); 1476 Gromek kmieć Febroni ż. Sądka z Cz.; Katarzyna ż. Staszka z Cz.; Sądek z Tomaszkowic alias z Cz. pozwany przez Piotra Ossowskiego z Cz. o zranienie protestuje przeciw odpowiadaniu prawnie z Cz., gdyż sam w Cz. nic nie posiada, a tylko syn jego, na co replikuje Piotr, że Sądek ma tu oprawę żony (SP 2, 4151, 4164, 4168, 4170); 1480 Sądek z Cz. i Tomaszkowic; por. Tomaszkowice (KUJ 3, 259; Mp. 5 O 175); 1484 Febronia wd. po Sądku z Tomaszkowic sprzedaje za 100 fl. węg. Stan. Kłębowi z Raciborska swoją cz. w Cz. (GK 21 s. 998-9); 1489, 1490-4, 1496-7 pobór z 2 1/2 ł.; 1498-1500, 1508 pobór z 3 ł. (ŹD s. 447; RP s. 142, 168, 184, 198, 216, 89, 125, 52, 24, 262, 352); 1491 Jan Szczytnicki dz. Cz. ustępuje siostrze Korduli ż. Mik. Sirakowskiego całą cz. swej tenuty w → Czasławicach i Wrzępi, którą ma po zm. ojcu Macieju (GK 23 s. 530); 1519 szl. Erazm Krupek rajca krak., dzierżawca Cz. odstępuje ż. Barbarze z Bogucic pr. do zapisanej mu przez Pawła Czarnego z Witowic [par. Tropie] star. ośw. sumy 300 fl. na Cz. (MS 4, 3108); 1528 własn. Feliksa Krupki (DodGL r. 1852 nr 50-5); 1530 pobór z 3 ł. (RP k. 29).

5. 1470-80 dzies. snop. i kon. wart. 5 grz.²Taki wymiar DLb. 2 s. 105; DLb. 3 s. 45 podaje, że wartość dzies. wynosi od 2 do 5 grz z każdego folwarku i ł. kmiecych dla szpitala Ś. Ducha w Krakowie. Kmiecie i karczmarze płacą po 1 gr kolędy, zagrodnicy po 1/2 gr (DLb. 2 s. 105; 3 s. 45, 48); 1528 wg odnowionych i odtworzonych przez bpa Piotra Tomickiego spalonych w pożarze przywilejów kl. Ś. Ducha w Krakowie, kl. pobiera dzies. snop. z wszystkich ról folw. uprawianych przez kmieci. Płacą też kmiecie po 1 gr dzies. kon. (DodGL r. 1852 nr 50-2); 1529 dzies. snop. wart. 4 grz. z całej wsi ww. klasztorowi (LR s. 232).

6. 1425 Bernard mieszcz. z Wieliczki br. Marka Czarnochowskiego (SP 9, 358); 1426 Pietrasz Czarnochowski pisarz star. ruskiego (AGZ 3, 101); 1431 Marek z Cz. naganiony w szlachectwie przez Prandotę z Dobrej i Raciborzan oczyszcza swe szlachectwo, dowodząc przez świadków, że ma h. Baran, zaw. Junosza (SP 7/2, 590); 1450-4 Stan. Czarnochowski dworzanin bpa krak. Zbigniewa Oleśnickiego (Długosz, Opera omnia 1 s. 610; DLb. 2 s. 299); 1451 Piotr Czarnochowski pleb. w Krośnie [ziemia sanocka] (AGZ 11, 2982); 1475 sąd ziemski krak. wyrokuje, że Piotr [Ossowski] z Cz. pozwany przez Febronię ż. Sądka z Tomaszkowic winien wiązać swoje psy, by nie czyniły szkód ludziom i bydłu (SP 2, 4133); 1476 → p. 3.

8. Domniemana osada wczesnośredn. (K. Reguła, Sprawozdanie z badań powierzchniowych w dolinie Raby w latach 1965 i 1966, „Spraw. Archeolog.”, 20 (1969), s. 384).