(1254 Chechi, 1383 Czechs, Czes, 1385 Chech, 1388 Czechi, 1397 Szechy) 5 km na SE od Słomnik.

1. 1464 n. pow. krak. (Mp. 5 K 10); 1496, 1581 pow. prosz. (AGZ 16, 2286; ŹD s. 15); 1470 n. par. Niegardów (DLb. 2 s. 11).

2. 1416 cz. Budziejowic leży k. granic Cz. (ZK 194 s. 3); 1430 Cz. nad rz. Szreniawą (GK 4 s. 53); 1442 młyn → Barłóg z łąką w Cz. (ZK 150 s. 250); 1464 gaj w Kępie leżący przy granicach Cz., aż do drogi trątnowskiej [do Trątnowic]; 1468 gaj w Kępie leżący powyżej wsi Brus, k. granic Cz. i k. doliny zw. Żaków Dół (Zakow Dol) (ZK 17 s. 479, 586); 1470-80 Cz. nad rz. Szreniawą graniczą z Trątnowicami i Niegardowem (DLb. 1 s. 122, 247; 3 s. 291).

3A. Własn. ryc., następnie kl. Benedyktynek w Staniątkach. 1254 Bolesław Wstydl. potwierdza kl. w → Staniątkach nadanie Klemensa [z Ruszczy] kaszt. krak., jego braci Andrzeja bpa płockiego i Janka kaszt. rudzkiego oraz syna tegoż Sulisława, m. in. wsi Ch. (Pol. 3, 28).

3B. Własn. szlach. 1383 Goszek z Cz. (SP 8, 2045, 2165); 1384-5 Stanisław z Cz. (SP 8, 2392, 2475, 3413); 1385 Gądek z Cz. (SP 8, 3413); Piotr karczmarz z Cz. (SP 8, 3462); 1386 Szczepan młynarz z Cz. (SP 8, uw. 23/16, 24/30); Maciej sługa tegoż młynarza (SP 8, 4179, uw. 24/27); 1388 Marcin kmieć z Cz. (SP 8, 4983, uw. 142/8); 1389 Jakub młynarz z Cz. (SP 8, 6173); Gaweł kmieć z Cz. (SP 8, 9142); 1416 Jakusz z Budziejowic sprzedaje za 20 grz. Paszkowi z Cz. cz. w Budziejowicach k. chmielnika i k. granic Cz. (ZK 194 s. 3); 1419 br. Nieustęp, Jan i Mikołaj [ze Słupowa] zawierają między sobą ugodę o pieniądze, które zm. Paszek z Cz. miał na dobrach Rafała ze Słupowa w Cz. Mają je otrzymać w ten sposób, że dobra w Cz. oddadzą do wiernych rąk Kamienia włodarza w Cz. i ten będzie im wypłacał z czynszów i robocizn kwoty, które dzielić będą między siebie tak długo, dopóki nie odbiorą całej sumy zapisanej zm. Paszce na tych dobrach. Zobowiązują się też spłacić wszystkie długi Paszka (SP 2, 1615); 1425 Jan z Gołczy z Chwalisławem z Cz. o spuściznę po babce w Poskitowie i Wojciechowie (SP 2, 2023); 1432, 1434 Szczepan kuśnierz mieszcz. krak. przedstawia w sądzie czepek z pereł czyli pętlik, który mu za 10 grz. zastawił Mikołaj z Cz.; 1434 sąd postanawia, że jeśli tenże Szczepan sprzeda ów pętlik z pereł, winien zwrócić 5 grz. Falisławowi z Cz. i Elżbiecie wd. po Mikołaju z Cz. (ZK 10 s. 61, 249, 292); Elżbieta wd. po Mikołaju z Cz. oświadcza, że Stogniew z Miechowic spłacił jej 60 grz. posagu, który miała na kmieciach osadzonych na łanach w Nasiechowicach (ZK 10 s. 212); 1434 Andrzej karczmarz w Cz. (ZK 197 s. 274); 1434-8 Elżbieta wd. po Mikołaju z Cz. i jej s. Piotr (ZK 11 s. 80; 150 s. 114; 197 s. 310); 1435 taż Elżbieta zastawia za 25 grz. Nieustępowi z Małego Książa 2 kmieci osadzonych na 2 półłankach w Cz. do czasu pełnej spłaty długu swego zm. męża Mikołaja (ZK 197 s. 421); 1440 Piotr i Jakub z Cz. (OK 6 s. 95); 1442 br. Falisław i Piotr z Cz. dokonali jakiejś zamiany z opatem kl. mog. (ZK 150 s. 250); 1464 Falisław z Cz. (Mp. 5 K 8); 1470-80 dz. Jakub Słupowski i Chwalisław Czechowski h. Leliwa. 2 folwarki ryc., 4 ł. kmiece, 4 zagrody, 1 karczma z rolami (DLb. 2 s. 11, 152); 1489, 1490 pobór z 2 ł. [w cz. Czeskiego] i z 3 ł. wwdy krak. [Jana Tarnowskiego]; 1491-4 pobór z 3 ł. w cz. Czeskiego i z 3 ł. wwdy; 1496, 1498 pobór z 1 1/2 ł. w cz. Czeskiego i z 1 1/2 ł. w cz. Tarnowskiego; 1500 pobór z 1 ł. w cz. Czeskiego i z 1 ł. w cz. Tarnowskiego; 1508 pobór z 2 ł. w cz. Czeskiego i z 2 ł. w cz. Tarnowskiego (ŹD s. 440; RP s. 137, 164, 179, 194, 210, 80, 43, 14, 252, 344); 1490 Jan Amor z Tarnowa wwda krak. zapisuje c. Zofii mniszce kl. Ś. Agnieszki w Krakowie 20 grz. rocznie na Zdziesławicach i cz. Cz. (MS 1, 2143); 1494 Jan Służowski tenut. w Cz. pozwany przez Jana Amora Tarnowskiego dz. Cz. o to, że nie chce przyjąć pieniędzy zapisanych mu przez Tarnowskiego na Cz. i ustąpić z tenuty. Sąd ziemski krak. zezwala Tarnowskiemu na złożenie pieniędzy do depozytu król. i uwiązanie się w Cz. (SP 2, 4427); 1496 Marcin Czeski z Cz. (SP 2, 4473); Jan Amor z Tarnowa kaszt. krak. zastawia za 1200 fl. węg. swej ż. Barbarze z Rożnowa całe wsie i ich części w: Szczepanowicach, Skrzeszowicach, Cz. i Polanowicach (ZK 153 s. 120-1); Jan Amor z Tarnowa kaszt. krak. daje br. Mik. i Piotrowi Rzeszowskim za dobra Dynów w ziemi sanockiej, m. in. swoją cz. w Cz. w pow. prosz. (AGZ 16, 2286); 1508 w podziale dóbr po śmierci Jana z Tarnowa wwdy krak. jego s. Janowi przypadają m. in. sumy zapisane na Cz.; 1515 Jan z Tarnowa zapisuje 16 grz. czynszu rocznego jakiemukolwiek beneficjum kościelnemu na Cz., Skrzeszowicach, Szczepanowicach i Polanowicach (MS 4, 251, 10 640); 1518 cz. Cz. własnością Jana Amora z Tarnowa (AS 5, 88); 1521 Jan z Tarnowa i Rożnowa za zgodą ż. Barbary z Tęczyna sprzedaje z pr. wykupu za 1200 fl. Marcinowi s. Kaspra rajcy krak. ww. wsie; 1523 Jan z Tarnowa zapisuje Janowi Bonerowi burgr., wielkorządcy i żupnikowi krak. 1000 fl. na tychże wsiach (MS 4, 12 902, 13 500); 1529 2 folwarki szlach.; role kmiece, 16 grz. czynszu z pr. wykupu na wsiach: Polanowice, Skrzeszowice i Cz. należy do mansjonarii w kościele Ś. Barbary w Krakowie (LR s. 57, 161, 274); 1530 pobór w cz. Tarnowskiego z 2 1/2 ł. i 1 młyna dziedz. o 2 kołach, w cz. Czeskiego z 1 1/2 ł. i 1 karczmy (RP k. 20-1).

3C. Własn. kap. krak. 1424 Mikołaj, Stan. Gnuczel [?], Stanisław kmiecie „poświętni” z Cz. pozwani przez kmieci z Niegardowa o wypasanie bydła na ich łące (SP 2, 1924, 1929); 1464 własn. kap. krak. (Mp. 5 K 10); 1470-80 własn. preb. Czechowskiej kap. krak. 3 ł. płacą za czynsz, dzies. snop., za daniny, robociznę i podwody 161/2 grz. (DLb 1 s. 122; 2 s. 152); 1496-1500, 1508 pobór z 3 ł. (RP s. 80, 116, 43, 14, 252, 344); 1529 czynsz 12 1/2 grz. dla preb. Czechowskiej kap. krak. (LR s. 271); 1530 pobór z 3 ł. i od 1 komornika (RP k. 21).

4. 1434 Stanisław kmieć z Cz. winien przedłożyć w sądzie ziemskim krak. przyw. pr. niem. w sprawie przeciw Piotrowi kmieciowi z Brusa o zabraną mu jałowicę i przeciw Mikołajowi z Brusa panu tegoż kmiecia o karę XV (ZK 197 s. 274); 1464 Kazimierz Jag. na prośbę kap. krak. przenosi wiele jej wsi, m. in. Cz., z pr. pol. na pr. niem. magd. z pełnym imm. sąd. (Mp. 5 K 10).

5. 1470-80 dzies. snop. z cz. kap. krak. należy do preb. Czechowskiej, dzies. snop. z 2 folwarków ryc. dla plebana z drewnianej plebanii kościoła Wszystkich Świętych w Krakowie, dzies. snop. i kon. wart. 10 grz. z łanów kmiec., karczmy i od zagrodników w cz. szlach. plebanowi w Niegardowie (DLb. 1 s. 122; 2 s. 11, 152); 1490 kollatorowie kościoła Wszystkich Świętych w Krakowie: Jan z Tarnowa, Spytek z Melsztyna, Spytek z Jarosławia [ziemia przemyska], Rafał z Jarosławia, Jan Rabsztyński z Tęczyna, Jan z Ostroroga [woj. pozn.] i Słupowa erygują w tymże kościele kolegiatę i uposażają ją m. in. dzies. snop. z 2 folwarków ryc. w Cz. (KUJ 3, 284); 1529 dzies. snop. wart. 4 grz. z 2 folwarków szlach. dziekanowi kol. Wszystkich Świętych, dzies. snop. wart. 15 grz. z niektórych ról kmiec. plebanowi w Niegardowie (LR s. 57, 274).

6. 1385 Staszek z Cz. z Gądkiem z Cz. procesują się o główszczyznę (SP 8, 3413); 1386 Szczepan młynarz z Cz. pozwany przez Michała z Niegardowa o zranienie (SP 8 uw. 23/16); 1412 Wojciech s. Tomasza z Cz. studentem Ak. Krak. (Ind. s. 9); 1432, 1434 → 3B.

8. Domniemana osada średniowieczna (J. Kruk, Badania poszukiwawcze i weryfikacyjne w górnym i środkowym dorzeczu Szreniawy, „Spraw. Archeol.”, 20, 1970, s. 287).