DOMINIKOWICE

(1279 Domenicouicze z kop. z r. 1336 w or., 1326 Dominicowicz, 1374 Diminicovicz, 1470-80 Dominikowycze) wieś zanikła, na której terytorium powstała m. in. Kobylanka Górna, która w końcu XVI w. przyjęła nazwę Dominikowice, 5 km na SE od Gorlic.

[Pow. biec.]; 1326-1470-80 par. opust. w dek. Zręcin, od r. 1355 Klecie [pow. pilzn.] (MV 1 s. 135 i n.; Rejestr Świętop. k. 10, 33; DLb. 2 s. 284); zapewne już w XIV w. istniała par. w Kobylance, w której jeszcze w r. 1596 (WR k. 133) wymieniono tylko Kobylankę Niższą i Kobylankę Wyższą.

Własn. ryc. 1279 Bolesław Wstydl. potwierdza Dominikowi zw. Pieniążek dz. Iwanowic posiadanie jego wsi D. i jej lasów w ziemi krak. i opisuje jej granice: Kalan [Klęczany?], Ławeczna Debrz, Kamienny most, Libuszanka [prawy dopływ Ropy], Wielki Stróżnik [dopływ Sękówki] i Ropica [zapewne Sękówka] aż do rz. Ropy. Książę zezwala Dominikowi lokować w granicach i lasach tej wsi inne wsie (ZDM 1, 6)1S. Kętrzyński, Zarys nauki o dokumencie polskim wieków średnich, W. 1934, s. 30-6, w podrozdziale o śladach używania formularzy dla użytku kancelaryjnego, po porównaniu tego dok. z przyw. Bolesława Wstydl. z tej samej daty dla kl. imbr. (Pol. 1, 62), wykazującym z nim wspólny formularz, zauważył, że staranność opracowania szczegółów (odmianek) formularza dowodzi doświadczenia kancelaryjnego koncypienta, i prowadzi do wniosku o kancelaryjności dyktatu dok. dla Pieniążka. Wszechstronną krytykę autentyczności tego dok. przeprowadził A. Gieysztor, Dwa nieznane dokumenty Kazimierza Wielkiego z lat 1336 i 1342, „MH”, 15, 1936, s. 102-7,110-5, wykazując autentyczność dok. dla Dominika. Pewne zastrzeżenia można mieć do wyznaczonego terytorium D., o czym dokładniej w następnym przyp. Wg kontekstu wyznaczone granice poczynały się najpewniej od Klęczan nad rz. Ropą, na drugim jej brzegu, i dochodziły do rz. Ropy k. późniejszych Gorlic. D. mógł założyć ojciec Dominika o tym samym imieniu na terenach uzyskanych od księcia; 1326-7 brak imienia plebana, par. D. oceniona na 8 sk., deserta - opustoszała (MV 1 s. 135, 207); 1327 par. D., brak wysokości świętop., na marginesie dopisano „non” (MV 1 s. 302); par. D. wymieniona w dek. Zręcin (MV 1 s. 302); 1336 Kazimierz W. transumuje i zatwierdza ww. dok. na prośbę Sąda zw. Pieniążek dz. Iwanowic (ZDM 1, 38); 1342 Kazimierz W. na prośbę tegoż Sąda przenosi jego wsie Iwanowice, Łęg [k. Gorlic] i Klęczany w ziemi krak. oraz Kobylankę z Libuszą na terytorium biec. w granicach nad potokami Libuszanka, Wielki Stróżnik i Sękówka z pr. pol. na średz. (ZDM 1, 42)2Dok. ten co prawda nie wymienia D. z nazwy, ale wiąże się ściśle z terytorium tej wsi i jej lasów, wyznaczonym w r. 1279, które już w początkach XIV w. było opustoszałe. Granice podane w dok. z r. 1279 pokrywają się z danymi o granicach w dok. z r. 1342. Dok. Kazimierza W. nie stoją w sprzeczności z prawie współczesną działalnością tego króla w sąsiadujących z terytorium D. król. lasach stwa biec. Założona w r. 1348 przez tegoż króla wieś Libusza (AGZ 3, 4) powstała najpewniej w sąsiedztwie osady o tej samej nazwie należącej do Pieniążków i rychło włączonej do Kobylanki (w XV w. król. wsie Libusza i Kryg graniczą już z Kobylanką). W r. 1363 powstała król. Sękówka nad Małą Ropicą (Sękówką) i Siarką (ZDM 1, 101), granicząca od N z dobrami Kobylanki. W r. 1377 Elżbieta Węg. wydała przyw. na założenie wsi Męciny, graniczącej m. in. z Krygiem, Kobylanką i Sękową (ZDM 1, 150), a zatem bezpośrednio z D., których już dok. nawet nie wymienia. Por. też granice lasów stwa biec. z r. 1482 → Biecz - gród, zamek i starostwo. ; 1350-1 par. D. w dek. Zręcin, brak wysokości dzies. papieskiej (MV 2 s. 335); kościół w D. z dochodów 8 sk. ma płacić 3 gr i 3 den. dzies. (MV 2 s. 380); 1354-5 pleban D., dek. Zręcin albo Klęcie z 8 grz. ! dochodów, płaci 9 1/2 sk. i 4 den. dzies. papieskiej (MV 2 s. 428, 436); 1373-4 par. D. w dek. Klecie wymieniona bez danych, w r. 1374: ,,de Diminicovicz de Bastia” (Rejestr Świętop. s. 10, 33 - tu zapewne błąd odczytu - deserta lub devastata, względnie przekręcona nazwa innej wsi parafialnej); 1470-80 D. wymienione bez danych jako wieś par. (DLb. 2 s. 284)3Występujące w XV-wiecznych źródłach małopolskich osoby piszące się z D. pochodziły z Dominikowic w woj. łęczyckim.

Uw. Zestawiony tu materiał w połączeniu z późniejszymi źródłami dotyczącymi określonego wyżej terytorium Dominikowic dowodzi, że wczesnośredn. osada D. opustoszała, a na jej terenie powstały w wyniku kolonizacji na pr. niem. wsie Kobylanka Niższa i Kobylanka Wyższa czyli Górna. Ta ostatnia w r. 1381 jest nazwana jako nowa villa dicta Cobilanca (Mp. 3, 919). W r. 1581 w ŹD figuruje Kobylanka Wyższa z 7 ł., w l. 1629 i 1680 w rejestrach poborowych owe 7 ł. ma dziesiejsza wieś Dominikowice, a nazwa Kobylanka Wyższa już się nie pojawia. W r. 1593 rozpatrywano spór graniczny między król. wsiami: Sękowa, Ropica, Przegonina, Wapienne i Strzeszyn w tenucie Mik. Ligęzy z Bobrka kaszt. i star. biec. a Superiorem Kobylanka seu Dominikowice, a także wsią Męciną. Komisarze zebrali się k. ścian Sękowej, Dominikowic i Męciny (ZK 409 s. 117-8). Wynika z tego, że Kobylanka Górna to nie wcześniejsze D. pod zmienioną nazwą, ale całkiem nowa wieś powstała na terenie opustoszałej osady, a zatem dzisiejsza wieś Dominikowice nie jest kontynuacją wczesnośredn. osady D. Przez dłuższy czas nazwa zanikłej osady funkcjonowała najpewniej jako nazwa pola należącego do Kobylanki Górnej, aby pod koniec XVI w. wyprzeć nazwę wsi nadaną w czasie lokacji. Z tych powodów nie połączono w jedno hasło danych źródłowych dotyczących D. i Kobylanki Wyższej czyli Górnej, która będzie mieć osobne hasło.

1 S. Kętrzyński, Zarys nauki o dokumencie polskim wieków średnich, W. 1934, s. 30-6, w podrozdziale o śladach używania formularzy dla użytku kancelaryjnego, po porównaniu tego dok. z przyw. Bolesława Wstydl. z tej samej daty dla kl. imbr. (Pol. 1, 62), wykazującym z nim wspólny formularz, zauważył, że staranność opracowania szczegółów (odmianek) formularza dowodzi doświadczenia kancelaryjnego koncypienta, i prowadzi do wniosku o kancelaryjności dyktatu dok. dla Pieniążka. Wszechstronną krytykę autentyczności tego dok. przeprowadził A. Gieysztor, Dwa nieznane dokumenty Kazimierza Wielkiego z lat 1336 i 1342, „MH”, 15, 1936, s. 102-7,110-5, wykazując autentyczność dok. dla Dominika. Pewne zastrzeżenia można mieć do wyznaczonego terytorium D., o czym dokładniej w następnym przyp. Wg kontekstu wyznaczone granice poczynały się najpewniej od Klęczan nad rz. Ropą, na drugim jej brzegu, i dochodziły do rz. Ropy k. późniejszych Gorlic. D. mógł założyć ojciec Dominika o tym samym imieniu na terenach uzyskanych od księcia.

2 Dok. ten co prawda nie wymienia D. z nazwy, ale wiąże się ściśle z terytorium tej wsi i jej lasów, wyznaczonym w r. 1279, które już w początkach XIV w. było opustoszałe. Granice podane w dok. z r. 1279 pokrywają się z danymi o granicach w dok. z r. 1342. Dok. Kazimierza W. nie stoją w sprzeczności z prawie współczesną działalnością tego króla w sąsiadujących z terytorium D. król. lasach stwa biec. Założona w r. 1348 przez tegoż króla wieś Libusza (AGZ 3, 4) powstała najpewniej w sąsiedztwie osady o tej samej nazwie należącej do Pieniążków i rychło włączonej do Kobylanki (w XV w. król. wsie Libusza i Kryg graniczą już z Kobylanką). W r. 1363 powstała król. Sękówka nad Małą Ropicą (Sękówką) i Siarką (ZDM 1, 101), granicząca od N z dobrami Kobylanki. W r. 1377 Elżbieta Węg. wydała przyw. na założenie wsi Męciny, graniczącej m. in. z Krygiem, Kobylanką i Sękową (ZDM 1, 150), a zatem bezpośrednio z D., których już dok. nawet nie wymienia. Por. też granice lasów stwa biec. z r. 1482 → Biecz - gród, zamek i starostwo.

3 Występujące w XV-wiecznych źródłach małopolskich osoby piszące się z D. pochodziły z Dominikowic w woj. łęczyckim.