DWORY

(1405 Dowry, Dwori, Dworow) 3 km na NE od Oświęcimia, w r. 1954 włączone do tego miasta.

1. 1457 księstwo ośw. (GrünMark. 2 s. 610); 1581 pow. śl. (ŹD s. 97); 1470-80 n. par. Oświęcim (DLb. 2 s. 223).

2. 1504 łan zw. Zalczowski → p. 3; 1564 gaje → p. 3; 1570 D. leżą przy drodze z Krakowa do Oświęcimia (LDK s. 13).

3. Własn. książąt ośw., później król. 1405 własn. księcia ośw., folwark → p. 5; 1429 Kazimierz ośw. zaświadcza, że Paweł Pres przeor dominikanów w Oświęcimiu sprzedał za 12 grz. opatrz. Mikołajowi Płocicy 9 prętów wolnej roli między rolami Marcina Kosa i wójtowskimi [czyli wójta ośw.] (ZDM 2, 409 ― jak wynika z dok. z r. 1439 rola ta leżała na terenie wsi D.); 1438 Wacław ośw. nadaje opatrz. Mikołajowi Pokrzywce za dług 20 grz. wolny łan we wsi D., położony między rolami Piotra Sułka i Mikołaja Koczwery, z obowiązkiem służby na zamku książęcym z dobrym mieczem i kuszą (ZDM 2, 516); dok. tegoż księcia w sprawie łanu kupionego przez opatrz. Penkacza w D. (MS 4, 9011); 1439 tenże książę nadaje opatrz. Piotrowi Sulikowi [wyżej Sułek] za pewien dług 9 prętów wolnej roli w D. między rolami Michała Płocicy i Mikołaja Pokrzywki (ZDM 2, 536); 1452 Janusz ośw. daje Mikołajowi Myszkowskiemu z Przeciszowa łąkę za siedliskami naprzeciw Białego Jeziora ku przecznicom, k. jego łąki, leżącej nad brzegiem Wisły, nadanej mu przez Wacława ośw., zanim sprzedał Januszowi wieś D. (Mp. 5 W 9); 1454 Jachny z D. [kmieć] (GrünMark. 2 s. 601); 1457 własn. ks. ośw. drogą kupna przechodzi na własn. króla pol. (tamże s. 606 → Oświęcim ― księstwo i ziemia); 1470-80 własn. król., łany kmiece (DLb. 2 s. 234); 1494, 1501, 1502, 1503, 1504 zapisy sum, m. in. na wsi D., → Oświęcim ― starostwo i zamek (MS 2, 314; 3, 5, 141, 450, 851, 1834-5); 1504 Aleksander Jag. nadaje w dożywocie na prośbę Jana Jordana z Zakliczyna kaszt. biec. i star. ośw. szl. Janowi „Szyedeczky” i jego ż. Dorocie łan roli zw. Zalczowski w D. (MS 3, 1131); 1508 folwark, z wysiewem 15 ćw., 6 kmieci król. płaci czynsz, odrabia wg rozkazu, daje po 2 koguty, grodzi ogród folwarczny, 5 kmieci wójtostwa [ośw.] odrabia dla dworu 5 dni rocznie. We wsi są puste role. Rybak płaci 7 gr i pływa łódką wg nakazu do rzeki [Wisły ?] albo do stawów. Kmiecie płacą nierówne czynsze: Jan Surówka, Piotrek, Janthol, Jan Płocica, Głowacz Jan; zagrodnicy: Czeczoth, Rzepka, Kołaczek, Chebola. Kmiecie mają pr. wolnego korzystania z jeziora Niecieczka w Monowicach (In. O 1/1 k. 8v, 17, 34); 1509 Zygmunt Stary potwierdza na prośbę Grzegorza z Jawiszowic, prebendarza i notariusza zamku ośw. dok. Wacława ośw. z r. 1438 w sprawie łanu kupionego w D. przez jego ojca opatrz. Penkacza (MS 4, 9011); 1525 folwark D.: dwórka Katarzyna, pasterka bydła Małgorzata, pasterka owiec Anna, służąca Zofia, bubulcus [wolarz] Maciej (In. O 1/1 k. 127); 1537 kmiecie płacą rogowe od 79 krów (tamże, 1/2 k. 5); włodarz Grzegorz Płoczicza z D. od 11 krów gr 22 (tamże, k. 26); 1549 na folwarku hodowano: 20 krów, 10 wołów, 15 ciołków i jałowic, 1 junaka, 4 cielęta, 1 „wnosa” starego, chudego i zerwanego, 30 owiec, 24 kozy, 79 świń, 121 kur, 32 gęsi, 5 kapłonów; siano: żyto, jęczmień, owies, groch, tatarkę, proso, konopie, len (tamże, k. 84v-85); 1564 kmieci osiadłych 12 na rolach nierównych i nie pomierzonych. 1 kmieć ma 2 role ― z jednej odrabia, a z drugiej płaci czynsze. Kmiecie płacą różny czynsz, dają po 2 koguty. Karczma z rolą, 5 zagr. ― 4 robi i płaci po 12 gr, piąty tylko płaci 30 gr. Gdy gaje obrodzą, płacą żyrowego po 2 gr od świni. Włodarz uprzywilejowany, ma przyw. Wacława ośw. z r. 1439, czyli nadanie 9 prętów roli. Folwark z 3 nierównymi polami, sieje się: pszenicę, żyto, groch, owies, jęczmień, proso, tatarkę, len i konopie (LK 1 s. 234-5).

5. 1405 Bolek cieszyński, ośw., wielkogłogowski i strzelecki nadaje kl. dominikanów w Oświęcimiu dzies. snop. ze wsi D. i Łąki, należących do grodu ośw., i od chłopów pracujących na folwarkach w tychże wsiach (ZDM 5, 1180); 1470-80 dzies. snop. wart. 6 grz. prepozyturze ośw. (DLb. 2 s. 224); 1470, 1472, 1496, 1502 fundacja prepozytury i mansjonarii w → m. Oświęcimiu, dla której dzies. snop. dla prepozytury (Mp. 5 M 123; rps BJ 5935 s. 159-68; OK 15 s. 446-52; 21 s. 158-9); 1529 dzies. snop. tejże prepozyturze, wart. 8 grz. (LR s. 210).

6. → Babice.