GAJ

(1325 Gay, 1412 Gayg, 1423 Gayow, 1429 Gaye, 1430 Gagiy, 1436 Gagye) 5 km na SE od Skawiny.

1. 1490 n., 1581 pow. szczyrz. (ŹD s. 43, 448); 1326 n. par. własna (MV 1 s. 127); 1326-8 dek. Niegowić (MV 1 s. 127, 197); 1335-6, 1346-50 dek. Szczyrzyc (MV 1 s. 369 i n.; 2 s. 192 i n.); 1354 n. dek. Niegowić (MV 2 s. 264 i n.); 1470-80 dek. Kazimierza Wielka lub Witów (DLb. 2 s. 184); 1529 dek. Skawina (LR s. 136).

2. 1527 G. graniczy z Libertowem. Nawsie z sadzawką, 2 sadzawki na końcu wsi, czyli na wygonie, sadzawka pod dworem. Gaje. Role folw. „penes metam grabyszynska”; por. p. 3 (ZK 27 s. 256-7).

3. Własn. szlach. 1384-901Jakusz Rzeszotko (Rsszesosko) bez określenia wsi, z której się pisze, występuje już w 1375 (KMK 1, 49) Jakusz Rzeszotko z G. [i Rzeszotar] (SP 8, 2879, 4913a, 5080, 5160, 5377, 5473, uw. 124/14, 151/9, 166/17, 189/21, 195/17, 199/10, 216/12; ZDM 1, 175; DSZ 38); 1384 Mściwoj z Żydowa zastawia za 60 grz. na 6 lat Jakuszowi z G. swoją część [w Żydowie] (SP 8, 2879); 1388 Jan z Niezwojowic przeciw Jakuszowi z G. o 100 grz., wóz kryty, 4 konie i o kobierzec (SP 8 uw. 148/3,4); 1397 Stachna, Hanka i Femka cc. Jakusza Rzeszotki z G. sprzedają za 70 grz. Jaszkowi z Polanowic swoje cz. w G. i Kosocicach (SP 8 uw. 237/7); 1398 Jaszek z G. (SP 8 uw. 258/21); 1402-20 Jaszek Wanszel, Wansel, Wasel, Wanfel [!] z G. [i Polanowic] h. Wąż, zaw. Zachorze (SP 2, 894, 1016, 1081; KSN 1348, 1711; wg ind. WAP); 1409 tenże Jaszek zapisuje swej ż. Jachnie 40 grz. wiana i 40 grz. posagu na połowie wsi G. i karczmy Kruszkowa (ZK 5 s. 179); 1412-23 Jakusz Wanszel z G. s. ww. Jana (ZCz. 1 s. 51; wg ind. WAP); 1418 Lorek z Libertowa zastawia za 16 grz. Janowi i jego ż. Werbenie ze Swoszowic 4 swoich kmieci w G.; 1419 tenże Jan ustępuje Lorkowi z tegoż zastawu (ZK 6 s. 433, 492); 1426-9 Rafał [Wanszel] z G. [i Michalczowej]; 1430 Więcław z G. (wg ind. WAP); 1434 → Brzyczyna; 1436-9, 1447-8 Jan z G. (SP 2, 2775; ZK 11 s. 36; 13 s. 154, 216, 222); 1436 Jan z G. gwarantuje Piotrowi z Chronowa zwrot 30 grz. ewentualnym zastawem w całą swoją cz. dziedzictwa w Michalczowej (ZK 11 s. 26); 1441 br. Rafał Wanszel i Jan dziedzice Michalczowej dzielą dobra. Rafałowi przypada → Michalczowa, Janowi zaś G., 2 kmiecie w Michalczowej i karczma Kruszkowa (ZCz. 3 s. 165); 1448 Jan z G. ustępuje Jadwidze Libertowskiej wd. [po Janie z Libertowa] z racji jej posagu 1 1/2 ł. w G. ― tak jak sam go dzierżył zastawem ― mianowicie łan, na którym jest osadzony kmieć zw. Kusz i 1/2 ł., na którym siedzi kmieć Stach Cyranka (ZK 13 s. 223); 1450 → Brzyczyna; 1457, 1463-8 Jan Gajowski z G. (ZK 15 s. 16; 16 s. 368, 444, 463, 491, 512; 17 s. 318; ZCz. 4 s. 254, 256); 1459 → Brzyczyna; 1463 Jakub s. tegoż Jana z G. (ZCz. 4 s. 256); 1464 Sulec z Libertowa zastawia za 10 grz. Mikołajowi z Kośmierzowa łan w G., z którego kmieć Maciej płaci 1 grz. czynszu; tenże Sulec zastawia za 10 grz. temuż Kośmirzowskiemu 3 grz. na kmieciach Świdrze i Piotrze w G. (ZK 17 s. 148-9, 225); 1466, 1469 → Brzyczyna; 1470-80 właśc. [części] G. [Mik. Kośmie]rzowski h. Gryf. 10 ł. kmiec., karczmy, zagrody, folwark ryc. (DLb. 2 s. 184); 1474, 1476, 1477, 1487, 1490 → Brzyczyna; 1475-6 Sułek z Libertowa daje Stan. Dąbskiemu ze Zwoli [dziś Wolica, par. Wieliczka] podrzędczemu krak. całe cz. w Libertowie, Brzyczynie i Gaju, które kupił od zm. Jana i od Świętochny ż. Mik. Kośmirzowskiego w zamian za Zwolę, za zastaw na sumę 20 grz. karczmy w Zabawie, łan i łąki wart. 40 grz. w Lednicy oraz za 160 grz. przeznaczonych na wykup zastawów w Libertowie i Brzyczynie (ZK 18 s. 231-2; GK 20 s. 250); 1489, 1498-1500, 1508 pobór z 3 1/2 ł.; 1490 pobór z 2 1/2 ł.; 1491-4, 1496 pobór z 3 ł.; 1497 pobór z 2 ł. (ŹD s. 448; RP s. 143, 54, 27, 264, 358, 169, 185, 199, 218, 91, 126); 1503 Zbigniew z Kosocic sprzedaje za 20 fl. węg. Wawrzyńcowi z G. całą swoją cz. w G. darowaną i zapisaną mu przez Jana Gajowskiego; Jan z G. sprzedaje za 42 grz. Janowi Połomskiemu z Połomia [par. Wojakowa] całą swoją cz. po zm. br. Mikołaju w G.; Wawrzyniec zw. Gwizdoń z G. zastawia za 50 fl. węg. Janowi z Połomia całą cz. w G., którą trzymał w zastawie od zm. Stanisława z Sułowa; tenże Wawrzyniec sprzedaje za 20 grz. temuż Janowi całą cz. w G. kupioną od Zbigniewa Kossockiego (ZK 23 s. 119, 128-9, 155-6); 1505 Jan Połomski z G. (ZK 23 s. 241); 1507 br. Mikołaj, Adam i Stanisław z Sułowa2w rpisie Nyessulow i Libertowa wyrażają przed sądem ziemskim krak. zgodę na wszystkie zapisy, zastawy, zrzeczenia dóbr w G. poczynione przez ich stryja zm. Stan. Sułowskiego na rzecz Wawrzyńca Gwizdonia i przez tegoż Wawrzyńca na rzecz Jana z Połomia (ZK 23 s. 377-8); 1519, 1523 → Brzyczyna; 1527 Adam Sułowski oraz br. nie podzieleni: Mik., Jan, Stan. i Walenty Połomscy dzielą dobra w G. Sułowskiemu przypadają: kmiecie Stan. Czykot i Marcin Marczon oraz kmieć Mik. Szydło z całą rolą i siedliskiem począwszy od nawsia aż do granic Libertowa, a także części gajów na taką długość i szerokość, jak inna cz. gaju, która leży na końcu ról folw. wsi G., rozciągające się do granic Libertowa i 2 sadzawki na końcu wsi, czyli na wygonie. Ww. braciom przypadają: 3 kmiecie z siedliskami i rolami: Maciej Gęba, Jan Biron i Stan. Stachola, sadzawka na nawsiu z młynem, sadzawka pod dworem, dwór z rolami folw. aż do pasieki, do łąk pleb. w G. i granic Libertowa, „penes metam grabyszynska” (ZK 27 s. 256-7); 1529 role folw., zagrody, role kmiece (LR s. 126, 215); 1530 Adam i Jakub Sułowscy dz. Libertowa, G. i Brzyczyny (ZK 26 s. 292): pobór z 3 1/2 ł. i 1 karczmy (RP k. 34).

5. 1326 pleb. Jan. Par. oceniona na 1 grz. (MV 1 s. 128); 1327 pleb. Marek. Par. oceniona jw. (MV 1 s. 197); 1328 świętop. 4 sk. (MV 1 s. 298); 1335-6, 1346-50, 1354-8 świętop. 6 1/2 sk. 7 den. (MV 1-2 wg indeksu); 1385 Nawój oficjał krak. poświadcza, że Jakub Rzeszotko dz. G., patron kościoła w G. nadał plebanowi Jakuszowi i jego następcom karczmę z rolami i łąkami w G. (ZDM 1, 175); 1470-80 drewn. kościół par. pod wezw. Wniebowzięcia NMP. Dzies. snop. z folwarku ryc. plebanowi w G. Pleban ma tu własne role i łąki. Do par. należą: Chorowice, Lusina, Libertów, Brzyczyna Mała i Wielka (DLb. 2 s. 184-5); 1476 dekret Kurii Rzymskiej w sprawie wszczętej przez kl. Bożego Ciała na Kazimierzu przeciw roszczeniom Jana pleb. w G. o dzies. snop. z ról kmiec. w G. i Libertowie (Mp. 5 O 7, 32); 1503 Wawrzyniec Gwizdoń z G. „quondam vitricus ecclesie” w G. (Wypisy 4, 24); 1527 łąki pleb. w G. (ZK 27 s. 257); 1529 pleb. Stanisław z Bochni. Par. pobiera dzies. snop. z ról folw.: wart. 24 gr w G., 1 grz. w Libertowie, 12 gr w Lusinie, stołowe wart. 2 grz. z całej par., 2 1/2 grz. czynszu od 2 kmieci i 3 wiard. czynszu od zagrodników w G. Dzies. snop. wart. 4 grz. z ról kmiec., z wyłączeniem 3 ról, należy do kl. Bożego Ciała na Kazimierzu (LR s. 136, 215).

8. Kościół z połowy XV w. murowany, na miejscu poprzedniego drewn. (KatZab. 1 s. 152).

1 Jakusz Rzeszotko (Rsszesosko) bez określenia wsi, z której się pisze, występuje już w 1375 (KMK 1, 49).

2 w rpisie Nyessulow.