GLANÓW

(1295 Glanow, 1397 Glano [!], 1421 Glyanow, 1438 Blenow [!], 1459 Golanów [!]) 9 km na SE od Wolbromia.

1. 1295 kasztelania krak. (Mp. 1, 124; SP 2, 4532); 1490 n. pow. krak. (ŹD s. 435); 1581 pow. prosz. (ŹD s. 24); 1470 n. par. Imbramowice (DLb. 3 s. 111).

2. 1259 G. nad rz. Dłubnią (Mp. 1, 124; SP 2, 4532); 1421 las jodłowy i bukowy w G. (GK 1 s. 550); 1459 łąka sołtysia w G. rozciągająca się do rz. Dłubni (Teut. 3 s. 157); 1470-80 G. sąsiaduje z wsiami: Trzeciesz, Zagórowa i Imbramowice (DLb. 3 s. 108, 110-1).

3. Własn. szlach. 1295 właśc. komes Mikołaj s. Gniewomira kasztelan sand. ; → p. 4 (Mp. 1, 124; SP 2, 4532); 1400 Imram z G. (SP 8, 10 954); 1408 Piotr z G.; Mikołaj z G.; 1421 Piechna wd. po Imramie z G.; Stanisław z G. (wg ind. WAP); Piotr Chrząstowski s. Imrama z Uliny [Małej lub Wielkiej] i G. (wg ind. WAP; GK 1 s. 550); Piechna wd. po Imramie z G. pozywa Zawiszę Nekandę z Grzegorzowic o to, że najechał ze swymi ludźmi las w jej dobrach w G. i wyciął 60 drzew jodłowych i bukowych (GK 1 s. 550); 1430 Jakub [Chrząstowski] z G. (wg ind. WAP); 1445 Anna ż. Piotra z G. (ZK 12 s. 357); 1457 wielebny Stan. Kępieński, odstępując od swego pow. wieluńskiego, zastawia w sądzie ziemskim krak. za 60 fl. szl. Elżbiecie ż. Hermanka z Krakowa całą cz. w G., którą miał w zastawie od Jak. Chrząstowskiego; 1459 taż Elżbieta oświadcza, że Stan. Kępieński wykupił od niej zastawioną cz. G. (ZK 15 s. 16, 36); 1459-61 Mik. Chrząstowski z G.; → p. 4 (Teut. 3 s. 157, 224); 1470-80 właśc. Mik. Chrząstowski h. Strzegomia chorąży krak. 20 ł. kmiec., 2 karczmy: sołtysia bez ról i dziedzica, 4 zagrody na rolach folw., folwark ryc., 6 ł. sołtysich zostało wykupionych przez dziedziców (DLb. 3 s. 111); 1489-92, 1494, 1496 pobór z 12 1/2 ł.; 1493, 1498 pobór z 12 ł.; 1499 pobór z 11 1/2 ł.; 1508 pobór z 10 1/2 ł. (ŹD s. 435; RP s. 134, 161, 175, 204, 70, 190, 36, 6, 337); 1530 pobór z 5 1/2 ł. i 1 karczmy (RP k. 8).

4. 1295 komes Mikołaj s. Gniewomira kasztelan sand. zezwala za 90 grz. Tomaszowi niegdyś mieszczaninowi ze Skały lokować swoją wieś G. nad rz. Dłubnią na pr. niem. średzkim i nadaje mu sołectwo. Osadnicy mogą być jakiejkolwiek narodowości. Sołtys otrzymuje szósty łan wolny i zostaje mu wymierzone 6 łanów, a dziedzicowi 30 ł. Sołtys może założyć sadzawkę i zbudować młyn na rz. Dłubni oraz ma pr. wolnego połowu ryb i zwierzyny wszelkiego rodzaju w lasach „in totali districtu et territorio eiusdem tocius hereditatis”. Jeśli jakieś role okażą się kamieniste, piaszczyste lub bagniste, a sołtys i jego potomkowie uczynią je własnym nakładem pracy zdatnymi do użytku, mogą je wieczyście posiadać na zasadzie ról wolnych. „De ... consensu pariter et assensu ... ducis Cracouie ac ... domini Johannis Dei gracia episcopi et diocesani Cracouie et Sandomirie”1Wprowadzenie do formuły immunitetowej bpa krak., jak i niżej przytoczone zwolnienie sołtysa od jurysdykcji kościelnej, może świadczyć, że G. był pierwotnie własnością bpa. Bp jest też jednym ze świadków tego dok zostaje nadany mieszkańcom imm. ekon. i sąd. Sołtys winien otrzymać trzeci den. z kar, a dziedzicom przypadają 2 den. Do sołtysa należy też przysiężne. „In hac parte per prefatum dominum episcopum a iure et potestate liberatus ipsius ecclesie”. Wieś dostaje 16 lat wolnizny, po upływie której mieszkańcy mają płacić 1 wiard. czynszu z łanu. Na lat 10 są zwolnieni od dzies. z nowizn. W wypadku najazdu wroga na ziemię krak. sołtys i 2 mieszkańcy, wyekwipowani przez dziedzica, obow. są stawić się do obrony ziemi (Mp. 1, 124; SP 2, 4532); 1397 Marcin i Andrzej sołtysi z G. sprzedają Marcinowi zw. Miroszowic sołectwo w G. (KSN 596); 1398 Marcisz [sołtys] z G. pozywa Jana z Solczy o cz. macierzyzny w Solczy (SP 8, 7304); 1419 szl. Jan sołtys z G. i jego ojciec Maciej (Teut. 1A s. 123); 1421 Paweł sołtys z G.; → p. 6 (GK 1 s. 550); 1434 → p. 6; 1444-59 Wojciech sołtys z G. (Imbr. 20; Teut. 3 s. 157); 1459 tenże zastawia za 20 grz. szl. Mikołajowi [Chrząstowskiemu] z G. łan i karczmę z połową łąki rozciągającej się do rz. Dłubni, należące do jego sołectwa (Teut. 3 s. 157); 1461 siostry szl. Anna wd. po Stan. Niedźwiedzkim z Gołyszyna i Dorota wd. po Zawiszy z Bąbelna [pow. chęc.] pozywają Mik. Chrząstowskiego dz. G. o sołectwo w G. przypadające im po ich zm. stryj Jak. Gradzie (Teut. 3 s. 224); 1470-80 sołectwo z 2 ł. i karczmą bez ról. 6 ł. sołtysich zostało wykupionych przez dziedzica Mik. Chrząstowskiego (DLb. 3 s. 111); 1501 Mikołaj sołtys z G. wnosi o obiatę przy w. lokacyjnego z r. 1295 do ksiąg grodzkich krak. (SP 2, 4532); 1529 sołtys (LR s. 289).

5. 1295 → p. 4; 1470-80 dzies. snop. wart. 20 grz. z ł. kmiecych, oraz dzies. pien.: z 2 karczem ― sołtysiej i dziedzica, z 4 zagród na rolach folw., z folwarku ryc., z sołectwa i z łanów sołtysich wykupionych przez dz. należy do kościoła par. w Imbramowicach (DLb. 3 s. 111); 1529 dzies. snop. wart. 8 grz. z całej wsi kościołowi jw. (LR s. 289).

6. 1421 Piotr [Chrząstowski] s. Imrama z Uliny [Małej lub Wielkiej] i G. pozywa Pawła sołtysa z G., że napadł jego dziedzinę i zadał mu 7 ran krwawych (GK 1 s. 550); 1434 prep. kl. w Imbramowicach prezentuje bpowi krak. Mikołaja s. Macieja [sołtysa] z G. jako kandydata na pleb. w Imbramowicach (Imbr. 18); 1434-8 tenże Mikołaj pleb. w Imbramowicach (ZDK 2, 332, 376; Mp. 4, 1341).

8. Skarb kilkudziesięciu srebrnych denarów krzyżowych z połowy XI w. (Żaki s. 546).

1 Wprowadzenie do formuły immunitetowej bpa krak., jak i niżej przytoczone zwolnienie sołtysa od jurysdykcji kościelnej, może świadczyć, że G. był pierwotnie własnością bpa. Bp jest też jednym ze świadków tego dok.