(1286 Golikowice z fals. z XV w., 1288 Golicznicza z fals. z XV w., 1340 Golikovice, 1389 Golicowicz, 1398 Kolnycowicz, 1408 Golicouice, 1409 Golicowicze, 1415 Colicowicze, 1424 Golychowicze, 1425 Golicouicze, 1426 Golikowicze, 1436 Golkowicz, 1440 Golikouice, 1444 Golicouicz, Golcouicze, 1447 Glicouicze, 1450 Golikouicze, 1456 Golikowycze, 1467 Golykow, Golikovicze, 1470-80 Golykowicze, 1484 Golykouycze, 1530 Gollikowicze) 6 km na W od Wieliczki.

1. 1288 kaszt. krak. (Tyn. 36 ― fals. z XV w.); 1489, 1581 pow. szczyrz. (RP s. 142; ŹD s. 41); 1470-80 par. Wieliczka (DLb. 2 s. 104; 3 s. 194-5); 1597 par. Kosocice (WR k. 232).

2. 1340 G. nad rz. Wilgą [UN 1 s. 65], → p. 3A. (Tyn. 57); 1398, 1399, 1446 → 1578; 1560 spór graniczny między Marcinkowicami należącymi do rajców wielickich i lasami Grabówki a wsią G. [należącą do Zabawskich] (ZK 408 s. 1); 1568 granice między G. i Strzałkowicami [w UN 1 s. 66 błędnie Strzałkowskie] dochodzą m. in. do Kamiennego Potoku i jego wierzchowiny do przekopy granicznej między G. a Soboniowicami do drogi z G. i Zbigniewa [dziś Zbydniowice] do Soboniowic i Sierczy (Szyrczy), stąd w lewo i na E k. drogi ze Zbigniewa do Sierczy przez tereny (per fundum) wsi Marcinkowice i między polami kmiecymi, lasami i zaroślami zw. Sosnowce (Szosznowcze) [dziś cz. wsi G. i Soboniowic zwie się Sosnowiec ― UN 1 s. 65-6] należącymi do G. i między lasami Sobniowice należącymi do Soboniowic i gdzie dochodzą granice aż do ściany lasów i zarośli zw. Grabówki i Sosnowe Doły dziedzin należących do wsi Marcinkowice i m. Wieliczki (ZK 43 s. 692); granica między G., Rajskiem i Strzałkowicami [biegnie] od ściany Rajska, od 3 kopców narożnych k. 2 potoków dzielących G., Rajsko i Strzałkowice i stąd rivulo aqua fluente alias Wodonczą w górę w kierunku E między polami Strzałkowskimi a lasem Golkowickim (Golykowiczensem) aż do innego większego potoku (maiorem rivulum) zw. Kamienny Potok, który jest potokiem granicznym do ściany Soboniowic, gdzie są 3 kopce narożne G., Strzałkowic i Soboniowic. Stąd rozgraniczano G. i Soboniowice. Granicę poprowadzono wspomnianym wielkim potokiem zw. Kamienny Potok ku S w górę. Ten potok będzie wieczystą granicą G. i Soboniowic. Dalej biegnie granica ku wierzchołkowi alias nawierzchowinę tegoż potoku i stąd na S aż do fossatum alias do przekopy między polami G. i lasem Sobniowickim i tą przekopą aż do drogi publicznej z G. i Zbigniewic do wsi Soboniowice i Sierczy i stąd w lewo na E k. drogi publicznej ze wsi Zbigniew do wsi Siercza przez tereny i dziedzinę Marcinkowice dóbr m. Wieliczki, stąd kopce na E między polami kmiecymi, lasami i zaroślami zw. Sosnowce, należącymi do G., a lasem i zaroślami zw. Sobniowiec należącymi do Soboniowic, aż do ściany lasów i zarośli zw. Grabówki i Sosnowe Doły dziedziny Marcinkowice, jak to wyznacza granice Piotr Szafraniec podkom. krak. Tu 3 kopce narożne G., Soboniowic, Marcinkowic na wierzchołku wału alias Sosnowych Dołów (ZK 407 s. 152-6); 1570 droga z G. do Wieliczki (ZK 408 s. 16); 1578 w sporze granicznym miedzy m. Wieliczką od Marcinkowic a Podstolicami i G. przedstawiono dok. Władysława Jag. z l. 1398, 1399 i trzy akty graniczne Piotra Szafrańca z 1446 r. Granica [biegnie] od rz. Wilgi aż do kopców narożnych Marcinkowic, G. i Podstolic przy strumieniu i stąd do rz. Wilgi do potoku lasu Sosnowe Doły i tym potokiem do wierzchołka wzgórza do kopców narożnych Marcinkowic (ZK 408 s. 103-5); 1580 granica między Kurdwanowem a Rajskiem dochodzi m. in. do drogi z G. do Krakowa (ZK 408 s. 183, 203).

3A. Cz. klasztoru Bened. w Tyńcu. 1286 Leszek Cz. potwierdza klasztorowi w → Tyńcu przywileje poprzedników, nadaje nowy imm. ekon. wymienionym imiennie posiadłościom klasztoru, m. in. G., i udziela zezwolenia na ich przeniesienie na pr. niem. (Tyn. 32 ― fals. z XV w.; Z. Mazur, Studia nad kancelarią księcia Leszka Czarnego, Wr. 1975 s. 78-9, 98-9, 124-7); 1288 tenże nadaje klasztorowi tyn. pr. zakładania wsi i miast na pr. niem. wraz z immunitetem sąd. i zatwierdza posiadanie imiennie wymienionych wsi, m. in. G., w kasztelanii krak. (Tyn. 36 ― druga redakcja dok. podrobiona w XV w., por. Mazur, Studia... s. 78-9, 98-9,124-7); 1340 Bogusław opat tyn. sprzedaje za 30 grz. Hinczmanowi kuśnierzowi z Krakowa i Jakubowi, Janowi i Dominikowi ss. Mikołaja z G. cz. wsi klaszt. zw. G. nad rz. Wilgą, w ten sposób, iż Hinczman i jego następcy mają mieć połowę ról tejże wsi, a Jakub, Jan i Dominik drugą połowę i z zastrzeżeniem, że zarówno Hinczman, jak i bracia będą płacić klasztorowi 3 grz. czynszu rocznie. Opat uwalnia wieś od wszelkich ciężarów, opłat i świadczeń na rzecz urzędników król. (Tyn. 57); 1408, 1428 → p. 3B.; 1444 Zbigniew z Grodkowic w sporze z Bógdałem opatem tyn. o wieś G. przedkłada sądowi ziemskiemu krak. dok. z r. → 1340 wydany przez opata tyn. Bogusława (SP 2, 3192; Tyn. 189); sąd ziemski krak. rozstrzyga spór między kl. tyn. a Zbigniewem z Grodkowic o dziedzinę G., nakazując Zbigniewowi płacenie na rzecz kl. 3 grz. czynszu rocznie. Nie może też Zbigniew sprzedać, wydzierżawić lub zastawić swej dziedziny w G. bez zgody kl. tyn. (Tyn. 190); Zbigniew z Grodkowic skazany na karę XV w sprawie z Bógdałem opatem tyn. o zatrzymanie 24 grz. czynszu z G. (ZK 12 s. 313); 1446 Jan z Czyżowa kaszt. i star. krak. potwierdza wwiązanie klasztoru tyn. do G. (Tyn. 193); 1447 → p. 3B.; sąd ziemski krak. wwiązuje Bógdała opata tyn. do dóbr dziedz. w G. płacących 2 grz. czynszu rocznie z racji 24 grz. czynszu z G., które winien był Zbigniew z Grodkowic opatowi (ZK 13 s. 155); 1451 → p. 3 B.; Jakub z Trzeciesza zastępuje Stanisława z Krakuszowic dz. z G. przeciwko Bógdałowi opatowi z Tyńca, który oświadczył, iż Stanisław wwiązał się do dziedziny G. trzymanej przez kl. w 24 grz. pozyskanych od Zbigniewa Bąka z Grodkowic. Stanisław otrzymał G. od Jakuba z Trzeciesza bez zgody kl. (ZK 14 s. 41); 1452 → p. 3B.; 1456 Kazimierz Jag. potwierdza klasztorowi tyn. wszystkie przywileje swoich poprzedników i posiadanie wymienionych imiennie dóbr, m. in. G. (Tyn. 219); 1470-80 G. własn. kl. tyn. We wsi łany kmiece, karczmy, zagrody. Kmiecie płacą czynsz, oddają po 30 jaj, 2 sery i 2 koguty (DLb. 2 s. 104; 3 s. 194-5).

3B. Cz. szlach. 1340 → p. 3 A.; 1408-26 Morzka z G., → Kępanowa 1386-1400 i → Więckowic [pow. prosz.] 1386-1426, wd. po Spytku z Kępanowa, matka Ścibora z G. (ZK 5 s. 36; 8 s. 102); 1408-26 Ścibor z G., → Kępanowa 1398-1430 i Więckowic 1426, s. Spytka z Kępanowa i Morzki (ZK 5 s. 36; 8 s. 102; Bon. 9 s. 383); 1408 Morzka wd. po Spytku z Kępanowa dzieli się dobrami ze swym s. Ściborem z Kępanowa w ten sposób, iż Morzce przypada wieś Rajsko z gajem k. wsi oraz 2 kmieci i młyn w G., zaś Ściborowi pozostałe cz. tych dziedzin. Inne gaje w Rajsku mają mieć po połowie. Czynsz z G. mają oboje płacić opatowi z Tyńca (ZK 5 s. 36); 1409 Wichna z G. (ZK 5 s. 158); 1419 Ścibor z Kępanowa nie żonaty uzyskawszy od Piechny z → Bielczyc zapis całego majątku po jej śmierci, zabezpiecza pr. do swego majątku dla ewentualnych jej dzieci i dla Zbigniewa z Góry [Bąkowa Góra w pow. radomszczańskim] kaszt. rospierskiego (Bon. 9 s. 383); 1424-25 Święchna kmiotka z G. (GK 2s. 282, 399, 407); 1426 Ścibor z Kępanowa zapisuje na wypadek swej śmierci swej matce Morzce 400 grz. w dożywocie na trzeciej cz. wszystkich swych dóbr dziedz. w Więckowicach i na całej swej wsi G. Po jej śmierci pieniądze te przypadną krewnym Ścibora (ZK 8 s. 102); 1428 z działu dóbr między Morzką wd. po Spytku z Kępanowa a jej s. Ściborem, Morzce przypadają wieś Rajsko wraz z gajem k. wsi i 2 kmieci z młynem w G., zaś Ściborowi pozostałe dziedziny. Jeżeli sprzedadzą pozostałe gaje Rajska, to po połowie. Czynsz z G. mają płacić opatowi z Tyńca (ZK 365 s. 243); 1435 Paszek ze Skotnik oświadcza, że części dziedzin G. i Zbigniewice, które trzyma za 100 grz. z tytułu posagu za Morzkę swoją ciotkę i swych braci ustępuje Piechnie ż. Adama z Tura [woj. łęczyckie] sędziego łęczyckiego za 100 grz. Paszek poręcza za swych braci (ZK 10 s. 368).

1440 Jaksa z Żelaznej [woj. łęczyckie] wprowadzony w posiadanie wsi Zbigniewa z Góry: Rajsko, G. i Zbigniewice oraz karczem i młyna dających 20 1/2 grz. dochodu (SP 2, 2830); Jan Ligęza z Wojsławic odstępuje od swych praw do wsi Rajsko, Zbigniewice i G., od 40 grz. u żupnika za sprzedane gaje i od zapisu Zbigniewa z Góry kaszt. rospierskiego na tych wsiach. Przedbor Marzec z Kraszewic [woj. sier. pow. radomszczański] ma zapłacić Janowi dług za Zbigniewa z Góry (ZK 365 nr 2693); 1443-4 br. Zbigniew i Jakub [Bąkowie] z Grodkowic w sporze ze swą siostrą cioteczną Katarzyną ż. Jarosława z Remiszowic [woj. łęczyckie] o podział bez jej zgody dóbr martwej ręki po Piechnie niegdyś ż. [Adama z Tura] sędziego łęczyckiego, a mianowicie o: Rajsko, Kępanów, Młynne, Bielczyce, Zbigniewice, G., Żyrosławice, Stępocice, dom w Krakowie i inne dobra (SP 2, 3144; ZK 12 s. 207); 1444 Katarzyna ż. Jarosława z Remiszowic nie uzyskała przysądzonego jej wwiązania w dobra przeciw Zbigniewowi i Jakubowi z Grodkowic. Jaksa z Rajska nie stawił się na pierwszy termin przeciw Katarzynie ż. Jarosława z Remiszowic. Jaksa trzyma bezprawnie: Rajsko, G., Zbigniewice (ZK 12 s. 247); 1445 → p. 3A.; 1446 Śmił z Markuszowej, Zbigniew ze Stadnik i Jakusz z Lasocic z jednej strony, a Zbigniew z Grodkowic, Jagienka ż. Imrama z Chrząstowa, Stanisław i Jan z Krakuszowic z drugiej strony o Kępanów, Rajsko, G., Zbigniewice, Bielczyce, Żyrosławice, 2 kmieci w Bojańczycach, 1 kmiecia w Łososinie, 2 wsie Żeleźnikowa, Młynne, Dębno, Więckowice i Stępocice (SP 2, 3253); 1447 br. Henryk i Zbigniew Rospierscy [ss. kaszt. rospierskiego Zbigniewa Bąka] mają wykupić z rąk Jaksy z Żelaznej całą cz. dóbr w Zbigniewicach, G. i Rajsku (ZK 13 s. 50); 1447 sąd daje wwiązanie Katarzynie ż. Jakuba z Remiszowic przeciw Jakubowi i Henrykowi z Grodkowic w dobra: Rajsko, G. i Stępocice do czasu wieczystego podziału, przy czym nie mogą wyrządzać szkody opatowi tyn. (ZK 13 s. 137); → p. 3A.

1450 w dziale dóbr Stanisławowi z Krakuszowic, jego br. Janowi z Bełzowa i Jagience ż. Imrama z Chrząstowa przypadają: Żeleźnikowa, Wola Żeleźnicka, Dębno, cz. w Stępocicach, Więckowicach, pół Bielczyc i kmieć w Łososinie, br. Zbigniewowi, Jakubowi i Henrykowi z Grodkowic i ich siostrze ciotecznej Katarzynie ż. Jarosława z Remiszowic posiadłości: Rajsko, G., Zbigniewice, Kępanów, Żyrosławice, Młynne, dziedziczne młyny, karczma w Pokrzywnicy i 2 kmieci w Bojańczycach (ZK 151 s. 4); w dziale dóbr Katarzynie ż. Jarosława z Remiszowic przypada Rajsko od granic Strzałkowic i rz. Strugi, aż do granic Zbigniewic, całe Zbigniewice oraz młyn i karczma w Pokrzywnicy, natomiast braciom Katarzyny Zbigniewowi, Jakubowi i Henrykowi: części w G., Kępanów, Żyrosławice, Młynne i 2 kmieci w Bojańczycach (ZK 151 s. 5); Jagienka ż. Imrama z Chrząstowa i Jana z Bełzowa zrzekają się na rzecz Jakuba z Grodkowic i Katarzyny ż. Jarosława z Remiszowic całych swoich cz. w Rajsku, G., Zbigniewicach, młyna i karczmy w Pokrzywnicy, części w Kępanowie, Żyrosławicach, folwarku pod Lasocicami, „sareptas dictas langy” z rolami i łąkami pod Gruszowem i młyna tamże, 2 kmieci w Bojańczycach i młynne (ZK 151 s. 9); w dziale dóbr między braćmi Zbigniewem, Jakubem i Henrykiem z Grodkowic, Zbigniewowi przypadają: Góra [Bąkowa], Zbyłowice, Kalinki i Dębią Wola [pow. radomszczański, par. Bąkowa Góra], Jakubowi Gorzkowice w ziemi sier. oraz Grodkowice, Łysokanie, G., Kępanów, Żyrosławice, Młynne¹Nazwa wsi zapisana nieczytelnie i części w Bojańczycach [ziemia krak.], Henrykowi Straszęcin i Grabowa Wola w ziemi sand. oraz Kaszowice w ziemi sier. (ZK 13 s. 371); Jakub z Grodkowic sprzedaje Jakubowi z Trzeciesza całe swe dziedziny: Żyrosławice, Kępanów, Młynne i całe cz. w G.,2 kmieci w Bojańczycach i folwark Kępanowski pod Lasocicami (ZK 151 s. 47); 1451 Jakub z Trzeciesza sprzedaje Stanisławowi z Krakuszowic całe swe cz. dziedz.: Kępanów, Żyrosławice, Młynne, 2 kmieci w Bojańczycach z folwarkiem przed Żyrosławicami i cz. w G., jak sobie kupił u Jakuba Bąka z Grodkowic (ZK 146 s. 604); → p. 3A.; 1452 Stanisław z Krakuszowic zastawia za 110 grz. Pełce z Ochonina [dziś Ochojno] i jego ż. Helenie całe cz. swej dziedziny w G., z której płaci rocznie czynsz opatowi i klasztorowi w Tyńcu. Pełka będzie opłacał ten czynsz do wykupu tej dziedziny przez Stanisława (ZK 14 s. 101).

1460 Helena wd. po Pełce z Ochonina, Elżbieta ż. Stanisława Palucha, Jan Skoczen i Dorota ż. Mikołaja Kucharza z Ochonina oświadczają, że po spłaceniu ustępują z zastawu G. Katarzynie i jej s. Stanisławowi z Krakuszowic (ZK 15 s. 199-200); 1463 Katarzyna z Krakuszowic wraz ze swoim s. Stanisławem ręcząc za Jana i Gotarda braci tegoż Stanisława zastawiają za 15 grz. Stanisławowi z Ochonina i jego ż. Helenie całe siedlisko w G. z czynszem 2 grz., na którym siedzą kmiecie Garbania i Jaszek (ZK 17 s. 45-6); 1466 Stanisław i Jan dz. z G. wydzierżawiają na 8 lat za 40 grz. Zbigniewowi ze Stadnik całą ich cz. w G., mianowicie: 2 role, na których siedzą kmiecie Dominik, Jałówka i Jakiel i młyn. Ich matka Katarzyna zrzeka się pr. posagowych (ZK 146 s. 684-5); 1467 br. Stanisław i Jan z Krakuszowic ręcząc za swego br. młodszego Gotarda dają za 19 grz. Stan. Soboniowskiemu [z Soboniowic] wwiązanie w charakterze zastawu do całej ich cz. dziedz. w G. z wyjątkiem lasu, którą uprzednio wydzierżawili za tę sumę Zbigniewowi ze Stadnik. Matka ich Katarzyna odstępuje od pr. posagowych (ZK 17 s. 456); Piotr kmieć z G. (GK 18 s. 111); 1484 Mikołaj z Kosocic sprzedaje za 232 fl. węg. Elżbiecie ż. Pawła Knitla rajcy kazimierskiego swą cz. G. zastrzegając sobie pr. odkupu (GK 21 s. 939); sąd ziemski krak. zaświadcza, że br. Stan. Marschalkusch i Jan Lanckorońscy sprzedali Elżbiecie ż. Pawła Kumthel (Kunthel?] rajcy i mieszcz. Kazimierza wieś Prokocim wraz z pr. patr. kościoła (katedry, czyli predykatury) Ś. Barbary na cmentarzu [kościoła] NMP w zamian za wieś G., która jest w zastawie za 232 fl. i dopłatę 1500 fl. węg. (OK 11 s. 194); 1489 G. wymienione bez danych; 1490-94, 1496-1501, 1508 w G. pobór z 1 1/2 ł. (RP s. 142; ŹD s. 448; RP s. 169, 185, 198, 217, 90, 125, 53, 25, 262, 291, 352); 1530 Zygmunt Stary uwalnia Piotra bpa krak. i kapitułę krak. dzierżawców Biskupic i G. od pozwu wniesionego przez Macieja Zabawskiego. Zabawski oskarżył bpa o to, że z gromadą zbrojnych ludzi wtargnął do jego dóbr w G. i zniszczył młyn i dom należący do młyna (SP 6, 466); 1530 pobór z 1 1/2 ł. i 1 karczmy dorocznej (RP k. 30); 1581 Zabawska dz. G. (ŹD s. 41).

3C. Cz. Bpa krak. 1470-80 w G. 1 ł. należący do bpa krak., z którego kmiecie płacą 4 grz. czynszu (DLb. 2 s. 104; 3 s. 194-5); 1530 bp krak. i kapituła dzierżawcami Biskupic i G., → p. 3B.

4. 1398 przysięgli z K. mają spór z Szamburkiem z Wróblowic (KSN 731); 1415 Stanisław z K. opiekun Małgorzaty ż. Bartłomieja z Myślenic przed sądem wyższym pr. niem. na zamku krak. (KSN 3777).

5. 1470-80 dzies. [snop.] z łanów kmiec., karczem i zagród w G. wart. 6 grz.²Dlb. 6. 3 s. 194-5 dzies. wart. 7 grz dla plebana w Wieliczce (DLb. 2 s. 104; 3 s. 194-5); 1529 dzies. snop. z wymienionych imiennie wsi, m. in. G. plebanowi w Wieliczce (LR s. 206).

6. 1389 Paweł z G. (Chm. s. 235); 1436 Mikołaj słodownik z G. przyjmuje pr. miejskie krak. (Kacz. 4752).

8. W G. znaleziska powierzchniowe fragmentów naczyń wczesnośredn. (P. Krzywda, Sprawozdanie z badań powierzchniowych na obszarze prawobrzeżnego dorzecza środkowej Wilgi. Badania archeologiczne prowadzone przez Muzeum Żup Krakowskich w latach 1974-5, Wieliczka 1975, s. 88).