GOŁKOWICE

(1276 Golgowicz, Golcouic, 1280 Golgouicy, 1292 Golkouic, 1308 Golkowice, 1404 Golgowicze, 1470-80 Golkowycze, 1530 Golcovice, 1564 Golkowicze) 12 km na SW od Nowego Sącza.

1. 1293 wsie Gaboń i G. w ziemi sądec. (Mp. 2, 523); 1530 pow. sądec. (RP k. 40); 1470-80 n. par. Podegrodzie (DLb. 2 s. 340).

2. 1276 granice wsi G. zaczynają się od wsi Kosowice [dziś nie istnieje], lokowanej nad Dunajcem, i ciągną się aż do wsi Moszczenica i dalej do wsi Gaboń, należącej do zm. komesa Mirosława. Wszystkie lasy leżące w obrębie (intermedie) [tych granic] położone zarówno na wzgórzach i równinach należą do wsi G. (Mp. 2, 482); 1292 księżna Gryfina wd. po Leszku Cz. pani sądecka powierza niejakiemu Bratkowi lokowanie na pr. niem. wsi zw. potocznie Na Łękach (Na Lankach) [może wieś Mostki sąsiadująca z G., której cz. zwie się Łęgi ― UN 9 s. 17; MObr.]1Zob. też uwagi na ten temat A. Rutkowskiej-Płachcińskiej, Sądeczyzna w XIII i XIV wieku, Wrocław 1961, s. 68 - 72 położonej między G. i Kosowicami (Mp. 2, 518); 1293 dziedzina → Gaboń położona w ziemi sądec. z jednej strony granicząca z dziedziną księżnej Gryfiny [zakonnicy sądec.] G. (Mp. 2, 523); 1333 w lesie z rolami już wykarczowanymi, poczynającym się od granic folwarku → Gaboń, należącego do Małgorzaty, i między granicami wsi G., Skrudzina klasztoru starosądec., oraz Opalana, należącej do Michała, ma być lokowana wieś [Wola Gabońska2Tamże, s. 165, 167 albo Wola Zbigniewowa] (Mp. 3, 632); 1404 granica części Piotra i Jakuba ss. Mirosława w → Gaboniu biegnie od wierzby aż do granicy G. (Mp. 4, 1082); 1596-7 granicę między Gaboniem i Gabońska Wolą a wsiami kl. Klar. w Starym Sączu G. i Skrudzina poczęto wytyczać w miejscu zw. Tokarnia [dziś w Gaboniu góra zw. Tokarnia ― UN 9 s. 16] przy drodze zw. Działowa prowadzącej do potoku zw. → Głębokim Potokiem (ZK 409 s. 150-1; 410 s. 55).

3. Własn. książęca następnie kl. Klar. w → Starym Sączu. 1276 G. własn. książęca → p. 4 i 2 (Mp. 2, 482); 1280 księżna Kunegunda zakładając kl. Klar. w Starym Sączu nadaje mu m. in. G. (Mp. 2, 487); 1283 papież Marcin IV zatwierdza uposażenie kl. Klar. w Starym Sączu, który ma m. in. G. (Mp. 1, 102); 1292 Wacław Czeski zatwierdza klasztorowi Klar. w Starym Sączu posiadłości, m. in. G. (Mp. 2, 521); 1293 → p. 2 (Mp. 2, 523); 1470-80 G. własn. kl. starosądec. We wsi łany kmiece, folwark klaszt., karczma z ogrodem. Kmiecie płacą z łanów 2 gr czynszu, dają po kogucie, po 15 jaj i 1 serze, odrabiają codziennie po pół dnia własnym wozem i pługiem z wyjątkiem dni targowych. Przez cały rok zwożą drewno do folwarku, z racji ospu dają 1 miarę żyta i 2 miary owsa i płacą 4 gr, odrabiają powaby wiosenną i zimową. Karczma płaci pół grz. czynszu (DLb. 2 s. 340); 1530 w G. pobór z 3 ł., 1 karczmy i 1 młyna dziedz. o 1 kole (RP k. 40); 1536 w G. pobór z 3 ł., karczmy, 1 młyna dziedz. o 1 kole i 1 komornika (RP); 1564 wieś G. w kluczu Gołkowskim [własnym] kl. starosądec. płaci 1 grz. 36 gr 8 den. czynszu (LK 1 s. 168).

4. 1276 księżna Kunegunda powierza Henrykowi Scikowi i Henrykowi zw. ze Świętego Władysława [Spisz] (de sancto Ladslao) lokację wsi swej G. na pr. niem. magd. i daje im sołectwo. Mieszkańcy wsi liczącej 17 łanów mają nadal płacić z nich czynsz, natomiast uzyskują wolniznę 13 lat dla łanów nowo wykarczowanych (Mp. 2, 482).

5. 1470-80 dzies. snop. i kon. z łanów kmiec. w G. bpowi krak.; folwark klaszt. w G. nie oddaje dzies. (DLb. 2 s. 340).

6. 1308 we wsi zw. G. z nagłego uderzenia wiatru runął na ziemię dom, który przygniótł Jarosławę c. Wojciecha. Dziecko, które wydobyto spod sterty drewna już martwe, za wstawiennictwem bł. Kingi odzyskało życie. Świadkami cudu byli m. in.: Bogusz zw. Dasconis [s. Daszka], Braxanta i Jan (MPH 4 s. 733).

1 Zob. też uwagi na ten temat A. Rutkowskiej-Płachcińskiej, Sądeczyzna w XIII i XIV wieku, Wrocław 1961, s. 68 - 72.

2 Tamże, s. 165, 167.