(1270 lub 1279 Gosuiz fluvius, 1280 Gostuycza, 1283 Gostwicha, 1292 Gostuicze, 1292-1300 Gostwica, 1375 Gostwicza, 1379 Gostwicze, 1389 Gestwicza, 1402 Gostwycza, 1417 Gosthwicza, 1445 Goszthvicza, 1458 Gostchwicza, 1466 Gostwijcza, 1470- 80 Gosthwycza, 1481 Goschnycza, 1501 Goschwycza, 1505 Gosthwyczky, 1529 Gosthphicza, Gosthfficza) 8 km na SW od Nowego Sącza.

1. 1379 dystr. sądec. (Mp. 1, 346); 1530, 1581 pow. sądec. (RP k. 41; ŹD s. 129); 1542, 1564 stwo sądec. (MS 4, 20 829; LK 1 s. 161); 1470-80 n. par. Podegrodzie (DLb. 2 s. 237).

2. 1270 lub 1279, 1292-1300 rz. → Gostwica, → p. 3 (ZDM 1, 5; 4, 888); 1293 rola zw. Szczotki, rola koło wielkiej drogi blisko karczem gostwickich¹Droga wiodąca z Wiślicy na Słowaczyznę do Nitry (A. Rutkowska-Płachcińska, Sądeczyzna, → p. 7, s. 103-5; B. Wyrozumska, Drogi w ziemi krakowskiej do końca XVI w., Wrocław 1977, s. 69-70) (Mp. 2, 526).

3. Własn. książęca, od 1280 kl. Klar. w Starym Sączu, przed 1375 znowu król. 1270 lub 1279 Kunegunda księżna krak. i sand. powierza niejakiemu Przybysławowi osadzenie w lesie k. rz. zw. G. i k. łąki zw. „Suline” wsi na pr. niem., wg którego lokowane są wszystkie wsie k. Starego Sącza i ustanawia Przybysława sołtysem oraz udziela mieszkańcom wsi wolnizny na lat 18, po upływie których mają płacić rocznie z każdego łanu po 6 sk. w srebrze. Role mają być podzielone na 6 ł., z których jeden przypada sołtysowi (sędziemu) i jego następcom. Trzeci denar z kar ma otrzymywać sołtys (ZDM 1, 5); 1280 taż osadza na pr. niem. wieś G. Do sołectwa należy wolny łan, wolna karczma, szósty denar z czynszu i trzeci z kar sąd. (ZDM 1, 7); ks. Kunegunda zakładając kl. Klar. w Starym Sączu nadaje mu m. in. G. (Mp. 2, 487); 1283 papież Marcin IV zatwierdza uposażenie kl. Klar. w Starym Sączu, który ma m. in. G. (Mp. 1, 102); 1292 Wacław król czeski zatwierdza temuż kl. posiadłości, m. in. G. (Mp. 2, 521); 1292-1300 Gryfina księżna krak., pani sądecka nadaje Cieszowi z Chochorowic sołectwo we wsi G. z łanem frank, szóstą cz. z czynszu i trzecią cz. z kar, z wolną karczmą i młynem nad rz. G. (ZDM 4, 888); 1293 Gryfina wd. po Leszku Czarnym poświadcza, iż Mikołaj s. Wawrzyńca zastawił za 2 grz. na okres 4 lat klasztorowi Klar. w Starym Sączu 2 role w swych posiadłościach, jedną zw. Szczotki, drugą k. wielkiej drogi blisko karczem gostwickich (Gostuicenses). Jeśli w uzgodnionym czasie nie zapłaci 2 grz., wówczas obie role przejdą na własność kl. (Mp. 2, 526); 1375 G. wsią król., → p. 5 (Mp. 3, 878); 1423 Bartłomiej kmieć z G. (wg ind. WAP); 1425 Dziersław z G. (GK 2 s. 387); 1429 Michał z G. (ZK 9 s. 79); 1470-80 własn. król. We wsi ł. kmiece, folwark król. (DLb. 2 s. 237); 1487 folwark we wsi G., → p. 5 (Mp. 5 Q 173); 1530 w G. pobór z 4 ł., 1 karczmy dorocznej i 1 karczmy dziedz. oraz z 1 młyna dziedz. o 1 kole (RP k. 41); 1536 w G. pobór z 4 ł., 1 karczmy dzierżawnej, 1 dziedzicznej i 1 młyna o 1 kole (RP); 1542 Zygmunt Stary wydaje wyrok w sporze między mieszkańcami wsi król. Cietrzewina, Krasne i G. w stwie sądec. a Achacym Jordanem z Zakliczyna kaszt. żarnowskim i star. sądec. o niesłuszne robocizny i obciążenia (MS 4, 20 829); Zygmunt Stary określa prawa i obowiązki kmieci → Cietrzewiny, Krasnego i G. (L. Białkowski, Ziemia sandecka, PH, 12, s. 2, 1911, s. 224); 1564 wieś król. w stwie sądec. 19 kmieci siedzących na nierównych pod względem wielkości rolach zakupnych o łącznej powierzchni 10 ł. płaci różny czynsz, z czego szósta cz. przypada wójtowi [= sołtysowi], płacą stację, obiedne i oddają koguty. We wsi 10 komorników z obowiązkiem przędzenia dla dworu. Kmiecie z G. mają obowiązek wg rozkazu dla dworu w Nowym Sączu łowić ryby w Dunajcu niewodami i wałami [rodzaj sieci] od zejścia zimy aż do drugiej zimy przez wszystko lato (LK1 s. 161).

4. 1270 lub 1279, 1280, 1292-1300 przyw. pr. niem. → p. 3; 1379-1409 Franek Gustowicz sołtys z G. ławnik sądu wyższego pr. niem. na zamku w Nowym Sączu (Mp. 1, 346; AGZ 9, 4; ZDM 1, 212; Mp. 4, 1066, 1110-11); 1417-27 Jakub sołtys z G. ławnik sądu wyższego pr. niem. na zamku w Nowym Sączu w 1417 (ZK 6 s. 332; GK 2 s. 85; Mp. 4, 1247); 1445-58 szl. Klemens sołtys z G. (ZK 12 s. 345; ZDM 3, 808; ZK 14 s. 223-4; 15 s. 288); 1445 Jakusz z Lasocic zastawia za 80 grz. Stanisławowi z Kawca i Klemensowi z G. całe swoje cz. w Grabiu (ZK 12 s. 345); 1456 br. rodzeni Stanisław i Bodzęta z Kawca zeznają, że sprzedali wieczyście za 100 grz. szl. Klemensowi z G. całą swoją cz. dziedziny po ojcu w Gruszowie w tej cz. wsi, w której siedzi pleban i 2 kmieci w innej cz. wsi, z wyjątkiem sadzawki. Klemens ręczy za szl. Katarzynę siostrę Stanisława i Bodzęty (ZK 14 s. 223-4); 1458 Katarzyna ż. Jana z G. oświadcza, że odstąpiła swym br. rodzonym Bodzęcie i Stanisławowi z Kawca swe prawa do dóbr po ojcu i matce i wuju i że została przez braci uposażona (ZK 15 s. 287); Klemens i jego s. Jan z G., → Gruszów (ZK 15 s. 288); Bodzęta z Kawca zastawia za 8 fl. węg. Klemensowi z G. 1 łan roli w Kawcu, na którym siedzi kmieć Grzegorzek, z wyłączeniem czynszu i robocizny (ZK 15 s. 288); 1466 br. rodzeni Stanisław i Bodzęta z Kawca dają w posagu swej siostrze Katarzynie ż. Jana z G. całą cz. dziedziny po ojcu w Gruszowie, w części wsi w której siedzi pleban i 2 kmieci w innej cz. wsi (ZK 17 s. 349); 1469 Katarzyna wd. po [Janie] Gostwickim, → Gruszów (ZK 17 s. 642); 1481 Katarzyna wd. po Janie z G. dzierżawczyni (tenutrix) Gruszowa (SP 2, 4255); 1501 br. rodzeni Jan i Stanisław z G. (ZCz. 7 s. 121); 1504 Stan. Gostwicki ustępuje Katarzynie ż. Zdziebora [Ścibora ?] Zębockiego (z Zębocina] c. Mikołaja całą połowę swej cz. w Gruszowie jako prawej dziedziczce dóbr Gruszów (ZCz. 7 s. 201); Stan. Gostwicki ustępuje za 45 grz. Jakubowi Lubomirskiemu z Grabia [i z Lubomierza] sędziemu grodzkiemu krak. połowę swej cz. w Gruszowie (ZCz. 7 s. 201); Jan Stroński dz. ze Stronia zastawia za 50 fl. swą cz. dziedz. w Falkowicach Stanisławowi z G. (ZCz. 7 s. 225); 1505 Katarzyna wraz ze swym mężem Zdzieborem z Zębocina odstępują za 150 grz. Jakubowi z Lubomierza sędziemu grodzkiemu krak. całą swoją cz. dziedz. w Gruszowie i w G. (ZK 23 s. 249-50); 1507 Katarzyna ż. Stanisława z G. c. Stan. Strońskiego odstępuje swym br. nie podzielonym Zbigniewowi, Piotrowi i Janowi ze Stronia wszystkie swe dobra dziedz. (ZCz. 7 s. 249); 1535 Zygmunt Stary zezwala Jakubowi Wierzbięcie na wykupienie sołectwa we wsi król. G. z rąk szl. Gostwickiego (MS 4, 17 261); 1542 → p. 3; 1564 w G. sołtys, który ma w tej wsi karczmę, zagrodników, młyn i pobiera szóstą cz. z czynszów od kmieci (LK 1 s. 161).

5. 1375 królowa Elżbieta uposaża kościół w Piwnicznej, m. in. dzies. z ról folw. we wsiach król. G. i Dąbrowa [dziś Dąbrówka Polska pow. sądec.; par. Nowy Sącz] (Mp. 3, 873); 1470-80 dzies. snop. wart. 24 grz. z łanów kmiec. w G. bpowi krak.; dzies. snop. wart. 6 grz. z folwarku król. w G. plebanowi w Piwnicznej (DLb. 2 s. 237); 1487 Kazimierz Jag. wydaje przyw. w sprawie uposażenia plebana w Piwnicznej, do którego należy m. in. dzies. snop. z folwarku we wsi G. i Dąbrowa (Mp. 5 Q 173)²W 1529 r. w uposażeniu plebana w Piwnicznej nie wymieniono już dzies. z folwarku w G., ale w Stadle, które sąsiaduje z tą wsią i należało do dóbr gostwickich (LR s. 313); 1529 dzies. snop. z 9 wymienionych imiennie wsi, w tym G., o łącznej wart. 50 grz. dla bpa krak.; dzies. snop. z 1 roli w G. wart. 1 grz. dla plebana w Nowym Sączu (LR s. 44, 313)²W 1529 r. w uposażeniu plebana w Piwnicznej nie wymieniono już dzies. z folwarku w G., ale w Stadle, które sąsiaduje z tą wsią i należało do dóbr gostwickich (LR s. 313).

6. Przypuszczalne miejsce pobytu eremity Świerada [X wiek], a później jego kultu jako świętego (J. Zathey, Studia z dziejów kultury polskiej, Kraków 1949, s. 83-4); 1470-80 Stan. Goszwiczsky dz. Gruszowa (DLb. 1 s. 265).

7. A. Rutkowska-Płachcińska, Sądeczyzna w XIII i XIV wieku, Wrocław 1961; S. Płaza, Sołectwa w powiecie sądecko-czchowskim w XII-XVIII w., „Rocznik Sądecki”, t. 9, 1968, s. 28-31, 124.