(1198 Coccha, 1250 Gostcha ― kop., 1256 Gozcha, 1262 Coccza, 1271 Chochcea, 1324 Gostcza, 1326 Goscza, 1374 Gostrza, 1382 Gostzcza, 1428 Gosczcza, 1441 Goszcza, 1444 Gostca, 1454 Godszcza, 1463 Gosdcza, 1470 Gosczcza, 1470-80 Gostczya, Goschcza, Gosthczy, Goschczya, Gosscza) 6 km na S od Słomnik.

1. 1464 ziemia i pow. krak. (Mp. 5 t. K 10); 1490 n. pow. krak. (ŹD s. 441); 1581 pow. prosz. [= krak.] (tamże, s. 22); 1373-4 par. wydzielona z parafii Więcławice (Rejestr Świętop. s. 6, 29); 1373-4, 1529 dek. Wysocice (tamże) s. 6, 9; LR s. 110); 1598 dek. Skała (WR k. 317).

2. 1272, 1279 Dąbrowa w G., → p. 3 (KK 1, 69, 81); 1274 wieś zw. G. leży nad [rz.] → Goszczą (Gostcha), → p. 3 (KK 1, 78); 1328 most na rz. Goszczy (Gostcza); pola i łąki leżące nad rz. Goszczą, → p. 3 (KK 1, 147; DLb. 1 s. 160); 1404 Beata wd. po Janie z Łuczyc i jej c. Anna, poręczając za wszystkie dzieci zm. Jana sprzedają za 50 grz. Ocie scholastykowi krak. wszystkie role zw. Niwy Zawodne ciągnące się ku Marszowicom i wsi G. (ZK 364 s. 2); 1444 kapituła krak. z jednej strony i Jan Gałka z Niedźwiedzia z drugiej oświadczają, iż wytyczone zostały granice między wsią G. kapituły krak. i wsią Niedźwiedź tegoż Jana (ZK 12 s. 264; 366 s. 124); 1470-80 wieś położona nad rz. Goszczą (Goschcza) w odległości 2 mil od Krakowa w kierunku Słomnik; we wsi wielki gaj dobrze zalesiony wielkości 2 mil [dziś w G. duży las o nazwie Pozory ― UN 7 s. 11], 2 stawy nad rz. Goszczą i jezioro Starkowiec [wg Mat. do MWK s. 63 na łące zw. Sterkowiec bierze początek strumień płynący przez G., w HW 53 również poświadczone to jezioro u źródeł rz. Goszczy]; G. graniczy drogą z Polanowicami, z Poskitowem, gdzie są usypane kopce, z Niedźwiedziem również kopcami, z Wolą Więcławską, gdzie granicą są role plebana w G., z Zagórzycami ujazdami, z Sadowiem, gdzie role połączone są polami i niwami, oraz z Marszowicami i Szczepanowicami głębokimi rowami alias ujazdami¹W tych granicach G. powstały później: Zalesie i karczma Widoma Gostecka (DLb. 1 s. s. 160-1; 2 s. 52); 1481 drzewa w G., w tym dęby i lipy (SP 2, 4247); 1482 Zbigniew z Tęczyna pkom krak. rozgranicza wieś G. Dziersława z Karnic prepozyta i scholastyka płockiego, archidiak. kurzelowskiego i kan. krak. należącą do kapituły krak. od wsi Poskitów Jana Pieniążka z Iwanowic, Stan. Oraczowskiego (Orrzowsky) sędziego grodu krak. (iudicis castri Cracoviensis) i Jana Chroberskiego. Granice zaczynają się od kopca narożnego wsi G., Niedźwiedź i Poskitów i idą poprzez drogę publiczną z Poskitowa w kierunku Krakowa do dziedziny Wola Więcławską (Mp. 5 t. P 68); 1503 gaj Goscza → p. 5; 1524 łąka regenta w G. zw. Starkowiec (Sztharkowyecz) (SP 12 s. 545); 1551 kap. krak. zakazuje kmieciom i mieszkańcom wsi kap. G. użytkowania lasów „Goscensibus” i hodowli kóz pod groźbą surowych kar król. (Kuraś, Ordynacje nr 26); 1570 droga z Krakowa do Wielkopolski i Prus przez G. i Słomniki (LDK s. 71).

3. Własn. w części szlach., w części kl. jędrz., w części kaszt. krak. i w części książęca, następnie w całości kap. krak. 1250 Marcin z G. (Mp. 1, 33); 1256 Bolesław Wstydl. uwalnia mieszkańców wsi klasztoru jędrz., w tym G., od stanu (Mp. 1, 43); 1272 Bolesław Wstydl. nadaje dziekanowi krak. Gerardowi cz. wsi G. należącą do koniarzy podległych kasztelanowi krak. (que erat proprietas hominum illius conditionis que vulgariter dicitur Conare et quam ipsi possidebant et qui erant obnoxi Comiti Castellano Cracoviensi) wraz z rolami i łąkami, dąbrową (querceto vel Dembroua) należącymi do koniarzy. Komes Warsz kaszt. krak. udziela swej zgody. Mieszkańcy wsi otrzymują immunitet, są zwolnieni m. in. od stróży, stanu, podworowego, przewodu. Na zlecenie księcia wyznaczono granice cz. dziekana w G. (KK 1, 69); 1274 Jan opat i cały kl. jędrz. dają kap. krak. na ręce Gerarda dziekana krak. cz. wsi G., która od dawna należała do kl. (KK 1, 77; DLb. 1 s. 160); Bolesław Wstydl. na prośbę Gerarda dziekana krak. i kapituły krak. nadaje wsi G. leżącej nad [rz.] Goszczą wolności, jakich używają inne wsie kap. Cz. wsi z koniarzami należącymi do zamku krak. dostał dziekan od księcia, inną cz. wsi dał kapitule krak. klasztor jędrz. (KK 1, 78); 1279 Bolesław Wstydl. zatwierdza zamianę dóbr. Filip kan. krak. za zgodą kap. krak. i katedry krak. dał rycerzowi Imramowi s. zm. Krystyna z Niedźwiedzia cz. wsi Trątnowice i 40 grz. w zamian za cz. w G., na co wyraził zgodę br. Imrama, komes Sułek cześnik krak. Książę stwierdza, iż G. podzielona była na części: jedną posiadał kl. jędrz. i tę pozyskali dla kapituły krak. Gerard dziekan i Filip kan. krak.; drugą posiadali koniarze książęcy, i ta przeszła tytułem nadania na własność tejże kapituły; trzecią mieli komornicy kasztelana krak. i zamku krak., i ta też tytułem nadania przeszła na własność kapituły. Komornicy ci za wiedzą i zgodą kasztelana krak. Warsza zostali wraz z innymi ludźmi należącymi do zamku krak. przeniesieni do Trątnowic, inni zaś do wsi Wierzbno. Ostatnią cz. G. uzyskała kap. za zgodą księcia od wspomnianego Imrama. G. otrzymała wolności takie, z jakich korzystają pozostałe wsie kapituły (KK 1, 81; DLb. 1 s. 160).

1324 Mściwoj z Krzelowa sędzia krak. rozstrzygnął spór między Rodgerem i Falisławem z Marszowic oraz Piotrem z Zagórzyc a Engbertem kanonikiem krak. o karczmę w G., w ten sposób, iż Engbert zapłacił im 5 grz., a oni zobowiązali się nie rościć pretensji do karczmy (KK 1, 133); 1326, 1350-51, 1354-5 G. własn. kapituły krak. (MV 1 s. 106; 2 s. 376-7, 404, 420); 1328 Władysław Łok. zatwierdza zamianę dóbr. Rycerz jego Jan z Bielca [nie zid.] za zgodą swego brata Marcina dał kanonikowi i oficjałowi krak. Maciejowi, który miał od kapituły krak. wieś G., role w → Marszowicach [par. Luborzyca] ku G. [rozciągające się] od łąki zw. Łupigłów (Lupiglow) Wincentego z Łuczyc i inne role od mostu na rz. Goszczy z obu stron drogi prowadzącej do Skarbimierza [Skalbmierza] aż do pierwszego potoku i łąki na Błoniu (in Blone) [dziś w Marszowicach pole o nazwie Zabłonia ― UN 7 s. 11] w zamian za jedno wielkie pole [dziś w Marszowicach pole o nazwie Wielkie Pole ― UN 7 s. 11] i dwa mniejsze leżące nad rz. Goszczą naprzeciwko wsi Marszowice i leżące tamże łąki (KK 1, 147; DLb. 1 s. 160); 1354-5 Herman zarządca kap. (procurator) z G. (MV 2 s. 404, 420); 1409 Jan karczmarz z G. przeciwko Jaszkowi z Polanowic o wycięcie gaju na sumę 1 grz. (ZK 5 s. 196); 1416 Leonard z Masłomiący wraz ze swym s. Jakuszem mają zapłacić 100 grz. Mikołajowi Pieniążkowi prepozytowi krak. za zboże kupione w G. (ZK 6 s. 187); 1421 Stanisław zarządca kap. (procurator) z G. (wg ind. WAP); 1423 Maciej kmieć z G. (GK 2 s. 125, 135, 145, 174, 193); 1428 Mścisław, Mścich i Bernard kmiecie z G. (GK 3 s. 105, 119, 129, 139); Maciej włodarz bpa krak. przedkłada sądowi dok. król. przeciwko Mścichowi kmieciowi z G. i przeciwko prepozytowi krak. (GK 3 s. 129); 1430 Szymon kmieć z G. (GK 4 s. 135); 1441 → p. 6; 1444 → p. 2.

1469 Jan Rzeszowski kan. krak. [tenut.] z G. i Marcin kmieć z G. (ZK 16 s. 536, 547); 1470-80 Sędziwój z Tęczyna prep. skalbmierski kan. krak. tenut. z G. (ZK 16 s. 603-4, 617, 633, 650, 660, 666, 680; 152 s. 293; DLb. 1 s. 160-1; SP 2, 4245-6, 4251); 1470-80 G. własn. prestymonialna kap. krak. w tenucie Sędziwoja z Tęczyna h. Topór kan. krak. We wsi dwór należący do kapituły, mający dobre budynki, przestronny → folwark podzielony na 3 pola, 16 łanów kmiec., z których kmiecie płacą po 2 grz. czynszu, w okresie robót, tj. od dnia Ś. Michała kmiecie pracują 2 dni w tygodniu własnym wozem albo pługiem i są zobowiązani do przewodu, z każdego łanu dają 2 miary owsa miary krak., 2 sery, 30 jaj, 2 kapłony. Mają odrabiać 2 powaby rocznie. We wsi są też 2 karczmy z rolami, z których jedna jest we wsi, druga za wsią przy drodze publicznej k. Sadowia, każda płaci po 2 grz. czynszu. Karczmarze mają i kosić i zbierać siano z tych ról, odrabiać 2 powaby rocznie. Nie ma w G. zagród i młyna. Pleban Jakub Zaborowski w G. ma wolne role i łąki. Kupił kiedyś te role od 2 kmieci z G. i zamienił na łąki. Kmieciom zaś w zamian dał inne role z ról folw. We wsi jest też wielki gaj dobrze zalesiony wielkości 2 mil, 3 stawy, jeden stary w środku wsi, 2 inne wybudowane własnym sumptem Sędziwoja z Tęczyna kan. krak., jeden za wsią T na rz. Goszczy, drugi na tej rz. przy jeziorze Starkowiec zalewającym role folw. i kmiece wsi Sadowia, przez co właścicielka Sadowia prebenda ś. Idziego na zamku krak. otrzymuje odszkodowanie w wymiarze 1 grz. Wieś G. dawniej płaciła kap. krak. 40 grz., a obecnie 30 grz. [czynszu] (DLb. 1 s. 160-1, 208; 2 s. 52); 1472 kan. krak. Sędziwój z Tęczyna tenut. G. (ZK 152 s. 293); 1475 Zygmunt z Zagórzyc pozywa Sędziwoja [z Tęczyna] kanonika krak. tenutariusza wsi G. o zrobienie sadzawki na wspólnym jeziorze, wspólnych pastwisk, o zalanie łąk obsianych i nie obsianych Zygmunta na łączną sumę 300 grz. (Mp. 5 t. N 35); → p. 6; 1481 spór między Janem Pieniążkiem z Iwanowic powodem i Dziersławem z Karnic kanonikiem i kapitułą krak. Jan Pieniążek postawił w terminie przypozywającym do przygotowania pozwu i terminu gotowego (et terminum paratum) zm. czcig. Sędziwoja kan. krak., tenut. z G., którego służący i ludzie z 200 pomocnikami z jego polecenia idąc z domu i dziedziny G., przejechawszy przez 5 granic do gaju w dziedzinie Iwanowice, wycięli gaj i zarośla Jana Pieniążka wartości 28 grz. Strona pozwana oddaliła pozew przez swego pełnomocnika, ponieważ w pozwie nie było powiedziane czy napastnicy to posesjonaci, czy nie posesjonaci (SP 2, 4245); Sprawa między Dziersławem kan. krak. i kapitułą krak. a Janem Pieniążkiem z Iwanowic odłożona z tego powodu, iż Sędziwój kan. krak. nie jest zapisany w pozwie jako „heres” dziedzic z G. (SP 2, 4246); Dziersław kan. $[813]krak. tenut. w G. i kapituła krak. mają uzyskać przysięgę 6 świadków w sprawie o wycięcie drzew, w tym dębów i lip w G., dóbr na 30 grz. i tyleż szkody (SP 2, 4247); Sąd zarządził, iż Dziersław kan. krak. i kapituła krak. nie ogłosili possesorem w pozwie swego zachodźcę Sędziwoja kan. krak. tenut. z G. i dlatego zapłacą karę XV Janowi Pieniążkowi z Iwanowic i tyleż sądowi i na nowo pozwać prawnie muszą (SP 2, 4251); 1482 → p. 2.

1489 pobór z G. z 9 ł.; 1490-92 pobór z 8 ł.; 1493-4, 1498-1500, 1508 pobór z 7 ł.; 1496-7 dane o poborze nieczytelne (RP s. 137; ŹD s. 441; RP s. 164, 179, 194, 210, 80, 116, 43, 14, 252, 344); 1524 regent w G. Tomasz Rożnowski [kan. krak.]. We wsi zabudowania dworskie w dobrym stanie, 11 kmieci osiadłych, czynsz od dziesięciu po 60 gr, od dwu po 1 grz. rocznie, oddają po 2 kapłony, po 2 miary owsa, 3 zagrodnicy pracujący 1 dzień w tygodniu i płacący po 1 gr czynszu. Latem kmiecie pracują po 3 dni w tygodniu, zimą zaś po 2 dni, obowiązani do dostarczania wozu do młyna sive die. Karczma odnowiona, płacąca 3 grz. czynszu. We wsi 5 łanów pustych, z nich dwa obsiewane dla dworu należały do Bostowskiego, zaś trzy niegdyś do pana Bernardyna Galii. Gaje i lasy, w których zarządzający wsią kanonik ma 53 barcie (SP 12 s. 532); 1530 kmiecie z G. żalą się na szkody faktora w Sadowiu (SP 12 s. 545); pobór z 9 ł. i 1 karczmy dorocznej (RP k. 11); 1551 → p. 2.

4. 1464 Kazimierz Jag. na prośbę kapituły krak. przenosi jej wsie, m. in. G. w ziemi i pow. krak. z pr. pol. na magd. (Mp. 5 t. K 10).

5. Przed 1198 bp krak. Giedka nadał klasztorowi bożogr. w → Miechowie m. in. dzies. z wsi C. (Mp. 2, 375-6)²Pominięto tu dane tego dok. o wsiach Coccha Inferior i Superior, gdyż dotyczą zapewne Chotli w woj. kaliskim, → Chycza; 1262 pap. Urban IV zezwolił kl. Bożogr. w → Miechowie pobierać dzies. m. in. z wsi C. (Mp. 2, 464); 1271 Paweł bp krak. nadaje trzem ołtarzom w kat. krak., a mianowicie: ŚŚ. Wojciecha, Leonarda i Małgorzaty ustanowionym przez Hermana kanonika krak. dziesięciny z wymienionych imiennie wsi, m. in. Ch. (KK 1, 68); 1326 wieś kapitulna oceniona na 22 grz. 16 1/2 sk; 1350-1, 1354-5 oceniona na 19 grz.; 1326 świętop. 4 grz. 13 sk.; 1350-1 świętop. 1 grz. 22 1/2 sk. 9 den.; 1354-5 świętop. 1 grz. 21 1/2 sk. 4 den. (MV 1-2 wg ind.); 1373-4 świętop. z par. G. 5 1/2 sk. (Rejestr Świętop. s. 6, 29); 1382 Marcin kapelan z G. (SP 8, 1822); 1428-39 Mikołaj pleb. z G. (ZK 196 s. 258, 311; OK 5 s. 2); 1437 Jan dz. z Polanowic daje kościołowi w G. dzies. z ról folw. w Polanowicach (OK 5 s. 227); 1454 Zbigniew bp krak. erygując w kościele kat. krak. predykaturę dla jednego z magistrów Akad. Krak. wyznacza jej dochody przynależne ołtarzowi Ś. Jana Chrzciciela, tj. dzies. snop. z wszystkich ról kmiec. we wsi kap. krak. G., z folwarku w Damicach [par. Iwanowice] i ról kmiec. w Woli Więcławskiej i Obrażejowicach (KUJ 2, 173); 1463 z podziału dóbr Jan z Kaliny dostaje cz. Śladowa, do której należy pr.patr. kościoła w G. (ZK 258 s. 375); 1470-80 kościół par. drewniany pod wezw. Ś. Wawrzyńca. Jakub Zaborowski doktor dekretów kan. krak. pleban w G. Parafia pobiera dzies. snop. z ról folw. i 2 ról karczemnych i z ról plebana w G., z 3 folwarków ryc. w tym z 1 łanu folw. z osiadłym kmieciem i 7 zagród z rolami w Polanowicach; dzies. snop. i kon. po 4 kity z ról kmiec. wart. 18 grz. dla altarysty ołtarza Ś. Jana Chrzciciela w katedrze krak. Dzies. snop. z ról, które kupił pleban Jakub Zaborowski od 2 kmieci w G. i zamienił na łąki i role, dla niego ze szkodą dla wspomnianej altarii. Do kościoła w G. należą kmiecie i karczma w Woli Więcławskiej. Do parafii w G. należą wsie: G., Polanowice, Wola Więcławska i Sadowie (DLb. 1 s. 132, 161, 208, 263, 601; 2 s. 52); 1503 kap. krak. postanawia budowę [nowego] kościoła w G. z pieniędzy pobranych z gaju Goscza, jeden z kanoników wyznaczony do budowy (Wypisy z l. 1501 - 15, nr 26); 1504 budową nowego kościoła w G. zajmuje się Jan Bostowski kan. krak. (tamże, nr 26 przypis 5); 1529 dzies. snop. z ról folw. w G. wart. 3 grz. kolęda wart. 1 kopy z G. i Polanowic plebanowi w G. Pawłowi „de Paplow” [może z Pypłowa na Mazowszu] (LR s. 110); 1563 dzies. [snop.] z wsi kapitulnej G. altarii Ś. Jana Chrzciciela włączonej przez kardynała Zbigniewa [Oleśnickiego] do predykatury kościoła [kat.] krak. (Inwentarz kat. wawelskiej z r. 1563, Źródła do dziejów Wawelu, 10, Kraków 1979, s. 174).

6. 1441 Marcin mieszcz. ze Słomnik pozywa Stan. Nieprowskiego kan. krak. o to, że jego włodarz z G. Paweł wraz ze swymi kmieciami napadł go na drodze publicznej (in via libera) i zadał mu dwie krwawe rany (SP 2, 2996): 1475 G. własn. kap. krak. zniszczona w roku ubiegłym przez wojska zaciężne (AC nr 200); 1524 opustoszenie wsi z powodu zarazy. W G. jest 5 ł. opust., 2 po panu Bostowskim i 3 po zm. Bernardynie Galii (A. Walawender, Kronika klęsk elementarnych w Polsce i w krajach sąsiednich, Lwów 1932, s. 209-10).