(1379 n. Gorka, 1396 Geraz, 1403 Wieszna G. w fals., 1473 G. Vyeszna, 1531 Vyezna G., Wyssa G., 1533 Superior alias Wyzna G., Inferior alias Dolna G.) 4 km na SE od Koszyc.

1. 1479 n., 1581 pow. prosz. (GK 20 s. 873; ŹD s. 9); 1500 pow. krak. (ZK 153 s. 244-5); 1470-80 n., 1598 par. Witów (DLb. 2 s. 172; WR k. 270).

2. Granice, obiekty fizjograficzne. 1402 łąki za Groblką k. rz. Uszwi¹Zw. też Uszewką. Po melioracjach prawy dopływ Grobki, czyli → Brzeźnicy (Mapa Obrębów) → p. 3B; 1441 rz. Wisła, łąki, jezioro Zdziechów → p. 3A; 1447 Jan Buczyński z Janem Wątróbką ze Strzelec [Wielkich] mają termin na wiec o granice między G. a Strzelcami [Małymi]; 1448 sąd ziemski odsyła Jana z Buczyny i tegoż Wątróbkę, pozostających w sporze o granice między G. ze strony Buczyńskiego a Strzelcami [Małymi] ze strony Wątróbki do podkomorzego krak. Będą też mieć inny termin z wizją sądową (ZK 147 s. 148, 179); rz. Wisła → p. 3B; 1465 gaje, łąki zw. Piskorzyniec; 1478 las Zdziechów; 1480 G. k. Koszyc; 1495 łąka, las zw. Wieżny (Wyeszny); 1500 G. nad rz. Wisłą → p. 3A.

1531 Andrzej Morski dz. Morska i G. godzi się z Marcinem, Stanisławem, Piotrem i Janem Wronikowskimi dziedzicami swoich cz. w W. G. w sprawie granic i korzystania z wygonu oraz zarośli. Granice między obiema wsiami G. zaczynają się od rz. Uszwi i brzegu zw. Niżny Bród i biegną przez las zw. Grabia [dziś Grabina, pola w G. – UN 3 s. 25] do starej drogi Tarnowskiej [gościniec do Tarnowa], od niej „per Bufforium alias przez Błonie” aż do miejsca zw. Zalesie i do miejsca zw. Krutyczki, a dalej „ad limitem dictum Podniesznyego, qui limes iacet” między rolami Janieca w Wyższej G. a rolą zw. Rybicka Rola w Wieżnej G. Stąd między tymi rolami wytyczano granice „ad expulsorium alias do wygonu” prowadzącego od Wieżnej G. i nim między zabudowaniami i ogrodami Janieca i Rybicką Rolą. Od ogrodów biegną granice do grobli w środku wsi, na której rosną dwie wierzby, dalej „ad diversorium alias do gościńca” z Bochni do Koszyczek [dziś Koszyce], i do rz. Wisły. Tu zakończono wyznaczanie granic między obiema wsiami G. Ze starych wygonów będą korzystać kmiecie obu cz. wsi G., wspólnie je naprawiać i grodzić, aby nikt nie miał szkody podczas pędzenia bydła na pastwiska. W czasie powodzi, czyli wylewu Wisły, kmiecie obu cz. wsi będą mogli korzystać z wygonu, wyznaczonego między domami prac. Wojciecha Jeża i Macieja zw. Węgrzyn, i wspólnie go naprawiać. Dziedzice obu cz. wsi wspólnie użytkują zarośla zw. Wikle. Kmiecie Wronikowskich „non debent se axcusare de simposio alias z thłoki”, ale Andrzej Morski może im pozwolić brać drewno z zarośli Wikle. Pastwiska obu cz. wsi są wspólne dla wszystkich, ale bez szkody stron. Co do budowy domów kmiecych i karczem po obu stronach granicy postanowiono, że pozostaną wieczyście tam, gdzie obecnie są zbudowane. Ugodę zawarto pod zakładem 100 grz. gr pol. Marcin Wronikowski zobowiązuje się, że jego br. Stanisław potwierdzi na najbliższych lub drugich z kolei roczkach powyższą ugodę i wpisze to do akt prosz. (ZK 218 s. 113-5; BCzart. rps 2930 s. 81-4 – z licznymi błędami).

1583 granica między Strzelcami Małymi a G., Dąbrową [par. Witów] i Morskiem zaczyna się naprzeciw wsi Zezuchowa [Rząchowa] nad rz. Uszwią i jej głównym korytem. Tu z powodu podmokłego terenu k. kopca narożnego Rząchowej wbito dwa pale dębowe, rozgraniczające G. od Strzelec Małych. Stąd granica biegnie na E za rz. Uszew do suchego miejsca powyżej mostu na drodze z G. do Rząchowej, dalej do zagłębienia po pustym stawie w dobrach Strzelce Małe i na S w lewo przez środek łąki do pasieki, dalej między łąkami strzeleckimi a rolami góreckimi, obróciwszy się na zachód słońca letniego, dochodzi granica do brzegu wielkiego stawu zw. Nieciecza i przez drogę ze Strzelec Wielkich i Strzelec Małych do G. Staw Nieciecza po pewnym podziale dóbr przypadł Joachimowi Morskiemu i obecnie zostaje jemu przypisany. W tym miejscu jest narożnica Dąbrowy, należącej do Morskiego i tu zaczynają się granice → Dąbrowy (ZK 408 s. 272-3; BCzart. rps 2930 s. 89-95, w haśle Dąbrowa błędna data 1573 i nazwa dąbrowy Las, zamiast Kąt).

Przewóz na Wiśle, funkcjonujący nieprzerwanie do dziś²Z zestawionych poniżej źródeł wynika, że właściwie przy przewozie istniał osobny obiekt osadniczy z dala od obydwu cz. G., który formalnie powinien mieć w słowniku osobne hasło Górka – przewóz. Dla przejrzystości zgromadzonego pod hasłem G. materiału źródłowego i dla czytelnika korzystniejsze jest jednak podanie w p. 2 wszystkich danych dotyczących przewozu i jego zaplecza gospodarczego. . 1400 Budek z Więckowic przeciw Czcikowi ze Strzelec Wielkich o dziedzinę i karczmę tamże oraz o cz. przewozu na Wiśle w G. (SP 8, 10 248); 1403 bp krak. Piotr zezwala kaszt. sądec. Stan. Wątróbce ze Strzelec Wielkich i W. G. oraz jego poddanym korzystać z lasów i wód biskupich klucza radłowskiego, tj. we wsiach Niedzieliska, Rajsko, Rząchowa, Szczurowa i Zaborów [wszystkie w pow. pilzn.] w zamian za co Wątróbka będzie użyczał bpowi i poddanym z tego klucza „navigia sua aquatica” na rz. Wiśle bez opłaty. Przewożone zboże bpa na targ, podwody i przewóz dworu bpiego będą wolne od opłat z zachowaniem starej opłaty zw. przewoźnicza kolęda (ZDM 1, 248 – fals. z XVI w.)³Stan. Wątróbka ze Strzelec Wielkich nie żył chyba jeszcze w tym czasie. Kaszt. sądec. był w l. 1463-74. Świadków przepisano jednak z autentycznego dok., może nawet z datą 1403 (por. uwagi wydawcy); 1404 Piotrasz ze Strzelec przeciw Spytkowi z G. o cz. „nawfragii videlicet proom” i o 3 grz. szkody na czynszu z tegoż przewozu (ZK 3b s. 378); sąd ziemski wyrokuje, że Spytek z G. i Piotrasz ze Strzelec będą mieć wieczyście wspólnie ,,navem vulgariter prom” przez rz. Wisłę w G. (SP 2, 10 69); Spytek z Zabełcza przeciw Piotrowi z Zagórzyc o cz. przewozu w G. i o zabranianie przewozu jego poddanym, skąd ma 3 grz. szkody (ZK 3b s. 365); 1409 Piotr ze Strzelec [Wielkich] sprzedaje za 15 grz. gr pospol. Piotraszowi ze Strzelec swoją cz. przewozu w G. (ZK 193 s. 25); 1431 Jan z Sokoliny [pow. wiśl.] zastawia za 30 grz. półgr szl. Mikołajowi s. Piotra komornika sędziego krak. 2 kmieci osiadłych w Strzelcach Wielkich z cz. młyna i cz. „vadi alias przewosu” w Strzelcach Wielkich [= w G., przynależnego w połowie do dóbr Strzelce] (GK 4 s. 210); 1440 → p. 3B; 1449 Stan. Wątróbka ze Strzelec [Wielkich] zastawia za 23 grz. Jakubowi z Barczkowa 2 grz. i 8 sk. czynszu z przewozu i siedliska k. niego w G., przynależnych dziedz. do dóbr Strzelce (ZK 199 s. 50); 1452 Stanisław ma zwrócić 100 grz. złotnikowi i rajcy krak. [Janowi Lubartowi] pod warunkiem wwiązania go do 10 grz. czynszu z dóbr Strzelce Małe, w tym z dwu przewozów [w G. i Morsku] (ZK 151 s. 156); 1473, 1500 → p. !A; 1480 → p. 3B; 1484 cz. przewozu → p. 3A; 1486 Piotr Piwko z Głuchowa zastawia za 30 fl. węg. Annie wd. po Bartoszu z Besowa 2 ł. i łąki w Strzelcach Wielkich i swoją cz. przewozu w G. (ZK 203 s. 110); 1488 Stanisław dz. Strzelec Wielkich ma zwrócić 10 grz. długu Stan. Wolskiemu ze Strzelec pod warunkiem wwiązania go do kopy gr czynszu z cz. ,,navigii” w Strzelcach [tj. w G.] (GK 22 s. 970-1); 1495 Anna Drwalowska wd. po Bartoszu [z Besowa] zastawia na rok Stanisławowi i Imramowi ze Stanisławic [par. Przemanków, dziś Przemyków] całą cz. przewozu i siedlisko k. niego, na którym siedzi Maciej Borek, z przynależnościami i łąką zw. Plebanowskie, kupioną przez nią od plebana z Witowa (ZK 203 s. 173); → p. 3A; 1509 Katarzyna wd. po Stan. Strzeleckim dz. Strzelec, c. zm. Abrahama Kotowskiego za zgodą swego br. Mik. Kotowskiego rezygnuje na rzecz Katarzyny ż. kaszt. rozpierskiego Hieronima z Kobylan z oprawy zabezpieczonej jej przez męża na Strzelcach Wielkich i na przewozie w G. (ZK 205 s. 89-90); 1523 → p. 3A; 1525 Piotr Piwko z Głuchowa w sporze z Andrzejem Czuryłą z Wroczkowa przysięga przed sądem król., że dziedziczy cz. „Nawii in fluvio Visla in villa” G. z przewozem i ten ma mu z tej cz. ustąpić (SP 6, 511); 1570 na drodze z Koszyc w G. przewóz na Wiśle (LDK s. 29).

Wieża w cz. 3A: 1388, 1441 wieża; 1403 z fals. i 1537 G. Wieżna; 1485 cz. w G. zw. Wieżne (Weszne, Wyeszne); 1488 cz. w G. zw. Vyezne; 1495 las zw. Wieżny; 1531 Wiezna G. (ZK 218 s. 113) – nazwy te urobiono od wieży⁴W G. nie przeprowadzono nawet sondażowych badań archeologicznych. Nie wiadomo więc, czy są dziś jakieś pozostałości po tej wieży.

3A. G. Wieżna, później zw. Dolną albo Niżną. Własn. szlach. 1379 Wiernek z G. ma przedstawić w sądzie świadków w sporze z Bartkiem o zboże (SP 8, 576); 1388 sędzia ziemski sand. Pełka zeznaje, że Mikołaj Wątróbka [ze Strzelec Wielkich] pozyskał od Wiernka z Pławowic jego dziedziny G., Sokołowice i Witów (SP 8, 4656); Mik. Wątróbka [h. Oksza] ze Strzelec [Wielkich] na polecenie króla i z wyroku przyjaciół wydaje za mąż swoją synowicę (filiastram) Elżbietę za swego br. (suo fratri) [ciotecznego?] podstolego krak. [Piotra Szafrańca z Łuczyc, h. Stary Koń, sprawującego ten urząd w l. 1376-98] i daje jej dobra G. z wieżą i innymi przynależnościami, ale samą wieżę z przynależnymi do niej wsiami będzie dzierżył przez 4 lata. Po ich upływie zwróci te dobra swemu bratu [podstolemu], który pojął za żonę Elżbietę, albo swemu bratu Piotrowi. Jeśli oni w tym czasie poumierają, dobra te wrócą tam, skąd przyszły. Gdyby Mikołaj umarł przed upływem tych 4 lat, dobra te na trzeci dzień po jego śmierci przypadną podstolemu i bratu Mikołaja, „qui ipsum supervixerit”, jednak za życia Elżbiety. Jeżeli ktoś niepokoiłby podstolego i brata Wątróbki o te dobra, ten ma ich bronić i wyrównać ewentualne szkody, gdyby je w nich wyrządził w ciągu owych 4 lat, ponadto zapłaci 1000 grz. w razie zanegowania im ich posiadania po upływie tego czasu (SP 8, 4711); 1396-1420 Elżbieta, Halszka z G. c. Wiernka, ż. Spytka z Zabełcza, od r. 1419 wd. po nim (SP 8, 5733; ZK 3b s. 88; 2 s. 409; 7 s. 82; 194 s. 262, 278); 1396 Wydżga z Drwini nie stawił się przeciw [Elżbiecie] ż. Spytka z G. o 100 grz. szkody i o Witów (SP 8, 5733); 1399 Jan Drozd karczmarz z G. nie stawił się w terminie przypozwanym w sporze z Mik. Wątróbką ze Strzelec o 10 grz. poręki i tyleż szkody; Piechna ż. Marcisza z Tęgoborza i jej c. Hanka ustanawiają sędziego sier. [Więcława z Rosiejowa] zachodźcą w sporze z Halszką z G. o Witów zastawiony w 80 grz. (SP 8, 8410, 8679); 1400 Elżbieta ż. Spytka z G. przyprowadza do sądu świadków przeciw sędziemu sier. Więcławowi z Rosiejowa zachodźcy Piechny i Hanki z Drwini na dowód, że Witów był zastawiony w 30 grz., a nie w 80; Świętochna wd. po Mik. Wątróbce ze Strzelec i jej dzieci oddalają roszczenia Elżbiety ż. Spytka z G. o 100 grz. szkody w G.; dzieci Mik. Wątróbki ze Strzelec nie stawiły się na termin przeciw Elżbiecie c. Wiernka z G., ż. Spytka z Zabełcza o 100 grz. szkody (SP 8, 9907, 10 000, 10 108); 1401 Halszka z G. darowuje mężowi Spytkowi z Zabełcza trzecią cz. dziedzictwa w Sokołowicach, Witowie, Czapiach i G. (ZCz. 1 s. 42); 1401-18 Spytek z G. (ZK 3 s. 257, 361; 3b s. 153; 4 s. 105; 6 s. 538; 7 s. 183; 193 s. 127; 194 s. 147, 172-4, 181, 204; ZCz 2 s. 86; SP 7/2, 320-1); 1414 Piotr z Poręby [Małej] sprzedaje Spytkowi z G. wieś Porębę za 50 grz. i połowę Łabowej (ZCz. 2 s. 86); 1417 Marek z Sokołowic sprzedaje za 17 grz. półgr i za 1 ł. w Łabowej Spytkowi z G. całą cz. po matce w Sokołowicach (ZK 6 s. 360); Szczepan pleb. w Przemankowie przeciw Spytkowi z G. o łąkę w Przemankowie należącą do kościoła (ZK 6 s. 422); Spytek z G. oddala roszczenia Stanisława z Sieborowic o cz. dziedziny po matce w Sokołowicach, która należała do Marka z Sokołowic, podobnie o część należącą do Elżbiety, Mikołaja i Hanki dzieci Marka (ZK 194 s. 204).

1420 Elżbieta wd. po Spytku z G. uwalnia wieczyście bpa krak. Wojciecha ze sprawy ,,pro libertate videlicet Leczenstwo”, do którego zgłaszała prawo, w lasach i borach za rz. Uszwią [Uszwicą], przynależnych do Radłowa, Zaborowa, Borzęcina i Szczurowej [wszystkie wsie w pow. pilzn.]. Przyrzeka też nigdy w tej sprawie nie występować (ZK 7 s. 82); 1423-30 Jan Struś z G., jego ż. Elżbieta (wd. po Spytku] (ZK 7 s. 283, 317-8; 195 s. 192, 212, 223-4; 196 s. 301; GK 2 s. 223, 342; 3 s. 219, 228, 266; SP 2, 1938); 1424 Elżbieta ż. Jana Strusia z G. oddala roszczenia Jakusza z Sokołowic o starą groblę i przegrodę w Sokołowicach, a także o zalanie stawu, nawsie i wolne łowienie ryb w stawie (ZK 195 s. 223); 1428 Marek ze Skrzydlnej pkom. gostyniński wydzierżawia na 6 lat wszystkie dobra w ziemi krak. należące do jego bratanków, dzieci Sławnika, Strusiowi z G., który będzie im płacił przez 2 lata po 40 grz., a przez 4 lata po 50 grz. na ręce jego i Klemensa ze Strzelec (ZK 146 s. 140-1); 1430 Elżbieta ż. Strusia z G. pozywa mieszczan z Koszyc o to, że przeszedłszy jedną granicę dokonali najazdu na jej dziedzinę [w G.] i rozbili 4 bramy w jej dworze, na których zrobili 30 cięć (GK 4 s. 71, 80); 1441 [cc. Spytka] Anna ż. Wierzbięty z Piekar, Katarzyna ż. Jana Bohuna z Donosów i Elżbieta ż. Trestki z Sierosławic dzielą się dobrami. Annie przypadają Sokołowice z młynem i łąki za Wisłą w G., przynależne od dawna do Sokołowic, z wyjątkiem jeziora zw. Zdziechów, które będzie należeć do G. Siostry nie będą jej zabraniać „stabilitatem alias stawyenu aque” na rzece dla młyna zw. Sokołowski [Młyn]. Katarzyna bierze całą G. z jeziorem Zdziechów i od sióstr 140 grz. w gotówce. Elżbiecie przypada Witów aż „ad antiquum decursum aque vulgariter do rzecziszka” rz. Szreniawy oraz od Anny 30 grz. w gotówce. Elżbieta i Anna będą wspólnie użytkować rz. Szreniawę (ZK 198 s. 24; Mp. 5 0 47).

1441 Katarzyna ż. Jana Bohuna z Donosów daje Janowi ze Strzelec całą swoją cz. w G. z wieżą i przewozem w zamian za cz. w Pławowicach i za 700 grz. półgr; taż sprzedaje temuż tę cz. w Pławowicach za 300 grz. i za jezioro zw. Zdziechów, położone za rz. Wisłą i nie dotykające działu sokołowskiego po obu brzegach tej rzeki; też zeznaje, że Jan wypłacił jej wszystkie pieniądze (ZK 198 s. 33-4); 1444 br. Jan, Stanisław i Jakub ze Strzelec dzielą dobra: G., Krzeczów, Strzelce, m. Uście [dziś Uście Solne] i Szczekarzów (AS 2, 142 – reg.); 1444-78 Stan. Wątróbka dz. Strzelec Małych i G., h. Oksza, kaszt. sądec. 1463-74, wwda bełski 1475-8 (AS 2, 142; ZK 199 s. 50; 151 s. 156; DLb. 2 s. 172; Fed. s. 42-3, 161); 1445 Jan Wątróbka ze Strzelec zobowiązuje się zapłacić Mikołajowi z Moniaczkowic 90 grz. gr krak. pod warunkiem wwiązania go w całe dziedziny Strzelce Małe i G. (ZK 198 s. 260 – zapłacił); 1446 br. Jan senior, Stanisław i Jakub junior Wątróbkowie ze Strzelce zeznają podział dóbr po dojściu Jakuba do lat sprawnych. Jan bierze G. i król. Krzeczów z przynależnymi doń wsiami. Ma on spłacić 1/3 długów, dać 400 grz. posagu i wyprawy najstarszej siostrze Małgorzacie i dopłacić 100 grz. do posagu młodszej siostry Ofki, ponadto będzie płacił czwartej siostrze, która jest zakonnicą, rocznie 3 grz. i 8 gr jako swoją cz. z należnego jej posagu (ZK 146 s. 483-4); 1448 → p. 2; 1449 Jan Wątróbka ze Strzelec [Wielkich] daje Katarzynie ż. Jakuba Barczkowskiego w 100 grz. gr pol. długu do wydzierżenia wwiązanie do swej wsi G. z wszystkimi przynależnościami (GK 10 s. 752-3); 1451 taż Katarzyna zeznaje, że Barbara ż. stren. i ur. Jana z Sienna [pow. rad.] wykupiła bliższość do wsi G., którą ma w zastawie od br. Barbary ur. Jana Wątróbki. Katarzyna uznaje przed sądem bliższość Barbary do tej wsi i zobowiązuje się ustąpić z niej po jej wykupieniu z zastawu (GK 11 s. 326-7); 1465 kaszt. sądec. Stan. Wątróbka ze Strzelec Wielkich zastawia za 110 grz. Jakubowi Barczkowskiemu z Wrzępi całą cz. G. z wyjątkiem gajów i łąki zw. Piskorzyniec (ZK 200 s. 324-5).

1470-80 folwark, łany kmiece, zagrody, karczma (DLb. 2 s. 172); 1471 Kazimierz Jag. poświadcza, że kaszt. sądec. Stan. Wątróbka ze Strzelec Wielkich zapisał ż. Katarzynie c. celnika krak. Mik. Krejdlara ze Stogniewic 5000 fl. węg. posagu i wiana na imiennie wymienionych dobrach, m. in. na G. (Mp. 5 N 50); 1473 prep. kościoła Ś. Michała na zamku krak. Jan Wątróbka i jego br. kaszt. sądec. Stanisław dziedzice Strzelec Wielkich sprzedają za 200 fl. kl. Augustianów w m. Kazimierzu czynsz 10 fl. ze wsi: Strzelce Małe, Strzelce Wielkie, G. V., Dąbrówka [Dąbrowa] oraz z przewozu na Wiśle w G. (W. Kołak, Klasztor Augustianów przy kościele Ś. Katarzyny w Krakowie, Kr. 1982, s. 60); 1477 sąd ziemski krak. wydaje dok. potwierdzający podział dóbr dokonany w r. → 1441 (Mp. 5 O 47); 1478 z podziału dóbr między Stanisławem a Janem i Spytkiem z Piekar tym ostatnim przypadają Sokołowice z pastwiskami ,,et incisionis videlicet wrąbne ad pascendis et pro figulis silvis Zdziechów dicta indaginibus alias zapusta” w dziedzictwie G., a Jan Piekarski z Sokołowic ustępuje wieczyście br. Spytkowi swoją cz. dóbr (ZK 201 s. 266); 1480 wsie G., Morsko i Strzelce nie zapłaciły łanowego (GK 21 s. 146); 1484 Stan. ze Strzelec zastawia za 30 grz. gr pol. do czasu wykupienia swej wujnie (vuine) Annie Strzeleckiej „et genero suo” Stan. Wolskiemu całą cz. przewozu i 1/2 ł. z kmieciem Gołdynem w G. oraz 2 zagrody z zagr. Krużelem i Piotrem w Strzelcach (GK 21 s. 1071-2); 1485 Eufemia ż. Mikołaja „de Dymniky” [= z Dymlina, dziś Demblin, pow. wiśl., identyfikacja wg GK 22 s. 243-4, → też Bilsko] odstępuje do pełnej spłaty za 260 grz. swej siostrze Jadwidze ż. Marcina Pierzchały z Bilska całą wieś G., którą sama ma w zastawie w tej sumie od Jana z Buczyny zapisaną i zastawioną; taż Jadwiga w ciągu 2 lat ma zapłacić Eufemii 40 grz. pod warunkiem wwiązania jej w całą cz. swego zastawu w G. zw. Wieżne z przynależnościami, gdzie siedzą rybak Stan. Dybała i kmieć Mik. Borek. Z tego zastawu Jadwiga płaciłaby siostrze pod karą XV po 3 grz. czynszu na każde Boże Narodzenie aż do uwolnienia jej przez Eufemię; Elżbieta c. zm. Jakuba Barczkowskiego ż. Bernarda Faliboga z Janowic ustępuje za 55 grz. do pełnej spłaty Mikołajowi z Dymlina cały zapis zastawny w tej sumie w G.; tenże Mikołaj odstępuje za 55 grz. do pełnej spłaty Annie ż. Bartosza z Besowa cały zastaw zw. Wieżne w G. z rybakiem Stan. Dybałą i karczmarzami Maciejem i Mikołajem Borkami. Zastaw ten ma on od ww. Elżbiety; ww. zastaw przez 2 lata Anna będzie mieć w całości, wybierając dla siebie po 7 grz. czynszu rocznie. Po tym czasie odstąpi połowę zastawu Jadwidze ż. Marcina Pierzchały z Bilska, a sama będzie posiadać drugą jego połowę do pełnej spłaty pozostałych jeszcze z całej sumy pieniędzy i nie będzie niepokojona listami król. w sprawach wypraw wojennych (GK 22 s. 239-43); 1488 Jan Buczyński z Olszyn zastawia na rok za 55 grz. Jadwidze ż. Marcina Pierzchały z Bilska całą cz. dziedziny zw. Wieżne we wsi G. w pow. prosz., którą zastawiła mu w tej sumie Katarzyna [c. zm. Jakuba Barczkowskiego z Wrzępi] ż. Stan. Gładysza z Kowalów (GK 22 s. 928); 1489-99 w G. pobór: 1489-94 z 2 ł.; 1496-99 brak danych o poborze (RP s. 139; ŹD s. 443; RP s. 166, 181, 195, 212, 84, 120, 77, 18); 1495 Anna dz. Strzelec Wielkich wd. po Mik. Drwalowskim zastawia za 21 grz. i daje wwiązanie na 2 lata siostrzeńcowi Stan. Laczkowi ze Stanisławic [par. Przemyków], z tytułu jego dóbr po matce w Strzelcach Wielkich, do 1 1/2 grz. czynszu z przewozu w G., który będzie mu płacił Jan Witek, a ponadto do łąki w G. zastawionej plebanowi [z Witowa], ogrodu blisko Świątka i lasu zw. Wieżny. Dobra te posiada ona zgodnie z zapisem w księgach [GK 25 s. 85-6); 1497 Stan. Wolski [dzierż., → 1484] z G. w sporze ze Stan. Laczkiem i Imramem [dzierż.] z G. i dziedzicami Piekar o Strzelce Wielkie (GK 26 s. 654).

1500 z podziału dóbr po zm. Stan. i Janie Wątróbkach ze Strzelec Wielkich między ich spadkobierców br. Jakubowi, Michałowi, Stanisławowi i Janowi z Siennowa [ziemia przem.] przypadają ich wsie dziedz. Strzelce Małe z dworem, cz. Strzelec Wielkich i G. z przewozem w pow. krak. (ZK 153 s. 244-54; Kniaz. 139); ww. dobra, położone w pow. prosz., przypadają z podziału majątku Michałowi Glebowi z Siennowa (ZK 153 s. 254-5); tenże Michał sprzedaje za 1000 fl. Stanisławowi z Rokitnicy [ziemia przem.] przypadłe mu po Stanisławie i Janie Wątróbkach wsie Strzelce Małe, Strzelce Wielkie i G. z przewozem. Dobra te leżą nad Wisłą (ZK 153 s. 256); 1504 pkom. przem. Stan. Derszniak z Rokitnicy daje Mikołajowi z Morska Strzelce Małe, cz. w Strzelcach Wielkich i połowę wsi G. w zamian za Marchocice i cz. Klonowa. Mikołaj poręcza za małoletniego br. Jana, a Anna ż. Mikołaja zrzeka się pr. do posagu i wiana na zamienianych dobrach. Mikołaj zobowiązuje się płacić wg wcześniejszych zapisów czynsz wykupny kościołowi Ś. Katarzyny [kl. Augustianów w m. Kazimierzu] i kl. zwierzyn. (ZK 203 s. 360-1; 264 s. 138-40); 1511 Jan Wolski zobowiązuje się ustąpić Mikołajowi Morskiemu z dzierżawionej od niego wsi G. (GK 31 s. 321); 1517 Mik. Morski dz. Morska, Dąbrowy, G. i Strzelec Małych oraz Strzelec Wielkich w pow. prosz. sprzedaje za 630 fl. pol. z pr. wykupu Kolegium Większemu Ak. Krak. 15 grz. czynszu z ww. dóbr (ZK 205 s. 472-4); 1518 → Dąbrowa, par. Witów; 1520 Mik. Morski dz. Morska i G.; Paweł Jeż zagr. z G. (ZK 206 s. 55); 1523 tenże Morski dz. Morska, G. i przewozu przynależnego do G. zobowiązuje się zwrócić 40 fl. Andrzejowi Czuryle z Wygnanowic pod warunkiem wwiązania go do całej cz. w G. z przewozem (GK 37 s. 13); 1528 → 1533.

1530 w G. pobór z 1 1/2 ł. (RP k. 18); 1531 → p. 2 – granice; 1533 Jakub Arciszowski oficjał generalny krak., delegowany w r. 1532 przez bpa krak. i podkanclerzego Królestwa Piotra [Tomickiego], rozstrzyga spór między kl. Augustianów w m. Kazimierzu a Andrzejem Morskim, Andrzejem Czuryłą i Marcinem Wronikowskim dziedzicami wsi Strzelce Wielkie, Strzelce Małe, S. alias W. G., I alias D. G. i przewozu na Wiśle o spłatę rocznego czynszu 10 fl. węg. z tych dóbr. Czynsz ten sprzedali klasztorowi za 200 fl. węg. z pr. wykupu poprzedni dziedzice tych dóbr prep. kościoła Ś. Michała na zamku krak. Jan Wątróbka i jego br. kaszt. sądec. Stanisław [→ wyżej 1473]. Oficjał wprowadza w życie swój wyrok z r. 1532, którym uwalnia jedynie Marcina Wronikowskiego [dz. cz. B] od płacenia cz. czynszu, uchylając w ten sposób swój poprzedni wyrok z r. 1528, zobowiązujący trzech ww. dziedziców do płacenia czynszu (APKr., Aug. perg. 200); 1537-9 Jadwiga dz. Morska c. zm. Mik. Morskiego ż. Marcina Czuryły z Wygnanowic odstępuje br. stryjecznemu Żegocie Morskiemu i jego potomstwu z ż. Katarzyny c. Wisława Włodka z Piekar [i → Gruszowa, par. Brzesko Stare] odziedziczone po ojcu dobra: Morsko, Strzelce Wielkie, Strzelce Małe, Dąbrowę i G. Wieżną, sumy na m. król. Uście z wsiami, Niedary z cłem w Uściu i dwór w Krakowie (MS 4, 18 488 – zapis skasowany, 19 114 – w obydwu reg. błędny zapis Górka, Viezna; ZCz. 10 s. 360-3).

3B. G. Wyższa, Górna albo Wyżna. Własn. szlach. 1396-7 Jan z matką Krzesławą z G. przeciw Janowi z Fałkowa [pow. opocz.] o złoty pierścień (ZK 2 s. 485, 502); 1402 Jaszek z → Buczyny [h. Strzemię] zobowiązuje się zwrócić 20 grz. gr pras. Jakuszowi z Turska [pow. sand.] pod warunkiem wwiązania go do całej cz. w G. (ZK 3 s. 376); tenże Jaszek daje Jaszkowi z Sobolowca niwy i łąki za Groblką k. rz. Uszwi w G. w zamian za Sobolowiec (ZK s. 445, 763); 1403 Jaszek z Buczyny poręcza za dług 20 grz. szer. gr pras. Krystyna Myszki z Nieprześni Jakuszowi z Turska swoją cz. wsi G. z wyłączeniem ról dworskich (ZK 3 s. 518); 1403-4 Jakusz z Turska z Jaszkiem z Buczyny o 20 grz. szer. gr, w których winien mu zastawić dziedzinę G. (ZK 3b s. 21, 238); 1429 Jan z Buczyny zobowiązuje się oddać 30 grz. Mikołajowi z Dobiesławic wg zapisu w księgach prosz. pod warunkiem wwiązania go w 100 grz. do całej cz. w G. (ZK 196 s. 361-2); 1430 tenże Jan ma oddać 30 grz. Mikołajowi ongiś z Dobiesławic wg zapisu w księgach prosz., a także wwiązać go do G. z tytułu 100 grz. pożyczki (GK 4 s. 175); 1440 Jan Bohun z Chroszczyny [Małej] zastawia za 60 grz. Piotrowi z Łuczyc całą cz. w G. z cz. „nawigii alias przewoszu” z działu Buczyńskich, którą ma od wdowy po Macieju (ZK 197 s. 719-20); 1441 Piotr z Leksic zeznaje, że Jan Buczyński wykupił od niego z zastawu za 60 grz. gr pol. całą swoją cz. w G., wobec tego przed sądem ustępuje on z zastawu (GK 1 s. 275); 1444 kmiecie Jana Buczyńskiego z G.: Stanisław, Jan, Tomasz, Piotr Komor i Maciej Baran (GK 8 s. 839-40, 856); 1447, 1448 → p. 2; 1448 Jan Buczyński z Buczyny sprzedaje za 30 grz. Janowi Szramowi z Jankowic „ortulaniam alias zagrodą” w G., położoną nad brzegiem Wisły (ZK 198 s. 485).

1464 Mik. Buczyński oddala powództwo Stan. Wątróbki o karczmę w G. (ZK 200 s. 244); 1470-80 dz. G. [Mik.] Buczyński h. Strzemię, → Dobiesławice; w G. folwark, łany kmiece, zagrody, karczma (DLb. 2 s. 172); 1474 Mik. Buczyński z Buczyny sprzedaje za 250 grz. gr pol. dla altarii w kaplicy ŚŚ. Mateusza i Macieja Apostołów na cmentarzu [kościoła] Ś. Szczepana [w Krakowie] 14 grz. czynszu z dóbr Dobiesławice i G. (ZK 18 s. 174-5); 1479 Mik. Buczyński z Olszyn zastawia na 150 grz. Janowi Kalińskiemu całą wieś dziedz. G. w pow. prosz. Pieniądze te to posag Małgorzaty ż. Jana; Jan ongiś z Kaliny dzierż. w G. odstępuje ż. Małgorzacie c. Jana z Chyszowa [pow. pilzn.] zastaw w G., na który ma zapis 150 grz. od Mikołaja z Buczyny (GK 20 s. 873, 944-5); 1480 Jan s. Mikołaja z Buczyny zobowiązuje się zwrócić 560 fl. węg. długu Janowi z Lasek pod warunkiem wwiązania go do całej swej cz. w G. (GK 21 s. 193); Jan z Buczyny zastawia za 5 grz. Dziersławowi ze Skotnik łan w G. z kmieciem Bartkiem; 1481 tenże Jan zastawia za 237 fl. węg. do pełnej spłaty Absalonowi z Krępic [pow. wiśl., par. Skalbmierz] całą cz. wsi G. z przewozem; 1482 tenże Jan zastawia za 251 fl. węg. do pełnej spłaty temuż Absalonowi wieś G.; Jan Buczyński dz. G. zeznaje, że odda do Bożego Narodzenia 40 grz. długu Stan. Proszowskiemu tenut. w Przyborowie pod warunkiem wwiązania go do karczmy w G., z której jest 4 grz. czynszu (ZK 201 s. 338, 398, 452, 459-60); 1484 Jan z Buczyny zastawia za 70 grz. Katarzynie ż. Jakuba z Tomaszkowic całą wieś G. z wyłączeniem karczmy, w której siedzi Dybała; 1485 tenże Jan zastawia za 260 grz. Krystynowi z Dymlina [Demblina, pow. wiśl.] wieś G. wraz z zastawem, który na niej ciąży (ZK 202 s. 27, 89-90); 1488 Jan Buczyński z Olszyn sprzedaje z pr. wykupu do 10 lat za 600 grz. gr pol. Stanisławowi z Potoku [pow. lel., dziś Złoty Potok] całą cz. dziedzictwa w G. Jan wziął już 300 fl. węg. i 20 grz. i jeśli nie zwróci tych pieniędzy w ciągu roku, Stanisław będzie trzymał G. do pełnej spłaty tej sumy (GK 22 s. 928-9; ZK 202 s. 228-9); 1489 tenże Stanisław zeznaje, że odstąpił Janowi Smolikowi z Wolwanowic wieś G. z zapisem 620 grz. gr pol. z pr. wykupu do 10 lat. Zapis ten ma on od Jana Buczyńskiego (ZK 202 s. 282); 1501 br. Stan. i Jan Buczyńscy zobowiązują się zwrócić w terminie 30 grz. gr pol. długu Mik. Korzeńskiernu pod warunkiem wwiązania go do całej ich cz. wsi G. (GK 28 s. 227-8); 1505 podział dóbr Buczyńskich → Dobiesławice; 1507 Jan Buczyński dz. Dobiesławic i G. daje Piotrowi Wronikowskiemu z Wronikowa [woj. sier.] cały dwór, czyli folwark, z rolami w G.; tenże Jan sprzedaje temuż Piotrowi za 400 fl. całe swoje cz. we wsi G.; tenże Piotr dz. Wronikowa i G. wyznacza ż. Zofii, c. Jerzego Czyrmieńskiego 100 grz. posagu i wiana na połowie swych dóbr w G. (ZK 203 s. 428-30); 1528, 1533 → p. 3A; 1529 czynsz wykupny w G., → Dobiesławice; 1530 w G. w cz. Wronikowskiego pobór z 2 ł. i karczmy dziedz. (RP k. 18); 1531 → p. 2 – granice; 1534 Marcin Wronikowski dz. G. skupuje i bierze w zastaw od dziedziców Witowa ich części tamże (ZK 218 s. 174-7, 186).

5. 1470-80 dzies. snop. z całych cz. 3A i 3B wart. 10 grz. plebanowi w Witowie (DLb. 2 s. 172); 1529 dzies. snop. z całej wsi G. wart. 5 grz. temuż plebanowi (LR s. 54).

6. 1424 Jan Struś z G. oddala prawem roszczenia Paszka z Sokołowic o zranienie go (ZK 195 s. 224).