(1327 Erbordi Villa, 1346 Herbordi Villa, 1350-1 Cherborthi Villa, 1396 de Harbotouicz, 1419 Herbortowicze, 1443 Harborthouicze, 1446 Harbolthouicze, 1464 Herbulthowicze, 1542 Harbulthouicze), dziś Harbutowice, 6 km na SE od Lanckorony.

1. 1530 n., 1581 pow. szczyrz. (RP k. 38; ŹD s. 46); 1327 n., 1598 par. własna (MV 1 s. 198; WR k. 213); 1327 dek. Niegowić, dawniej Szczyrzyc [= Góra Świętego Jana] (MV 1 s. 198); 1335 n., 1357 dek. Szczyrzyc (MV 1 s. 368 i wg ind.; 2 s. 287 i n. → p. 5); 1350-1 dek. Niegowić, obecnie Szczyrzyc (MV 2 s. 327)¹W l. 1350-1 par. H. została wymieniona błędnie w dek Wysocice (MV 2 s. 380), zamiast Kosocice; 1373-4 dek. Kosocice (Rejestr Świętop. k. 2, 26); 1529, 1598 dek. Skawina (LR s. 162; WR k. 213).

2. 1530, 1564 mały młyn (młynik) na potoku ,,Wieszkim”, → p. 3.

3. Własn. król. w stwie lanckorońskim. 1443 po podziale dóbr Mikołajowi marszałkowi Królestwa dz. → Brzezia przypada m. in. [tenuta, tj.] zamek Lanckorona z przynależnymi doń wsiami, m. in. z Izdebnikiem, Biertołtowicami, Jasienicą, H., Budzowem, Juszczynem, Kojszówką, Jachówką i Bieńkówką (SP 2, 3126 b; GK 8 s. 164-7); 1446 tenże Mikołaj zapisuje 1000 grz. posagu swej ż. Felicji córce ... (pozostawiono wolne miejsce na wpisanie imienia ojca) na m. i zamku Lanckorona, do którego należą wsie Izdebnik, Biertołtowice, Rudnik, Jasienica, Trzebunia, Sułkowice, H., Palcza, Skawinki, Zachełmna, Budzów, Maków, Juszczyn, Kojszówka, Jachówka, Bieńkówka, Baczyn (Bezyn, Beczyn; ZK 146 s. 482 [478]; 12 s. 404b wykaz ww. wsi bez nagłówka, wklejony pod r. 1446, spisany pismem z XV w., ale nie ręką pisarza księgi 12)²Wieś Baczyn wspomniana tylko w 1446 r. W LK 1 s. 208 wymieniona jako villa nova, zasiedlana od 10 lat. Zapewne ok. 1554 r. została osadzona na nowo. Wsi tej brak w Słowniku; 1451 Mikołaj z Brzezia marszałek Królestwa zobowiązuje się zwrócić 73 grz. Klemensowi z Zebrzydowic s. Andrzeja pod gwarancją wwiązania go do wsi H. (ZK 14 s. 19-20); tenże Mikołaj ma zwrócić 70 grz. Klemensowi ongiś z Zebrzydowic pod gwarancją wwiązania go do wsi H. wraz z sołectwem i sadem (ZK 14 s. 80); 1461 tenże Klemens wydzierżawia za 7 grz. rocznie ur. Stanisławowi s. Mikołaja z Brzezia wieś H., którą ma w zastawie za 73 grz. od tegoż Mikołaja (GK 15 s. 386-7); 1511 Krzesław Lanckoroński z Brzezia [s. Stanisława] wydzierżawia za 200 fl. płatnych w ratach po 50 fl. rocznie Mik. Jordanowi z Zakliczyna kaszt. wiśl. [tenutę, tj.] zamek i m. Lanckoronę z przynależnymi wsiami, m. in. Biertołtowicami, Izdebnikiem, Kojszówką, Juszczynem, Cichoninem, Budzowem, Jachówką, H. i Jasienicą (GK 31 s. 323-4); 1512 Zygmunt Stary zezwala Spytkowi z Jarosławia [ziemia przem.] kaszt. krak. na wykupienie z rąk Krzesława Lanckorońskiego z Brzezia dóbr król. zamku i miasta Lanckorona z przynależnymi wsiami, m. in. Budzowem, Cichoninem, Juszczynem, H., Izdebnikiem, Biertołtowicami, Kojszówką, Jasienicą i Bieńkówką (W. Dworzaczek, Leliwici Tarnowscy, W. 1971, s. 281; MS 4, 1799 – w reg. nie wymieniono nazw wsi). 1513 → p. 4.

1520 Zygmunt Stary sprzedaje z pr. odkupu za 5000 fl. Jadwidze wd. po Spytku z Jarosławia kaszt. krak. zamek Lanckoronę z wsiami, m. in. z ww. (wykaz jak w r. 1512; MS 4, 12 482; MK 35 k. 47); 1522 Jadwiga z Warzyszyna [ziemia bełska] wd. po Spytku z Jarosławia kaszt. krak. odstępuje pod zakładem 5000 fl. swej c. Annie z Jarosławia wd. po Mik. Jordanie z Zakliczyna kaszt. wojnickim wszystkie posiadane przez siebie zapisy na dobrach król., tj. na m. i zamku Lanckorona i wsiach do niego przynależnych, m. in. na Izdebniku, Biertołtowicach, Jasienicy, H., Bieńkówce, Kojszówce, Juszczynie i Budzowie (ZK 26 s. 429-30); ww. Anna wydzierżawia dożywotnio swej matce Jadwidze ww. dobra (ZK 26 s. 438-9; BJ rps 5348 II s. 526); Zygmunt Stary zezwala Mik. Wolskiemu kaszt. sochaczewskiemu i ochmistrzowi dworu królowej na wykupienie dóbr Lanckorona ze wsiami [m. in. H.] z rąk Jadwigi z Warzyszyna kasztelanowej krak. lub z rąk Anny z Jarosławia kasztelanowej wojnickiej, której Jadwiga zapisała ww. dobra (MS 4, 13 236); tenże król zezwala temuż Wolskiemu zapisać za 1000 fl. jakiemukolwiek beneficjum czynsz z m. Lanckorony i m. in. z ww. wsi (MS 4, 13 339); tenże Wolski wraz z ż. Anną z Glinek [Mazowsze] sprzedaje z pr. wykupu za 1000 fl. Michałowi z Lublina doktorowi dekretów i dziekanowi kurzelowskiemu czynsz 50 fl. z zamku Lanckorona, do którego należą m. in. ww. wsie (KUJ 4, 365); 1530 w H. należących do zamku Lanckorona pobór z 3 1/2 ł. i z młyna dziedz. o 1 kole (RP k. 38); 1535 Piotr Tomicki bp krak. erygując kolegiatę Ś. Anny w Krakowie, ufundowaną przez Michała z Lublina doktora dekretów, zatwierdza w składzie jej uposażenia m. in. czynsz 50 fl. z tenuty lanckorońskiej, do której należą ww. wsie m. in. H., kupiony od Mik. Wolskiego kaszt. wojnickiego i ochmistrza dworu królowej za 1000 fl. [w r. → 1522] (KUJ 4, 365); 1542 w H. pobór z 31/2 ł. i karczmy dziedz. (RP).

1564 we wsi król. H. przynależnej do zamku Lanckorona 31 kmieci osiadłych na 43 prętach, którzy płacą po 5 gr 10 den. od pręta. 19 kmieci zobowiązanych do odrabiania z bydłem płaci za robociznę po 36 gr, a 12 do robót pieszo płaci po 18 gr rocznie. Wszyscy płacą wojenne po 2 gr z prętu, oprawne po 12 den. i obiedne ,,na troje sądy” po 12 gr. Każdy daje po 3 kapłony wart. po 2 gr, po 1 serze wart. po 1 gr, oraz wspólnie oddają jaja surowe i rugowe [rodzaj powinności na rzecz pana]. Ponadto kmiecie opłacają sep w pszenicy po ćwierć korca z prętu, oraz z racji czynszu i robocizn (robotnego) dają wspólnie 96 korcy owsa miary kazimierskiej. 7 zagr. płaci 42 gr czynszu rocznie, 1 zagr. jest jeszcze na wolniźnie; 6 zagr. nowo osiadłych płaci po 4 gr 12 den. rocznie, daje po 1 serze i 1 kapłonie. Karczmarz ma 1 pręt roli, płaci z karczmy i roli 2 grz. 29 gr 10 den. i daje pół kamienia łoju. Z małego młyna (młynika) o 1 kole na potoku „Wieszkim” młynarz oddaje 40 korcy mąki (LK 1 s. 205).

4. 1419 Szymon [sołtys?, kmieć?] z H. (GK 1 s. 93); 1428 „Mysszo” sołtys z H. (GK 3 s. 108); 1451 sołectwo, → p. 3; 1513 ur. Mik. Lanckoroński burgr. krak., ten. Dobczyc [s. Stanisława] sprzedaje Spytkowi z Jarosławia kaszt. krak. sołectwo w H. (scultetiam Herbortowskie) przynależne do zamku Lanckorona (BJ rps 5348 II cz. 2 s. 191).

5. 1327 Stanisław pleban w E. V., z par. ocenionej na 1 grz. zapłacił tylko w pierwszym terminie jako całą dzies. pap. za rok bieżący 2 sk. 10 den., ponieważ otrzymał parafię nowo ufundowaną (quo adeptus est ecclesiam de novo fundatam; MV 1 s. 198); 1334 z par. E. V. świętop. 11 sk. i kwarta (MV 1 s. 354; zapewne powinno być: 2 sk. i kwarta); 1335-6 E. V., świętop. 2 sk. i kwarta (MV 1 s. 368, 380); 1337, 1346-55 z par. E. V., H. V. świętop. 3 sk. i kwarta (MV 1 s. 392; 2 s. 192, 201, 210, 220, 229, 239, 248, 256, 264, 271 – s. pominięte w ind.); 1350-5 par. Ch. V., H. V. oceniona na 1 grz. (MV 2 s. 327, 380, 392); 1357 świętop. 4 sk. i kwarta (MV 2 s. 287); 1373-4 świętop. 4 sk. (Rejestr Świętop., k. 2, 26); 1396 Świętosław pleb. z H. (ZK 2 s. 380).

1529 dzies. pien. w szer. gr wart. 36 gr bpowi krak.; pleb. w H. Janowi z Wieliczki przysługuje: meszne z H. i Palczy w wysokości 10 miar skawińskich żyta i tyleż owsa wart. 2 1/2 grz. 15 gr oraz mensalia z Bieńkówki wart. 8 gr. Wart. beneficjum 3 grz. [2 grz. 47 gr] (LR s. 7, 162 i przyp. 1 na s. 162); 1542, w par.: H., Palcza, Bieńkówka (RP); 1598 kościół Wniebowzięcia NMP, w par.: H., Palcza i Bieńkówka. Patronat król. (WR k. 213-14).

8. W kościele par. m. in. feretron z posągiem Matki Boskiej z Dzieciątkiem z 4 ćw. XIV w., krucyfiks gotycki z pocz. XVI w. i drugi późnogotycki z XVI w. Dzwon z ok. 1557 r. (KatZab. 1 s. 465-6, Fig. 573).