ILMANOWA STARA

(1489 Starawies, 1490 Ilmanowa antiqua, 1495 Sthara wyesz, 1521 Stharawyesz, 1524 antiqua villa Ilmanowa, 1528 Starawyesz Ilmanowa, 1583 od Staroywszy), dziś Stara Wieś, 2,5 km na S od Limanowej.

1. 1542, 1581 pow. sądec. (RP; ŹD s. 131); 1542, 1596 par. Ilmanowa [Nowa] (RP; A. Wojs, Początki Limanowej, „Małopolskie Studia Historyczne”, 8, z. 3/4, 1965, s. 99; WR k. 20).

2. 1530 → Ilmanowa Nowa, p. 2; 1534 granice pomiędzy dobrami I. [Stara], Jabłoniec alias Wola i Mordarka Achacego Jordana celnika krak. a wsią Siekierczyna Stanisława, Jakuba i Hieronima Bobowskich rozpoczynają się nad rzeczką zw. Słonka [dziś Słomka, lewy dopływ Dunajca; Mapa Obrębów; HW 87], która płynie pomiędzy górą Kuklacz [dziś góra i las w Siekierczynie, na Mapie Obrębów wzniesienie 697,4 m n.p.m. oznaczone jako Kuklacz I; UN 6 s. 59] należącą do dóbr Siekierczyna, a górą zw. Golców [góra, las i cz. Starej Wsi; UN 6 s. 59; Mapa Obrębów] należącą do ww. dóbr Jordana. Stąd granice prowadzą przez górę Golców do drogi z Ostrej Góry [dziś Ostra – góra i las w Starej Wsi; UN 6 s. 60] przez górę Golców do Siekierczyny, dalej wzdłuż kopców po obu brzegach tej drogi do bagniska, które ciągnie się i wypływa z góry Golców. Stąd przez to bagnisko i przez łąki siekierczyńskie oraz przez role alias Zarosty Siekierczyńskie należące do I. [Starej], i w bok dochodzą aż do bagniska alias do potoku zw. → Jabłoniec, który płynie od góry zw. Siekierczyński Dział [dziś w Siekierczynie cz. wsi zw. Dział i Poddział, nie wiadomo jednak, czy można je wiązać z ww. górą; UN 6 s. 58], przekraczają ww. potok w górę ponad górą → Jabłoniec (sursum supra montem Jablonyecz; zapewne w górnym biegu potoku Jabłoniec pozostawiając wzniesienie o tej samej nazwie na N) i biegną prosto przez las do roli uwolnionej alias do zarębku kmiecia Przybyły z Siekierczyny [dziś Zarębki nad rz. Słomką, cz. Siekierczyny; UN 6 s. 59; Mapa Obrębów]. Stąd kopce rozdzielające I. [Starą] i Jabłoniec alias Wolę od Siekierczyny ciągną się dalej k. lasu → Jabłoniec, pozostawiając go po lewej stronie, i brzegiem [lasu] przez pola u podnóża (sub montibus alias ubrzegyem) Działu Siekierczyńskiego, a następnie w górę do drogi publicznej z Ilmanowej [Nowej] do Sącza [przez Kaninę]. Tu usypano końcowe kopce tego odcinka rozgraniczenia, i stąd poprowadzono linię graniczną oddzielającą → Mordarkę od Siekierczyny (ZCz. 10 s. 333-6 [168-9]); 1583 → Ilmanowska Rzeka; 1583, 1596 → Ilmanowa Nowa, p. 2 i 3b.

3. Własn. szlach. [pierwotnie król.?, → Uw.], klucz Ilmanowa Nowa Słupskich h. Drużyna, od 1528 Jordanów h. Trąby. 1489, 1490 → Ilmanowa Nowa; 1492 br. Piotr i Stanisław Słupscy ze Słupi, Ilmanowej [Nowej], S. W., Nawłóczyny (BJ rps 5348 II cz. 2 s. 138); 1495 → Ilmanowa Nowa; 1507 Piotr Słupski dz. I. Nowej i Starej oraz Lipowego (BJ rps 5348 II cz. 2 s. 184); 1508, 1515 → Ilmanowa Nowa; 1521, 1523 → p. 4; 1524, 1526, 1528, 1542, 1548 → Ilmanowa Nowa, p. 3; 1581 ze S. W. należącej do Stanisława Jordana pobór z 2 ł. kmiecych i od 1 komornika z bydłem (ŹD s. 131).

4. 1521 Mikołaj Słupski z → Ilmanowej [Nowej] i S. W. zastawia za dług 12 fl. Janowi Krzeszowi z Męciny rolę w S. W. z kmieciem Wojciechem zw. Sołtys (GS 1 s. 182-3); 1523 tenże Mikołaj dodaje ww. Janowi Krzeszowi 4 fl. do ww. sumy 12 fl. długu, zabezpieczonej na [roli] kmiecia zw. Sołtys (super kmethone alias solthysz) w S. W. (GS 1 s. 245); 1526 łan w S. W., na którym siedzi Wojciech sołtys [ślad istnienia sołectwa czy tylko przezwisko?] (GS 1 s. 375).

7. → Ilmanowa Nowa, p. 7; Pawłowski cz. 1, s. 113.

Uw. Zdaniem H. Stamirskiego, Rozmieszczenie punktów osadniczych Sądeczyzny w czasie i w przestrzeni, „Rocznik Sądecki”, 6, 1965, s. 8, 41, najstarsza wzmianka o S. W. k. Limanowej [Ilmanowej Nowej] pochodzi z 1415 r. (ZK 6 s. 69: Mikołaj z Kępna oddala za pomocą dok. króla Władysława pozew Heleny ż. Zbyszka z Wronowa w sporze o wsie Sadową i Starą Wieś oraz pr. patronatu kościoła). Powyższa zapiska dotyczy jednak Starej Wsi w par. Tęgoborza [dziś cz. Tęgoborzy – UN 9 s. 153] (por. → Gabań, p. 3, 1456 r.). W innych pracach o I. (→ Ilmanowa Nowa, p. 7) bądź przyjmuje się błędnie, że nazwa S. W. pojawia się po uzyskaniu przez I. praw miej. w r. 1565 (F. Kiryk, s. 125), bądź też na podstawie różnych przesłanek (imię Wilman lub Ulman hipotetycznego zasadźcy identyfikowanego z Wilmanem król. zasadźcą Mszany Dolnej w 1345 r.; stare osadnictwo w okolicy) datuje się powstanie I. [Starej] z inicjatywy Kazimierza W. na 2. poł. XIV w. (A. Wojs, s. 91-102). W świetle zebranego materiału źródłowego, a w szczególności dotychczasowej nieznajomości faktu, że pierwszym ośrodkiem o nazwie I. była obecna Stara Wieś, sprawa początków I. jest nadal otwarta. Przyszłe badania muszą być powiązane nie tylko z ustaleniem chronologii osadnictwa w okolicy I., ale także z dziejami rodziny Słupskich h. Drużyna, którzy wcześnie posiadali dobra na tych terenach.