JAWORNIK

(1326 Iawornik, 1335 Iavornig, 1356 Iaworznik, 1394 de Jaworouicz [!], 1398 Javorzsniki, 1399 Jaworznyky, Zavornik [!], 1404 Javorzno [!], 1489 Javosdnyk [!]) 4 km na NW od Myślenic.

1. 1489 n., 1581 pow. szczyrz. (RP s. 144; ŹD s. 44); 1326 n. par. własna; dek. Niegowić dawniej Szczyrzyc (MV 1 s. 127); 1470 n. dek. Dobczyce czyli Szczyrzyc (DLb. 2 s. 131); 1529 dek. Skawina (LR s. 175).

2. 1394 dziedzina Gawriałowska w J. (ZK 2 s. 45); 1399 J. k. Rudnika (SP 8, 9017); 1564 rozgraniczenie między Głogoczowem a wsiami: Krzywaczka, Bęczarka, J. i Radziszów (ZK 407 s. 1).

3. Własn. szlach. 1399 Zygmunt ze Sławkowic [i → Cichawy] sprzedaje Janowi Ligęzie [z → Bobrka, h. Półkozic] wwdzie łęczyckiemu za 100 grz. i za 1/2 ł. w J. k. Rudnika wieś Świdówkę (SP 8, 9017); 1405 Klemens z J. procesuje się ze Zbyszkiem ze Stadnik (ZK 3b s. 570); 1424 Marcin kmieć z J. (GK 2, 763); 1429 Jan s. zm. Mikołaja [h. Półkozic] z → Niewiarowa wydzierżawia na 3 lata za 50 grz. rocznie swemu stryjecznemu br. Janowi swoje wsie, m.in. J., które ma w opiece Stanisław [Ligęza] z Gorzyc [pow. wiśl.]. Poręcza za wd. [po Mikołaju] Katarzynę z Niewiarowa, iż nie będzie czyniła żadnych przeszkód w dzierżawie (ZK 9 s. 83); 1430 świadkowie Jana Ligęzica z → Bobrka [s. ww. Jana wwdy łęczyckiego] w sprawie przeciw Janowi z Niewiarowa przysięgają, że Niewiarowski wwiązał się gwałtem w dobra: Łazany, Wolica, Sławkowice, Szczegłów [dziś Szczygłów], Niegowić, Wiatowice, Zręczyce, J., Zborczyce i inne oraz zabrał 17 sztuk bydła, 100 owiec i czynsze (GK 4 s. 123); 1443 Mikołaj z Niewiarowa gwarantuje Wiernkowi z Bilska zwrot 200 grz. ewentualnym wwiązaniem w całą swoją wieś J. (ZK 12 s. 167); 1444 Wiernek z Gabania [i Bilska] gwarantuje Grotowi z Ostrowa [pow. sand.] zwrot 100 grz. ewentualnym wwiązaniem w całe swoje dobra J. (ZK 146 s. 472-3); 1449 Stanisław z Gorzyc kaszt. małogojski z racji opieki nad dobrami: Niewiarów, Wiatowice, Nieznanowice, J., Rabka, Kasina i cz. Zręczyc zobowiązuje się wypłacać rocznie 40 grz. Janowi, Stanisławowi i Mikołajowi ss. zm. Mikołaja z Niewiarowa do czasu ich wieku sprawnego (ZK 13 s. 249); 1463 Jan z Niewiarowa zastawia swemu szwagrowi Mikołajowi Latoszyńskiemu z Latoszyna [pow. pilzn.] z racji 200 grz. posagu swej siostry Anny, ż. Mikołaja, do czasu spłacenia sumy, całą swoją wieś J. (ZK 17 s. 108); 1470-80 dz. Jan Niewiarowski h. Półkozic. 30 ł. kmiec., 2 karczmy, dwór z rolami (DLb. 1 s. 141-2); 40 ł. kmiec. (DLb. 2 s. 131); 1489-92, 1494, 1496-1500, 1508 pobór z 9 ł. (ŹD s. 450; RP s. 144, 170, 186, 220, 93, 128, 56, 30, 266, 355); 1529 kmieć (LR s. 176); 1530 pobór z 9 ł., karczmy i młyna o 1 kole (RP k. 24).

4. 1394 Świętosław [sołtys?] z J. (ZK 2 s. 57); 1394-1403 Budek br. Szymka [dz. Cianowic, h. Turzyna] i sołtys w J., zm. przed 1412 (SP 8, 6621, 8725, 10081; ZK 2 s. 45, 334; 3b s. 163); 1394-5 Szymek z J. br. ww. Budki (ZK 2 s. 45, 334); 1394 Budek, Szymek i Wierzchosław [sołtysi] z J. sprzedają za 11 grz. Tomaszowi z Cianowic dziedzinę zw. Gawriałowska w J. (ZK 2 s. 45); 1399-1417 Jakusz sołtys w J., ławnik sądu najwyższego pr. niem. w Krakowie 1414-7 (KSN 881, 3305, 3531, 3535, 3545, 3613; KK 2, 537, 553; KMK 3, 405; ZDM 1, 316; 5, 1247-8); 1399 tenże Jakusz pozywa Mikołaja sołtysa z J. (KSN 881); 1402 Osanna z J. ustanawia swego męża ww. Jakusza pełnomocnikiem przed sądem najwyższym pr. niem. w Krakowie (KSN 1189); 1403 Mikołaj [sołtys] z J. procesuje się z siostrą ww. Osanną (KSN 1255, 1264, 1277, 1293); 1412 Świętochna wd. po Budce sołtysie z J. z cc. Małgorzatą ż. Szczepana z Karlina i Nastką ż. Mikołaja Kępki sołtysa z Suliszowic, poprzez pełnomocnika swego zięcia ww. Szczepana, procesuje się z Franczkiem sołtysem z J. i jego ż. Elżbietą (KSN 3043, 3048, 3063, 3087, 3109); 1413 Paszek s. sołtysa Jakusza kwestionuje prawdomówność Święchny z Lipnika ż. Świętosława [c. zm. sołtysa J. Adama], jakoby z powodu choroby nie stawiła się w sądzie (KSN 3203, 3219); taż Świętochna pozywa sołtysa z J. Jakusza o to, że: 1) 16 prętów roli w J. kupionych „pro domo Landiscorona” ww. Adama [dla domu w Lanckoronie? 13 km na SW od Jawornika?] zajął po śmierci Adama i sprzedał za 16 grz., 2) zajął izbę w domu sołtysa w J., bydło i drób i sprzedał te dobra za 20 grz., 3) zajął połowę sołectwa wart. 30 grz. przypadającą Świętochnie po zm. ojcu. Jakusz odpowiada: ad 1) kupił tę rolę u ww. Adama, ad 2) przekazał Świętochnie przypadającą jej cz. dóbr, ad 3) sporną połowę sołectwa kupił u Adama (KSN 3233, 3246, 3274, 3287, 3316); Święch kmieć z Lipnika w imieniu ż. Świętochny sołtyski z J. oraz ww. Jakusz i jego ż. Osanna zawierają ugodę, na mocy której Jakusz winien wypłacić Świętochnie 12 grz. (KSN 3358); 1414 Jakusz wypłaca Świętochnie cz. ww. sumy (KSN 3480, 3487, 3541, 3576); 1415 tenże Jakusz oświadcza, że Święchna i jej mąż Świętosław nie stawili się na podjęcie pieniędzy za swoją dziedzinę (KSN 3638, 3649); ww. Święch i Święchna rezygnują na rzecz ww. Jakusza i jego ż. Osanny z połowy sołectwa w J. stanowiącej ojcowiznę Święchny (KSN 3665); 1424-8 Adam sołtys w J. (wg ind. WAP); 1428 sołtys w J. (Teut. 1a s. 291); 1470-80 2 ł. sołtysa (DLb. 1 s. 141); 1489, 1529 sołectwo (RP k. 144; LR s. 176); 1531 stolarz Stanisław s. Adama sołtysa w J. → p. 6.

5. 1326-7 pleb. Mikołaj. Par. oszacowana na 1 grz. 6 sk., świętop. 1 sk. 19 den. (MV 1 s. 127, 198); 1328 świętop. 2 1/2 sk. 4 den. (MV 1 s. 298); 1335, 1337, 1346-55, 1357-8 świętop. 3 1/2 sk. (MV 1 s. 369, 392; MV 2 wg indeksu); 1336 świętop. 5 gr (MV 1 s. 380); 1404-5 Wojciech pleb. w J. (ZK 3b s. 386, 601, 617); 1470-80 dzies. snop. z folwarku miejscowemu pleb., z reszty wsi i sołectwa dzies. snop. zamieniona na dzies. pien., wart. 7 grz., prebendzie Gonowskiej w kat. krak. (DLb. 1 s. 141-2); 1529 pleb. Maciej z Wieliczki. Do pleb. należy: 8 gr dzies. snop. od sołtysa w J., 12 gr dzies. od 1 kmiecia w J., dzies. snop. wart. 2 grz. z połowy ról folw. w Niewiarowie, meszne w owsie i życie wart. 10 grz. 6 gr z J., 1 grz. 8 gr klerykatury. Dzies. snop. wart. 7 grz. z reszty wsi należy do ww. prebendy (LR s. 175-6, 263); 1597 jednowioskowa par. pod wezw. Znalezienia Krzyża Ś. (WR k. 41v.).

6. 1531 stolarz Stanisław s. sołtysa Adama umieścił dzwon w wieży kościoła par. [Mariackiego?] w Krakowie (MPH 3 s. 106).