KASINA WIELKA

(1398 Kassyna, 1401 Cassyna, 1424 Kaszyna, 1427 Casina, 1430 Kaschina, 1489 Skazyną [!], 1508 Cassyna Maior, 1529 Kąshina) 10 km na SW od Szczyrzyca.

1. 1398 K. „in Czirzicz” [Szczyrzyc] (SP 8, 7877); 1489 n. pow. szczyrz.; par. Skrzydlna (RP s. 143; ŹD s. 50).

2. 1400 las (SP 8 uw. 325/114); 1430 potok → Kasina; p. 4 (ZDM 2, 420; BPAN rps 8619).

3. Własn. szlach. 1398 Zygmunt z Cichawy sprzedaje za 20 grz. Andrzejowi dz. Skrzydlnej [i Korabiewic na Mazowszu, pkom. mazowieckiemu, h. Szarza] wieś K.1W SHGK cz. I s. 395 w haśle Cichawa mylnie zidentyfikowano w tej informacji K. W. jako Kasinkę „in Czirzicz” [w pow. szczyrz.] (SP 8, 7877-8); 1400 Paszek z Brzeźnicy [h. Półkozic? w pow. wiśl.] procesuje się z Andrzejem ze Skrzydlnej o K. i las (SP 8 uw. 325/114); 1401 Paszek z Parchocina [pow. wiśl.] ustanawia Zbyszka ze Stadnik pełnomocnikiem w sprawie przeciw ww. Andrzejowi z Korabiewic o wieś K. (ZK 3 s. 264); 1401 Jaszek Ligęza wwda łęczycki [z Niewiarowa, h. Półkozic] procesuje się z Andrzejem ze Skrzydlnej o K. (ZK 3a s. 305); 1402 tenże Ligęza pozyskuje na ww. Andrzeju prawem bliższości wieś K. (ZK 3 s. 432); Paszek Pierdziel z Parchocina2Przezwisko „Pierdziel” nosili potomkowie Zygmunta z Cichawy; ob. SHGK cz. I s. 396-7: uw. do hasła Cichawa procesuje się z ww. Andrzejem o K. (ZK 3a s. 502); tenże Paszek uwalnia ww. Andrzeja od roszczeń do wsi K. (ZK 3 s. 432); 1403 Zygmunt [dawniej z Cichawy], obecnie sołtys z Dębowego Działu, sprzedaje za 1000 grz. ww. Janowi Ligęzie swoje wsie Rabka i K. (SP 2, 1010); tenże Jaszek wwda łęczycki procesuje się z ww. Andrzejem o dok. dotyczący wsi K. (ZK 3b s. 93); 1404 sąd ziemski krak. wyrokuje w sporze między Andrzejem z Korabiewic pkom. płockim a Janem Ligęzą wwdą łęczyckim w sprawie ww. spornego dokumentu dotyczącego K. Andrzej utrzymuje, że dok. tego już nie posiada. Sąd postanawia więc, że gdyby kiedykolwiek Andrzej lub kto inny dok. ten wydobył i okazywał, nie będzie on miał żadnej mocy i nie będzie mógł być wykorzystany przeciw wwdzie Janowi (DSZ 112); 1427, 1435 → Janiszówka, p. 3; 1430 → p. 4; 1449 → Jawornik p. 3; 1489-92 K. bez danych o poborze; 1493-4, 1496-1500, 1508 pobór z 2 ł. (ŹD s. 448; RP s. 143, 170, 185, 199, 218, 92, 127, 54, 27, 264, 353); 1493-8 dz. Stanisław Niewiarowski [z Niewiarowa] (RP s. 54, 92, 127, 199, 218); 1498-1513 Świątek Kuś kmieć z K. (SP 11, 2671, 2675); 1519 dz. K. Adam Niewiarowski z Niewiarowa (SP 11, 2673, 2675-8); 1513 Mikołaj s. Świątka Kusia kmiecia z K.; Piotrek kołodziej; Bartek tokarz (SP 11, 2671); Dorota Bykowa i Marek Dyrkowicz kmiecie z K. (SP 11, 2672); 1530 pobór z 2 ł. (RP k. 31); 1532 br. Adam i Krzysztof Niewiarowscy z Niewiarowa dzielą dobra. Adamowi przypadają wsie: Cichawa, Wiatowice, Zborczyce, Surówki, Marszowice, Zręczyce, Podolany, Zalesiany i Zagórzany. Młodszy br. Krzysztof otrzymuje wsie: Krzywaczka, Jawornik, K., Jodłownik, Markuszowa, Kostrza, Ryje, Wieniec i Jaroszówka (ZK 187 s. 276).

4. 1424 Stanisław, Stanek sołtys z K. (GK 2 s. 39, 191, 392); 1427 Maciej sołtys z K. (GK 2 s. 680); 1428 Piotr sołtys z K. (GK 2 s. 731, 770); 1430 br. Jan i Mikołaj dz. Niewiarowa [wnukowie Jana Ligęzy, ss. Mikołaja i Katarzyny] powierzają Piotrowi s. Jana sołtysa z Woli [nie zid.] osadzenie wsi K. na pr. niem. magd., na 24 ł. Sołtys ma posiadać: 3 ł., z tych 2 w polu i 1 wykarczowany w lesie, młyn o 1 kole z dawna istniejący i prawo wybudowania drugiego młyna nad potokiem Kasina, w miejscu wskazanym przez dziedzica, sadzawkę, karczmę, zagrodnika, szósty den. z czynszów i trzeci den. z kar. Sołtys jest obow. do wyprawy wojennej na koniu albo do płacenia 2 grz. Kmiecie od dawna osadzeni otrzymują 2 lata wolnizny, nowo osadzeni 22 lata wolnizny, po upływie której mają płacić po 8 sk. rocznie, dawać 2 miary owsa za sep, po 2 sery, 2 kapłony i na Wielkanoc 12 jaj z łanu. Trzy razy w roku dziedzice będą we wsi odprawiać sąd i wówczas sołtys ma dać 1 obiad, a kmiecie 2 obiady lub płacić za każdy sąd 1 wiard. Po upływie wolnizny kmiecie winni dawać sołtysowi 1 źrebię rocznie (ZDM 2, 420 – wydany z oryg. z lukami z powodu jego nadpalenia; BPAN rps 8619 z kopiarza u dominikanów w Krakowie); Stanisław s. Piotra [sołtysa] z K. kupuje za 100 grz. sołectwo w Stróży [par. Myślenice] (Teut. 1 A s. 358); 1498 zostaje zawarte małżeństwo między ww. sołtysem i wd. Barbarą c. kmiecia z K. Świątka Kusia. Barbara wnosi 26 grz. posagu, który zostaje oprawiony na sołectwie w K., i 7 krów (SP 11, 2675); 1498-1519 Stanisław Kasiński sołtys w K. (SP 11, 2671, 2675, 2677-80); 1513 przysiężni w K.: Błażej Bykowic, Piotrek kołodziej, Mikołaj Dyrek, Marek Goścień, Marcin, Bartek tokarz, Stanisław Zawiej (SP 11, 2671); 1519 ww. Stanisław sołtys oświadcza wobec dz. Adama Niewiarowskiego i szlacheckich świadków, że miał ubogich rodziców i był niegdyś bardzo ubogi, a po ożenku z bogatą Barbarą Kusiówną powiększył substancję majątkową swego sołectwa; tenże Stanisław s. sołtysa przed udaniem się na wyprawę wołoską oświadcza, że sam posiadał z dziedziczenia tylko cz. sołectwa i był zbyt ubogi, by pozostałe cz. sołectwa wykupić. Z rąk Macieja i Stanisława ss. starego Głoda i jego cc. Anny i Heleny wykupiła za własne 50 grz. cz. sołectwa ż. ww. Stanisława Barbara (SP 11, 2676-7); ww. Stanisław czyni swą ż. Barbarę prawnym dziedzicem wszystkich swych dóbr ruchomych i nieruchomych za życia swego i po śmierci swojej, wydziedziczając wszystkich swoich bliskich (SP 11, 2678); tenże oświadcza, że stado kóz i owiec kupił za 30 fl. z pieniędzy swej ww. żony i po jego śmierci może ono być tylko jej własnością (SP 11, 2680); przysiężni: Jan Jaszek, Jan Strzeż, Błażej Byk vel Bykowic, Jan Piotr, Jakub Wałach (SP 11, 2673, 2675-7, 2679); 1529 sołectwo (LR s. 183).

Zachowała się księga sądu wiejskiego w K. z lat 1513-1804 wydana z rękopisu znajdującego się w BPAN w Krakowie przez B. Ulanowskiego w SP 11 s. 275-427.

5. 1529 10 gr dzies. pien. z K. W. należy do bpa w dziesięcinnym kluczu krak., 12 gr dzies. od sołtysa i meszne w owsie należą do pleb. w Skrzydlnej (LR s. 7, 183-4).

1 W SHGK cz. I s. 395 w haśle Cichawa mylnie zidentyfikowano w tej informacji K. W. jako Kasinkę.

2 Przezwisko „Pierdziel” nosili potomkowie Zygmunta z Cichawy; ob. SHGK cz. I s. 396-7: uw. do hasła Cichawa.