(1220 Cobylczycze z DLb., Cobijlczijcze z XVI w., 1250 Cobilcici, 1411 Cobilczicze, 1432 Kobijlczicze, 1491 Cobilczycze, 1494 Cobylczicze, 1513 Kobilcice) 17 km na E od Częstochowy.

1. 1489 n., 1581 pow. lel. (RP s. 134; ŹD s. 77); 1470-80, 1598 par. Żuraw (DLb. 2 s. 215; 3 s. 151; WR k. 347).

2. 1470-80 K. graniczą z Mokrzeszą, Żurawiem, Zagórzem i Małusami (DLb. 3 s. 151); 1538 granice między Zagórzem a wsiami Lusławice i Żuraw dochodzą do kopca wsi K., → Chrząstowa (ZK 187 s. 543-5); 1545 pkom. krak. Jan Ocieski z Ocieszyna [pow. pozn.] odgranicza wieś Mokrzesz Piotra Kłobukowskiego od wsi K. kl. mstow. Granice zaczęto wytyczać od 4 kopców narożnych: Mokrzeszy i Zawady, Zawady i Małus Błotnych, Małus Błotnych i K. oraz K. i Mokrzeszy w dąbrowie zw. Osiny pod górą zw. Dupna Góra [może dziś Babia Góra - UN 202 s. 17] granice biegną na E przez dąbrowę leżącą pod Dupną Górą wg 8 kopców od drogi publicznej z K. do m. Mstowa. Ta droga obraca się na krótko na S do drogi alias do drożyska, które schodzi z tej drogi pod górą Czarowa Góra [nie zid.] i prowadzi do Mokrzeszy. Dalej granice biegną blisko tej drogi na E od łanu należącego do Mokrzeszy, a od tej roli znakiem granicznym czyli ujazdem wg 20 kopców aż do ról mokrzeskich [wsi Mokrzeszy] na S przez górę zw. Czarowa Góra wg 4 kopców aż do jej wierzchołka i stąd na E przez zarośla zw. Jurzysko wg 8 kopców do ról mokrzeskich dochodząc do ich końca. Dalej biegną za pagórkiem od strony Mokrzeszy do „wodomcze” [dziś Wodząca w granicach Żurawia na granicy z K. i Mokrzeszą] i Zajączyńskim (Zayancziskiem, pole Zajęcze?) wg 8 kopców przez pagórek i pole do miejsca Mokrzeskie Doły (Mokrzeskie Doły) i wg 7 kopców przechodzą te doły (foveas) na E przez pole pod Mokrzeszą do drogi z Żurawia do Mokrzeszy pod wzgórzem [lub górką] zw. Makowiska. Tą drogą granice skręcają na S i dochodzą do 3 kopców narożnych usypanych przy drodze z K. do m. Przyrowa, rozgraniczających Mokrzesz od K. i od Żurawia, należącego do Stan. Przerębskiego podstolego ziemi sier. (ZK 322 s. 10-3); granice między → Mokrzeszą Piotra Kłobukowskiego a Zawadą kl. mstow. zaczynają się od ww. 4 kopców narożnych [→ początek poprzedniego rozgraniczenia] w miejscu czyli dąbrowie Osiny pod Dupną Górą. Stąd granice biegną wg kopców na N przez dąbrowę przez drogę publiczną z K. do Zawady do drogi z Mokrzeszy do Małus (ZK 322 s. 13); 1546 pkom. krak. Jan Ocieski z Ocieszyna rozgranicza wsie kl. mstow. Zawada i K. od wsi Tomasza i Baltazara Małuskich oraz Jana Bażykowskiego Średnie i Błotne Małusy. Granice między Zawadą a Małusami biegną m.in. naprzeciw drogi publicznej idącej z K. do Mstowa. Granice między K. a Starymi i Średnimi Małusami idą od Dupnej Góry na S przez dąbrowę zw. Osiny i przez drogę publiczną z K. do Mstowa wg usypanych kopców i znaków w kształcie krzyży na dębach naprzeciw dołu Glinianki po lewej stronie aż do drogi idącej z K. do Małus przez bród na Wodocieczy i wg 20 kopców, biegną przez tę drogę, wzgórze i zarośla dębowe zw. Zaglińcze, przez drogę z Mstowa do Zagórza do innej drogi idącej z K. do Turowa wg 19 kopców i znaków na drzewach w kształcie krzyży, w części na dębach, w części na sosnach i dochodzą do kopców narożnych, wyznaczających ścianę dziedziny Zagórze i ścianę dziedziny Małusy (GK 213 s. 1836-41); 1598 pleban w Żurawiu ma m.in. rolę w miejscu pod wsią K. między rolami dziedzica, mającą 5 stajań o szerokości 20 zagonów (WR k. 347).

3. Własn. ryc., następnie kl. Kan. Reg. w Mstowie. 1220 K. wsią ryc. (DLb. 3 s. 157-8; Mp. 2, 385; Kopiarz mstowski s. 15-6, 24-7); 1411 Piotr prep. kl. mstow. uzyskuje pr. bliższości na Mik. Popolce kmieciu z Małus ongiś z K. karczmę w K. w 3 1/2 grz., którą ma w zastawie od sołtysa (ZK 312 s. 5-6); tenże prep. mstow. uzyskuje prawnie na tymże kmieciu rolę (ZK 312 s. 7-8); 1432 → p. 6; 1470-80 K. własn. kl. mstow. We wsi 11 ł. kmiec., z których kmiecie płacą kl. rocznie po 16 sk. czynszu, oddają po 2 koguty i 20 jaj oraz odrabiają 3 dni w roku własnym wozem albo pługiem (DLb. 2 s. 215; 3 s. 151); 1489-94, 1516 K. wymienione bez danych o poborze, 1508-15 pobór z 1 1/2 ł. (RP s. 134, 147, 160, 175, 190, 205, 360, 381, 562, 589, 617, 646, 702, 724, 749; ŹD s. 436); 1529 dla kl. w Mstowie czynsz ze wsi K. wart. 1 kopy i 4 gr (LR s. 344-5); 1530 w K. pobór z 1 1/2 ł. (RP k. 60); 1545 → p. 2.

4. 1411 → p. 3; 1443 kmiecie Więcesław z Irządz, Wojsza i Jan Wojsza z Wilkowa br. rodz. sprzedają za 10 grz. Mikołajowi prep. mstow. całe części ich sołectwa w K. (ZK 313 s. 246; A. Kiełbicka, Studia nad sołectwami w woj. krak. w XVI-XVIII w., Toruń 1964, s. 86-7).

5. 1220 bp krak. Iwo [Odrowąż] potwierdza kl. w Mstowie posiadanie m.in. dzies. z wsi ryc. K. (Mp. 2, 385; DLb. 3 s. 157-8; Kopiarz mstowski s. 15-6, 24-7); 1250 pap. Innocenty IV potwierdza uposażenie kl. na Piasku we Wrocławiu [kl. w Mstowie był jego filią], m.in. dzies. z K. (W. Haeusler, Urkundensammlung zur Geschichte des Fürsthenthums Oels, 51); 1470-80 dzies. snop. ze wszystkich ról w K. wart. 12 grz. dla kl. w Mstowie; dzies. z K. nadał klasztorowi bp krak. Iwo!; dzies. z K. z wsi Zaduszniki w par. Irządze przeszła na własność kl. mstow.! (DLb. 2 s. 215; 3 s. 151, 154)¹Sprawa uzyskania dzies. z tej wsi kl. w drodze zamiany z pleb. z Irządz za dzies. z Zadusznik nie jest jasna, ponieważ dzies. z K. należała już do klasztoru w 1220 i 1250 r. W zasadzie nie istniała już potrzeba zabiegania przez kl. o dzies. z K., skoro mu się ona według postanowień dok. Iwona oraz bulli pap. Innocentego IV prawnie należała, chyba że przyjmie się, iż zamiana ta miała miejsce jeszcze przed 1220 r. za poprzedników bpa Iwona względnie w okresie sprawowania przezeń godności biskupiej, a wspomniane Zaduszniki są identyczne z częścią Irządz, nie funkcjonującą jeszcze w początkach XIII w. jako osobna wieś, a poświadczoną w dok. Iwona. Za powyższą identyfikacją przemawiają chociażby procesy toczące się między kl. mstow. a Katarzyną wd. po Przybku z Irządz wwdzie sier. w l. 1400-2 o sołectwo w Zadusznikach i dzies. (ZK 3a s. 244, 255, 314, 493, 583; SP 8 uw. 311/8; KSN 1108, 1206). Mniej prawdopodobne jest przypuszczenie, że zamiana dzies. nastąpiła w l. 1251-1469 (Laberschek, Sieś osadnicza → p. 7 s. 525 i przyp. 32-33); 1529 dzies. snop. w K. wart. 3 grz. dla kl. w Mstowie (LR s. 344).

6. 1432 Stanisław kmieć z K. występuje przeciwko Mik. Skowronowskiemu [dz. Skowronowa] o zadanie mu 6 ran krwawych. Z wyroku sądu Mikołaj ma zapłacić karę XV sądowi i tyleż kl. mstow. jako właścicielowi tego kmiecia, a jemu za każdą ranę po 1 grz. (GK 4 s. 523, 540).

7. J. Laberschek, Rozwój osadnictwa w powiecie lelowskim w średniowieczu (do 1400 roku - mps); tenże, Sieć osadnicza okolic Mstowa i Lelowa w 1 połowie XIII wieku. Problem granic opola mstowskiego, SH 34, 1991 s. 517-33.