LASKI

(1347 Lestky z kop. z XVI w., 1405 de Lassecz, 1408 Laski, 1411 Lasski, 1416 Lassky, 1424 Laszky, 1438 Lasky, 1446 Lyaschky, Lyaszky, 1447 Laszki, 1457 Laschky, 1458 Lasszki, 1463 de Lassyek, 1464 Lyasky, 1489 Lassec, 1491 Lasec, 1492 Laszec, 1518 Lanski) dziś Laski Dworskie, 12 km na SW od Miechowa.

1. 1489 n. pow. krak. (RP k. 135); 1470-80, 1598 par. Sieciechowice (DLb. 1 s. 128; 2 s. 38; WR k. 323v).

2. 1539 granice pomiędzy → Grzegorzowicami i L. a Wysocicami (ZK 29 s. 410-3).

3. Własn. szlach. -a. Sprawy własnościowe. Przed 1347 [1336] Żegota z SieciechowiC [także dz. Morska i → Grzegorzowic oraz L., h. Topór] (ZDM 1, 49; J. Kurtyka, Topory, Starekonie i Okszyce. W sprawie związków międzyrodowych w XIII i XIV wieku, KH 99: 1992, z. 2, s. 32-3); 1347 Kazimierz W. rozsądza spór pomiędzy Sieciesławą Żegociną [c. Sieciecha z Morska h. Oksza] i jej ss. Janem i Grzegorzem a Zawiszą z Sieciechowic, Sieciesławem i Grzegorzem ss. Sieciesławą zw. Żelaznym, Zawiszą i Grzegorzem ss. chorążego [krak.] Grzegorza i Andrzejem Janowicem, o ojcowiznę jej synów we wsiach Sieciechowice, → Grzegorzowice, L i Lesieniec (ZDM 1, 49).

Przed 1411 Andrzej z Sieciechowie i → Czapli Wielkich [h. Topór, dz. L.] (ZK 193 s. 52-3; 5 s. 277); 1411 z podziału dóbr po [zm.] stryju Andrzeju z Sieciechowic i Czapli Wielkich Żegocie Nekandzie z Grzegorzowic i jego braciom przypadają m. in. L. → Grzegorzowice p. 3; 1412 po ponownym dziale br. Żegocie i Janowi z Morska przypadają m. in. L. → Grzegorzowice p. 3.

1412-20 Żegota z Morska dz. L. [h. Topór], br. Jana (ZK 193 s. 52-3; 4 s. 277; 5 s. 277; 7 s. 23-4); 1415-6 → p. 5; 1420 Żegota z Morska daje z Janowi z Sieciechowic cz. w Sieciechowicach wraz z pr. patr. kościoła i L. w zamian za jego wieś Zbikały i dopłatę 210 grz. (ZK 7 s. 23-4).

1420-7 Jan z Sieciechowic dz. L. [h. Topór] (ZK 7 s. 23-4, 134-5; 8 s. 190, 319); 1421 ww. Jan daje w zastaw Żegocie z Morska 10 grz. czynszu i dochodu z dóbr kmiec. w Sieciechowicach i w L., albo zapłaci mu 100 grz. pod karą XV (ZK 1 s. 134-5); 1427 ww. Jan zastawia za 50 grz. Rafałowi niegdyś ze Słupowa L., oprócz jednej małej łąki (ZK 8 s. 190); ww. Jan z Sieciechowic oddaje Jakubowi z Iwanowic wieś L. w zamian za jego folw. (allodium) zw. Witosławice w ziemi [i pow.] sand. oraz za 200 grz. półgr, konia wart. 10 grz. i 100 owiec wart. 10 grz. Żegota z Grzegorzowie wstrzymuje wystawienie dok.; Jakub ma zapłacić Janowi 150 grz. pod rygorem wzrostu długu do 300 grz. (ZK 8 s. 319).

1427-9 Jakub z Iwanowic, dz. L [h. Odrowąż] (ZK 8 s. 319; 196 s. 294-5, 301); 1429 ww. Jakub sprzedaje Paszkowi z Sędziszowa wieś L. za 300 grz. i za cz. wsi Ponik. Tego dnia Bartosz ze Stogniewic wstrzymuje wystawienie dok.; Jan ze Sieciechowic zeznaje, że Jakub z Iwanowic zapłacił mu 150 i 17 grz. wg. zapisu, który umarza (ZK 196 s. 294-5); ww. Jakub oświadcza, że zgodnie z wyrokiem sądu wziął od Żegoty z Grzegorzowic pieniądze za wieś L. [→ 1427: pr. bliższości] (ZK 196 s. 301); 1438 Mach z L. (GK 6 s. 38).

1446-7, zm. przed 1458 [przed 1448?] Przecsław z Maszkowa i Pilchowic [dziś Pilichowice w pow. opocz., a może na Śląsku?], dz. L., od 1420 dożywotni dzierż. folw. Maszków należącego do kl. Ś. Andrzeja w Krakowie (ZK 13 s. 27, 51, 55, 170; GK 15 s. 68; KK 2, 596; DSZ 173, 204-5); 1446 Przecsław z Maszkowa zapisuje klasztorowi Ś. Marka w Krakowie i plebanowi w Iwanowicach po 2 grz. czynszu każdemu z dóbr L. który będzie wykupiony po jego śmierci1W haśle Iwanowice p. 5 błędna data 1443; tenże Przecsław zapisuje siostrzeńcowi Janowi z Zebrzydowic po swej śmierci 1/3 dóbr w L., zaś 2/3 tych dóbr po śmierci Przecsława Jan będzie trzymał w zastawie za 200 grz. do ich wydzierżawienia; tenże Przecsław dodaje po swej śmierci kl. klarysek Ś. Andrzeja w Krakowie dla wsi klaszt. Maszków cz. w Wilczkowicach (ZK 13 s. 27-8; DSZ 204-5).

1446-51, zm. 1451 Jan Sowa z Zebrzydowic, Łuszczowic i L., siostrzeniec Przecsława z Maszkowa, ż. Marta c. Jana z Brodów (ZK 13 s. 27, 51, 55, 170, 198-9, 304-5, 399; 146 s. 706; GK 10 s. 403; 11 s. 319); 1448 Jan z L. ustępuje kl. klarysek Ś. Andrzeja w Krakowie całą cz. w Łuszczowicach, którą kupił jego wuj Przecsław z Maszkowa (ZK 13 s. 170); ww. Jan winien temuż klasztorowi 4 grz. (ZK 13 s. 198-9); Jan z L. zobowiązuje się zapłacić 5 grz. Mikołajowi z Damic sołtysowi w Filipowicach za kupioną u niego pszenicę (GK 10 s. 403); 1449 ww. Jan z L. zapisuje ż. Marcie c. Jana z Brodów 80 grz. wiana na połowie L. (ZK 13s.304); 1451 Mik. Damicki uznaje, że Jan Sowa z L. z żoną zapłacił mu po swej śmierci 10 grz. długu [tzn. Mikołaj dostał pieniądze już po śmierci Jana], dlatego umarza zapis w tej sprawie (GK 11 s. 319).

1457-75, zm. przed 1492 Jan Grzymała z L. i Lgoty, [par. Dłużec] 2-gi mąż Marty wd. po Janie Sowie z L. zmarłej przed 1474 (ZK 14 s. 375; 15 s.180; 146 s. 705-6; 152 s. 290, 293; GK 15 s. 67-8; 16 s. 664-5; 17 s. 205-6, 215, 558-9; 18 s. 529, 577; 19 s. 564, 902-3; Mp. 5 N 380); 1457 klasztor [Ś. Marka w Krakowie] sprzedaje temuż Grzymale 2 grz. czynszu [→ 1446], które miał zapisane testamentem na L. Klasztor przekazał już Grzymale dok. sądowy w tej sprawie (ZK 14 s. 375)2Nie zachował się początek tej zapiski, gdyż brakuje cz. składki; 1458 Jan Grzymała z L., ręcząc za ż. Martę, zobowiązuje się spłacić Mikołajowi przeorowi i kl. Ś. Marka w Krakowie w ciągu 5 lat w ratach po 3 grz. i 2 ćw., łącznie 15 grz. i 12 ćw. żyta; tenże Mikołaj sprzedaje za 15 grz. półgr ww. Grzymale czynsz 2 grz. w L., legowany klasztorowi w testamencie przez zm. Przecsława z L. [→ 1446] i pod zakładem 100 grz. zobowiązuje się anulować ten zapis testamentowy w księdze ziemskiej (GK 15 s. 67-8); 1463 tenże Grzymała z ż. Martą i jej c. Katarzyna z L. gwarantują wwiązaniem do połowy L. Klemensowi Bociankowi z Przybysławic zwrot przez Jana z Sieciechowie prebendarza w Niedźwiedziu 47 grz., zaś Piotr z Sieciechowic ubezpiecza im tę porękę na połowie Sieciechowic w przypadku konieczności jej zapłaty (GK 16 s. 664-5).

1463-1502 Katarzyna z L. i Lgoty, c. Jana Sowy z L. i Marty, pasierbica Jana Grzymały, ż. ok. 1468 Jana Podstolskiego (GK 16 s. 664-5; 17 s. 215; 24 s. 692, 730; → przyp. 3); 1464 Jan z Brodów winien 20 grz. szl. Janowi Grzymale z L. (GK 17 s. 205-6); Klemens Bocianek z Przybysławic uzyskuje od Jana z Sieciechowic plebana w Niedźwiedziu i od jego poręczycieli Jana Grzymały z ż. Martą i jej c. Katarzyną wwiązanie do ich dóbr Sieciechowice i L. do czasu spłaty długu [→ wyżej 1463] (GK 17 s. 215); 1465 Piotr Szafraniec z Pieskowej Skały s. zm. Piotra Szafrańca [pkom. krak.], ręcząc za braci Krzysztofora, Piotra i Stanisława, gwarantuje ww. Janowi Grzymale zwrot 100 fl. w ciągu 5 lat. Gdyby Jan zmarł, dług odbierze jego ż. Marta (GK 17 s. 558-9); 1468 Katarzyna c. zm. Jana Sowy z L., zeznaje, iż jej mąż Jan Podstolski wykupił od Marty Grzymalinej połowę wsi L., którą ta dzierżyła jako oprawę wienną, za 150 grz., które zapisuje mu na tej połowie L. Jan wwiązał się już do tych dóbr; ww. Katarzyna zapisuje ww. mężowi 100 grz. na połowie wsi L.; ww. Podstolski oprawia ż. Katarzynie 125 grz. posagu i 125 grz. wiana na sumach wniesionych do L. [150 grz.] oraz na zapisanych mu przez nią [100 grz.] (ZK 146 s. 705-6); tenże Podstolski procesuje się z Janem Grzymałą i jego ż. Martą (GK 18 s. 577); tenże Grzymała z L. bierze w zastaw za 30 fl. od Piotra i Krzysztofora Szafrańców z Pieskowej Skały opust. pola w Lgocie (GK 18 s. 584).

1468-98, zm. przed 1502 Jan Podstolski, Laskowski z L., mąż Katarzyny c. Jana Sowy z L., od 1468 pisze się z L. (ZK 18 s. 95; 146 s. 705-6; 152 s. 290, 293, 362; 261 s. 383; 19 s. 878; 21 s. 193, 806; 22 s. 745; 23 s. 417; 24 s. 247, 652-3, 692, 730; MS 3, 188; SP 2, 4105).

1470-80 dz. Jan Laskowski [Grzymała lub Podstolski] (DLb. 2 s. 38); 1470 Jan i jego żona z L. pozwani przez Marcina plebana z Iwanowic i Jana Pieniążka z Iwanowic [o czynsz] (ZK 16 s. 585); 1470 Jan Podstolski z L. z ż. Katarzyną zobowiązują się zapłacić 31 grz. [Janowi] Grzymale i jego ż. Marcie pod warunkiem zastawienia im L. (ZK 18 s. 28); 1471 Jan Podstolski z L. z ż. Katarzyną zobowiązują się zapłacić 21 grz. Janowi Grzymale z Lgoty i jego ż. Marcie pod rygorem wwiązania do L. (ZK 18 s. 108); tenże Podstolski z ż. Katarzyną zobowiązują się zapłacić 21 grz. Janowi Grzymale z Lgoty pod rygorem wwiązania do L.; tenże Grzymała umorzy zapis w ZK w sprawie 21 grz. należnych mu od ww. Podstolskiego i jego żony (GK 19 s. 564); Katarzyna ż. Jana z L. pozywa Jana Grzymałę dzierż. z Lgoty (ZK 152 s. 290, 293); 1473 Jan [Podstolski] i jego ż. Katarzyna z L. w sporze z plebanem z Iwanowic o 2 grz. czynszu z L. → Iwanowice p. 5; 1474 przełożenie terminu w tej sprawie w sądzie nadwornym aż do powrotu ziemian (terrigenarum) z obecnej wyprawy (ex hanc expeditione bellica terrestri pospolitego ruszenia; GK 19 s. 878); 1478 Katarzyna ż. Jana Podstolskiego z L. zapisuje mężowi w dożywocie 125 grz., które wyłożył on na dobra L., na oprawie posagu i wiana opisanej jej przez niego na połowie L. (ZK 18 s. 333); 1480 → Górka par. Witów p. 3.

1492-3 Otto Grzymała z L. i Lgoty [s. Jana Grzymały] (GK 23 s. 985; 24 s. 247); 1492 Ota Grzymała z L. gwarantuje Jakubowi z Rozkochowa zwrot 30 fl. pod rygorem wwiązania do połowy wsi Lgota, czyli do 7 ł. tamże (GK 23 s. 985); 1493 tenże Ota z L. i Lgoty winien zwrócić 20 fl. Janowi Laskowskiemu z L. pod rygorem wwiązania go do cz. w Lgocie (GK 24 s. 247-8); 1498 Katarzyna c. zm. Jana Grzymały z Lgoty [błędnie Grzymały, zamiast Sowy!], ż. Jana z L., w sprawie przeciwko Jakubowi sołtysowi z Rozkochowa i dzierżawcy w Lgocie przekłada termin, gdyż ma nadzieję na ustanowienie arbitrów na miejscu w L. (ZK 261 s. 383); 1502 król na prośby Katarzyny wd. po Janie z L. potwierdza wpisy do ZK, wedle których bracia [Szafrańcowie] z Pieskowej Skały zastawili kilka łanów w Lgocie Janowi [Grzymale] z Lgoty i jego ż. Marcie, rodzicom [ojczymowi i matce] ww. Katarzyny (MS 3, 188)3Katarzyna ż. Jana z L. była określana jako c. Marty żony Jana Grzymały ur. 1463, córka zm. Jana Sowy ur. 1468, wreszcie córka Jana Grzymały i Marty w l. 1498, 1502. Jan Grzymała był jej ojczymem, a nie ojcem, jak błędnie określiły go późne wzmianki w 1498 i 1502; 1512 br. Mik. i Piotr Potoccy oraz ich br. stryjeczny Jan Kondracki sprzedają Mik. Grzegorzowskiemu z Grzegorzowic za 200 grz. wieś L. (APKr., Archiwum Potockich rps 118 s. 336; BJ rps 5348 II/1 s. 241).

1512-24 [do 1533] Mikołaj Grzegorzowski z → Grzegorzowic h. Topór, ponadto dz. L. i cz. w Sieciechowicach, ochmistrz dworu wwdy sand. Andrzeja z Tęczyna 1525 (APKr., Archiwum Potockich rps 118 s. 336; MS 4, 4437; ZK 21 s. 74-5); 1524 tenże zmienia łąkę w Sieciechowicach na 2 grz. czynszu w L. → Iwanowice p. 5; 1529 z L. 2 grz. czynszu plebanowi w Iwanowicach (LR s. 320; wiadomość nieaktualna → 1524).

1539 Anna ż. Stan. Płazy z Mstyczowa [h. Topór] i Elżbieta ż. Piotra Boratyńskiego [h. Korczak], cc. zm. Mik. Grzegorzowskiego z Grzegorzowic, dziedziczki → Grzegorzowic [p. 2], Wysocic, Żarnowicy, L., cz. Sieciechowic, Uliny Małej, Imbramowic i cz. Kamienicy (ZK 29 s. 410-3; M. Sipayłłówna, Boratyński Piotr h. Korczak, kasztelan bełski, PSB 2, 1936, s. 310-1).

3b. Kmiecie, czynsze, areał, pobór. 1405 Szymek [kmieć] z L. (ZK 4 s. 267); 1446, 1457, 1458 czynsz → p. 3a; 1470-80 3 ł. kmiec. (DLb. 2 s. 38); 1473-4 czynsz → p. 3a.

1487 wieś L. pana Laskowskiego skazana na karę król. za nie zapłacenie poboru 6 gr (GK 22 s. 745); 1489-94 pobór z 1 1/2 ł. (RP k. 135; ŹD s. 437; RP k. 161, 176v, 191, 206); 1496-1501, 1508-11 brak danych o poborze (RP k. 74, 111, 37v, 8v, 246, 275, 338v, 365, 595v, 658); 1512-3 zagrodnicy (RP k. 570, 541v); 1514-19 brak danych o poborze (RP k. 709, 731v, 788, 779v, 810, 825); 1524, 1529 czynsz → p. 3a.

5. 1415-6 Żegota z → Grzegorzowic [p. 5] oddala roszczenia Mikołaja z Łapanowa [kan. krak.] o dzies. w Grzegorzowicach i w L. wart. 70 grz. (ZK 6s. 57, 171-2); 1470-80 dzies. snop. w L. prebendzie staniąt. w katedrze krak. (DLb. 1 s. 128; 2 s. 38).

6. 1408 Jaszek z L. ważnik z Wieliczki (GK 1a k. 48; związek Jaszka z wsią L. nie jest jednoznaczny, jednak jego pochodzenie z Lasek spoza Małopolski wydaje się mniej prawdopodobne).

1 W haśle Iwanowice p. 5 błędna data 1443.

2 Nie zachował się początek tej zapiski, gdyż brakuje cz. składki.

3 Katarzyna ż. Jana z L. była określana jako c. Marty żony Jana Grzymały ur. 1463, córka zm. Jana Sowy ur. 1468, wreszcie córka Jana Grzymały i Marty w l. 1498, 1502. Jan Grzymała był jej ojczymem, a nie ojcem, jak błędnie określiły go późne wzmianki w 1498 i 1502.