(1254 Lysky - kop. z XV w., 1256 Liski kop. z XVI w., 1322 Lysek, 1326 Lissek, 1401 Lysky, 1402 Lissky, 1431 Liszki) 8 km na NW od Skawiny.

1. 1581 pow. krak. (ŹD s. 38); 1326 n. par. własna; 1326-55 dek. Zator (MV 1 s. 131 i n. wg ind.; 2 wg ind.); 1373-4, 1529 dek. Nowa Góra (MW 9 s. 10, 30; LR s. 144).

2. 1366 → p. 4; 1401 → Aleksandrowice; 1443 Bogdal opat tyn. pozywa Grzegorza z Sosnki [dziś Sanka] o to, że nie chce rozgraniczyć wsi klaszt. L. i Kaszów od swej cz. w Chrosnej (ZK 147 s. 37); 1467 Jan z Tęczyna kaszt. krak. przeciw opatowi tyn. jako dziedzicowi Tyńca, L. i Śmierdzącej [dziś Kryspinów] o granice [z Cholerzynem] (ZK 16 s. 413); 1470-80 L. sąsiadują z: Śmierdzącą, Rączną, Nową Wsią [Szlachecką], Kaszowem, Czułowem, Mnikowem, Morawicą i Cholerzynem (DLb. 3 s. 186); 1490 woźny sądowy oświadcza, że osobiście doręczył Gabrielowi z Tęczyna [dz. Cholerzyna] dok. o ustanowieniu z polecenia króla wadium 200 grz., które ma zapewnić zachowanie pokoju między ww. Gabrielem a opatem i kl. tyn. w sprawie łąk w L., tak by nie dochodziło do bezprawia między nimi (GK 23 s. 424); 1495 rozgraniczenie Morawicy, należącej do Gabriela z Tęczyna, od L. należących do kl. tyn., rozpoczyna się od łąki plebana w L. i idzie rzeką [Sanką] aż do przekopy młyna i stąd kopce sypane są przez łąki do starego koryta rzeki. Granica teraz idzie tym starym korytem do rz. [Sanki] płynącej do Mnikowa i tą rzeką aż „ad Angulum Sanctum qui dicitur Swienthy Kanth” [Święty Kąt, dziś w Mnikowie łąki zw. Kąty; UN 1 s. 43] i koło tego Kąta aż do ww. rzeki [Sanki] Tą rzeką dochodzi do wsi Śmierdząca należącej do kl. tyn. Obie strony rozgraniczenia zezwalają wieczyście na wolny i życzliwy dostęp do wypasu, bez szkody dla ich dóbr, dla kmieci obu stron i zobowiązują się utrzymywać wytyczone granice (BJ rps 6 s. 57-8); 1570 droga z Oświęcimia do Krakowa idzie m.in. przez Kaszów i L. (LDK s. 22-3).

3. Własn. kl. Norb. w Zwierzyńcu, następnie kl. Bened. w Tyńcu. 3a. Sprawy własnościowe. 1254 Bolesław Wstydl. nadaje wsiom. kl. zwierz, imm. ekon. i sąd. oraz potwierdza posiadanie imiennie wyliczonych dóbr, m.in. L. z przypisańcami (KK 1, 40); 1256 tenże nadaje klasztorowi zwierz, przywilej jw. z poszerzonym imm. sąd. i potwierdza posiadanie dóbr, m.in. L. z przypisańcami (Pol. 3, 33 - fals. z XV w.; F. Sikora, Ze studiów nad dokumentami i kancelarią Leszka Czarnego, SH 21, 1978, s. 11-3); 1286 Leszek Czarny potwierdza ww. przyw. z r. 1256 (ZDM 1, 11 - fals. z XV w.; F. Sikora, tamże); 1287 tenże potwierdza klasztorowi zwierz, przyw. z r. 1254 i posiadanie dóbr, m.in. L. z przypisańcami (Pol. 3, 64).

1322 Mikołaj prep. kl. zwierz, i Michał opat kl. tyn. ponawiają, zawarty niegdyś między Romanem prep. zwierz.¹Roman jako prep. zwierz, występuje w r. 1293, w 1301 r. jako prep. notowany jest już Mikołaj (Zwierz. s. 162) a Wilkiem (Lupus) nieprawnym opatem tyn., układ zamiany wsi L. należącej od dawna do kl. zwierz, na wieś kl. tyn. Wołowiec. Kl. zwierz. w zamian za należące do niego dziesięciny i kościół w L. otrzymuje czynsz z jeziora → Glidinik; (DLb. 3 s. 186; ZDM 1, 26); 1430 → p. 3b; 1443 → p. 2; 1450 → Kaszów; 1456 Kazimierz Jag. potwierdza klasztorowi tyn. posiadanie dóbr, m.n. L. (Tyn. 219); 1467 → p. 2; 1470 → p. 3b; 1470-80 własn. jw., → p. 3c; → Kolbark przyp. 3; 1490 → p. 2; 1529, 1564 własn. jw., → p. 3c.

3b. Kmiecie, karczmy, młyn, włodarze. 1254, 1256, 1287 → p. 3a; 1418 Szmul s. Osmana Żyd z Krakowa otrzymuje dodatkowy termin w sądzie grodzkim krak. w sprawie z Szymonem włodarzem z L., który nie stawił się na pierwszy termin; → p. 4; 1419 ww. włodarz skazany na karę XV sądowi i temuż Szmulowi za odbicie 6 wołów objętych ciążeniem; tenże Szymon zobowiązuje się zapłacić powyższą karę w określonym terminie (GK 1, s. 16, 70, 179, 202, 205); w sprawie między Szmulem a włodarzem świadkowie z kl. tyn. winni zeznawać przed samym Piotrem Janikowskim [sędzią żyd. spraw w sądzie grodzkim?] (GK 1 s. 233); 1426 → p. 6; kmieć Szczepan przewoźnik (ductor) z L. pozywa Piotra włodarza i Frykacza dz. Mnikowa o to, że z 3 ludźmi swego stanu i 12 niższego stanu zadali mu na drodze publicznej otwartą ranę w głowę i 5 ran sinych na ciele. Opat tyn. Stan. [Rozkoszka] staje za swoim człowiekiem, a także pozywa ww. o zabranie jego ludziom bydła z pastwisk w L., gdzie nie powinien zabierać, a mianowicie: Mik. Czeterwangowi [sołtysowi L.] 4 klaczy, Janowi [kmieciowi] zw. „Zelanga” lub „Dzelansz” 3 klaczy, Stanisławowi zw. Tuczka [kmieciowi] krowy - w sumie na 30 grz. szkody (GK 2 s. 569-70, 588, 599, 610); → p. 6; 1430 Żegota służebnik star. krak. [Mikołaja] skazany na karę XV opatowi tyn. i sądowi, ponieważ zabrał z L. 16 wołów ponad to, co wynikało z obciążenia. Pod sankcją kary XV ma też zapłacić kmieciom w L. 16 sk. (GK 4, s. 106); 1444 Dorota z L. c. [kmiecia] Kokoszki oświadcza, że przeszła za mężem do Mnikowa z własnej woli i chce mieć za męża Piotra s. Wujca z Mnikowa, lecz dziedzic Mnikowa gwałtem usunął ją z tej wsi (GK 8 s. 653); Piotr młynarz z L. (OK 6 s. 652); 1450 → Kaszów; Mik. Czuszadło kmieć z L. pozwany przez Mikołaja z Zarogowa o zbiegnięcie bez zapłacenia czynszu, a z pożytkami (ZK 13 s. 360); 1459 → p. 3c; 1470 Mikołaj włodarz kl. tyn. oświadcza, że Przedbor wójt Krakowa zabrał mu z targu konia wart. 3 grz. i nie chciał dać go do poręki. Konia tego woźny u wójta zajął czyli licował [tj. wszczął postępowanie sądowe] W sądzie stanął Piotr służebnik rajców krak. i prosił o wyłączenie sprawy z sądu grodzkiego i skierowanie, zgodnie z przyw., do sądu pr. niem. Pełnomocnik Mikołaja wnosi o karę, ponieważ Piotr nie ma prawa wyłączać sprawy (GK 19 s. 72-3); Piotr i Jan Pabianowic kmiecie z L. (GK 19 s. 107); 1470-80, 1529 → p. 3c.

3c. Areał, folwark, czynsze, daniny i powinności, pobór. 1450 → Kaszów p. 3; 1459 wszyscy kmiecie z L. i Przegini pozwani przez służebników Piotra z Łuczanowic wielkorządcy krak. objęci ciążeniem w imieniu króla (GK 14 s. 210-1); 1470-80 12 ł. 1/2 pręta ról kmiecych. Z każdego łanu kl. wybiera 1/2 grz. czynszu, 12 jaj, 2 koguty, 1 ser, a także ćw. owsa. Kmiecie odrabiają jutrzyny wiosenne i zimowe, są obow. orać, siać, zbierać i przewozić plony do klasztoru. Powab nie odrabiają. 3 karczmy z rolami, z których płacą po 2 kopy gr [tj. 2 1/2 grz.], a trzecia 1 grz. czynszu. Z zagrody kl. pobiera 1 grz., od kowala z ogrodu 1 grz. Nie ma folwarku klaszt., ani sołectwa, lecz są 2 ł., które należały do sołtysa i przysługuje z nich klasztorowi po 2 ćw. owsa i po 4 gr. Cała wieś płaci na 1 szynkę, którą włodarz opata okazuje jako kupioną w Krakowie, a także wieś daje 1 krowę lub jej wartość (DLb. 2 s. 123; 3 s. 186); 1529 kl. pobiera 12 grz. 13 gr czynszu od kmieci i 2 grz. z młyna oraz 43 gr krownego, po 24 ćw. pszenicy, żyta i owsa wart. 12 grz. 36 gr (LR s. 243).

4. 1356 wg przyw. Kazimierza W. sołtys ze wsi kl. tyn. L. ma zasiadać w sądzie najwyższym pr. niem. na zamku krak. (ZDM 8, 2531); 1363 Kazimierz W. nadaje klasztorowi tyn. sołectwa przez króla prawnie kupione i uzyskane, m.in. sołectwo w L., na takich warunkach, na jakich trzymał je sam i przed nim Wisław i Fryczko (Tyn. 84); rzekomo 1366 tenże król powierza Jakubowi s. Racława osadzenie na pr. magd. wsi L., począwszy od granic Kaszowa i nadaje jemu i jego potomkom sołectwo z 2 ł. wolnymi i czynsz z co szóstego łanu (ZDM 1, 118 - fals. z poł. XVIII w.)²Wydawca tego dok., znanego z wpisu do ksiąg grodzkich krak. w 1760 r., uznał go za dok. z interpolacją na korzyść kościoła w L., ze zmyloną przez kopistę datą roczną 1466, zamiast 1366 i z świadkami odpowiadającymi akcji prawnej w 1. 1343-5. F. Sikora, Dokumenty tynieckie Kazimierza Wielkiego, Zapiski Historyczne 50, 1985, s. 167-8 dowiódł, że dok. jest fals. sporządzonym w XVIII w. na podstawie król. dok. lokacyjnego, wystawionego w 1. 1344-5 (por. hasła Jastrzębia i Kąśna w SHGK s. 267 i 472-3 przyp. 3), uzupełnionym uposażeniem kościoła w L. mesznem i dzies. z folwarku w Śmierdzącej. Zapis tej dzies. fałszerz dok. wstawił w niewłaściwe miejsce dok., wśród uposażenia sołtysa; 1402 Mik. Zabłocki i Dzierżek z L. [sołtysi?] (ZK 3a s. 531) 1407 Janusz z L. [sołtys?] procesuje się z Adamem z Damie o 1 grz. 7 sk. (GK 1b s. 60, 73).

1418-33 Mik. Czatirwang lub Czaterwang, Czeterwang, Ceterwang mieszcz. z Krakowa, sołtys dziedz. L., ławnik sądu pr. niem. w Tyńcu (ZDM 1; 325; Tyn. 167; GK 2 s. 275, 569-70; 4 s. 373-4, 385; ZK 7 s. 360; 9 s. 293; 10 s. 129-30).

1418 Dziersław opat tyn. wraz z konwentem potwierdza Mik. Czatirwangowi mieszcz. krak. kupno za 40 grz. od Wojtka mieszcz. krak. siedliska dworskiego w L. z 2 ł. wolnymi, położonymi z jednej strony przy roli kmiecia Wojtala, z drugiej strony przy roli Pietrokozy. Łany te są wolne od czynszu i robocizny. Zachowuje jednak kl. powinności lenne (omagia) i posługi od ww. Czatirwanga i jego potomków na takich zasadach, na jakich były świadczone przez Wojtka i jego poprzedników. Ww. łany i siedlisko z łąkami, zaroślami, pastwiskami Wojtek przed sądem klaszt. temuż Czatirwangowi wyznaczyli ustąpił (ZDM 1, 325); 1424 Spytek z Morawicy pozywa Mik. Czatirwanga mieszcz. z Krakowa czyli z L. (GK 2 s. 275); tenże Czatirwang jako pełnomocnik i jego 4 kmiecie skazani na karę XV sądowi i Zbigniewowi [Bąkowi] kaszt. roz. za odbicie ciążenia (ZK 7 s. 360); 1426 → p. 3b; 1431 Paweł Giżycki scholastyk krak. [posesor Mistrzejowic] pozywa ww. Czaterwanga dz. czyli sołtysa L. (GK 4 s. 373-4); Ceterwang skazany na 6 sk. kary sądowi i Mikoszowi kmieciowi z Mistrzejowic oraz na karę XV ww. scholastykowi i sądowi „pro wstecz ad iudicium” [świadectwo sądu co do uprzednio sądzonej sprawy] Wojciech pełnomocnik Czaterwanga oświadcza w sądzie, że ten cz. dziedziny w L. przekazał panu Piotrowi z Chełmu [par. Zwierzyniec] na mocy umowy (in colloquucionem alias na szmowe). Zobowiązuje się też, że Czaterwang nie będzie oddalał roszczeń scholastyka wg prawa miejs. (ZK 9 s. 293) 1433 tenże Czaterwang procesuje się z ww. scholastykiem oraz pozywa Mikosza [kmiecia] z Mistrzejowic, że ten z 8 towarzyszami naszedł go gwałtem w L., rozbił 2 bramy, 3 komory i piwnicę oraz zabrał rzeczy i bydło wart. 30 grz. (ZK 10 s. 129-30).

1439 Marcin, Jan i Maciej z Nowej Wsi pozywają Katarzynę z L., ongiś z Burzenina [woj. sier., wd. po Jakubie Burzeńskim, c. ww. Piotra z Chełmu, → 1431] o to, że 2 ludzi, którzy wyjechali z jej domu, zabrało tym kmieciom 4 woły na drodze publicznej i w dobrach opata tyn. i nie chciało ich dać do poręki. Opat, stając za swymi ludźmi, wnosi o karę; taż Katarzyna pozywa opata tyn. Bogdala o to, że przysłał swoich służebników, którzy gwałtem rozbili bramy dworu [sołtysów] w L. i odbili zastawy, wyrządzając szkody wart. 30 grz. (GK s. 66-7, 77, 110, 119); 1440 taż Katarzyna z Chełmu wd. po Jakubie Burzeńskim z s. Janem i c. Jadwigą ż. Mikołaja z Witaniowa³Tyn. 185 błędna lekcja: Pytanow [woj. lub.] sprzedają za 100 grz. opatowi tyn. Bogdalowi nowy folwark Wolnego w L. (novum allodium Volnego), na takim pr. na jakim go sama Katarzyna dzierżyła i posiadała, ze swoim przyw., z rolami, łąkami, sadzawkami, ogrodami i kmieciem. Katarzyna przyrzeka chronić opata od wszelkich pretensji do tego folwarku oraz wpisać tę sprzedaż do ksiąg sądu najw. pr. niem. przez Mik. Witanowskiego jako swego zastępcę w sądzie (officialem), pod wadium 100 grz. Katarzyna odstępuje od swego pow. lel. (Tyn. 185; GK 6 s. 411).

1445 Andrzej sołtys w L. ławnik sądu pr. niem. w Tyńcu (Tyn. 192; KUJ 2, 122); 1456 Mik. Totat sołtys i 7 ławników w L. (Teut. 3 s. 106); 1470-80 2 ł., które należały do sołtysa, płacą klasztorowi 4 gr i dają po 2ćw. owsa i żyta (DLb. 3 s. 186; 2 s. 123-4).

5. 1322 → p. 3a; 1326-7 pleban Andrzej, dochód pleb. oszacowany na 2 grz.; 1326 świętop. 2 sk. 22 den.; 1327 świętop. niezapłacone (MV 1 s. 131, 202); 1328 świętop. 5 sk. (MV 1 s. 301); 1328 świętop. 6 sk. (MV 1 s. 381); 1342 świętop. 4 1/2 sk. (MV 2 s. 180); 1346-52 świętop. 6 1/2 sk. (MV 2 s. 193 n. wg ind.); 1370 Bogdan pleb. L. (Tyn. 100); 1373-4 świętop. 6 sk. (MV 9 s. 10, 30).

1411 Szczepan wikary z L. oskarża Klemensa i Giedkę z Wojkowic Kościelnych, że zgubili 1 świnię maciorę wart. 1 wiard. i 1 wieprza wart. 6 gr. Pozwani przysięgają, że maciorę porwał i zjadł wilk (Cracovia artificum. Suppl. 1410-1412, 99); 1436 Maciej pleb. (Bull. 5, 513); 1447 Benedykt ze Śmierdzącej dał Jakubowi Krokierowi z Zatora 9 sk., a Stanisławowi karczmarzowi z Aleksandrowic korzec pszenicy w związku z budową kościoła w L., obciążając tym kościół i nie mając z tego sam żadnego zysku (Cracovia artificum. suppl. 1441-1450, 510); 1460 Mikołaj s. Wawrzyńca pleb. w L., zm. przed 1475 (Bull. 6, 1556; OK 2 s. 154); 1475-7 Mik. Kolano pleb. w L. (OK 2 s. 164, 325, 377, 469, 477, 494, 497, 504); 1476 Aleksy niegdyś wik. w L. (OK 2 s. 410).

1470-80 kościół drewn. pod wezw. Ś. Mikołaja. Dzies. snop. i kon. z łanów kmiec., karczem z rolami, zagród z rolami i z 2 ł., które należały do sołtysa, przypadają kl. tyn. Każdy łan daje za dzies. po 2 ćw. żyta, pszenicy i owsa. Pleban ma dla swego użytku i dla swego folwarku własne role i łąki. Kmiecie w Kaszowie dają pleb. w L. jako sep ćwiertnię żyta i owsa. Do par. należą wsie: Śmierdząca, L., Kaszów i Nowa Wieś (DLb. 2 s. 123-4; 3 s. 186-7); 1529 pleb. Maciej z Miechowa. Do pleb. należy 32 ćw. i 1 korzec żyta i 59 korców owsa wart. 7 grz. 2 1/2 gr z wsi: L., Nowa Wieś, Kaszów i Śmierdząca, 12 gr kolędy od zagrodników i z karczem, 1 1/2 grz. klerykatury (LR s. 144).

6. 1426 Bernard z Brzegu [Śląsk?] mieszcz. z Krakowa i pani Mirzchna pozywają Mik. Bieniędzica z L. o 3 grz. szkody, zniesienie grobli i zniszczenie pogródek [drewniane urządzenia regulujące dopływ wody poruszającej koło młyńskie; SS 6 s. 298-9], o 5 1/2 ćw. żyta i 1 ćw. pszenicy oraz o korzec prosa dla Bernarda i 6 ćw. żyta, 2 korce pszenicy i 2 korce prosa dla Mirzchny. Ponadto pozywają Mikołaja o zbiegnięcie z ich młyna (GK 2 s. 484, 496); 1524 Paweł z L. cześnik (pincerna) kapelanów kaplicy Ś. Trójcy w kat. krak. (Wypisy 1516-1525, 325).

Przyjęci z L. do pr. miej. w Krakowie: 1477 Jakub Dąbek farbiarz; 1495 Jan bednarz (Kacz. 7742, 8773); 1521 Mik. Czarnkowski leglarz [łagiewnik]; 1526 Antoni Krościeński bednarz; 1544 Tomasz Tomanowski łagiewnik (Księga przyjęć 1507-1572, 887, 1229, 2212).

7. → Uw.

Uw. [1123-5] Idzi bp tuskulański legat papieski potwierdza kl. tyn. nadanie [ok. 1105] dóbr przez królowę Judytę (drugą ż. Władysława Hermana] m.in. wsi Luntki z przypisańcami (APal. 18 - fals. z XIV w.; vel Lantiki Tyn. 1). W bulli pap. Grzegorza IX, zatwierdzającej powyższe nadania, zapisana ta wieś jako Rutki (APol. 19 - fals. z XIV w.; Tyn. 11a). W literaturze „Lantiki”, „Luntki” utożsamiano w związku z kontekstem geograficznym z L., lub z bliżej niezid. wsią Rutki vel Rudki. Ob. A. Hirschberg, Stosunki osadnicze w dobrach klasztoru tynieckiego w początkach jego istnienia, Lwów 1925 s. 10, 15-6, 55, tamże zebrana wcześniejsza literatura próbująca identyfikować ww. wsie z L. K. Rymut, Nazwy miejscowe północnej części dawnego województwa krakowskiego, Wr. 1967, s. 96 jako językoznawca daje transkrypcję Lantiki, Luntki, jako Łętki, wieś niezid. W SHGK 3 s. 224 błędny odsyłacz Lantiki → Liszki lub Rudki.