([1360], 1363 Lubyen - odpis z XIX w.¹Kazimierz W., zezwalając w r. 1351 na lokację Woli Niedanowej czyli Pcimia graniczącego dziś z L., nadaje zasadźcy m. in. wolną łąkę zw. Luben (Mp. 1, 232), Luben z kop. z 1449 r., 1409 de Lubna, Lubno, 1414 Luben, 1423 de Lubnya, 1527 Lubyenye, 1529 Lyvbien) 9 km na NW od Mszany Dolnej.

1. 1530, 1581 pow. szczyrz. (RP k. 34; ŹD s. 45); 1529 par. Pcim (LR s. 137-8).

2. 1360 → p. 4; 1409 Bogufał i wd. Krystyna [sołtysi] z Pcimia pozywają Piotra sołtysa z L. o rozgraniczenie między Pcimiem i L. Sąd grodzki, zbadawszy przywileje wydane przez niegdysiejszych kasztelanów krak., orzekających w sprawie tych granic, odsyła Piotra do treści tych zatwierdzeń i dokumentów (circa tenorem predictarum firmitatum et litterarum, GK 1a k. 145v).

3. Własn. kaszt. krak. w kluczu myślenickim. 1424 Maciej mieszcz. krak. pozywa Jaszka karczmarza z L. o zadanie mu 2 ran krwawej i sinej oraz zabranie mu konia i trzymania go przez 1 1/2 dnia i noc we własnej stajni, nie dając go do stajni królewskiej; Stanisław kmieć z L. przeciw Hanuszowi podwójciemu alias landwójtowi z Myślenic o zabranie mu konia wart. 1 1/2 grz., którego zajął i widział u pozwanego woźny sądowy. Kaszt. krak. Krystyn z Ostrowa [dziś Ostrowiec Świętokrzyski, pow. sand.] staje przy swoim poddanym i wnosi o karę (GK 2 s. 224, 253, 262); 1447 Paweł i Maciej [kmiecie] z L. (GK 10 s. 210); 1484 Maciej Koszek z L. → Krzeczów; 1527 Zygmunt Stary nadaje Krzysztofowi z Szydłowca [pow. rad.] wwdzie i star. krak., kanclerzowi kor., wakującą po śmierci Mikołaja [Firleja] z Dąbrowicy [pow. lub.] kasztelanię krak., z uposażeniem, tj. m. Myślenice z wsiami, m.in. L. (MS 4, 15154); 1529 kmiecie (LR s. 137); 1530 pobór z 7 ł. i od 4 chałupników (RP k. 34).

4. [1360], 1363 Kazimierz W. nadaje Mikołajowi z Uścia las król., położony między rzekami Rabą, Skwarbią [Łętówką?, dziś Krzczonówka, HW 45] od [wsi] Łętowni, aż do rz. Kasiny w ziemi krak., dla lokowania po obu brzegach rzek, na 70 ł. frank., na pr. magd., wsi L. Mikołaj otrzymuje dziedz. sołectwo z wszystkimi przyw., z 2 ł. wolnymi, z 2 ł. na skotnicę, z karczmą wolną, prawem zbudowania 2 młynów na tychże rzekach i założenia 2 sadzawek. Sołtys otrzymuje też szósty ł. wolny, całe przysiężne i trzeci den. z wszystkich kar wielkich i małych. Sołtys ma pr. połowu, polowania i zakładania barci aż po granicę węgierską i trzecią cz. opłaty zw. gajowe. Obow. jest do wyprawy wojennej z 1 koniem i kuszą, gdyby nie był do tej służby zdatny, zapłaci królowi 3 grz. W czasie sądów sołtys jest obow. do 1 obiadu, a kmiecie do 2 obiadów lub do zapłaty 1 wiard. Wieś otrzymuje 2 ł. wolne dla kościoła. Po upływie wolnizny kmiecie winni płacić 8 sk. czynszu z łanu, 3 sk. dziesięciny i dawać dla pleb. 1 miarę żyta i 1 miarę owsa. Wieś otrzymuje imm. sąd., sołtys winien odpowiadać przed sądem króla lub jego sędziego na zamku krak., kmiecie zaś przed sołtysem (Mp. 1, 256 i przyp. 1; Archiwum UJ 125; Katalog UJ 125; → też Uw.); 1409 → p. 2; 1414 Katarzyna sołtyska z Jerzmanowej, której pełnomocnikiem jest mąż Jakusz, zawiera ugodę ze swą matką Małgorzatą sołtyską z L., poprzez jej męża Wojciecha jako pełnomocnika, po przedstawieniu dok. Piotra z Kosocic burgr. z Myślenic. Wg ugody Katarzyna i Małgorzata winny wieczyście posiadać po połowie sołectwo w L., dziedzicząc zgodnie z pr. niem., pod zakładem 20 grz. (KSN 3381, 3395); 1423 Andrzej s. Jakusza sołtys w L. (Teut. 1a s. 201); 1426 Dorota sołtyska w L. (Teut. 1a s. 251); 1428-30 Jakusz sołtys w L. (Teut. 1a s. 298, 302, 356); 1433-4 Piotr czyli Pietrasz Pierzchała [sołtys] z L. (GK 4 s. 1027; 5 s. 13, 35); 1449-66 Elżbieta ż. Mikołaja sołtysa z L., wd. w r. 1451, c. Świętochny niegdyś ze Stojowic żony Mik. Bocheńskiego, córki Birowy z Przybenic, siostra stryjeczna Marcina Birowy z Przybenic, od 1464 ż. Macieja sołtysa z L. (ZK 13 s. 304, 309-10, 14 s. 18; 17 s. 196-7; 147 s. 279; GK 17 s. 301, 502, 539, 590, 835).

1449 kaszt. i star. krak. Jan z Czyżowa [pow. sand.] widymuje dok. lokacyjny L. (Mp. 1, 256 przyp. 1); Bartosz z L. pozywa Jakuba Probusa z Sącza i jego dzieci: Dorotę, Grzegorza, Kaspra i Błażeja ongiś z L. oskarżając, że nie chcą się z nim „rozprawić” o dobra dziedziczne sołectwa w L. i o pieniądze na tych dobrach (GK 10 s. 817, 827, 836); 1449 Marcin Birowo z Przybenic pozywa Elżbietę ż. Mikołaja z L. c. Świętochny niegdyś ze Stojowic o wwiązanie się w jego wieś Porębę [par. Trzemeśnia] wart. 200 grz. i o tyleż szkody, → też Dąbrowa, par. Droginia (ZK 13 s. 304, 309-10 - na s. 309 mąż Elżbiety Mikołaj błędnie nazwany Marcinem); 1451 taż Elżbieta wd. po [Mikołaju] sołtysie z L. winna przysięgać w sprawie zaginięcia dok. pozwu (ZK 14 s. 18; 147 s. 279).

1464 ww. Elżbieta [wd. po Mikołaju] ż. Macieja sołtysa z L., c. zm. szl. Świętochny [ze Stojowic, córki Birowy z Przybenic]²→ 1417 Banowice, siostry stryjecznej ww. zm. Marcina Birowy z Przybenic, ciotka rodzona³W haśle Bełzów w SHGK 1 s. 36 błędnie określona jako babka Jana Stojowskiego oraz jej s. Andrzej sprzedają Stan. Kotowi z Kotek w pow. wiśl. całe cz. dziedzictwa przypadłe Elżbiecie po zm. Marcinie Birowie w Przybenicach, Boszczynie i Bełzowie, z pr. patr. kościoła w Małoszowie i kościoła Ś. Benedykta na Górze Lasoty za 400 grz. i za cz. długu, który tenże Stanisław ma na macierzyźnie w Bełzowie i Boszczynie i za 2 ł. w Kotkach. Teść Elżbiety Wojciech Koszek [sołtys] z L., a dziad jej s. Andrzeja poręcza za spłacenie wszelkich długów ww. Marcina Birowy, tj. części tych długów spadającej na Elżbietę. Stanisławowi dany jest woźny dla wwiązania. - Inną ówczesną ręką dopisano, że sprzedaż zakwestionował z racji pr. bliższości Stan. Piotrkowski (ZK 17 s. 196-7); Jan Ratołt [tenut.] Mszany ma sprawę przed wiceburgrabią w Myślenicach z Piotrem sołtysem w L. o 300 grz. i najście gwałtem [sołtysowi] domu (GK 17 s. 450-1, 460-1); 1465 szl. Stan. Kaliński z Modlnicy ma sprawę przed burgr. w Myślenicach z ww. Piotrem o 40 grz., tyleż szkody i najście gwałtem domu (GK 17 s. 589, 598-600); 1464-71 Piotr sołtys z L. s. Stanisława ze Stróży, par. Myślenice (GK 17 s. 450, 695, 830, 836; Teut. 3 s. 465); 1465-6 ww. Elżbieta sołtyska z L. pozywa szl. Stan. Kota z Bełzowa, Przybenic i Kotków o pewną sumę (GK 17 s. 502, 539, 590, 835); 1484 Marcin Birowo sołtys L. (GK 21 s. 1092, 1095b); 1494 Birowo sołtys L. (GK 25 s. 807-8); 1500 Andrzej sołtys L. Kasinka p. 3; 1529 sołtys (LR s. 137).

5. 1360 → p. 4; 1529 32 gr dzies. pien. należy do bpa w kluczu krak., do pleb. w Pcimiu należy meszne 1 1/2 gr od każdego kmiecia i 12 gr od sołtysa (LR s. 8, 136-7).

7. F. Kiryk, Dzieje powiatu myślenickiego w okresie przedrozbiorowym, w: Monografia powiatu myślenickiego, t. 1., Kr. 1970, s. 38-9; F. Sikora, Zawiłe początki wsi i parafii w Lubniu, w: Krajobrazy. Księga pamiątkowa w 70. rocznicę urodzin profesora Janusza Bogdanowskiego, Kr. 2000, s. 251-70 - tu korekta błędnych ustaleń F. Kiryka odnośnie erekcji i istnienia par. w L. w wiekach średnich.

Uw. Przytoczony wyżej → p. 4 dok. lokacyjny L. został wydany w Mp. 1, 256 z XIX-wiecznego odpisu z rokiem uzupełnionym przez wydawcę w klamrze: 1360. W Archiwum UJ zachował się widymat tego dok. dokonany przez Jana z Czyżowa kaszt. i star. krak. w r. 1449, z datą roczną: 1363. Por. Katalog UJ i F. Sikora → p. 7.