BROSZKÓW

1428 or. Brzoskowo, Broskowo (PP 5 nr 640), 1435 Broschkowo (MK 3, 168v), 1436 Broszcowo (Warsz. 2, 438), 1459 Broskow (MUK 1 nr 59e/060), 1462 Broscowo (TymProc. 333), 1476 Sbroschkowo (Lub. nr 236, MK 5, 191), 1509 Sbroskow, Broskovo (NGABM 1759-2-2 k. 162, 462v), 1511 Sbroskowo (Warsz. 10, 833), 1578 Broszkowo (ASK I 27, 941), 12 km na WNW od Siedlec.

1. 1428 dystr. czer., koło Liwa (PP 5 nr 640; MK 333, 94); 1435, 1476, 1523 pow. liw. (MK 3, 168v; Lub. nr 236; MK 5, 191; MK 32, 247v); 1524 z. liw. (MK 32, 220v); 1563, 1578 par. Niwiski, [diec. pozn.] (ŹD 415; ASK I 38, 364; ASK I 27, 941).

2. 1563, 1567, 1578 młyn → p. 3.

3. Włas. szlach. 1428 Mikołaj z B. i jego dzieci Prejtor, Anna, Dorota i Małgorzata → niżej.

1428-43 Siemion z Bliznego [pow. warsz.], później z B., h. Prus (Warsz 2, 438): 1428 tenże Siemion z Bliznego kupuje od Mikołaja z B. i jego dzieci Prejtora, Anny, Doroty i Małgorzaty działy w B. za 100 kóp gr, w tym za 22 kóp gr pras.; ks. Janusz [I] potw. temuż Siemionowi treść dawnego przyw. sprzedawców [dla ich działu B.]: czynsz książęcy po 4 gr pras. z 1 wł. os., zwolnienie od prac budowlanych przy zamkach, z wyjątkiem nowo budowanych, prawo do łowów, wyjąwszy tura, rysia i sokoła, zwolnienie od kar sądowych poza książęcymi, 4 gr dla sędziego i 2 gr dla podsędka (PP 5 nr 640); 1435 tenże Siemion z Bliznego kupuje od braci Jakusza i Piotra ze Świętochowa [pow. tarcz.] ich działy w B. za 50 kóp gr posp. (MK 3, 168v); 1436 tenże Siemion Prus z B. toczy proces ze Ściborem z Zaborowa [pow. warsz.] (Warsz 2, 438); 1443 tenże Siemion z B. kupuje od Tomasza Ciołka z Zalesia [z. czer.?] całe jego dziedzictwo w Siannie, jakie miał on po bracie [stryjecznym] Febronie [z Rozniszewa w pow. wareckim] za 20 kóp gr w półgr (MK 3, 286v).

1435 Jakusz i Piotr ze Świętochowa [pow. tarcz.] → wyżej.

1459-76 Mikołaj z B.: 1459 tenże ojciec Macieja → p. 6; 1462 temuż Mikołaj z Latchorzewa [pow. warsz.] winien zapłacić karę za nieuiszczenie mu rękojemstwa za kmiecia Pawła z Wyczółkowa [Wyczółki-Groty, pow. warsz.] (TymProc. 333); 1469 tenże zastępuje w sądzie ziem. liw. Małgorzatę ż. Jana kmiecia z Korytnicy (TymSąd. 35); 1476 tenże otrzymuje od ks. Konrada [III] dla swych wsi S. oraz Wola Broszkowska z przyległościami oraz dla osiadłych tam kmieci i pozostałych mieszkańców zwolnienie z powinności budowy oraz naprawy zamków i warowni (Lub. nr 236; MK 5, 191).

1459 Maciej syn Mikołaja z B. → p. 6.

1508-09 Stanisław Broszkowski z B., ojciec Jerzego, Michała i Marcina: 1508 tenże wspomn. jako obecny na rokach sądu ziem. droh. (NGABM 1759-2-2, 287); 1509 tenże Stanisław z S. jednym z rozjemców w sporze między Janem Niwickim a Mikołajem Wodyńskim sędzią droh. (NGABM 1759-2-2, 162); 1509 tenże otrzymuje od Jana Niwickiego z Niwisk młyn na rz. Liwiec w dobrach Chodowo [z. droh.], trzymany przezeń w zastawie od Mikołaja Wodyńskiego sędziego droh. (NGAMB 1759-2-2, 462v; → Niwiski, p. 3); [a. 1511 1 XII] tenże zabity przez Mikołaja Zaliwskiego i jego synów Piotra i Stanisława (Warsz. 10, 833; → Wołyńce, p. 3); 1518 w imieniu Małgorzaty, wd. po tymże, jej ojciec Gotard z Niwisk sędzia liw., dowodzi przed sądem, że czcig. Jakub z Karczewa [z. czer.] niegdysiejszy podkanclerzy maz. nie wystawił [dokumentu] zapisu posagu tejże Małgorzaty, oprawionego przez Stanisława Broszkowskiego w kwocie 100 kóp gr w półgr na swoich dobrach; sędziowie orzekają, że obecny podkanclerzy Paweł Trębski ma polecić Jakubowi Karczewskiemu kustoszowi kapituły koleg. warsz., a byłemu podkanclerzemu, by przedstawił relację z oświadczenia złożonego mu odnośnie oprawy tegoż posagu; podkanclerzy [który?] relacjonuje sędziom, że Stanisław Broszkowski oświadczył, że oprawił 100 kóp gr w półgr posagu na połowie swych dóbr ruchomych i nieruchomych (Warsz. 11, 808-809).

1519-70 Jerzy Broszkowski z B.1Bon. 2, 148, błędnie przypisuje Jerzemu Broszkowskiemu i jego potomkom h. Brochwicz. Źródła z 1436 i 1572 mówią o herbach Prus oraz Ślepowron. Dorota Broszkowska h. Ślepowron mogła być córką Jerzego Broszkowskiego lub jego bratanicą, syn Stanisława, brat Michała i Marcina, 1530 poborca podatku w z. liw. (Iura 3 nr 303), 1538-70 sędzia liw. (MS 4/3 nr 19299; CDIAUK 966-1-100, 613; ASLiw 10), 1555 poborca podatku w z. wis. i łomż. (CDIAUK 966-1-100, 613): 1519 tenże → p. 6; 1523 tenże mąż Małgorzaty, c. Jakuba z Ciemniewa [z. ciech.] cześnika zakr. (MK 32, 247v); 1523 tenże jako bliższy odkupuje od książąt Stanisława i Janusza [III] dział w dobrach Proszewo, który zm. Andrzej Zaliwski kaszt. wis. trzymał w dzierżawie od Małgorzaty wd. po Piotrze Pietrzyku z Zaliwia2Małgorzata wd. po Piotrze Pietrzyku mogła być tożsama z Małgorzatą c. Gotarda Niwickiego z Niwisk, późniejszą ż. Stanisława Broszkowskiego i prawdop. matką Jerzego Broszkowskiego. Mogła być także siostrą Stanisława, a stryjenką Jerzego (→ Zaliwie, przyp. 4). W obu przypadkach dział w Proszewie mógł być dziedzictwem Małgorzaty po matce (MK 339, 61; → Proszewo); 1523 tegoż Jerzego książęta Stanisław i Janusz kwitują z uiszczenia 15 kóp gr w półgr w zamian za przywrócenie działu w Proszewie (MK 339, 62v); 1524 tenże sprzedaje kapitule koleg. warsz. czynsz odkupny w wysokości 2 grz. rocznie z dóbr B., Gręzowo, Cisie oraz Proszewo za 20 kóp gr w półgr (MK 32, 220v); 1537 tenże jako brat [cioteczny] Tomasza Niwickiego syna Jana Niwickiego z Niwisk jest jego świadkiem przed przedstawicielami bpa pozn. (AE VIII 30v; → Niwiski); 1541, 1542 temuż Mikołaj i Marcin bracia Niwiccy z Niwisk patroni kośc. w Niwiskach za zgodą bpa pozn. Sebastiana [Branickiego] kolejno odstępują prawo patronatu wpomn. kośc. dla jednorazowego prezentowania przezeń kandydata na stanowisko pleb. w Niwiskach, gdy w najbliższym czasie zawakuje (AE VIII k. 185v, 221); 1545 tenże ojciec Jana → p. 6; 1546 Anna c. tegoż Jerzego, ż. Krzysztofa syna zm. Jana Orzeszki z Falatycz, Czeberaków i Łuzek [pow. mielnicki], który oprawia jej 300 kóp gr posagu na połowie swych dóbr (NGABM, 1759-2-24, 81); 1553 tenże z bratem Michałem ustanowieni przez Zygmunta Augusta opiekunami syna i córek zm. Marcina, ich brata rodzonego (MS 5/2 nr 5977; MK 82, 480).

1528 Maciej Broszkowki h. Prus I (Wittyg 45).

1543 Marcin Broszkowski rozjemcą w sporze między Krystynem Żukowskim z Żukowa a Mikołajem Wrzelowskim z Mokobód [pow. droh.] (NGABM 1759-2-5, 392; → Żuków, p. 3); 1553 tenże wspomn. jako zm. → wyżej.

1545 Jan, syn Jerzego Broszkowskiego → p. 6.

1553 Michał Broszkowski, brat Jerzego i Marcina → wyżej.

1572 Dorota Broszkowska z B., h. Ślepowron, ż. Jana Podoskiego sędziego ziem. ciech. h. Junosza i matka Marka Podoskiego pleb. w Rożanie (MatHer. 433).

1540-78 pobór: 1540-41 od 4 1/2 wł. os. (ASK I 46 k. 81v, 114v); 1563 od 14 wł. os. i młyna dor. o 2 kołach (ŹD 415; ASK I 38, 364); 1567 od 12 wł. os., 8 zagr. i 1 koła młyń. dor. (ASK I 38, 595v); 1578 z B. z Wieską od 10 1/2 wł. i 1 kw. os.; Kasper i Piotr płacą od 5 wł. bez 1 kw., 4 zagr. bez roli i 1 młyna dor. o 1 kole, Adrian płaci od 6 wł. i 3 zagr. (ASK I 27, 941).

1489 Jan Oskoła kmieć Broszkowskiego (ZR nr 1698).

5. 1603 dziesięcina z B. należy do plebana w Niwiskach (AV 1, 42v).

6. 1459 Maciej syn Mikołaja z B., student Uniw. Krak. (MUK 1 nr 59e/060).

1476 Piotr Scolipeta z B. scholar toczy proces z uczc. Czajczyną o zniewagę (AOfPult. 111, 32).

1519 Jerzy syn Stanisława z B., 1545 Jan syn Jerzego Broszkowskiego studenci Uniw. Krak. (MUK 2 nr 1519e/073, 1545h/014).

Uwaga: Z dóbr B. w ostatniej ćwierci XV lub na początku XVI w. wyodrębniły się wsie: → Cisie, → Piróg, → Nowaki i → Gręzowo oraz → Wola Broszkowska (Wieska).

1 Bon. 2, 148, błędnie przypisuje Jerzemu Broszkowskiemu i jego potomkom h. Brochwicz. Źródła z 1436 i 1572 mówią o herbach Prus oraz Ślepowron. Dorota Broszkowska h. Ślepowron mogła być córką Jerzego Broszkowskiego lub jego bratanicą.

2 Małgorzata wd. po Piotrze Pietrzyku mogła być tożsama z Małgorzatą c. Gotarda Niwickiego z Niwisk, późniejszą ż. Stanisława Broszkowskiego i prawdop. matką Jerzego Broszkowskiego. Mogła być także siostrą Stanisława, a stryjenką Jerzego (→ Zaliwie, przyp. 4). W obu przypadkach dział w Proszewie mógł być dziedzictwem Małgorzaty po matce.