BUDZISZYNO MAŁE

1427 or. Budzischino (MK 333, 66), 1427 kop. 1500 Buczyschyno (MK 18, 11v), 1479 or. in minori Budzischino (MK 5, 189), 1502 Parwa Bvdziessino, Parwa Bvdzyssino (MK 18, 145), 1526 de minori Bvdzyschino (MK 41, 185v), 1526 kop. II poł. XVI w. Budzissin (MK 8, 27v), 1540 Bvdzyssyno bor (ASK I 46, 67v), 1541 Budzysyno mynor (ASK I 46, 102), 1563 Budzisino minor (ASK I 46, 153v), 1603 Budziszinek (AV 1, 87), obecnie Budziszynek, ok. 12,5 km na NW od Warki.

1. 1427, 1428, 1436, 1441, 1448 dystr. czer. (MK 3 k. 193v, 251; MK 18, 118; MK 333, 66; Zakr. 14, 13; PP 5 nr 464); 1493, 1502, 1563 pow. war. (MK 9, 201v; MK 18 k. 87v, 145; ASK I 46, 153v); 1540 n. pow. grodz., par. Drwalewo (ASK I 46 k. 67v, 102).

2. 1569, 1577, 1579 karczma → p. 3: pobór.

3. Włas. szlach. 1427 Jakub inaczej Szczenię (Sczenye) z Bielina [pow. ciech.] daje swemu br. Dadźbogowi z Bielina wsie B. i Worowo, razem z pr. bliższości, przypadłe mu po zm. Mikołaju Gąsce swoim wuju (post […] avunculum) (MK 333, 66; PP 5 nr 464; kopia z 1500: MK 18, 117v); 1428 Dadźbog z Bielina przekazuje Ziemakowi ze Smogorzewa [pow. nowom.] sędziemu ciech. dziedziny B. i Worowo (kopia z 1500: MK 18, 118); 1436 Ziemak ze Smogorzewa otrzymuje od księcia pr. [niemieckie] dla swoich wsi w pow. czer., w tym B. → p. 4; 1441 tenże Ziemak cześnik ciech. kupuje od Piotra z Milanowa [pow. warsz.] dziedzictwo Ręczaje za 250 kóp gr w półgr; Ziemak płaci na razie 140 kóp, więc Piotr będzie dzierżyć jego dziedzinę B. aż do całkowitej spłaty (MK 3, 250v-251; SHGWasz. 151); 1448 Dadźbog, Ziemak i Jakub z Borukowa [pow. zakr.] za pośrednictwem sędziów polubownych dzielą dobra z Małgorzatą wd. po Ziemaku cześniku ciech.; w ramach tego podziału otrzymują B. i Gąski (Zakr. 14, 14-13).

1479 szl. Jadwiga c. zm. Boruty z Budziszyna, ż. Mikołaja Okęckiego ze Stanclewic [pow. warsz.]sprzedaje szl. Szczepanowi [z → Budziszyna] synowi zm. Zawiszy z Drwalewca, swemu br. stryjecznemu wszystkie cz. ojcowskie razem z pr. bliższości w Budziszynie, B.M. i Gąskach za 200 kóp

gr w półgr (MK 5, 189v; SHGWarsz. 272, tu błędnie: Zawisza z Drwalewa).

1493 Jan i Ziemak ss. Dadźboga z Lelewa [pow. nowom.] oraz Jan z Bielina i Ziemak z Gostkowa [pow. ciech.] ss. Stanisława przeprowadzają podział dóbr, które im przypadły po śmierci ich rodz. stryja Ziemaka [Kobolta] z Cieksyna kaszt. wysz.; dobra dziedz. Gąski, B. i Budziska Wola w pow. war. mają posiadać Jan i Ziemak z Lelewa, dzierżąc je w czterech częściach aż do czasu zgonu ich stryjenki szl. Katarzyny wd. po Ziemaku kaszt., Jan z Bielina będzie mieć Borukowo a Ziemak z Gostkowa Cieksyn [pow. nowom.] (MK 9, 201v; MK 18, 87v).

1502-26 Paweł Zawisza z Budziszyna [tam 1473-1508] i B.M., syn Zawiszy: 1502 tenże daje szl. Janowi Lelewskiemu z Gąsek cz. dziedz. w Woli Magierowej z pr. bliższości i dodatkiem 400 kóp gr w półgr, a otrzymuje w zamian od Jana jego dobra dziedz. B.M. i Wolę Budziszyńską inaczej Zawady razem z lasem zaczynającym się od drogi Chynowej [zapis częściowo nieczytelny z powodu zalania karty] zw. posp. Krzyżowa Droga prowadzącej do Warki (MK 18, 145-145v; MK 60, 135-136; pełny zapis → Budziszyno]; 1512 szl. Elżbieta Stawiszyńska córka zm. Jana Pierszyńskiego dz. z Branicy [pow. rad.], Korzenia i Witaszyna, wd. po Pawle Zborzyńskim, a teraz żona szl. Serafina syna Pawła z B.M. jest dłużna [swemu teściowi] Pawłowi 200 kóp gr w półgr, a zabezpieczeniem długu są jej części dziedz. w dobrach Korzeń i Witaszyn (MK 32, 20v; MK 340, 75-75v); 1518 szl. Serafin syn tegoż Pawła w imieniu swego ojca prosi o wpisanie do metryki dok. z 1512 o zabezpieczeniu długu (MK 32, 20; MK 340, 75); 1526 tenże → niżej.

1505-58 Serafin i 1526-[53] Zygmunt Zawisze, ss. Pawła Zawiszy z Budziszyna i B.M., br. Mikołaja, Cherubina i Jerzego: 1505 tenże Serafin student Uniw. Krak. → Budziszyno, p. 6; 1512, 1518 tenże Serafin → wyżej; 1526 ciż → niżej: Mikołaj; 1526 ciż oraz Stanisław wojski nur., Jerzy i Jan ss. zm. Jana Drwalewskiego z Drwalewa, na mocy decyzji ks. Anny [Konradówny] i jej doradców, podjętej po ponownym przyjrzeniu się pr. i przywilejom książ. oraz dowodom złożonym przed sądem i wpisanym do ksiąg ziem czer., otrzymują z powrotem dziedzictwo Goździec [z. liw.], odebrane ich przodkom w ramach kary i zakładu, po upewnieniu się, że wspomn. zakład został już zapłacony (MK 41, 185-186; MK 8, 27v; MK8ed. nr 289; SHGLiw. 32-33); 1531 szl. Zygmunt Zawisza z B.[M.] oskarżony przez szl. Annę Falencką z Falent [pow. warsz.]1Tak identyfikuje miejsce pochodzenia Anny SHGWarsz. 62, wg nas w grę wchodzić może również Falęcino w par. Jasieniec, pow. grodz o zbrojny najazd i podpalenie jej domu oraz porwanie jej samej dowodzi, że przyjechał do jej domu jako jej prawowity mąż, a ślub wzięli 2 lata wcześniej; Anna oświadcza, że jej mężem jest Marcin Jeszewski z Jeszewy; król wysłuchawszy argumenty obu stron oświadcza, że rozpatrzy pozew Anny dopiero po zakończeniu ich procesu w sprawie małżeństwa, który Zygmunt i Anna toczą przed sądem kościelnym (MK 47, 30-31; regest MS 4/2 nr 16102); [a. 1553] ciż razem z w/w br. Drwalewskimi przenoszą pr. do w/w dóbr Goździec na Marcina Cieciszowskiego (wzm. MK 83, 102; MS 5/1 nr 1492; SHGLiw. 33); 1558 Serafin Zawisza [z B.M.] daje swej ż. Annie, c. Jakuba Rulikowskiego zezwolenie na podarowanie Pawłowi Mosseńskiemu dóbr na Podolu przypadłych jej po zm. bezpotomnie bracie Sebastianie (MK 91, 117; MS 5/2 nr 8216); 1564 Elżbieta [wd.] po Zygmuncie Zawiszy → niżej.

1526-70 Mikołaj Zawisza z B.M., syn Pawła, br. Zygmunta, Serafina, Cherubina i Jerzego Zawiszów, 1526 podstoli dworu książ. (MK 41, 113v), 1543-69 star. liwski, 1547-69 star. kam., 1550-70 wojski liw. (SHGLiw. s. 108, 118-119): 1526 tenże, w uznaniu zasług i pełnionych dla księcia służb, otrzymuje od ks. Janusza [III] dla siebie i swoich braci Zygmunta, Serafina, Cherubina i Jerzego ss. Pawła z B. i ich prawowitych następców pr. nieodpowiednie oraz zwolnienie od kar sądowych z wyjątkiem kary pięćdziesiąt, z której 10 gr ma być płacone dla stołu książ., 2 gr sędziemu i 1 gr podsędkowi (MK 41, 113v-114); 1527 tenże pozywa [o co?] Mikołaja Mrokowskiego z Mrokowa [pow. tarcz.], ale termin rozprawy zostaje odroczony z powodu wtrącenia Mrokowskiego do wieży2Mikołaj Mrokowski syn Marcina kaszt. warsz. był podejrzany o udział w spisku na życie ks. Janusza III (PSB 22, 189; SHGWarsz. 167). (Warsz. 15, 197); 1547 tenże pozwany przez Jakuba Lelewskiego i jego siostrę Annę o [bezprawne] zajęcie ich działów w dobrach Wola Goszczyńska w pow. war. (Warsz. 9, 970); 1554 dom tegoż Mikołaja, położony na przedmieściu Warszawy uwolniony przez króla Zygmunta Augusta od wszelkich ciężarów miejskich i podany sądownictwu ziem. (MK 86, 445v-446v; MS 5/2 nr 6820; LM 1565 I 185); 1557 tenże toczy proces [o co?] z Anną Cieciszewską i jej synami Stanisławem i Piotrem [z Goźdźca, z. liw., → SHGLiw. 33]; na obie strony zostaje nałożona kara umowna w wys. 2000 zł (MS 5/2 nr 7994); 1560 temuż Jakub Głoskowski jest winny 100 zł, a zabezpieczeniem długu są dobra Jakuba m.in. Seroczyno (MS 5/2 nr 8891); 1563-64 tenże → niżej: pobór; 1570 tenże wspomn. jako zm. (MS 5/1 nr 4163); 1576, 1579 Zofia wd. po tymże Mikołaju → niżej: pobór.

1526 Cherubin, 1526 Jerzy ss. Pawła Zawiszy z Budziszyna i B.M., br. Mikołaja, Zygmunta i Serafina: 1526 ciż → wyżej: Mikołaj; 1563 tenże Cherubin wspomn. jako zm. → niżej: pobór.

1563 Janusz Zawisza, 1563 Sebastian Zawisza, 1564 Elżbieta Zawiszyna [wd. po Zygmuncie]3O tym, że Elżbieta była żoną Zygmunta wynika z zapiski WarszDis. 2, 77-78. Z tego samego zapisu wiadomo, że pochodziła z → Biejkowa, 1564, 1576, 1579 Maciej Zawisza, 1576, 1579 Jan i Bartłomiej Zawiszowie → niżej: pobór.

1540-79 pobór: 1540-41 od 3 wł. os. (ASK I 46, 67v); 1563 ur. Mikołaj Zawisza star. liw. razem z dziećmi zm. Cherubina swego brata płaci od 3 wł. os., szl. Janusz Zawisza od 1 wł. os., szl. Sebastian Zawisza od 1 wł. os. (ASK I 46, 153v); 1564 Maciej Zawisza od 1 wł. os., Mikołaj Zawisza star. liw. od 2 kw. os., Elżbieta Zawiszyna od 2 kw. os. (ASK I 46, 233v); 1569 od 2 wł., 3 kw. os. i 5 zagr. z ogrodami (ASKI 46, 292v); 1573 od 3 wł. os., 1 1/2 kw. os., karczmy przywoźnej i 1 zagr. z ogrodem (ASK I 46, 337); 1576 Maciej Zawisza z działu [zw.] Pawłowska od 3 kw. os. i 1 zagr. z ogrodem; Zofia wd. po Mikołaju Zawiszy od 1 kw. os., Jan i Bartłomiej Zawiszowie od 1 wł. os., Sebastian Jerzyk od 1 1/2 kw. os. i 1 zagr. z ogrodem, Mikołaj Leśnowolski od 3 kw. os. (ASK I 46, 15v; ŹD 230); 1577 od 3 wł. i 1 kw. os. oraz karczmy przywoźnej (ASK I 46, 362); 1579 Maciej Zawisza od 3 kw. os. i 2 zagr. Ozarek i Szymanek, Zofia wd. po Mikołaju 1 1/2 kw. os., Jan i Bartłomiej Zawiszowie od 1 wł. os., Sebastian Jerzyk od 1 1/2 kw. os., Paweł Jendrak od karczmy przywoźnej, Mikołaj Leśnowolski od 3 kw. os. i 1 zagr. (ASK I 46, 393).

4. 1436 Ziemak ze Smogorzewa otrzymuje od ks. Bolesława [IV] pr. [niemieckie] dla swoich wsi m.in. B., Gąski inaczej Wola, Gąszyno i Głoskowo w pow. czer. z czynszem po 4 gr z każdej wł. os. i zwolnieniem kmieci od prac przy starych grodach (MK 3, 193v-194).

5. 1603 dzies. z B. częściowo należy do pleb., a częściowo od wikariusza kośc. par. w Drwalewie (AV 1, 87).

1 Tak identyfikuje miejsce pochodzenia Anny SHGWarsz. 62, wg nas w grę wchodzić może również Falęcino w par. Jasieniec, pow. grodz.

2 Mikołaj Mrokowski syn Marcina kaszt. warsz. był podejrzany o udział w spisku na życie ks. Janusza III (PSB 22, 189; SHGWarsz. 167).

3 O tym, że Elżbieta była żoną Zygmunta wynika z zapiski WarszDis. 2, 77-78. Z tego samego zapisu wiadomo, że pochodziła z → Biejkowa.