SZANIAWY GZARY /308/, SZANIAWY MATYSY,

gm. Trzebieszów, woj. siedleckie, SZANIAWY PONIATY, gm. Trzebieszów, woj. siedleckie, SZANIAWY RYNDY /309/, SZANIAWY SALOMONY /310/. Dokument z 1418 r. wymienił w parafii Łuków wsie Trzebieszów i Strzyżów (DM I 328). Między tymi dwiema wsiami leżą obecnie Szaniawy. Skoro cytowany dokument ich nie wymienia, to wynika z tego, że na początku XV w. jeszcze nie istniały. O wsi tej po raz pierwszy czytamy w 1420 r., kiedy to występował Paweł de Szaniawy (KzL 10 387v), następnie w 1429 r. właściciele tej wsi otrzymali od króla przywileje związane z nadaniem ziemi w Łukowskiem (Nies. VIII 599). W 1444 r. występował Mikołaj de Sczaniewi (DM VIII 2497). Pod koniec XV w. pisano je Schanyawy (KpŁ 1 94). W tym mniej więcej czasie musiały rozpaść się na kilka działów, jak to było w przypadku wielu innych wsi szlachty zagrodowej na tym terenie. W 1529 r. w parafii Trzebieszów były Schanyawy Matysy, Schanyawy Ponyath, Ryndy i Schalamuny - dwie ostatnie bez dodatku nazwy rodowej (LR 423). W 1564 r. oprócz 4 działów poprzednio wymienionych pojawiły się Szaniawy Gzari (KsP 33 653). Odtąd działy te funkcjonowały samodzielnie, tworząc pewien kompleks osadniczy, który raz zapisywano według działów (np. w 1673 r. RPogł. Ł 25-6), innym razem pod wspólną nazwą Szaniawy. Tak spisano je w l. 1683 (Vis. DL 98 71), 1721 (Vis. KM 20 254), 1781 (Vis. DL 105 260), 1787 (SLDK 429). W XIX i XX w. działy Szaniaw występują w spisach samodzielnie. Szaniawy Gzary występują w spisach XVII- XIX w. Zapisy z l. 1786 (Perth) i 1827 (Tab II 218), gdzie spisano je z innym działem Szaniaw - Matysami, sugerują, iż Gzary już wówczas łączyły się z Matysami. Wprawdzie w spisach z XIX w. występują jeszcze oddzielnie (ostatni raz w 1899 r. Cat 91), jednak później znikają najprawdopodobniej wchłonięte przez Szaniawy Matysy, które notowane były w l. 1531 (ZD XIV 385) i 1552 (ibid. 399). W 1564 r. miały 8 łanów ziemi (KsP 33 653v). W XVII-XX w. pisano je ciągle Szaniawy Matysy, tak też i dzisiaj (UN 115 20). Szaniawy Poniaty zapisane w 1531 r. jako Szanyawi Poniathi (ZD XIV 385) zamieszkiwali Pudełkowie i stąd w 1533 r. nazwano je Sanyawy paniątka alias Pudelkowie (KsP 33 196), co wyjaśnia pochodzenie nazwy Poniaty (od „panięta”). Jako Szaniawy Poniaty zapisywano je ciągle w XVI-XX w. W końcu XVII w. dział ten wchłonął inną część Szaniaw: Salomony, a na przełomie XIX i XX w. Ryndy, które stanowią dzisiaj jego części. W 1970 r. Szaniawy Poniaty były samodzielną wsią (UN 115 32). Nazwa Szaniawy Ryndy pochodzi od szlachty zamieszkującej ten dział o nazwisku Rinda. Szanyavi Rindy zapisano w 1531 r. (ZD XIV 385), podobnie w l. 1552, 1564, 1580 i dalej w XVII-XIX w. Ostatni raz spisano Szaniawy Ryndy w 1899 r. (Cat 91), później już zostały wchłonięte przez Szaniawy Poniaty i dzisiaj stanowią ich część o nazwie Ryndy (UN 115 32). Szaniawy Salomony zapisano w 1531 r. jako Szanyawi Salomoni (ZD XIV 385), podobnie w l. 1552 (ibid. 399), 1564 (KsP 33 653v) i 1580 (ZD XIV 419) oraz w XVII w. Ostatni raz odnotowano je w 1678 r. (Vis. DL 100 203), potem znikają ze spisów wchłonięte zapewne przez sąsiedni dział, gdyż w ostatnich latach nazwę Salomony nosi część wsi Szaniawy Poniaty (UN 115 32). Z powyższych uwag wynika, że z pięciu samodzielnych wsi o wspólnej nazwie Sz. pozostały obecnie tylko dwie.