RACIĄŻ – kasztelania

Gród w R. występujący już w dokumencie dla Mogilna [1065-1155] znany jest później 1228 jako ośrodek kasztelański – Maciej kasztelan rac. (K nr 266); 1240 Wit kasztelan rac. (Maz. II nr 343); 1250-1260 Jakub kasztelan rac. (Maz. II nr 8, 41; ZDP nr 17); w XIV w. w miejsce kasztelanii wchodzi na Mazowszu w użycie jednostka zw. districtus; nie wszystkie jednak kasztelanie zmieniły nazwę na districtus, brak jest districtus raciąskiego (WS 11); 1319 Racibor kasztelan rac. (Maz. II nr 153, 154); 1345-1352 komes Mroczko z Witkowa[-Miłaków]1W przypisie Maz. II nr 267 mylnie określony jako Mroczko z Witowic kasztelan rac. (Maz. II nr 267, 296, 317); 1374 ugoda między tymże Mroczkiem a Władysławem z Ciecierska w sprawie budowy młyna obok R. (AG perg. 3379); w początku XV w. w zasięgu terytorialnym władzy kasztelana rac. oprócz pow. rac. znajduje się pow. płoń., poprzednio podporządkowany kasztelanowi płoc. (WS 96); 1440 Zawisza z Kondrajca i z Dłużniewa kasztelan rac.; 1443 sprzedaje Rachocin szlachcie z Mystkowa za 80 kóp gr posp. (MK 337, 121v); 1471 Jan z Koziebrodów [s. Bartłomieja] kasztelan rac. (L nr 225); 1482-1490 Ninogniew Kryski z Drobina kasztelan rac. (LP LXVIII; UKP nr 493); 1505 Jakub Łaszewski kasztelan rac. (MS III nr 2018).

1 W przypisie Maz. II nr 267 mylnie określony jako Mroczko z Witowic.