(1336 Radzanovo, Radzenovo, Radzanowo Nyszcyczkye) 14 km na NEE od Płocka.

1. 1444 n. ziemia płoc. (ADP perg. 262); 1453 n. pow. płoc. (ADP perg. 285); 1487 n. par. R. (ADP perg. 379); 1506 dek. płoc. (MD); 1578 pow. płoc., par. R. (ŹD 7).

2. 1572 pole w Wólce od drogi bodzanowskiej do granic R. (PG 55, 217v); 1595 w Wólce pod R. zagony od drogi wiodącej z wsi Woźniki do granic R. (PG 98, 252v).

3. Włas. ks., następnie szlach. 1336 ks. Wacław nadaje Falisławowi s. Pawła zw. Warda wieś R. należącą do majątku książęcego (Suchodolska 106); 1350 ks. Bolesław III potwierdza Falisławowi pkom. płoc., s. Pawła Wardy nadanie [przed 1337] wsi R., należącej do dóbr książęcych, przez ojca, zm. ks. Wacława, dodając mu pr. łowów wszelkiego zwierza w całym księstwie z wyjątkiem dóbr i wsi książęcych (L nr 71; Maz. II nr 306); 1375 ks. Janusz I nadaje rycerzowi Paszkowi z R. wsie Ciemniewo i Kargoszyn oraz siedlisko zw. Poryte i Izdebne (Kapica 333); 1380 Paweł z R. [h. Prawdzic] odbywa pielgrzymkę do Composteli¹Compostela m. pielgrzymek w Hiszpanii (MH XVI, 66-67); 1383 ks. Siemowit IV nadaje Paszkowi Radzanowskiemu chor. warsz. wieś Srebrną lokowaną na pr. chełm., obdarowując ją zarazem immunitetem sądowym i gospodarczym (ZDP nr 50); 1384-1403 Paweł dz. z R. chor. warsz., 1388 chor. płoc., star. bełski (Z 19, 88v; Z 20, 42a; L nr 111; WS 254, 291; ZDP nr 54, 55, 58; ZDM V nr 1164); 1386 bp płoc. zezwala Pawłowi dz. z R., chor. warsz. ufundować kościół par. we wsi Krasnosielc (L nr 113); tenże Paweł funduje kościół w Porytem (Arch. Diec. Łomż., akta par. Poryte 1, 74, 3); ks. Janusz I nadaje Jakuszowi dz. z R. [bratu Pawła] m. Nasielsk i cz. Mokrzyc z przeniesieniem na pr. chełm. (Z 19, 89-90; DKM nr 51; GP 135-141); sprawa o rozgraniczenie Nasielska między Jakubem zw. Biały dz. z R. a opatem czerw. (Cim. 70, 196-197); 1388 ks. Siemowit IV nadaje Pawłowi dz. z R., chor. warsz. i obecnie star. bełskiemu wsie Machnów, Olesko, Wołków, Zemno i Rczewo w ziemi bełskiej (MS IV supl. nr 338); 1393 ks. Siemowit IV zezwala Jakuszowi z R. założyć miasto w R. na pr. chełm. (GP 213-215)²Zob. przypis przy haśle Radzanów;

1400 Paweł z R. chor. płoc. posiada wieś Bronowo [Kmiece] (ZDP nr 58); 1402 Paweł chor. płoc. i Jakub kaszt. liw., bracia, dziedzice z R. (L nr 142); 1425 Mścichna wd. po Piotrze z R. z synami Sasinem i Parysem zamienia 4 wł. w Żabiczynie na cz. w Pianowie (PP V nr 103); 1426 Sasin s. zm. Piotra z Żabiczyna pozywa dziada swego Jakuba kaszt. ciech. o cz. swoją, brata i sióstr (Z I nr 2291); 1427 Paweł Nemergut kwituje ojca stren. Jakusza [z R.] kaszt. ciech. z zadośćuczynienia za swoją cz., zaś w sprawie cz. bratanków, synów zm. Piotra, rozliczy się z nimi wg długu (Z I nr 2766); tenże Paweł wszystkie swe sprawy ze swoimi pracownikami, a imiennie z bednarzem zw. Rozwora mieszcz. z Serocka, powierza jako zastępcy służącemu Marcinowi (Z I nr 2767); 1432 Sasin i Parys, synowie zm. Piotra [Radzanowskiego] z Żabiczyna, odstępują Pawłowi Nemergutowi z Nasielska połowę swej cz. w Pianowie, a drugą połowę Janowi, Marcinowi i Daćbogowi, braciom z Pianowa (PP VI nr 367); 1436 stren. Paweł z Nasielska skarży Daćboga, Jana i Marcina dziedziców z Pianowa, że dzierżą cz. jego bratanków Sasina i Parysa, którą posiedli od synów Wacława i Łukasza i do której on ma pr. bliższości; pozwani Daćbog, Jan i Marcin okazują dokument Parysa i Sasina, tłumacząc, że na zasadzie tegoż dzierżą rzeczoną cz. od 3 lat (Z II nr 1662); Sasin i Parys bracia z R. powierzyli sobie wzajemnie zarząd swoich dóbr (Z II nr 1746); 1436 Parys z R. ustanawia w imieniu swoim i br. Sasina szl. Szczepana zastępcą we wszystkich sprawach (Z II nr 1815); tenże Parys zobowiązuje się dostarczyć z sądu w Drohiczynie akt rezygnacji z dziedzictwa Mokrzyc na rzecz sióstr (Z II nr 1862); 1438 Helena c. Piotra z R., żona Stan. Prejtora z Korczewa kwituje braci Sasina i Parysa z zadośćuczynienia za ojcowiznę (MK 3, 219); 1439-1441 Parys i Sasin bracia z R. (MK 340, 167v, 174v); 1444 w podziale ojcowizny między Sasinem a Parysem, braćmi z R., Sasin otrzymuje R., Wólkę, Żabiczyn i Chrcynno, a Parys Michrów, Michrówek, Parysów³Zwany w XV w. Sieczcza. Nazwa Parysów nadana przez Parysa Michrowskiego i Przesepną⁴Miejscowość nie zidentyfikowana (ADP perg. 262; MK 341, 23v); 1446 w podziale dóbr między Mikołajem stryjem a bratankami Sasinem i Parysem Mikołaj otrzymuje Żabiczyn, a bratankowie Michrów, Michrówek, R. i Wólkę po połowie (MK 336, 6v, 15); 1449 Mikołaj z R. sprzedaje stren. Janowi Milonowskiemu pkom. czers. czynsz roczny z Żabiczyna, 8 kóp gr w półgr. za 100 kóp gr w półgr. z pr. odkupu (MK 4, 148v); 1449 Małgorzata c. zm. stren. Piotra z R., żona Piotra z Humięcina kwituje braci Sasina i Parysa z zadośćuczynienia za dobra ojcowskie i macierzyste (MK 4, 96-96v); 1450 Mikołaj z R. sprzedaje Parysowi z R. wszystkie swoje cz. w Michrowie i Michrówku, każdą wł. chełm. po 10 kóp gr w półgr. (MK 4, 108, 113); szl. Eufemia c. Jakusza z Wodziczny, żona Parysa z R. kwituje ojca i braci Jana i Jakuba z zadośćuczynienia za dobra ojcowskie i macierzyste (MK 4, 114v); Jan z Sarnowa winien Mikołajowi z R. tytułem posagu siostry Katarzyny, żony tegoż Mikołaja: 100 grzywien krak., 44 kopy szelągów, płaszcz z adamaszku wartości 24 kóp szelągów, płaszcz z sukna podbity kunami, inny z sukna podbity popielicami i ozdobiony gronostajami, 15 łokci pereł, srebrne łyżki, pas ze srebrnymi ozdobami, wezgłówki, pierzyny, obrusy, zaprząg z 4 końmi (MK 335, 59); Mikołaj z R. zabezpiecza żonie Katarzynie 60 kóp w szelągach i 30 kóp gr szerokich na połowie swych dóbr tytułem wiana (MK 335, 60v); 1451 Sasin z R. sprzedaje siostrze Małgorzacie ż. Piotra z Humięcina połowę własności w Parysewie, z której spłacił siostry Annę i Małgorzatę, za 200 kóp gr w półgr. (MK 4, 120); 1452 Parys z Żabiczyna zeznaje, że wg podziału uczynionego między nim a br. Sasinem z R., Michrowo i pół Żabiczyna z dworem i siedliskiem obaj posiadają za zgodą [stryja] Mik. Radzanowskiego, a połowa R. i Wólki należy do Parysa (MK 4, 4); Sasin z R. kwituje teściową, wdowę po Jakubie z Borowego, z zadośćuczynienia za posag córki (MK 337, 60); Sasin z R. godzi się z ks. Włodzisławem I na objęcie starostwa [płoc.] na 2 lata: każdego roku ma dawać 10 tygodni na stacje (MK 337, 97; WS 304); 1452-1454 Sasin z R. star. płoc. (ZDP nr 157, 159, 162, 165)⁵W ZDP mylnie rozwiązano jako Radzanów w pow. rac; 1453 Sasin star. płoc. i Parys, bracia, wraz z stryjem Mikołajem, dziedzice z R. kasują wszystkie sprawy między sobą dotyczące dóbr R., Wólka, Michrów, Michrówek i Żabiczyn (ADP perg. 285); 1457 Sasin i Parys ustalają między sobą podział dóbr: R. i Wólkę otrzymuje Sasin, Michrów i Michrówek – Parys (L nr 205); jeśli Sasin z R. poniesie jakieś wydatki na rzecz sióstr Heleny, Anny i Małgorzaty, w równej mierze będzie to dotyczyć br. Parysa z Michrowa (ADP perg. 298); 1460 Jadwiga ż. Sasina z R. zrzeka się na rzecz br. Piotra z Borowego ojcowizny (MK 335, 172v); 1462 Sasin z R. zabezpiecza ż. Jadwidze dożywocie na dobrach w R. i na cz. w Wólce (ADP perg. 312); 1468 Mik. Radzanowski kupuje od Mik. Zielińskiego z Grzebska pr. bliższości do fortalicium w Sarnowie i wsi Niechłonin, Jabłonowo, Gruszka, Szronka (MK 337, 28; MK 5, 90); tenże Mik. Radzanowski sprzedaje Andrzejowi [Rubieszewskiemu] z Kuklina pół wsi R. i pół Wólki za 70 kóp gr w półgr. (MK 337, 28v; MK 5, 90v); 1469 ur. Abraham z Nowego Dworu winien spłacić ur. Mikołajowi z R. dług ojca: 120 kóp gr w półgr. (MK 337, 45v); 1470 Mikołaj z R., którego żona, zm. Katarzyna c. Adama z Sarnowa, pozostawiła synów: Jana, Zygmunta i Jakuba; ciż synowie skwitowali Katarzynę Lubrańską c. zm. Jana z Sarnowa z zadośćuczynienia za dobra po zm. matce (MK 341, 13); Andrzej z R. kupuje pół wsi Ciołkowo z połową wiatraka i z całym siedliskiem za 250 kóp gr w półgr. (MK 341, 12); wielm. Sasin z R. zadośćuczyni siostrze Małgorzacie c. zm. Piotra z R., żonie Piotra z Humięcina za własność w R. (ADP perg. 338); 1472 Andrzej Rubieszewski z R. dworzanin ks. Kazimierza III dostaje 15 wł. [późniejsze Popowo] w Puszczy Dybła (MK 5, 22); 1473 podział dóbr R. i Wólka pomiędzy wielm. Sasinem z R. a Andrzejem Rubieszewskim ustalono wg dawnego zapisu między Sasinem i jego stryjem Mikołajem (ADP perg. 349); 1477 Andrzej z R. zamienia z Jachną c. Jana z Chojnowa pół wsi Wólka na Zalesie, dopłacając 150 kóp gr w półgr. (MK 5, 70v); Sasin z R. z bratankami Janem i Jakubem, synami zm. Parysa Michrowskiego z Parysewa (MK 5, 182b); 1479 Andrzej Rubieszewski z R. sprzedaje Janowi z Lisewa 15 wł. [późniejsze Popowo] w Puszczy Dybła (MK 6, 254v); 1480 Andrzej z R. rozjemca Sarnowskich z Zawkrza (MK 9, 126v); 1482 Andrzej i Zygmunt Radzanowscy h. Prawda z Niszczyc pożyczają od Grzegorza rajcy płoc. 215 1/2 fl. węg. i 40 kóp gr w półgr. pod zastaw swoich dóbr Srebrna i Janoszyce w pow. płoc. (ZDP nr 221); 1483 Maciej s. Piotra z R. student Uniwersytetu Krakowskiego (Album I, 254); 1487 ks. Janusz II potwierdza warunki pożyczki z 1482 (ZDP nr 236); 1490 discr. Stanisław z R. (Ep. 10, 756); 1491 Andrzej Rubieszewski z R. skwitowany przez Abrahama s. zm. Stanisława z Gnatowic z dóbr w Zalesiu (MK 6, 261); córki zm. Stanisława z Gnatowic otrzymują od Jachny obecnej ż. Jakuba z Gniewiewic i od Andrzeja z R. zadośćuczynienie za wsie Kęczewo, Niedziałki i Zalesie (MK 6, 263v); 1492 → p. 5; Andrzej Rubieszewski z R. z ż. Małgorzatą zabezpieczają Mikołajowi Małpie z Sękowa [dług] na połowie swych dóbr w Ciołkowie (MK 6, 301v-302); 1494 Anna żona szl. Jana Ozambora wójta z Lipna i Katarzyna żona Stanisława z Karnkowa, córki zm. Sasina z R., kwitują księdza Stanisława i Andrzeja, braci z R., z zadośćuczynienia za własność w R. i Wólce (MK 6, 320); ciż bracia, synowie zm. Sasina z R., zamieniają z bpem płoc. R. i Wólkę na wójtostwo w Boguszynie z dopłatą 1000 kóp gr w półgr. przez bpa (MK 6, 320v-321; Ep. 15, 258v-259; ADP perg. 393); 1495 Andrzej Rubieszewski z R. usprawiedliwia kmieci swoich z R., Piotra, Janka i Marcina Kolanko, ze szkód, jakie poczynili [w cz. bpiej] (Ep. 15, 98v); Stan. i Andrzej Radzanowscy kwitują bpa płoc. z sumy 1000 kóp gr dopłaconej tytułem zamiany dóbr (Ep. 15, 32v); R. własnością bpa płoc. (Ep. 15, 50v); 1496 król Jan Olbracht oznajmia, że wieś R. wykupiona od bpa płoc. będzie sprzedana Stan. Radzanowskiemu (ADP perg. 396); z powodu niezapłacenia sumy wykupu za wieś R. król przysądza ją bpowi płoc. (MS II nr 599); 1497 król Jan Olbracht daje Zawiszy z Kondrajca kaszt. płoc. dobra Jakuba Rubieszewskiego w R., Wólce i Zalesiu oraz własność bpa płoc. w tymże R. i Wólce (MS II nr 816)⁶Miejsce i czas wystawienia tego dokumentu („In loco campestri circa curiam Hadir in Moldavia”) usprawiedliwia nieścisłość, bowiem Wólka nie należała wówczas już do Rubieszewskiego; 1525 Andrzej z Niszczyc wojewoda płoc. otrzymuje potwierdzenie dokumentu z 1388, mocą którego ks. Siemowit IV darował Pawłowi z R. chor. warsz. wieś Machnów z przynależnymi [wsiami] (MS IV/2 nr 14164); 1526 Anna c. Andrzeja Rubieszewskiego, franciszkanka, sprzedaje Andrzejowi z Niszczyc wojewodzie płoc. dobra swe ojcowskie i macierzyste w R. w distr. płoc. za 50 kóp gr (MS IV/2 nr 14887); 1530-1531 bp płoc. zamienia pół wsi R. z wojewodą płoc. Andrzejem Niszczyckim na cz. wsi Zdziembórz (MS IV/2 nr 15784, 15955); 1531: 34 wł. os. (RP 41, 68v).

5. 1388 bp płoc. zatwierdza wikariuszom wieczystym katedry płoc. posiadanie m. in. dzies. z R. (L nr 114); 1421 bp płoc. przywraca tymże wikariuszom posiadanie dzies. w R. (ADP perg. 180); 1484 dzies. z wsi R. własnością wikariuszy katedry płoc. (Ep. 10, 315); 1487 Jakub rektor kościoła par. w R. przywłaszcza sobie dzies. należące do wikariuszy płoc. (ADP perg. 379); 1491 Jakub z Kosina plebanem w R. (MK 6, 276v); 1492 Andrzej Rubieszewski dz. i patron kościoła w R. oskarża księdza Stanisława plebana i dz. w R. o zaprezentowanie na plebanię w R., z której ustąpił, Jakuba Kosińskiego bez jego zgody (Ep. 15, 236v-237); 1494 dzies. snop. w R., w części uprawianej przez kmieci, ma należeć do wikariuszy wieczystych katedry płoc., a w części starego folwarku do plebana w R. (Ep. 15, 79); 1495 Mik. Dąbski pleban w R. (ZDP nr 264); 1507 Mikołaj z Pilichowa pleban w R. zabity przez Piotra Rajka kmiecia z R. (Ep. 149, 97v)⁷W Słowniku historyczno-geograficznym ziemi wyszogrodzkiej w tej samej wiadomości mylnie określono R. jako leżące w pow. rac; discr. Maciej z Brwilina nauczyciel szkoły w R. (Ep. 149, 97v); 1598 kościół par. ŚŚ. Katarzyny i Doroty (WP 5, 306).

7. 1482-1495 (Ep. 10, 248, 395; Ep. 11, 161; Ep. 15, 103v).