(1413 Thurza, Turza Magna) 10 km na W od Mławy.
1. [Ok. 1430] distr. mław.! (MK 341, 13); 1472 ziemia zawkrz. (MK 5, 22v); 1497 distr. płoc. (MS II nr 991); 1578 pow. szr., par. Lipowiec Kościelny (ŹD 57-58).
2. 1484 włóka w Rumoce obok granic wsi T. (MK 6, 180v).
3. Włas. szlach. 1430 Mikołaj z T. procesuje się z Jeleniem z T. (Tym. 314); 1472 Jan z Lewiczyna sprzedaje Jakubowi plebanowi w Pałukach, Abrahamowi i Janowi Nałęczom, dziedzicom z Uniecka, 1/2 wsi T. na pr. chełm. z czynszem po 6 gr posp., za 300 kóp gr w półgr. (MK 5, 22-22v); 1497 król Jan Olbracht daje Janowi Głuszkowskiemu skonfiskowane dobra Jana Turskiego w T. (MS II nr 991); 1499 discr. Paweł z T. (Ep. 16, 50); 1502 Mikołaj z T. herbu Nałęcz jako śwd. w sprawie dzies. zeznaje: w T. jest 13 wł., na których wraz z bratem osadzili kmieci od 50 lub więcej lat, z których dzies. pobiera bp.; zapytany, czy są role folw., odpowiada, że są role specjalne (nie zna liczby włók), na których nigdy nie było kmieci, a lepsze role pozostają nieuprawione, gdyż rosną na nich drzewa, które będzie karczował i w części już wykarczował; zapytany o włókę, na której siedzi syn, odpowiada, że wydzielił ją przed 2 laty ze swojego folwarku i nigdy ta włóka nie była kmieca; dzies. z niej pobiera poborca bpa; drugi śwd. kowal z T. zeznaje, że wł. folw., o której wyżej, dziedzic wykarczował własną pracą na surowym korzeniu i osadził na niej kmiecia, którego następnie wypędził; dzies. z niej pobiera poborca bpa (Ep. 149, 40; AC III nr 210); 1516 Jan młynarz z Łyny i Stanisław z Kurek w z. pruskiej, bracia, kwitują Filipa mieszcz. płoc. w imieniu swoim i siostry Anny z wsi T. koło Mławy z należnej im spuścizny po siostrze Katarzynie żonie Filipa (K Ław. nr 558); 1531: 11 1/2wł. os. (RP 41, 127); 1538: młyn dziedziczny o 1 kole (RP 41, 240).
4. [Ok. 1430] książęta Siemowit V, Kazimierz II i Włodzisław I nadają Bartołdowi, Janowi, Wojciechowi, Marcinowi i Łukaszowi, braciom z T., przywilej pr. niem. na 1/2 wsi T., z czynszem po 6 gr w półgr., zwalniając kmieci od robót przy budowie zamków (MK 341, 13); 1472 → p. 3.
6. 1413 wójt z Działdowa dokonuje grabieży mieszkańców wsi Kosiny [Stare], T. i Żuromin z polecenia Mistrza Zakonu Krzyżackiego (Lites III, 168).