TYSKI

1Przy opracowywaniu hasła T. wyłoniły się pewne wątpliwości. Pierwsza z nich, to właściwe brzmienie nazwy. Na Mazowszu występują niejedne Tyszki (w powiatach mław., łomż., kol.), dlaczego więc te w pow. płoń. mają formę Tyski? Jednakże ta forma występuje zarówno na mapach – setkach przedwojennych, jak i w powojennym Skorowidzu miejscowości PRL; podano ją także jako nazwę dzisiejszą w AM. Druga wątpliwość wynika z tego, że w XVI w. w miejscu jednej wsi T. pojawiają się dwa osiedla: T. Wielkie (T. Maior) i T. Małe (T. Minor). Dokumentację tego mamy w RP i w ŹD. Jednakże obecnie jest jedna wieś T., tak jak w średniowieczu, nie uwzględniłam więc tego podziału (1400 Tiski, Tisky, Thysky, Tyszki, Tiszki, Tiszky, Thyszki, Tyska, Tiski Maior, Tiski Minor) 8 km na NW od Płońska.

1. 1531 pow. płoń. (PG 1, 164v); 1578 pow. płoń., par. Sarbiewo (ŹD 111).

3. Włas. szlach. 1400-1414 Szczepan z T. (Pł. nr 19, 106, 107, 334, 367, 369a, 1528, 2098, 2298); 1400-1417 Mroczek z T. (Pł. nr 19, 242, 334, 367, 492, 520, 623, 925, 1329, 1607, 1720, 1788, 1839, 2287, 2655, 2731); 1401-1412 Ścibor z T. (Pł. nr 98, 239, 242a, 252, 772, 869a, 1242, 1329, 1454, 1528, 1596, 1607, 1768, 1828); 1401-1414 Marcin z T. (Pł. nr 98, 224, 291, 595, 623, 675, 720, 758, 997, 1304, 1420, 1440, 1476, 1477, 1479, 1491, 1498, 1724, 1891, 2098, 2180, 2227, 2320); 1402 Mścisław, Jaszczołd, Stanisław, wszyscy z T. (Pł. nr 119); 1402-1407 Marek z T. (Pł. nr 107, 147, 243, 252, 369a, 925); 1402-1410 Falisław z T. (Pł. nr 107, 124, 160, 436, 501, 925, 1151a, 1271, 1486, 1488, 1525, 1546); 1402-1412 Bogusław z T. (Pł. nr 242, 1115, 1440, 1767); 1402-1413 Paweł z T. (Pł. nr 219, 666, 669, 676, 700, 2098); 1402-1415 Pietrasz z T. (Pł. nr 228, 239, 351, 512, 610, 869a, 1243, 1420, 1607, 1763, 1768, 2367-2370); 1404 Dadźbog z T. (Pł. nr 460); ks. Siemowit IV nadaje szlachcie z T.: Stanisławowi, Piotrowi, Wroczesławowi z rodu Lubiewów h. Trzaska pr. nieodpowiedne i zwolnienie od kar (MPR 377); 1404-1405 Fal z T. oskarżony przez Mścisławę i Dobiesławę o zabójstwo ich ojca i nie zapłacenie główszczyzny (Pł. nr 438, 492); 1405 Sądek z T. (Pł. nr 605, 610); Bartłomiej z T. wyznaczony jako jeden ze starców do ustalenia granic między właścicielami Jarocina i Dłużniewa (Pł. nr 666, 669); 1406 Imisław z T. (Pł. nr 813); 1408 sław. Marcin dz. z T. poręcza Kuszonowi kmieciowi z Arcelina 1/2 kopy gr szerokich (Pł. nr 1125); 1410 Fal z T. zastawia Mroczkowi i Jaszczołdowi z T. 4 działy ziemi z łąką i bagnem w 3 grzywnach gr posp. oraz Mroczkowi z T. 3 działy w 3 grzywnach i 18 gr (Pł. nr 1500); 1410-1412 Jakub z T. (Pł. nr 1546, 1734); 1411 Dziersław z T. s. Wroczesława z T. (Pł. nr 1650); 1413 Michał z T. (Pł. nr 2098, 2110); Mikołaj z T. (Pł. nr 2098, 2110); 1414 Marcin z T. winien zapłacić plebanowi w Wierzbowcu 6 kóp gr posp. w ciągu 2 tygodni; w razie niezapłacenia ma wwiązać plebana w swoją cz. w T. (Pł. nr 2191); sprawa Beaty żony Jakuba woźnego z Ciechanowa przeciwko Marcinowi z T. i jego braciom (Pł. nr 2283, 2296-2298); Mikołaj z T. zastawia Jaszczołdowi i Mroczkowi z T. całą swą cz. w T. wraz z siedliskiem w 12 kopach gr posp. na 20 lat (Pł. nr 2209); 1415 Józef z Rębiszewa przysięga, że nie jest winien dzieciom Piotra z T. 20 gr za krowę (Pł. nr 2451); Michał z Rębiszewa zastawia Wroczesławowi z T. całą swą cz. w Rębiszewie wraz z siedliskiem w 9 grzywnach gr posp. (Pł. nr 2397); Bronisz z T. (Pł. nr 2504, 2514-2515); 1424 Dadźbog i Ścibor z T. (Z I nr 66); 1436 Mścisław z T. (Z II nr 2242); 1437 Dadźbog i Mikołaj z T. (Z II nr 2859); Dadźbog i Janek z T. (Z II nr 2861); 1440 Piotr, Jaszczołd, Dadźbog, Mroczek, Tomek, Mścisław, Świętosław, wszyscy z T., zabezpieczają Piotrowi z T. dług 10 kóp gr w półgr. na swojej cz. w T. (MK 340, 132); ks. Włodzisław I nadaje Dadźbogowi z T. pr. nieodpowiedne i zwolnienie od kar (MK 340, 135); 1444 Małgorzata c. Dziersława z Karwowa żona Jana z T. sprzedaje Falisławowi z Cybulina swoją cz. w Karwowie (MK 3, 302v); 1466 Jan z Mlic pkom. płoc. darowuje swemu domownikowi, szl. Stanisławowi z T., resztkę pola w Raciążu, kupionego poprzednio przez swego br., ur. Goliasza (ADP perg. 327); 1500 Krystyna z Szeromina, c. zm. Andrzeja z Szeromina wójta w Krościnie, sprzedaje Janowi s. Krystyna z T. wójtostwo w Krościnie, 3 wł. chełm., zapisane jej jako posag przez ojca, za 50 kóp gr (Ep. 16, 69); 1531 Mikołaj s. zm. Mikołaja zw. Myślibór Brunowski dz. z T. oskarżony przez pewnego Czecha, że nie jest szlachcicem, oczyścił się z zarzutu stawiając świadków: brata rodzonego Jakuba s. zm. Mikołaja z T. i brata przyrodniego Jana s. zm. Jerzego z Bronowa [Nagórnego] h. Kuczaba; stryja Józefa s. zm. Ubysława z T. i br. stryjecznego Macieja z T. h. Trzaska (tegoż herbu po ojcu i dziadzie jest tenże Mikołaj; herb ma kształt koła, uszkodzonego do środka, z krzyżem na szczycie, koloru żółtego w błękitnym polu); Świętosława z Machcina s. zm. Myślibora z Ogorzelic, wnuka rzeczonego Mikołaja, h. Dołęga; Bartłomieja, Marcina, Wojciecha, Macieja i Filipa z Machcina, Andrzeja z Kamionek h. Dołęga; Macieja z Bronowa [Nagórnego] h. Kuczaba, Piotra z Sękowa h. Prawdzic, Pawła Grzybka z Bromierzyka, którego br. ciotecznym po matce jest Wojciech z Bronowa [Nagórnego] ożeniony z Dorotą, siotrą rzeczonego Mikołaja; babką rzeczonego Mikołaja była Katarzyna Ogorzelska h. Rola, matka Jadwigi c. zm. Myślibora z Machcina h. Dołęga (PG 1, 164v-165; SW nr 171); 1531 T. Maior: Gotard, Jerzy – 1/2 wł. folw.; Marcin, Bartłomiej – 1 wł. folw.; Piotr Konikowic – 1 wł. folw.; Maciej Trzaska – 1 wł. folw.; Józef s. Mścisława – 5 ćwierci folw.; Jan s. Andrzeja – 1/2 wł. folw.; Jakub s. Macieja – 1/2 wł. folw.; Jan Mask – 1/2 wł. folw. (RP 41, 123v); T. Minor: Małgorzata c. Piotra, Stanisław Czarnic, Barbara – 3 wł. folw.; wdowa po Mikołaju Kasprze z s. Stanisławem – 1 wł. folw.; Mikołaj Duczka – 1 wł. folw.; Marcin Duczka – 1/2 wł. folw. (RP 41, 123v-124).

1 Przy opracowywaniu hasła T. wyłoniły się pewne wątpliwości. Pierwsza z nich, to właściwe brzmienie nazwy. Na Mazowszu występują niejedne Tyszki (w powiatach mław., łomż., kol.), dlaczego więc te w pow. płoń. mają formę Tyski? Jednakże ta forma występuje zarówno na mapach – setkach przedwojennych, jak i w powojennym Skorowidzu miejscowości PRL; podano ją także jako nazwę dzisiejszą w AM.

Druga wątpliwość wynika z tego, że w XVI w. w miejscu jednej wsi T. pojawiają się dwa osiedla: T. Wielkie (T. Maior) i T. Małe (T. Minor). Dokumentację tego mamy w RP i w ŹD. Jednakże obecnie jest jedna wieś T., tak jak w średniowieczu, nie uwzględniłam więc tego podziału.