(1257 kop. 1646 Babimost, 1329 kop. Babinmost, 1329 Babümüst, 1397 or. Bomost, 1405 or. Babimost, 1944 Bomst) m. 11 km na SW od Zbąszynia, siedziba starostwa niegrodowego.

1. 1427n. pow. kośc. (Wp. 5 nr 468); 1424 n.m. B. (Wp. 5 nr 439); 1334 n. par. własna (Wp. 2 nr 1137); 1510 dek. Grodzisk (LBP 166).

2. 1437 wzm. 1653 na gran. B. z Krąmpskiem [Nowym i Starym?] stoi 40 kopców gran. (Obra B 3 s. 295, 304); 1531 na gran. m.B. narożnik z Grójcami Starymi [obecnie Grójec Wielki], Podmoklem [Wielkim?] i z Nową Wsią [obecnie Nowa Wieś Zbąska] (KoścZ 25, 50); 1544 gran. między Grójcami Nowymi [obecnie Grójec Mały] a Perzynami przecina drogi publiczne biegnące z Polski przez B. na Śląsk (KoścG 8, 632v); 1562 gran. B. z Kopanicą [i Kargową?] biegnie od obiektu nieokreślonego Modlna do strugi Lubnica (KoścG 15, 37; K 3, 660).

3. Własn. książęca, w 1257 r. klasztorna, później szlach., od XIV w. królewska. 1257 Przemysł I nadaje cyst. z Obry wieś B.¹Dokument ten był następnie interpolowany i na razurze dopisano wieś? → Potopsko (Bielińska 261) wraz z imm. ekon. w zamian za Rokitnicę [niezident. w pow. kość] (Wp. 1 nr 347); dalsze informacje o własności → Babimost stwo.

1426 m. B.²Inne niejasne wzmianki o miejskim charakterze B.: 1307 (MPH 3, 79; DH 3 s. 32, 36); 1329 (Wp. 2 nr 1099; MPH 3, 571) pochodzą z później powstałych źródeł narracyjnych lub z przekazów niejasno sformułowanych → Babimost stwo (Wp. 5 nr 439); 1463 m. B. płaci podatek zw. cyza: w trzeciej racie 20 gr. w czwartej racie 1/2 grz. (Cyza 546); 1499 Jan Ulszan [mieszcz.?] z B. w sporze z opatem z Obry (Krasoń 145); 1507 B. płaci 1 grz. szosu (ASK I 5, 2); 1510 14 ł. os. i 14 ról dodatkowych (anguli agrorum); 4 ł. i 4 dodatki wójtowskie oraz 1 ł. folw. tworzą folwark, 1 ł. pleb., 3 młyny wodne (LPB 166); 1521, 1524 m. B. ma obowiązek wysyłania wozów wojennych [liczby wozów nie podano] (Rej. wozów 478; CMP nr 150); 1530 Zygmunt St. zwalnia mieszkańców m. B. z powodu pożaru na 8 lat od poboru i na 2 kwartały od czopowego (MS 4/2 nr 15 763); 1563 B. płaci 2 grz. podwójnego szosu; 14 mieszkańców i 12 rzemieślników, 2 młyny o 1 kole, 1 mł. walny o 2 kołach (ASK I 4, 143); 1564 14 ł. (IBP 304); 1566 pobór z mł. walnego należącego do zamku oraz od mł. walnego w pobliżu m. B. (ASK I 4, 240); 1571 pobór z młyna koło m. B. oraz z mł. korzecznego (ASK I 5, 431); 1581 m. B. płaci 3 fl. podwójnego szosu (dupla) oraz pobór od 13 ł. uprawianych przez mieszczan, 8 rzem., 6 komorników, 1 owczarza i od 5 garnców gorzałki (vinum adustum) (ŹD 92).

4. 1424 Piotr Korzbok tenut. bab. sprzedaje wójtostwo w B. Henrykowi z Chwalimia → Babimost stwo; 1465 Mikołaj z Tomic tenut. bab. wykupił wójtostwo w B. dla króla (Rykaczewski nr 285); 1510 role wójt. włączone do folwarku (LBP 166); 1513 Zygmunt St. przenosi m. B. z pr. polskiego na pr. magd., które obowiązuje w Poznaniu, i równocześnie odtwarza zgorzały przyw. zatwierdzający 2 jarmarki w B. na niedzielę przed Wniebowstąpieniem i na wtorek po Wniebowzięciu NMP oraz cotygodniowy targ we wtorek (MK 28, 10; MS 4/1 nr 1941).

5. 1432 Jan rektor szkoły w B. (Krasoń 153); 1482 par. Krąmpsko Nowe przyłączona przejściowo do par. B. (Now. 2, 458); 1482 spór plebana z B. z opatem z Obry o meszne z łanów soł. w Krąmpsku Wielkim (Krasoń, s. 108, 137-8, por. 142); 1510 do par. B. należą wsie: Grójce Nowe, Grójce Stare, Podmokle Małe, Podmokle Wielkie, Nowa Wieś [Zbąska]; pleban ma 1 ł. w B., po 1 kmieciu w Grójcach Nowych i w Podmoklu Małym, pobiera l/2 grz. dzies. ze wsi Grójce Stare, z. B płacą wiard [dzies.] bpowi pozn. (LBP 166); 1564 wiard dzies. z 14 ł. w B. należą do klucza bukowskiego bpa pozn. (IBP 304); [koniec XVI w.] łąka położona przy roli pleb., koło stawu, pod laskiem w połowie należy do plebana, a w połowie zbiera z niej pan [starosta] (LBP 166); 1603 w B. kościół par. Ś. Katarzyny, oraz dawny kościół NMP na przedmieściu (Now. 2, 458); 1614 do par. B. przyłączono jako filialny kościół par. w Brójcach (Now. 2, 474).

1334-1532 plebani w B.: 1334 Mikołaj, 1429-35 Bogusław, 1452-56 Mikołaj, 1460 Andrzej, 1463 Stanisław, 1464-67 Mikołaj, a. 1469 Jan Kopeć rektor szkoły katedralnej, 1469-76 Jan Giecz z Poznania, 1476 Winc. Przerębski, 1479-85 Bartłomiej z Pobiedzisk, 1485-88 Mik. Giecz, kan. Ś. Marii Magdaleny w Poznaniu, 1497 Marcin z Osieczny, 1498-1532 Paweł Porczyński (Wp. 2 nr 1137; Now. 2, 458).

6. 1329 Henryk książę śląski i głogowski uznaje się lennikiem Jana Luksemburskiego króla Czech i Polski! ze wszystkich swych ziem, m.in. z B., Zbąszynia i Kopanicy (Wp. 2, 1099; MPH 3, 571); 1446-51 Jan z B. altarysta, wikariusz kat. pozn. (AC 1 nr 351, 392, 393; AC 2 nr 1212).

7. 1361 (Wp. 3 nr 1450); 1439 (Wp. 5 nr 640, 641). I. Sajkowska, Babimost, [w:] Studia nad początkami i rozplanowaniem miast nad środkową Obrą i dolną Wartą, t. 1, Zielona Góra 1967, s. 127.

8. Por. → Babimost stwo.