(1326-7 Modlibossicz, 1327-8 Modlibosicz, 1346-9, 1352 Modlibozicze, 1350-1, 1353 Modlibozicz, 1351 Modlibosicze, 1354-6, 1414-5, 1442 Modlibozice, 1373-4, 1402 Modlibozicze, 1416 Modliborzyce, 1427 Modliboszyce, 1437 Modlibasicze, 1449 Modliborzyce, Modlibosschÿcze, Modliborsk, 1452, 1454 Modliboszicze, 1470-80 Modlybozycze, Modlibozicze, Modlibozycze, 1471 Modliborzicze, Modlibozicze, 1504 Modlyboczycze, Modlibozicze, Modlybozycze, 1506 Modlibozicze, 1510 Modlibozice, 1529 Modlibozice, Modliborzicze, 1530 Modlibozycze, 1531 Modlibozijcze, 1532 Modlÿbozhÿcze, 1538 Modlibozyce, 1546 Modliborzycze, 1553 Modlibozicze, 1555 Modliborzicze, 1561-2 Modlissowycz, 1564 Modlibozice, 1569 Modlibozicze, 1571 Modlibozice, 1578n. Modlibozicze, 1627 Modliborzyce, 1629 Modlybozyce, 1650 Modlibozyce, 1650-1 w Modlibozycach, w Modliborzycach, Modlibozanie, Modliboski, 1662 Modlibozyce, 1787n. Modliborzyce; Kam. 128; Rym. 44, 79; Rospond 231) 10 km na W od Opatowa; ok. 19 km na SE od kl.

1. 1351 z. sand. (Derwich 1992 278), 1442n. pow. sand. (Mp. IV 1434), 1827 pow. opat. (Tabela II 28); 1325n. par. własna (MV I 165n.).

2. 1402 Stanisław dz. Wojnowic zobowiązuje się nie używać ani pieszo, ani konno ścieżki mesznej przebiegającej z Wojnowic do M. przez pola należące do Macieja opata i konw. kl. święt., począwszy od wzgórza po ich lewej stronie (Mp. IV 1069); 1416 graniczy z → Rudnikami (ib. 1158); 1449 Mikołaj z Taczowa pkom. sand. rozgranicza M. od Gołoszyc Większych [ob. Wyższych] należących do Wawrzyńca kantora opat. Granica prowadzi według starych znaków wskazanych przez starców, od narożnicy między M. i dziedzictwem Lipniki [ob. nie istnieje] przez zarośla do rzeki, jej obu brzegami przez las do cz. należącej do Mikołaja z Gołoszyc, gdzie kończy się przy ogrodzie nad rz. (ib. 1510); 1449 tenże rozgranicza M. od Gołoszyc Mniejszych [ob. Niższych] należących do rodzeństwa Piotra i Femki. Granica biegnie od narożnicy między M. i Oziembłowem przez zarośla do gęstego gaju, następnie do drogi z Gołoszyc do Krępy przez gaj modliborski (modlobossky), za nią zaroślami obok dużego, gęstego gaju do drogi zw. „Bukowka”, skrajem zarośli do błotnistej łąki czyli „błothnicy”, a w połowie drogi w stronę pola w prawo, do dębu na brzegu łąki, między łąką a polem w kierunku Gołoszyc Mniejszych, przecina ścieżkę prowadzącą z Gołoszyc [których?] do M. na mszę, czyli meszną ścieżkę (ad missam alias do meszneÿ sczÿesszkÿ)¹O tej i o innych ścieżkach mesznych (np. prowadzącej do M. z Wojnowic, por. 1402 r., oraz z Krzczonowic do Koniemłotów, por. Koniemłoty, p. 2, 1391 r.) pisze S. Bylina, Bezdrożem, drożyskiem, meszną drogą, meszną ścieżką, [w:] Aetas media, aetas moderna. Studia ofiarowane profesorowi Henrykowi Samsonowiczowi w siedemdziesiątą rocznicą urodzin, W. 2000, 341-2, który jednak cytuje ten tekst na podstawie wydania F. Piekosińskiego, opartego na wadliwej i niepełnej kopii w TN XVIII 72, przed Gołoszycami Mniejszymi skręca do olchy (olsscheÿ) stojącej pośrodku łąki, stąd do pola (alias cu polu) należącego do M., skrajem łąki przez rzekę płynącą z Gołoszyc Większych do M. i jej brzegiem do granic tych Gołoszyc (ib. 1511; AG 3245); 1452 droga w M. łącząca posiadłości pleb. → p. 5); 1470-80 graniczy z Gołoszycami, Bratkowem, Rudnikami, Piskrzynem, → Żernikami i Oziembłowem (DLb. III 235); 1580, 1589 rozgraniczenie z Oziembłowem (ZDP rps 1465 nr 12, 14); 1580, 1638 rozgraniczenie z Rudnikami i Piskrzynem (ib. nr 18-9); 1586-7 rozgraniczenie z Bratkowem k. granic Rudnik i Oziembłowa (ib. nr 9-11); 1589-90 rozgraniczenie z obu Gołoszycami (ib. nr 13, 15-6); 1598 rozgraniczenie z Żernikami (Inw. 1598 214); 1712 rozgraniczenie z Piskrzynem (ZDP rps 1465 nr 20); 1788, 1796-7 rozgraniczenie z Gołoszycami Wyższymi (ib. nr 22, 23-5); 1789 ustalenie granic M. (ib. nr 21); 1800 rozgraniczenie z Bratkowem (ib. nr 26).

3. Własn. kl. święt. i pleb. M.

1351 Kazimierz Wlk. przenosi na pr. średz. imiennie wyliczone posiadłości kl. święt., w tym M. (Derwich 1992 278); 1402, 1416 → p. 2; 1427 Mikołaj opat święt. przeznacza na utrzymanie konw. m.m. wieś M. z sepem i innymi dochodami, którą zakonnicy albo wykupią z rąk szl. Andrzeja i jego żony, albo też obejmą dopiero po ich śmierci (ZDM II 390); 1442 Władysław Warn. przenosi na pr. średz. imiennie wyliczone posiadłości opactwa święt., w tym M. (Mp. IV 1434; AG 1843); 1452 przyjeżdżający do M. mnisi święt. mają prawo do 2 posiłków na koszt plebana (→ p. 5);

1470-80 własn. kl. święt., folw. klaszt., 8,5 łkm., 3 zagrody z rolą, 3 karczmy z rolą, staw rybny położony pośrodku wsi, jeziorko, młyn. Kmiecie płacą po 40 gr czynszu, dają po 30 jaj, 2 koguty, pracują po 1 dniu tyg. własnym wozem lub pługiem, karczmy płacą po 2/12 grz, czynszu, młyn płaci czynsz (DLb. III 234-5; II 328-9); 1504, 1506 pobór z 5 ł. i karczmy dorocznej (ASK I/7 4, 37, 104, 116v); 1510 pobór z 6 ł. i karczmy z 1 kwartą roli (ib. I/10 16v);

1529 należy do stołu konw., płaci 11/32 grz. czynszu, ale mnisi już od 2 lat go nie otrzymują, bowiem wieś M. wziął w dożywocie jako zastaw za pożyczkę Erazm Krupek (LR 350); 1529 opust. karczma i zagroda (ib. 367); 1530-2 pobór z 4 ł. i karczmy z 1 kwartą roli (ASK I/10 207v, 452, 593); 1537 wieś dzierży w zastawie Erazm Krupek (Gacki 278); 1538 pobór z 4 ł., od 1 zagr. i z karczmy (ASK I/7 187); 1553 Zygmunt A. potwierdza oddanie wsi M. należącej do konw. święt. w dożywotnią dzierżawę Pawłowi Kuczowskiemu (MS V/2 6034);

1555 Jakub Uchański bp chełmski, komisarz SA, i Jan z Tarnowa, kustosz tarnowski, potwierdzają warunki podziału dóbr kl. święt. z 1427 r., m.in. zobowiązują opata Andrzeja Kuczowskiego do wykupienia na swój koszt za 80 fl. z rąk jego br. Pawła należącej do stołu konw. wsi M. (AG 1896); 1555 Paweł Kuczowski orator O.Cist. skarży przed delegatami SA opata i konw. święt., ponieważ uzyskał od nich przed kilku laty w dożywocie wieś M., w której poczynił pewne inwestycje, a teraz ma być mu ona odebrana wyrokiem sądu komisarycznego jw. (ZDP rps 1465 nr 6); 1564-5 należy do kl. święt., ma ją w dzierżawie Mydłownicki (LS 1564-5 328); 1569, 1571 opat święt. daje pobór z 7 ł., od 3 zagr. z ogrodem i z karczmy (ASK I/7 401v, 568v); 1578 pobór od 16 kmieci na 8 ł., 4 zagr. z rolą, 1 kowala i 5 rybaków (ib. I/10 763v; Paw. 186); 1588 kl. święt. daje pobór od 16 kmieci na 8 ł., 4 zagr. z rolą, karczmy z kwartą roli i 5 rybaków (ASK I/10 811); 1600 wieś w dzierżawie (Gacki 278); 1604 wizytator Marcin Wróblewski archid. sand. stwierdza nadużycia ówczesnego dzierż. M., szlach. Jana Kuczowskiego, w stosunku do poddanych w M. (Gacki 264); 1627, 1639 → p. 5; 1629 opat święt. daje pobór od 16 kmieci na 8 ł., 4 zagr. z rolą, 3 rybaków i z kwarty roli karczmy (RS 1629 54);

1650 należy do stołu konw. (AG 1913-5, 1917); 1650 konw. święt. daje pobór z 13 domów, od 16 kmieci na 3 ł., 4 zagr. z rolą, 3 rybaków, z 1 karczmy z rolą i 1 karczmy bez roli (AG nab. 936 9-9v); 1651 należy do stołu konw., 12 kmieci, 6 półrol., 2 zagr., karczma, wiatrak. Wszyscy płacą czynsz na ś. Marcina [11 XI], kmiecie po 22 gr, półrol. po 11 gr, zagr. po 6 gr, chał., jeśli są, po 1 gr, karczmarze po 20 fl., a od wiatraku 6/6 fl. Kmiecie dają po 4 kapłony i 6 mat, pracują cały rok po 3 dni tyg. w 2 osoby [własnym zaprzęgiem], półrol. dają po 3 kapłony i 3 maty, pracują tylko latem po 4 dni tyg. 1 osobą, pieszo (ib. 10, 15v, 17-7v); 1662 pogłówne od zarządcy szl. Winiarskiego z żoną, 11 czeladzi i 68 mkw wsi (ASK I/67 24v); 1673 własn. konw. święt., pogłówne od zarządcy Wojciecha Błażejowskiego z żoną i córką, 57 czeladzi i mkw wsi (ib. 225v); 1674 pogłówne od Błażejewskiego z żoną i córką, 9 czeladzi folw. i 40 mkw wsi, Bidzińskiego z żoną, synem i 3 córkami, 9 czeladzi i 92 mkw wsi (ib. 400, 455v-6); 1676 pogłówne od 345 osób (Kowalski 112); 1747 liczy 628 mkw, w tym 20 Żydów (ib. 116); 1782 liczy 716 mkw, w tym 6 protestantów i 50 Żydów (ib. 118); 1787 liczy 808 mkw, w tym 47 Żydów (ib. 119); 1789 dochód z całej wsi wynosi 19237/4 zł, w tym plebana 2453/20 zł (ib. 244, 246); 1819 wieś M. z folw. należy do stołu konw. święt. (AOkup. 6v); 1827 ma 24 domy i 148 mkw (Tabela II 28).

4. 1351, 1442 → p. 3; 1553 Zygmunt A. przenosi na pr. niem. imiennie wyliczone posiadłości kl. święt., w tym M. (AG 1909); 1617 wójt Wawrzyniec (AVCap. XXXVI 38).

5. Wieś par., patronat należy do szlach. i kl. święt., dzies. należy do pleb. M. i kl. święt.

1325-8, 1350-1, 1354-5 par. płaci dzies. pap., taksa 8 grz. (MV I 162, 239; MV II 367, 402, 418); 1326-8 pleb. Stefan (MV I 229); 1328, 1346-9, 1352-6, 1373-4 par. wymieniona w spisach świętopietrza, płaci w l. 1346-8, 1373-4 po 3 sk., 1349n. po 4 sk. (MV I 313; MV II 198, 208, 217, 227, 254, 262, 270, 277, 285; MV IX 17, 37; Gromnicki 392-3);

1437 po rezygnacji pleb. Stanisława oraz odrzuceniu przez parafian kandydatury Pawła z Brzegu, jako im nieznanego i nieodpowiedniego, prowizję na kościół par. w M. o dochodzie 8 grz., otrzymuje kleryk Abraham z Rudnik (BP V 746); 1402, 1449 wspomniane ścieżki meszne z Wojnowic i Gołoszyc do M. (→ p. 2); 1452 Jan Elgot scholastyk i kan. krak., wikariusz in spiritualibus, wspomagany opinią Jana z Dąbrówki, profesora teologii, dra dek., dziekana sądeckiego, kan. ś. Floriana oraz mgra Jakuba z Szadka, kan. sand., wydaje ostateczny wyrok w sporze między opatem i konw. święt. a mgrem Bartłomiejem pleb. M. o drogę w M: pleban ma wytyczyć sobie nową drogę łączącą jego posiadłości (tej samej długości co stara, którą musi porzucić), przechodzącą z lewej strony jego dworu, idąc z Opatowa do Szydłowa, ma też, wynagradzając ustępstwo konw., gościć przybywających do M. zakonników dwoma posiłkami (AG 3246);

1454 pap. Mikołaj V poleca archid. krak. i kantorowi sand. przywrócić wszystkie posiadłości i dochody kościoła w M. rozdane bezprawnie przez poprzedników obecnego pleb. Bartłomieja z Opatowa (ib. 1853; Gacki 228-9; BP VI 798); 1468 [?]²Być może chodzi tu o ugodę z 1563 r, a data podana przez A. Brücknera jest mylna? W tekście „z obu Raczczynów”, tak też w 1529 r. Ob. Rajczyn opat i konw. kl. święt. zawierają ugodę z Goliskim w sprawie pr. patronatu nad kościołem par. w M. (A. Brückner, Drobne zabytki języka polskiego, „Rozprawy AU”, „Wydz. filol.” 25, 1897, 235n.); 1468-78 pleb. Jan Bostowski (AG 1868 dorso; Wiś.Ił. 373; Wiś.Op. 564; BKUL 2; Wypisy II 18, przyp. 7; → Bostów, p. 3A);

1470-80 mur. kościół par. ś. Benedykta, zbudowany z kamienia staraniem pleb. mgra Bartłomieja z Opatowa, którego jedynym kollatorem i patronem są opat i konw. kl. święt., ale cz. pr. patronatu należy do dz. Gołoszyc. Pleb. posiadał w M. 1 karczmę z rolą, ale zamienił ją na klaszt. łożysko rzeki (alveum) i łąki dla zbudowania stawu rybnego, ma też role na folw. o obszarze do 3 ł., 1 rolę we wsi Piskrzyn oraz 3 łąki: w M., Rudnikach i Stobcu. Z cz. ról folw., tych nowo wyrudowanych, dzies. pobiera kl. święt., z pozostałej cz. folw. i wsi dzies. snop. i kon. wart. do 8 lub do 10 grz. należy do pleb. M, który pobiera też dzies. snop. z folwarków szlach., łkm., zagrody i karczmy we wsi Dąbie, z 1 folw. szlach., łkm., zagrody i karczmy w Gołoszycach Niższych, z łkm. w Gołoszycach Wyższych, snop. i kon. z folwarków szlach., łkm., zagrody i karczmy w Oziembłowie, z zagrody i karczmy w Piskrzynie, z folwarków szlach., łkm., zagrody i karczmy w Raczczynie³W tekście „z obu Raczczynów”, tak też w 1529 r. Ob. Rajczyn, snop. z folwarków szlach. w Rudnikach, snop. i kon. z folwarków szlach., łkm., zagrody i karczmy w Stobcu, z folwarków szlach., łkm., zagrody i karczmy w Wojnowicach, snop. wart. 2 grz. z folw. bpa włocł. w → Żernikach. Okręg par.: M, Dąbie, Gołoszyce Niższe i Wyższe, Oziembłów, Piskrzyn, oba Raczczyny, Rudniki, Stobiec i Wojnowice (DLb. II 328-30; III 234-5; Kowalski 259-60);

1471 Jakub opat wąch. jako delegat SA ogłasza na prośbę opata święt. Michała w obecności plebanów i wikarych kościołów parafialnych w → Słupi [Nowej i Starej], → Świętomarzy, M. i Mominie bullę pap. Pawła II z 1467 r. przyznającą opactwu święt. dzies. z nowo skolonizowanych przezeń terenów leśnych; obecny m.in. Jan Bostowski, pleb. M. (Wiś.Ił. 371-3);

1523 Klemens z Oliszowy opat święt. prezentuje na pleb. M. Stanisława ze Słupi [której?] (Gacki 86); 1529 pleb. jest Stanisław ze Słupi, który pobiera dzies. snop. z ról kmiec. i cz. folw. w M. wart. 4 grz., z Rudnik wart. 2 grz., z Oziembłowa i opust. roli Dąbie wart. 1,5 grz., z 2 folw. i od 2 zagr. w Gołoszycach Niższych wart. 1 grz., z folw. i od zagrody w Gołoszycach Wyższych oraz z 2 ról opust. wsi Raczczyn, co trzeci rok, łącznej wart. 0,5 grz., z pewnych pól folw. bpa w Żernikach wart. 20 gr, w Piskrzynie z 2 folw. szlach. i opust. wsi Wojnowice wart. 3,5 grz., z folw. i od zagrody w Stobcu wart. 2/12 grz., z opustoszałych karczmy i zagrody w M. dzies. nikt nie oddaje, za dzies. kon. pleb. uzyskuje 11 gr, a za kolędę 30 gr; wikary ma 2 grz., ministrant 1,5 grz., łączny dochód kaplicy wynosi 16/1 grz., w tym za dzies. snop. 15/19 grz. (LR 366-7); 1537 Stanisław Lipnicki, oficjał i kan. sand., oraz Mikołaj Kosowski, kan. sand., delegaci bpa krak., zmuszają trzymającego M. w zastawie Erazma Krupka do przekazania pleb. M. 4 kop żyta za to, że zabronił mu wybierać dzies. snop. (Gacki 277-8); 1540 Zygmunt ze Stężycy, dr dek., audytor kurii bpa, na prośbę mgra artium Stanisława, pleb. M., stwierdza na miejscu, że otrzymuje on tylko dzies. od kmieci z M., a dzies. z folw. zabiera kl. święt. (ib. 278); 1540 Jan wikary (MDS I 130); 1546 Walerian z Bodzentyna, pleb. M. i → Pawłowa (AG 1895); 1550-60 kościelny Andrzej Krupka (MDS I 133);

1563 bp krak. potwierdza układ w sprawie pr. patronatu nad kościołem w M. zawarty między kl. święt. a dziedzicami Gołoszyc Niższych i Stobca: będą oni prezentować pleb. M. na zmianę, raz kl., raz dziedzice, przy czym druga strona uzna osobę prezentowanego pod karą 1000 czerwonych zł, byle tylko był on zdatny do służby kościelnej i uznawał jurysdykcję SA, równocześnie prezentowany przez szlachtę Paweł Stobiecki, pleb. Szydłowa, zrezygnował z probostwa w M., a opat i konw. święt. za zgodą szlachty prezentowali na pleb. M. Andrzeja Krajewskiego, archid. krak. (Gacki 233-4)⁴Zob. przyp. 2; 1564 okręg par.: M., Gołoszyce, Gołoszyce Wyższe, Janczyce, Oziembłów, Piskrzyn, opust. wieś Rajczyn [dawniej Raczczyn], Rudniki, Stobiec i Wojnowice (Paw. 186);

1596-8 nadawstwo Bened. święt. i ich opata, pleb. niewymieniony (Wyciąg 685); 1598 pleb. M. rości sobie prawa do 1/2 ł. w Żernikach (Inv. 1598 214); 1600 Wojciech Paprocki, pleb. M., zmuszony zostaje przez dzierżawcę M. do przyjęcia 40 zł za dzies. z M., choć należna mu była dzies. snop. (Gacki 278); 1601 pleb. Wojciech Paprocki (AV IV 127); 1604 mur. kościół par. Wniebowzięcia NMP i ś. Benedykta, konsekrowany, kollatorem jest opat i konw. święt. Pleb. ma 3 ł., 2 zagr., sadzawkę, karczmę z rolą, łąki w M., Rudnikach i Stobcu, 1/2 ł. w Piskrzynie. Jest kantor, rektor szkoły i szpital. Okręg par.: M., oba Dąbie, Gołoszyce Niższe, Oziembłów, Piskrzyn, Rajczyn, Rudniki, Stobiec, Wojnowice (AV XLI 529; Kowalski 106, 127, 165, 172, 212); 1606 erekcja bractwa ubogich (AV VII 360); 1614 mur. kościół par. śś. Benedykta i Zofii, patronat opactwa święt. i ok. 50 szlachty. Plebanem jest chory Wojciech Paprocki z Wolborza, wikarym Krzysztof Iwański. Poza tym rektor szkoły, kantor spełniający też obowiązki dzwonnika, organista, szpital z 9 ubogimi. Pleb. ma 3 ł. i 2 poddanych. Do spowiedzi i komunii wielkanocnej przystąpiło 500 parafian. Do par. należy 6 osad (AV Cap. XXXVI 37-8; Kowalski 106, 108, 127, 172, 198, 212);

1627 Bogusław Radoszewski opat i konw. święt. przeznaczają plac nad stawem rybnym „Gornia” w M. na budowę szpitala dla ubogich oraz przeznaczonych dla niego: stodoły, obory i chlewni, tudzież ofiarowują szpitalowi położony obok ogród, który uzyskali od pleb. Wojciecha Paprockiego w zamian za opust. ogród zw. Szafranowskie k. ogrodu Michała Kozieła, ponad stawem „Gornia” (MDS II 148-51); 1627 małżonkowie Stanisław i Elżbieta z Zagórowa Witosławscy zapisują położonemu k. kościoła szpitalowi w M. na swych częściach w Piskrzynie pod karą 100 grz. roczny czynsz wydawany w dniu ś. Pryski [18 I] na ręce przedstawiciela proboszcza M., a mianowicie: 12 kor. żyta ozimego miary iwańskiej, po kor. grochu, grochowin, owsa i pszenicy oraz połeć słoniny (ib.); 1629 bp krak. zatwierdza fundację szpitala w M. oraz poleca pleb. M. co roku powoływać spośród parafian radę nadzorczą, zabrania wspólnego przebywania w nim kobiet i mężczyzn, określa, ilu ubogich, starców i chorych, oprócz dzieci i tych, którzy sami potrafią zapracować na pożywienie, może w nim przebywać [liczby brak!], nakazuje pensjonariuszom spowiadać się i przyjmować komunię w każdą pierwszą niedzielę miesiąca i w święta solenne, uczestniczyć w niedzielnym nabożeństwie za dusze benefaktorów oraz w nauce katechizmu, śpiewać Bogurodzicę po matutinie (ib.);

1639 sąd biskupi nakazuje prowizorowi kl. święt. zwrócić pleb. M. żyto z M., już wybrane przez plebana, jednakże bezprawnie zwiezione do stodół konw. (Gacki 278); 1639 pleb. Wojciech Południowski (Ep. LIV 361); 1643 dochód pleb. wynosi 25/19 grz. (Kowalski 240); 1646 mur. kościół par. Wniebowzięcia NMP; 4 stare ołtarze, brak oryginalnego dok. erekcji. Patronat w 1/2 należy do kl. święt., w 1/2 do dziedziców Gołoszyc Niższych i Stobca. Pleb. Wojciech Południowski, fundacja wikarych, szkoła, szpital z 4 ubogimi, bractwo ubogich uzyskuje po 1 fl. od 12 krów trzymanych przez parafian. Dochód par. wynosi 500 zł, z tego 200 fl. „pro fabrica ecclesiae”. Pleb. ma 2 poddanych oraz ob. nieoddawane dochody z 160/10 fl. zapisanych w 1602 r. przez Adama Bidzińskiego na Rudnikach i z 60/4 fl. zapisanych w 1636 r. przez Adama Lipnickiego na Gołoszycach Niższych. Wyderkafy dla wikarych: z 1622 r. z zapisu Stanisława Witowskiego 200/12 fl. na Piskrzynie i z 1624 r. 300/18 fl., dające łącznie 40 fl.⁵Jednak czynsze wikariuszy na ogól nie dochodzą, do których pleb. dokłada rocznie 60 fl. Kandydat na wikarego kształci się w Kr. Szpital pobiera dochód od sum 100/7 fl. i 60 fl., który ob. nie dochodzi. Pleb. pobiera dzies. z 9 wsi, z tego z 6 pien. Do spowiedzi i komunii wielkanocnej przystąpiło 600 parafian. Do parafii należy 11 osad (AW VII 36v-7, 151v-5; Kowalski 106, 108, 172, 202, 240, 297);

1651-1782 kościół par. ś. Benedykta (Kowalski 339); 1660 erekcja bractwa Męki Pańskiej (AV XXII 199); 1666 zapis 200 fl. dla bractwa Miłosierdzia Bożego (Kowalski 310); 1668 Mikołaj Oborski sufragan krak. konsekruje w kościele w M. kaplicę NMP i ś. Jana Ewangelisty (Kracik 137); 1676 pleb., wikary, rektor szkoły i szpital z 6 ubogimi, którego większość uposażenia zatrzymana. Pleb. ma 4 ł., tj. 26 staj, pobiera dzies. snop. z folw. i od kmieci w Gołoszycach Niższych i Wyższych, Piskrzynie i Stobcu, od poddanych w Żernikach [?], dzies. pien. z Oziembłowa, Rudnik i Wojnowic, dzies. z M. zatrzymana, podobnie jak z Raczczyna, ta „ob desolationem agroru, et subditorum”. Do spowiedzi i komunii wielkanocnej przystąpiło 600 parafian. Do par. należy 8 osad (Kowalski 106, 108, 133, 198, 217, 259-60, 319); 1681-93 kl. święt. przegrywa proces o dzies. z M. prowadzony z tutejszym pleb. (Gacki 278);

1694 kantor ma 36 zł dochodu, a organista 24 zł. Bractwo Męki Pańskiej ma zapis 200/12 fl. Pleb. pobiera dzies. snop. z folwarków i od kmieci w M. oraz w Gołoszycach Niższych i Wyższych, ale te ostatnie zatrzymane, z folwarków i od kmieci w Piskrzynie oraz w Witowicach, ta ostatnia wart. 30 fl., od poddanych w Żernikach [?], a także dzies. pien. z Oziembłowa, Rudnik i Wojnowic. Do spowiedzi i komunii wielkanocnej przystąpiło 500 parafian. Do par. należy 8 osad (Kowalski 106, 108, 219, 221, 259-60, 310); 1727 mur. kościół par. Wniebowzięcia NMP, konsekrowany, 4 ołtarze: ś. Anny, ś. Benedykta, NMP Częstochowskiej, Podniesienia Krzyża Ś. Patronat kl. święt. Pleb. Adam Zalesniewicz od 1720 r., organista, brak wikarych, istnieje jednak fundacja wikariuszy jak w 1646 r. Szpital, bractwo Miłosierdzia Bożego otrzymuje z zapisu 200 fl. dokonanego w 1666 r. tylko 8 fl., ma od 9 do 15 krów trzymanych u poddanych. Pleb. ma 3 ł., tj. 390 zagonów w 32 stajach, 9 sztuk bydła, 1 poddanego. Pleb. ma wszystkie zapisy jak w 1646 r. oraz 200/12 fl. zapisanych przez Andrzeja Aleksandra Wysockiego w 1666 r. na Gołoszycach, 600/42 fl. zapisanych przez Katarzynę Konarską w 1725 r. na Stobcu, 2000/140 fl. zapisanych na Oziembłowie. Pleb. pobiera dzies. snop. z folw. i łkm. z M., z folw. i od kmieci wart. 60 fl. w Oziembłowie, z folw. i 48 fl. za dzies. od kmieci w Piskrzynie, dzies. pien. z folw. i snop. od kmieci w Rudnikach, snop. z folw. i pien. od kmieci w Wojnowicach, snop. od 2 zagr. w Bratkowie i 1 kmiecia w Baczkowie, snop. od poddanych w Żernikach [?], pien. z Oziembłowa, obu Gołoszyc, 70 fl. ze Stobca. Do spowiedzi i komunii wielkanocnej przystąpiło 433 parafian. Do par. należy 7 osad (AV XXII 197-200; Kowalski 106, 110, 133, 154, 172, 224, 259-60, 297, 310, 319);

1736 kościół par. ś. Benedykta, konsekrowany, 4 ołtarze: ś. Anny, ś. Benedykta, ś. Antoniego i NMR Patronat opata i konw. święt., pleb. Jan Kurnicki od tego roku, organista Marcin Staniszewski, drewn. szpital dla ubogich, bractwo Miłosierdzia Bożego. Pleb. ma 3 ł., tj. 390 zagonów w 32 stajach, 6 sztuk bydła, zbiera 6 wozów siana. Bierze dzies. snop. z folw. i łkm. w M., od zagrody z Bratkowa i od zagrody w Żernikach, snop. z folw. i od kmieci w Gołoszycach Niższych wart. 30 fl. i w Gołoszycach Wyższych wart. 60 fl., dzies. snop. z folw. i 48 fl. za dzies. od kmieci w Piskrzynie, dzies. pien. z folw. i snop. od kmieci w Rudnikach i Wojnowicach, dzies. snop. z folw. i 70 fl. za dzies. od kmieci w Stobcu, dzies. pien. z Oziembłowa. Do spowiedzi i komunii wielkanocnej przystąpiło 500 parafian. Okręg par.: M., oba Gołoszyce, Oziem→ Błów, Piskrzyn, Rudniki, Stobiec, Wojnowice (AV XXV 131-9, 497; Kowalski 106, 110, 133, 152, 154, 227, 259-60, 310);

1747 mur. kościół par. ś. Benedykta, taki też jest rzeczywisty i legalny tytuł kościoła, choć w recesie wizytacyjnym z 1652 r. wymienione wezwanie Wniebowzięcia NMP, 4 ołtarze, patronat kl. święt. i dziedziców Stobca oraz Gołoszyc Niższych. Pleb. Józef Manikowski ma 4 ł., tj. 26 staj i 6 sztuk bydła, zbiera 4 wozy siana. Organista ma 32 zł dochodu. Bractwo Miłosierdzia Bożego. Pleb. pobiera dzies. snop. z folw. i łkm. z M., od zagrody w Bratkowie, 7 kop z działu w Oziembłowie, 60 kop z Rudnik, od poddanych w Żernikach [?], dzies. z Gołoszyc Wyższych i Wojnowic zatrzymane, ze Stobca cz. zatrzymana. Do spowiedzi i komunii wielkanocnej przystąpiło 400 parafian. Do par. należy 8 osad (AV XLVI 44-55; Kowalski 106, 110, 133, 152, 154, 172, 229, 259-60, 310);

1764 organista ma 32 zł dochodu. Bractwo Miłosierdzia NMP ma zapis 12 fl. na światło przed ołtarzem i z legatów 6 krów, trzymanych przez poddanych, szpital ma tylko ogród, nie otrzymuje wcześniejszych zapisów. Żydzi płacą 30 fl. daniny. Pleb. ma 16/18 grz. dochodu. Ma 3 ł., 8 sztuk bydła, zbiera 15 wozów siana. Dysponuje zapisami jak w l. 1646 i 1727 oraz nowym zapisem sumy 1000/53 fl. z 1730 r. na Oziembłowie; czynsze wikariuszy jak w 1646 r., nie dochodzą. Pleb. pobiera dzies. z folw. w M., ob. zatrzymana, snop. od kmieci w M., snop. z folw. i od kmieci w Gołoszycach Niższych wart. 30 fl., snop. z folw. i 50 fl. za dzies. od poddanych w Gołoszycach Wyższych, snop. 40 kop z Oziembłowa, snop. z folw. i 60 fl. za dzies. od kmieci w Piskrzynie, snop. 35 kop z Rudnik, snop. od poddanych w Żernikach [?]; dzies. snop. od zagr. z Bratkowa nie dochodzi, gdyż nie sieją, cz. dzies. ze Stobca zatrzymana, z Wojnowic cała zatrzymana. Do par. należy 8 osad (Kowalski 106, 133, 152, 154, 232, 242, 259-60, 282, 297-8, 310, 319);

1776-82 dochód pleb. wynosi 400 zł (ib. 242); 1782 intrata pleb. 400 zł, rozchody 490 zł, przychody 890 zł. Szpital z 3 ubogimi. Do spowiedzi i komunii wielkanocnej przystąpiło 604 parafian. Do par. należy 8 osad (ib. 106, 110, 244, 247, 319); 1787 okręg par.: M., Gołoszyce Niższe i Wyższe, Oziembłów, Piskrzyn, Rudniki, Stobiec, Wojnowice, liczy 817 mkw, w tym 47 Żydów (Spis I 381; II 104); 1788 Jakub Zajączkowski OSB, przeor kl. święt., obiecuje na własny koszt wyremontować kościół w M., byleby tylko pleb. M. wycofał skargę przeciw pewnemu zakonnikowi święt., ekonomowi w M., dotyczącą „pewnej akcji [...] w kościele modliborzyckim dnia 27-go kwietnia tegoż roku popełnionej” (Gacki 265); 1789 → p. 3; 1791 Piotr Łęcki, kustosz opat. i pleb. M., chcąc uniknąć ciągłych sporów, zrzekł się na rzecz kl. święt. dzies. snop. z ról folw. w M., w zamian za co przeor kl. ofiarował mu rolę karczemną z niwy dworskiej (ib. 278).

6. 1414-5 Wojciech s. Modliboga z M., student U. Kr. (Al. I 36)⁶Identyfikacja miejscowości niepewna; 1561 złodziejaszek Marcin Budek z M. (Rokoszny 160); 1657 [11 IV] spotkanie króla szwedzkiego z Rakoczym w M. (SG VI 565).

7. ZDP rpsy 882-4, 8360-7; Wiś.Op. 265-7, 564-5; Rawski 51-2; A. Zapart, Sieć szkół parafialnych w archidiakonacie sand. od XVI do XVIII w., RTK 27, 1980 zesz. 4, 58, 60, 64; Derwich 1992 wg indeksu; 1997a 63-4.

8. Osada hutnicza z OR (IA. Badania 1985, W. 1986, 103).