CHORYŃ

(1366 or. Chorina, 1387 Chorin, 1391 Chorinia, 1391 Chorzina, 1400 Chorinna, 1419 Korina) 10 km na SE od Kościana.

1. 1463 n. pow. kośc. (PG 6, 164); 1395 n. par. własna (WR 3 nr 78); 1510 dek. Kościan (LBP 135).

2. 1400 Marcin Choryński zapowiada Ch., Kleszczewo [k. Krzywinia], Kokoszki [k. Krobi] i 1/3 Bodzewa (Lek. 2 nr 2597); 1421-22 Winc. Choryński w sporze [gran.?] z Tomisławem Turewskim [z Turwi] o łąkę i zajęte bydło (WR 3 nr 879, 930); 1425, 1515 bagno?, stawek Moczydła (Moczydla) między Ch., Rogaczewem [Wielkim?, Małym?] i Rąbiniem (K 2 s. 475, 476 cytowanych aktów nie udało się odszukać); 1509 kopiec [gran.] Dęmbiec na gran. Ch. i wsi Racat [obecnie Racot] (K 2, 127 cytowana księga zaginęła). 1513 Ch. graniczy? z mł. Węgliny (PG 14, 227); 1554 Ch. graniczy z Gryżyną i Węglinami ? (PG 98, 375v-377v).

3. Własn. szlach. 1387-94 Winc. Łódzki z Ch. [wyjątkowo używa nazwiska Choryński], brat Jana z Łodzi, Wawrzyńca z Będlewa i Jakuba z Kopaszewa (Lek. 2 nr 398, 1425, 1439, 1452, 1453; WR 3 nr 64); tenże w sporze z Żydami o długi (Lek. 1 nr 382, 782, 910, 920, 1099); 1387 tenże w sporze z Jadwigą Czelminka [z Cielmic? i z Przetoczna?] o 20 grz. i konie (Lek. 1 nr 259); tenże w sporze z Blizborem pleb. z Brodnicy i jego matką o Wąbiewo (Lek. 1 nr 236); 1388 tenże w sporze z Jadwigą [z Cielmic? i z Przetoczna?], ponieważ nie zapłacił pełnej sumy za kupione od niej Kokoszki [k. Krobi] (Lek. 1 nr 329); 1391 tenże z braćmi Wawrzyńcem i Janem zrzeka się wszelkich praw do wsi Świniec, nal. od dawna do bened. lub. (DBL nr 118); tenże w sporze z Ochną wd. po Wincentym z Książa i Kobylegopola: spowodował Ochnie i jej dzieciom 72 grz. szkody, ma jej wypłacić 50 grz., ma jej zastawić Ch. za przysądzone jej 130 grz. (Lek. 1 nr 921, 922, 929, 937, 941, 942a, 943; WR 1 nr 290); temuż Kachna Falkanowa z Piotrowa [k. Czempinia] ręczy za swego brata Piotra Seberlich [→ Będlewo, spory tychże z Wawrzyńcem] (Lek. 1 nr 1046); tenże w sporze z Małg. Żydowczyną [z Rogaczewa Wielkiego] o kmiecia (Lek. 2 nr 1445); 1391-93 tenże w sporze z Elżbietą wd. po Wincentym [z Kępy] wdzie pozn. o 100 grz. zakładu (Lek. 1 nr 1409; Lek. 2 nr 1402, 1419).

1394-97 pani Choryńska [wd. po Wincentym?] (Lek. 2 nr 1599); 1395 taż przegrywa spór z Czewlejową z Wyskoci o kmiecia (Lek. 2 nr 1777); 1397 taż z dziećmi nie uznaje roszczeń [Ochny], wd. po Winc. Ksiąskim, do swego wiana na Ch.; wiano to na 1/2 Ch. posiada Jan Łódzki i będzie trzymał, dopóki nie otrzyma 200 grz. (Lek. 1 nr 2346, 2427, 2428, 2433, 2434, 2553).

1398-1436 Marcin, Jan, Wincenty i in. dzieci zm. Wincentego z Ch.: 1398-1405 tenże Marcin1Piekosiński błędnie sugerował, że miał on przezwisko Swazon (ZSW nr 864) zamiast poprawnej lekcji: Marcin swazon tzn.: [ze] swą żoną (WR 3 nr 580) (Lek. 2 nr 2267, 2290; WR 1 nr 465; WR 3 nr 251, 280, 328); tenże w sporach z Żydami o długi (KP nr 2095, 2096, 2118, 2182, 2196); 1398 Marcin z braćmi z Ch. ma otrzymać od Bawora [Wyskoty z Krzemieniewa] młyn na Warcie k. Śremu, a w zamian ma dać Baworowi cz. dziedziny Rybnik (Lek. 2 nr 2227, 2228); 1399-1400 tenże pozwany przez Bawora o zapłacenie zaległych 6 grz. za młyn i zwolniony od zapłaty tej sumy (Lek. 2 nr 2267, 2268, 2715, 2738); 1400 tenże posiada Ch. i in. wsie → p. 2; 1400 tenże oraz Jan, Wincenty i inni bracia nie uznają roszczeń wdowy i dzieci Wincentego z Książa do 130 grz. (KP nr 42); 1404 tenże ma dać Katarzynie ż. Mikołaja z Brodów klacz z 2 źrebakami wartości 10 grz. (WR 3 nr 244); tenże przegrywa proces z Mikołajem [z Błociszewa i Brodnicy] kaszt. sant. opiekunem małol. Elżbiety i Pietrasza z Rąbinia o cz. Rąbinia, którą nieprawnie zajął (KP nr 2385, 2389, 2417, 2421; WR 1 nr 580; ZSW nr 868-870, 877, 881); tenże w sporze z [Stan.] Żydówką z Rogaczewa Wielkiego z powodu pożaru stodoły [w Ch.?] wartości 100 grz. (WR 3 nr 287), 1408 tenże nie żyje (ZSW nr 1243).

1407 Jan Choryński [s. Wincentego?] w sporze z rodzeństwem Ramszem i Jarochną z Przetoczna dowodzi, że jego ojciec kupił Kokoszki u matki Ramsza [por. r. 1388], posiadał je ponad 3 lata i Jan też je posiada ponad 3 lata (WR 3 nr 350).

1408 świadkowie dowodzą, że Jan i Marcin ss. zm. Marcina [z Ch.?] nie podzielili się jeszcze całym swym dziedzictwem (WR 3 nr 388; por. ZSW nr 1243); 1416 śwd. Marcin Choryński (WR 3 nr 588); 1420 tenże ma zapłacić Henrykowi z Kleszczewa 1/3 sumy 170 grz. (WR 3 nr 853).

1412-36 Winc. Choryński, Korzyński! albo Brodziński [z Brudzynia pow. kcyn.], h. Łodzia, zięć Sędziwoja z Uzarzewa, burgrabia w Kościanie 1434-35 (WR 1 nr 704, 1031, 1032, 1080; WR 3 nr 692, 1294, 1331; KR 4, 35; Lub. C 38, 3; KoścZ 8 k. 118, 179v; ACC 4, 67; MH 4, 159; GUrz. nr C 740); 1420-21 tenże posiada cz. Rogaczewa [Wielkiego?] (KoścZ 6, 159; Lub. C XVII 10; Cieplucha 129, 256); 1422 tenże w sporze z Tomisławem Turewskim i Mik. Rąbińskim o 70 grz. szkody (WR 3 nr 936, 941); 1425 tenże w sporze z 5 kmieciami z Wławia, którym nie chce przyznać pastwisk za wykonaną w Ch. robociznę i którzy go pozywają każdy o 15 grz. nieprawnie zabranych (WR 3 nr 1134, 1266); 1436 tenże wraz z [drugą ż.?] Katarzyną, siostrą Mik. Baworowskiego posiada 1/2 Bienina (Cieplucha 129); 1440 Kat. Choryńska [wd. po Wincentym?] pozwana o wysłanie 30 ludzi z 30 wozami i wycięcie 180 dębów w Wyskoci (Cieplucha 129).

1421-50 Sędziwój Choryński albo Rąbiński2Cieplucha 271 uważał go za Łodzica. Być może był to wspomniany w 1424 r. w sporach o Rąbin synowiec, czyli bratanek (filiaster) Winc. Choryńskiego, może syn Marcina albo Jana (WR 3 nr 1107) z → Rąbinia posiada części Rąbinia, Rogaczewa i Szołdr (WR 3 nr 867, 869, 1136; PG 1, 60; PG 4, 10; Cieplucha s. 250, 271, 298); 1444 Bryl z Ch. (KoścZ 12, 542).

ok. 1450 Andrzej i Wincenty z Ch. żeniąc się z Katarzyną i Elżbietą cc. Andrzeja z Brodnicy nabywają 1/2 Brodnicy (Cieplucha 126, 129); 1450, 1459 Jan, Andrzej i Wincenty niedz. dziedzice z Ch. (PG 4, 62v; Cieplucha 129); 1462 Andrzej i Wincenty z Ch. nabywają 1/2 m. i wsi Brodnica od Mik. Brodnickiego za 800 grz. (PG 6, 206v).

1463 - ok. 1490 Andrzej Choryński z Ch. wicewojewoda w Kościanie 1470-75, 1478-88 (PG 6, 234v; PG 9 k. 62, 108v; PG 10, 2; DBL nr 334; Lub. C XVII 10; ACC 49, 162v; GUrz. nr C 777, 779); 1463 tenże sprzedaje z pr. odkupu Piotrowi z Popowa [Starego?] sołectwo, 3 kmieci, 2 zagr. i karczmę w Ch. za 190 zł węg. (PG 6, 164v); 1465-72 tenże w sporach z opatami lub. (KoścZ 15 s. 45, 187, 291, 391, 546, 692); 1470 tenże kupuje od Andrzeja kan. pozn. i jego bratanków Jana i Wojciecha oraz od Jana s. Jana, [wszyscy] z Rogalina, za 400 grz. Wronowo (PG 8, 69); 1474 tenże sprzedaje Wincentemu i Mikołajowi z Brodnicy, swoim krewnym (nepotes), 1/2 Wronowa za 200 grz. (PG 9, 19v); 1485 tenże kupuje części w Brodnicy: od swej c. Katarzyny ż. Andrzeja Mrowińskiego część odziedziczoną przez nią po matce oraz 1/4 m. i wsi tamże od dzieci Mik. Szczodrowskiego (PG 10, k. 18, 26); 1485 temuż przysądzono wwiązanie w cz. Wilkowa Polskiego, ponieważ Andrzej Wilkowski nie zapłacił mu 200 grz. w półgr długu (KoścZ 17, 30v); 1489 tenże kupuje od swego bratanka Wincentego Brodnickiego s. Wincentego za 300 grz. 1/4 m. Brodnica i 1 1/2 ł. we wsi Brodnica oraz sprzedaje temuż bratankowi 1/2 Wronowa za 250 grz. (PG 10, 124v); 1490 tenże pozostawia w → Brodnicy s. Sędziwoja (Cieplucha 126).

1474 Małg. Choryńska ż. Andrzeja Wilkowskiego z Wilkowa Polskiego (PG 8, 158v); 1524 Wawrzyniec Brodnicki z Brodnicy i Ch. (Cieplucha 103).

1530 pobór z 4 ł. i karczmy (ASK I 3, 123); 1563 Maciej i Feliks Brodniccy płacą pobór z 2 części: każdy od 5 ł., karczmy i wiatraka (ASK I 4 k. 154, 154v); 1566 Feliks Brodnicki płaci pobór od 4 1/2 ł., 3 zagr. i karczmy, a Barbara Brodnicka od 4 1/4 ł., 3 zagr. i karczmy (ASK I 4, 250); 1581 Kat. z Rydzyny Brodnicka płaci pobór: 5 ł., 4 zagr., 2 komor., 1 colonus od 1 pługa, 1/4 ł. młynarskiego? i wiatrak; Maciej Brodnicki płaci pobór: 3 1/2 ł., 4 zagr., 2 komor., 1 colonus od 1 pługa, 30 owiec i wiatrak (ŹD 64; ASK I 6, 483v).

1391-1470 mieszkańcy Ch.: 1391 Mikołaj kmieć z Ch. w sporze z Katarzyną [ż.?] Pawła z Bielejewa [pow. pyzdr.] o cz. dziedziny w Bielejewie (Lek. 2 nr 1415); 1418 Marcin kmieć zraniony (WR 3 nr 654); 1420 Mikołaj z Ch. i Wawrzyniec z Rogaczewa zeznają, że chcieli kupić sołectwo od Macieja [gdzie?], ale pan [który?] im nie pozwolił (WR 3 nr 829); śwd. Jan [sługa?, krewny?] (familiaris) Choryńskiego (WR 1 nr 1210); 1425 śwd. Bernard, „który jest u Choryńskiego” (WR 3 nr 1484); 1427 Mac. Zimny, człowiek Winc. Choryńskiego (WR 3 nr 1294); 1466 Pietrzyk kmieć z Ch. kupuje sołectwo we Wławiu za 40 grz. (KsLub. nr 4463); 1470 Andrzej włodarz w Ch. (DBL nr 282)

4. 1429-1432 Szczepan, sołtys w Ch. (WR 1 nr 1382, 1383; WR 3 nr 1403; PZ 11, 83v); 1463 sołectwo w Ch. → p. 3.

5. 1366 bp pozn. uposaża nową kanonię w kat. pozn. w dochody par. Wyskoć, m. in. w czynsze i dzies. z Ch. (Wp. 3 nr 1565); 1395 pleb. z Ch. (WR 3 nr 78); 1438 Świętosław pleb. z Ch. (SzPozn. 58); 1510 par. Ch. formularz nie wypełniony (LBP 135); 1581 [par. jednowioskowa] (ŹD 64); 1672 kościół Wszystkich ŚŚ (SzPozn. 58).

6. 1420 śwd. Winc. Grabowiec z Grabowca [k. Bnina? pow. pyzdr.] senior pana Choryńskiego (WR 3 nr 788, 852); 1422, 1454 studenci z Ch. w Krakowie: 1422 Mikołaj s. Michała, 1454 Wincenty [s. Wincentego? (Vincencius Vincencius?)] (AS s. 54, 142); 1432 Wincenty z Ch. wymieniony wśród osób zobowiązujących się w imieniu szlachty wlkp. do elekcji jednego z synów Władysława Jag. po jego śmierci (CMP nr 119).

7. 1425 (WR 3 nr 1123).

1 Piekosiński błędnie sugerował, że miał on przezwisko Swazon (ZSW nr 864) zamiast poprawnej lekcji: Marcin swazon tzn.: [ze] swą żoną (WR 3 nr 580).

2 Cieplucha 271 uważał go za Łodzica. Być może był to wspomniany w 1424 r. w sporach o Rąbin synowiec, czyli bratanek (filiaster) Winc. Choryńskiego, może syn Marcina albo Jana (WR 3 nr 1107).