(1387 Choman..., 1388 Chomanczicze, 1399 Chomandzice, 1400 Chomancice, 1417 Chomączycze, 1428 Chomancicze, 1429 Chomacicze, 1430 Chomaczice; w źródłach z terenu ziemi halickiej: 1454 Choniaticze, 1456 Homaticze, 1458 Chomaticze, Chomiaticze, 1474 Chomączycze) 7,5 km na NE od Stęszewa.

1. 1446 n. pow. pozn. (PG 2, 166); 1508 n. par. Konarzewo (ASK I 3, 4v).

2. 1388 Bartłomiej Chomęcki w sporze z Paskiem z Rosnowa otrzymuje jez. w Ch. [→ Rosnowskie] „usque dobrzebrodi” (→ Przebroda; Lek. 1 nr 409); 1473 narożnik Ch., Konarzewa i Konarzewka znajduje się na jeziorze [→ Rosnowskie Jez.], oznaczony jest palem (Dominikanie P-ń Diss. VI b nr 2); 1486 łąka in Obora → p. 3; 1487 kop. XVIII w. rozgraniczono Ch. z wsią Konarzewko począwszy od narożnika tych wsi z Konarzewem znajdującego się w środku jez. [→ Rosnowskiego] aż do narożnika Ch., Konarzewka i Gołusek; usypano 54 kopce (Dominikanie P-ń Diss VI b nr 7, 8; CP 381 nr 58); 1500-31 skargi ze wsi kapituły pozn. Głuchowo: 1500 mieszkańcy Ch. zajmują role w Głuchowie, niszczą kopce, koszą łąki, przez co pozbawiają Głuchowo dochodu z tych łąk, 1509 regent w Głuchowie zmusza swych kmieci do ścinania i zwożenia do Poznania drzew zakupionych u Konarzewskiego w Ch.; kmiecie z Ch. zaorują granice, wypasają zboże i łąki w Głuchowie, 1531 granice z Ch. poorane, wymagają odnowienia (CP 111 k. 15v, 31, 126); 1531 Ch. graniczy z wsią Gołuski (CP 111 k. 126).

1508, 1510 młyn w Ch. → p. 3.

1574-75 w ugodach dot. wymiany ról między Chomęckimi a Przetockimi, dziedzicami Ch. wymieniono: granice Ch.: z Głuchowem, Konarzewkiem, Konarzewem, Stęszewem, Dębnem, Rosnowem; drogi w Ch.: poznańska w kierunku Głuchowa, mosińska, konarzewska, grobla konarzewska, do Gołusek, z Konarzewa do Trzebawia; lasy: las Miecziska, chrust Kosterna, gaj Straszewo przy drodze pozn.; łąki: Lipno (albo Lipie), Obora; różne obiekty: Glinki, Nowiny [role?], Siedliska – role folw., Zakopane Znaki, Zakopane Krzyże przy końcu drogi trzebawskiej, role: Wielgie Pole, Małe Pole, Zapust, Wierzbina; płosy: Blachowa, Dudziny, Jankowa, Kroczicze, Maliszewska, Pabichowa, Paskowa, Siechowska, Srzechowska, Thonikowska, Trzesczyna, Wierzbińska, Zawiszyna; sołectwo – role w ręku szlach., gać, jezioro [→ Rosnowskie] (PG 125 k. 511-515; PG 128 k. 10-11).

3. Własn. szlach. 1387-99 Bartłomiej Chomęcki z Ch.¹Zapewne tenże Bartosz był w 1395 r. arbitrem i pełnomocnikiem Mikołaja z Bytynia, kaszt. starogr., w jego sporze z Sędziwojem Zaborowskim; brak przecinka w źródle sugeruje, że arbitrem był Mroczek Chomęcki, tekst jednak odnosi się do 2 osób: Mroczka [zapewne z Kleszczewa] i [Bartosza] Chomęckiego (Lek. 1 nr 2027, 2078) (WR 1 nr 9, 39, 149, 211, 230, 252, 270; WR 3 nr 98; Lek. 1 nr 2947); 1388 tenże przegrywa proces z Mścigniewem z Mieszewa [ob. Nieszawa] o Wąbiewo z powodu poręki (Lek. 1 nr 472); 1394 tenże oddala roszczenia Mali [z Golęczewa?] i brata jego Mikołaja (Lek. 1 nr 1719).

1399-1429 Mik. Chomęcki z Ch. h. Drogosławicz [s. Bartłomieja?], pasierb Hanki Chomęckiej, później Piekarskiej (Wp. 5 nr 211, 480; WR 1 nr 568, 641, 643, 747, 783, 791, 792, 841, 857, 892, 973, 979, 1164, 1174, 1302, 1502, 1504; WR 3 nr 599, 634, 694; MHP nr 101; PZ 3 k. 114v, 201v; PZ 5, 98; KR 2, 119 aktu nie udało się odszukać); 1399-1400 tenże w sporze z macochą; sąd przyznaje Mikołajowi 1/2 Ch. i Hance Chomęckiej 1/2 Ch. z pr. zamieszkania w Ch., dopóki nie wyjdzie za mąż; a po ewent. jej małżeństwie Mikołaj ma jej wypłacić 30 grz. wiana (Lek. 1 nr 3045; WR 1 nr 416; Wp. 3 nr 2012; KP nr 30); 1402 tenże zapisuje wikariuszom kat. pozn. czynsz 1 grz. od sumy 10 grz. z fundacji swej siostry Katarzyny na Ch. (CP 14, 602); 1405 tenże zapisuje tymże wikariuszom czynsz 1 grz. od sumy 10 grz. z sumy zabezpieczonej przez jego siostrę Katarzynę z Poklatek (pow. pyzdr.) na wsi Sobiesiernie k. Buku (CP 14, 603); 1412 tenże wygrywa proces z Jaśkiem Dupiewskim o 20 grz. szkody (PZ 3, 357); 1413 tenże pozwany przez Hankę Piekarską [swą macochę], że nie wypłacił jej 30 grz. wiana z Ch. (WR 1 nr 846; WR 3 nr 487); 1417 tenże wraz z Stan. Słapem [z Dąbrówki, z Palędzia] w sporze z Beatą c. Jana Łódzkiego o dług i 11 grz. szkody (PZ 5 k. 20v, 26v); a. 1428 tenże nabył sołectwo w → Skórzewie (AC 2 nr 1000); 1429 tenże skarży poręczyciela Jaroniego [Hieronima] z Otorowa o szkodę 2 grz. z powodu niezapłacenia pieniędzy przez Piotra Zajączkowskiego (WR 1 nr 1517); 1429 tenże pozwany przez Bogusza z Koszut o 20 grz. szkody z powodu niezapłacenia pieniędzy (WR 1 nr 1323).

1408 śwd. Jan Chomęcki (WR 1 nr 653); 1410 zapis czynszu 2 1/2 grz. od sumy 15 grz. dla wikariuszy kat. pozn. na Ch. (CP 14, 604); 1428 Jadwiga, Luchna i Agnieszka z Ch. w sporze z Machną, matką Bartosza z Sepna o cz. Szczepowic (PZ 10, 145); 1430 Szczepan z Ch., pełnomocnik w procesie Bartosza i jego braci niedz. [ss. Mikołaja] z Ch. (PZ 11, 45v).

1430 Sędziwój z Ch. s. Mikołaja (WR 1 nr 1366; PZ 11, 79v); Sandochna wd. po Mikołaju z Ch.²Kozierowski za syna Sandochny uważa Mikołaja niegdyś Chomęckiego, który w 1462 r. posiadał z zastrz. pr. wykupu Kadzewo, w l. 1469-88 części w Przylepkach, a w 1478 r. Wiry (PG 6, 126; PG 8, 6v; PG 9, 96v; PG 10, 94v; KR 2 s. 119, 158). Jan i Piotr z Ch. (może ss. Mikołaja?) kupili w 1491 r. Przylepki od Jana i Mikołaja z Szołdr (PG 10, 144). Znamy ponadto wdowy: 1478 Agnieszkę wd. po Wojciechu Chomęckim, która nabyła cz. Dąbrowy w par. Skórzewo (PG 9, 104), i 1492 Barbarę wd. po Michale Chomęckim, która sprzedała cz. Oporowa w pow. pozn. (PG 7, 40v; PG 10, 166v). Wspomnieni wyżej Mikołaj, Wojciech i Michał nie występują w znanych nam źródłach jako dziedzice Ch. Sędziwój z Ch. oraz jego dzieci występują od 1454 r. na Rusi Halickiej (AGZ 12 nr 2758, 2776, 2857, 2866, 4269, 3502; AGZ 15 nr 1334) (PZ 11 k. 29, 59; PZ 12, 137v); taż z s. Sędziwojem z Ch. w sporach o długi, szkody i sumy należne z racji poręki: o 5 1/2 gr od Zygmunta z Zajączkowa, o 5 grz. długu i 5 grz. szkody od Mik. Lipnickiego, o 5 grz. długu i 5 grz. szkody od Parzysza z Kikowa, o 6 1/2 grz. poręki od Mikołaja [z Lipnicy?] za Zygmunta z Zajączkowa (WR 1 nr 1374, 1375, 1561; PZ 11 k. 22, 59); 1434 taż kwituje Zygmunta z Zajączkowa z 6 1/2 grz. poręki za Mikołaja z Lipnicy (PZ 12, 137v).

1430-43 Bartosz z Ch., s. Mikołaja [tenże w 1446 niegdyś z Ch., a od 1450 w → Morawsku] (PZ 11 k. 29, 45v, 79v; PG 2, 202; WR 1 nr 1634); 1437 tenże zeznaje, że z powodu niezapłacenia 17 grz. przez Gądkowskiego i przez Owieczkę [z Konarzewa?] poniósł szkodę 2 razy po 8 1/2 grz. (WR 1 nr 1483); 1443 tenże otrzymuje w wiązanie w sumy 100 grz. i 60 grz. na wsi Ostrowo k. Śremu z powodu nieuiszczenia tych sum przez Wojc. Zdzieszewskiego (BR 628 nr 111).

1446-54 Zygmunt z Sokołowa [k. Śmigla] i z Ch. [czyżby identyczny z Zygmuntem z Zajączkowa?] (Biskup, Spisy 98); 1446 tenże zapisuje ż. Elżbiecie po 100 grz. posagu i wiana na Ch. (PG 2, 166).

1464-84 Jan Baranowski z → Baranowa [k. Mosiny], Ch. i Dąbrówki [par. Skórzewo?], kaszt. krzyw. 1465-84 (GUrz. nr A 182; PZ 18, 21; K 2, 67); 1475 tenże zapisuje ż. Wichnie po 100 grz. posagu i wiana na Bzowie, Ch. i Dąbrówce [por. poprzedni zapis posagu tejże Wichnie → Baranowo r. 1451] (PG 9, 20).

1485-96 Jan Baranowski z Ch., s. Jana kaszt. krzyw., wicepodkomorzy w Kościanie 1481-82, wicepodsędek w Poznaniu 1491 (GUrz. nr C 865, 1027); 1485 tenże w działach z bratem Adamem z → Baranowa otrzymuje Ch., Bzowo, 1/3 Rosnowa, 1/2 Sroczewa i 150 grz. (PG 10, 18v); tenże zachowując sobie sołectwo w Ch. sprzedaje z pr. odkupu za 200 kóp gr Beacie (Bieniaszce) ż. Judy Piekarskiego 1/2 Ch., tzn. 7 ł. os. z karczmarzem, zagrodnikami, dworem, wielkim folwarkiem (magnum allodium et predium), 1/2 łąk, pr. połowu ryb w jez. [Rosnowskim] bez użycia niewodu, pr. wyrębu w lasach wsi Dąbrówka (PG 10, 19); tenże kupuje od Katarzyny ż. Marcina z Góry [k. Jarocina, pow. pyzdr.] i wsi Łążek [k. Książa] za 600 grz. wsie Olsze i Chrząstowo (PG 10, 19); 1486 tenże sprzedaje z pr. odkupu Janowi Rogalińskiemu 7 ł. os., 3 1/2 ogrodu, karczmę, 1 ł. os. nal. do wiatraka, 1/2 łąki w Oborze (in Obora) oraz pr. połowu ryb małymi sieciami w jez. [Rosnowskim] (PG 10, 44); 1486 tenże kupuje za 400 grz. od Wojciecha i Jana braci niedz. z Rusocina całą wieś Dobczyn, a odstępuje im z pr. odkupu za 100 grz. 1/2 Sroczewa (PG 10, 43v); 1486 tenże sprzedaje z pr. odkupu za 40 grz. swoją cz. wsi Dąbrówka z pr. połowu włokiem i małymi sieciami na tamt.!? jeziorze (PG 10, 44); 1488 tenże sprzedaje Janowi Rosnowskiemu z Zaparcina swą cz. wsi Rosnowo (PG 10, 100v); tenże odstępuje Wojciechowi i Janowi z Rusocina wsie Olsze, Chrząstowo i Łążek i sprzedaje im z pr. odkupu 6 ł. os. w Bzowie, a otrzymuje od nich Rusocin (PG 10, 95v); tenże kupuje od Marcina Górskiego wieś Łążek za 150 zł węg. (PG 10, 95v); tenże sprzedaje z pr. odkupu Mik. Buszeńskiemu za 250 zł węg. wieś Dobczyn (PG 10, 95v); 1491 tenże sprzedaje Andrzejowi Szamotulskiemu kaszt. kal. wieś Bzowo za 100 zł węg. (PG 10, 136v); 1492 tenże odstępuje Ch. i Dąbrówkę Wojciechowi Dopczyńskiemu [poprzednio z Rusocina], a otrzymuje w zamian od niego Chrząstowo i Olsze³Późniejsze transakcje Dopczyńskiego (r. 1493) wskazują, że ta transakcja nie miała charakteru zamiany wieczystej, lecz jedynie sprzedaży z zastrz. pr. wykupu (PG 10, 167); [cd. transakcji Jana Baranowskiego → Chrząstowo].

1487 Bieniaszka ż. Judy Piekarskiego odstępuje mężowi 1/3 z 200 grz. na Ch. (PG 10, 76v).

1492-96 Wojc. Dopczyński [poprzednio z Rusocina]: 1492 tenże zapisuje po 200 grz. posagu i wiana Małgorzacie, ż. Sędziwoja Trzebawskiego na 3 częściach Ch. (PG 10, 167v); 1493 tenże sprzedaje z pr. odkupu za 20 grz. Wawrz. Pasikoniowi z Wieszczyczyna 2 ł. w Ch., posiadane na tychże warunkach od Jana Baranowskiego (PG 10, 191v); 1496 tenże sprzedaje Ch. za 74 grz. Piotrowi i Wojciechowi z Konarzewa (PG 7, 97v).

1495 Jan Rogaliński swoje pr. do 7 ł. w Ch. [por. r. 1486] sprzedaje z pr. odkupu Elżbiecie c. zm., Jana Bardzkiego, ż. Marcina Krzyżanowskiego⁴Tenże Marcin, zw. później Gawrońskim, zapisując w r. 1497 oprawę swej żonie na Gawronach zarezerwował sobie 200 grz., które otrzymał od Piotra Konarzewskiego za Ch. (PG 7, 141v) (PG 7, 82v).

1496 Piotr i Wojciech niedz. z Konarzewa zapisują czynsz roczny 17 zł węg. z pr. wykupu za 240 zł węg. dla Piotra z Grodziska kan. w koleg. NMP in Summo i altarysty w koleg. Ś. Marii Magdaleny w Poznaniu na Konarzewie, Konarzewie Małym i Ch. (PG 7, 113); 1497 Piotr Konarzewski sprzedaje z pr. odkupu za 40 grz. Maciejowi i Bogumile, dzieciom zm. Wawrz. Świekockiego 6 ł. os. w Ch. (PG 7, 152v).

1497 Dorota Kolnicka ż. Świebora Kolnickiego z Marcinem i Anną dziećmi Jana Baranowskiego daje 1/3 m. Jutrosin (jest to ojcowizna Doroty, a majątek po matce wspomn. dzieci) Andrzejowi Pasikoniowi Włościejewskiemu, a w zamian otrzymują 1/2 wsi Malinie [k. Dolska] (PG 7, 137v); 1499 kop. XVII w. Marcin Chomęcki [s. Jana Baranowskiego] sprzedaje z pr. odkupu siostrze swej Agnieszce [Annie?] 3 ł. os. w Ch., z których należy się czynsz 3 wiard. rocznie bez pr. do pracy [pańszczyzny?] kmieci za 40 grz. (Dominikanie P-ń Diss VI b nr 10).

1499 Ch. dwukrotnie wymienione w wykazie wsi zalegających z podatkiem (PG 62 k. 11, 41); 1508 pobór od 14 ł., młyna, 2 karczem i wiatraka (ASK I 3, 4v); 1510 pobór z 13 ł. (ASK I 3, 249v); 1510 14 ł., folw. (allodium), 2 ł. soł. uprawiane przez dziedzica, młyn (LBP 96).

1510-22 Wojc. Chomęcki, brat Piotra Konarzewskiego z Konarzewa (Hock 3 nr 577; MS 4/2 nr 13 286; ACC 92, 324v); 1524 tenże, dz. Konarzewa, kupuje od Piotra i Jakuba z Rosnowa 4 ł. w Rosnowie (MS 4/2 nr 13 835).

1563 pobór od 7 ł., 2 karczem i 1 rzem. (ASK I 5, 218); 1577 pobór płacą ze swych części: Mac. Chomęcki, Jakub Chomęcki, Stan. Przetocki (ASK I 5, 680v), 1580 pobór płacą: Piotr Chomęcki [I] od 4 półł., 1 półł. opust., 2 zagr. i 1 komornika; Piotr Chomęcki [II] od 3 1/2 ł., od roli karczmarskiej i 2 zagr., Mac. Chomęcki od 2 półł. i 1 komornika (ŹD 15).

4. 1400 Zdzisław, sołtys z Ch. wygrywa proces z Andrzejem z Rosnowa o 2 ł. sołectwa w Rosnówku (KP nr 294); 1506 Jan Rosnowski, niegdyś Zaparcki sprzedaje Maciejowi Rosnowskiemu, niegdyś sołtysowi w Ch. 2 1/2 ł. w Rosnowie (PG 13, 92v); 1510 dziedzic uprawia 2 ł. soł. w Ch. (LBP 96).

5. 1510 wiard. dzies. z 14 ł. w Ch. po 18 gr.! dla plebana w Skórzewie, dzies. z folw. 1 gr z młyna dla plebana w Konarzewie; z łanów soł. dziedzic nic nie płaci (LBP s. 96, 101; por. Now. 2, 370).

6. 1454 Zygmunt z Ch. w niewoli krzyżackiej (Biskup, Spisy 98); 1501 discretus Wojciech z Ch., familiaris kan. pozn. [Marcina z Dąbrowy] Słapa (ARP 2 nr 1829).

7. 1388-90 (WR 1 nr 37, 238; Lek. 1 nr 238); 1420 (WR 3 nr 805); 1429 (WR 1 nr 1525); 1457 (AC 1 nr 469).