(1356 kop. XVI w. Novum Chowanowo, 1412 or. Chowanowo, 1423 kop. 1488/92 utraque Chovanowo, 1423 or. Minus Chowanowo, 1461 Chowanowco, 1475 Chowanowko Maior[s], 1482 Minor Chowanowo, 1508 Chovanowo Minor), obecnie Kowanówko 3,5 km na NE od Obornik.

1. 1445 n. pow. pozn. (PG 2, 125v); 1508, 1510 n. par. Oborniki (ASK I 3, 13v; LBP 77).

2. 1423 star. gen. wlkp. odnawia granice M. Ch. z m. Oborniki i z wsią Chowanowo wytyczone za czasów star. gen. wlkp. Tomka [z Węgleszyna, tzn. 1398-1409]: gran. biegnie od narożnika wsi Chowanowo, M. Ch. i Rożnowo znajdującego się przy drodze z Parkowa do Obornik i wzdłuż tej drogi dochodzi do kopca narożnego dzielącego Chowanowo, M. Ch. i m. Oborniki, a następnie [odchodzi na prawo w kierunku NW] biegnie kolejno k. wielkiego kamienia leżącego na krańcu bagna Kobyle Błoto (Cobylye Blotho), k. wygorzałego dębu na wzgórzu, przecina rz. Wełnę i dochodzi do wzgórza Biała Góra (Byala Góra), a dalej idzie do bagna Słonawy i wzdłuż tego bagna do kopca stojącego przy drodze z Ch. do Dąbrówki Miejskiej; stąd gran. idzie drożyskiem do strugi Królewa Woda, potem do strugi Głębokiej i wzdłuż niej do rz. Wełny (M. Oborniki I 1).

1513 Jan Świnka, Wawrzyniec oraz Wojciech, Jan i Maciej dziedzice z Rożnowa pozywają Stan. Redeckiego z powodu rozsypania kopców gran.: 3 kopców narożnych dzielących wsie Chowanowo, Ch. M. i Rożnowo, leżących k. [obiektu nieokreślonego] Osiniec (Osszynyecz), kopca ściennego między Ch. M. a Rożnowem stojącego za rowem k. [obiektu nieokreślonego] Wielki Osiniec [Maius Osszynyecz] i kopca [ściennego] między Chowanowem [a Rożnowem] k. strugi Rożnowska (PZ 27, 66).

3. Własn. szlach.?, później wójtostwa w Obornikach¹Wydaje się, że pierwotnie Ch. było własnością szlach., a jego dziedzice byli równocześnie wójtami obornickimi i z tego tytułu posiadali części innych wsi król. k. Obornik. Z czasem zaczęto uważać Ch. za część wójtostwa i ostatecznie taki stan został potwierdzony w przywileju z 1487 r. Szlachta pisząca się z Ch. w drugiej połowie XV i w XVI w. (zob. l. 1445-79, 1492, 1505-06) posiadała tę wieś zapewne tylko na mocy kupna z zastrz. pr. odkupu. 1356 Maciej sołtys w Obornikach uposaża kościół Ś. Ducha k. → Obornik m. in. w dzies. po 1 wiard. z 4 ł. w N. Ch. (Wp. 3 nr 1347; LBP 249); 1412 Jan i Maciej dziedzice Ch. pozwani przez Staronia kmiecia ze Studzieńca o [zwrot] pożyczonych 18 grz. (PZ 3, 162v); Maciej dz. Ch. i wójt obornicki pozwany przez Sędziwoja niegdyś sołtysa we wsi Langowo [Łęgowo k. Wągrowca?, pow. kcyn.] o 40 grz. poręki (PZ 3, k. 162v, 163); 1423 Maciej i Janusz dziedzice M. Ch., wójtowie oborniccy → p. 2; 1425 tenże pozwany przez Macieja kmiecia z Lulina o wołu, którego mu zabrano za czasów zm. Janusza wójta obornickiego (WR 1 nr 1214).

1429 Naram z Ch. w sporze z Tomaszem z Nosalewa o 11 grz. (PZ 11, 8); 1435 Dorota ż. Narama z Ch. i z Sędzina w sporze z Jutką ż. Pielgrzyma z Brodów i jej dziećmi Katarzyną, Mikołajem i Janem (PZ 13 k. 7, 30v).

1440 Wierzbięta niegdyś dz. w Tuczępach z ż. Anną daje wójtostwo obornickie, w tym m. in. wieś Ch. M. Winc. Furmanowi, niegdyś dz. w Mchach, a w zamian otrzymuje wieś Jasienie [k. Swarzędza, obecnie Jasin; szczegóły tej transakcji → Chowanowo] (Wp. 5 nr 669); 1442 Winc. Furman z Ch. w sporze z Mac. Pieścichą z Karnowa [pow. nak.; por. → Pieściszyno k. Kostrzyna] (PZ 14, 111); 1443 tenże w sporze z Ubychną ż. Jakuba z Wargowa (PZ 14, 139v).

1445 Mik. Nowodworski wójt w Obornikach zapisuje ż. Dorocie po 80 grz. posagu i wiana na M. Ch. (PG 2, 125v); 1461 Katarzyna z Ch. [c. Mik. Nowodworskiego?] w towarzystwie wuja Tomisława Chełmskiego komandora joan. [→ Święty Jan k. Poznania] i brata stryj. Jana Sadowskiego daje mężowi Wojciechowi z Wargowa swą część dziedz. w Ch. i w Chowanowie (PG 6, 210); 1462 taż sprzedaje Janowi, Marcinowi i Sędziwojowi z Sadów za 400 grz. Nowy Dwór k. Poznania (PG 6, 97); 1475 wieś Ch. M. zalega z podatkiem (PZ 20, 26v); 1479 Wojc. Chowanowski brat Katarzyny wd. po Bartoszu Chomęckim; in. Wojc. Chowanowski stryj tychże (PG 58, 90v).

1482 na M. Ch. ciąży czynsz 1/2 grz. dla kościoła par. lub altarii w Obornikach (LBP 240).

1487 Kazimierz [Jag.] odnawia szl. Ludgierzowi [s. Wierzbięty i Anny] przyw. na wójtostwo w → Obornikach i stwierdza, że do tego wójtostwa należy m. in. cała wieś M. Ch. (Pot. 304, 114).

1492 Katarzyna dz. w Ch., ż. Jana Jankowskiego [z Jankowie k. Buku] zapisuje 3 grz. czynszu rocznego za 30 grz. z zastrz. pr. wykupu na Ch. M. i na 4 ł. w Chowanowie bakałarzowi sztuk wyzwolonych Wawrzyńcowi, altaryście w Obornikach; czynsz ten zakupiła matka altarysty uczc. Katarzyna Korabiewa (PG 10, 172v).

1505 Agnieszka Mrowińska, Małgorzata Gorczyńska i Katarzyna panna, cc. zm. Jana Nowomiejskiego w towarzystwie stryja Jana Przecławskiego i wuja Mac. Grudzińskiego kaszt. bydg. spadkobierczynie części w Chowanowie i w Ch. M. po stryjach Wojc. Wargowskim i ks. Stan. Dobieszewskim kan. kat. pozn. posiadaczu zastawnym oraz po Sędziwoju Sadowskim również posiadaczu zastawnym dają wspomn. części w tych wsiach oraz 130 grz. Stan. Redeckiemu, a ten w zamian daje im folwark pod m. Szamotuły (PG 13, 64v); Małg. Pawłowska [zapewne identyczna z wspomn. wyżej Małg. Gorczyńską; nazwisko pochodzi od Pawłowa par. Żoń, pow. kcyn.] daje mężowi Wojc. Gorczyńskiemu 1/3 swej oprawy 50 grz. zapisanej na Górkach Daronich [pow. kcyn.; obecnie Górki Zagajne] oraz 1/3 części w Chowanowie i M. Ch. (PG 13, 35); 1506 Stan. Redecki zapisuje ż. Bogumile Oporowskiej po 800 zł węg. posagu i wiana na M. Ch. i na częściach w Chowanowie (PG 13, 92v).

1508 pobór z 7 ł. (ASK I 3, 13v); 1510 w Ch. pana [Stan. Redeckiego] 7 kmieci, folw., młyn o 2 kołach oraz 3 siedliska (aree) os. (LBP 77); w Ch. M. 10 ł. os. → p. 5.

1513 Zygmunt [St.] zezwala Benedyktowi Zajączkowskiemu, wójtowi w → Obornikach na wykup pozostałych części swego wójtostwa: wsi Ch. M. i 4 ł. w Chowanowie z rąk Stan. Redeckiego (MS 4/2 nr 10 388); 1515 tenże wydaje wyrok w sporze między Benedyktem Zajączkowskim wójtem a Jerzym i Maciejem ss. zm. Stan. Redeckiego w sprawie wykupu Ch. M. i Chowanowa (MS 4/2 nr 10 615); 1518 tenże na prośbę bpa pozn. zatwierdza czynsz 8 grz. zapisany przez [zm.] Stan. Redeckiego Janowi Sobeckiemu altaryście koleg. NMP in Summo Poznaniensi na Ch. M. i na cz. Chowanowa (MS 4/2 nr 11 651).

1535 zaległy pobór z 1 ł. w Ch. (ASK I 5, 140); 1563 Sierosławski płaci pobór od 2 ł. i mł. o 2 kołach, a [Stan. Spławski tenut. obornicki] kaszt. krzyw, od 2 ł. (ASK I 5, 228v); 1577 [w rejestrze brak nazwiska płatnika poboru] (ASK I 5, 696); 1580 pobór płaci Wojc. Radecki [recte Redecki] od młyna (ŹD 24).

5. 1423 kop. 1488/92 wiard. dzies. po 5 gr z 20 ł. we wsiach Chowanowo i Ch. M. należą do uposażenia prebendy kanonickiej w kat. pozn. zw. „Gorszewice” (w XVI w. „Galowo”; LBP 46); 1508 pleban w Obornikach otrzymuje z obu wspomn. wsi po 2 korce żyta i 2 korce owsa z łanu (LBP 231); 1539 Jadwiga Zajączkowska z s. Jakubem zalegają od 4 l. z zapłatą mesznego z opust. ról kmiecych w Ch. plebanowi w Obornikach (ACC 113, 33v).

8. ok. V-VI w. osada na urwistym stoku przy moście na rz. Wełnie; ok. połowy X-XI w. ślady osady (Hensel 3, 135).