(1386 or. Czepury, 1389 Cepuri, 1393 Czapuri) 10 km na S od Poznania.

1. 1508 n. pow. pozn., par. Głuszyna (ASK I 3, 8).

2. 1387-1577 → Czapury młyn; 1394-1404 spory dot. granic wsi Cz. z wsiami bpa pozn. Głuszyna i Babki: 1394 Dobrogost bp pozn. i Pietrasz z Cz. mają dokonać rozgraniczenia wspomn. wsi (Lek. 1 nr 1839, 1863; Wp. 3 nr 1949); 1400-01 spory dot. wspomn. granicy i sprawa nałożenia kary umownej 100 grz. (KP nr 316, 444, 471, 616, 737); 1402 Wojciech bp pozn. i Pietrasz z Cz. uznają granicę między wspomn. wsiami wytyczoną przez zm. Wojciecha [z Będlewa] archid. pozn. (CP 2, 36v-37; por. KP nr 889); 1404 Małgorzata siostra Jana i Piotra z Cz. przegrywa proces o wspomn. granice z pełnomocnikiem Wojciecha bpa pozn. (KP nr 1824); 1446 rozgraniczono Cz. ze Starołęką począwszy od rz. Warty aż do narożnika tych wsi z Głuszyną (CA VIII 1).

3. Własn. szlach., potem karmelitów z kościoła Bożego Ciała pod → Poznaniem. 1386-1413 z Cz.: 1386, 1390 pani z Cz. (WR 1 nr 4; Lek. 1 nr 260); 1393 matka Piotrasza [i Jana?] Czepurskich? (WR 1 nr 178); 1387-1407 Piotr (Piotrek, Piotrasz) Czepurski albo Czapurski (Lek. 1 nr 550, 1461, 1499, 2232, 2371, 3112; WR 1 nr 148, 331, 505; WR 3 nr 300; KP nr 111, 240, 1690; KZ 1, 11), tenże w sporach z Żydami 1391-1406 (Lek. 1 nr 1130; KP nr 1579, 1604, 2246, 2595); 1387-1413 Jan Czepurski albo Czapurski z Cz. [i z Górki k. Stęszewa?], brat Piotra (Lek. 1 nr 833; WR 1 nr 148, 210, 286, 370, 567, 619, 644, 879; KP nr 1351, 1354, 1780, 2011; KZ 1, 11), tenże w sporach z Żydami 1389-90 (Lek. 1 nr 702, 888), wicepodkomorzy w Poznaniu 1410-13 (GUrz. nr C 1031); 1401, 1404 Małgorzata, siostra przyrodnia? (uterina) Jana i Piotra Czepurskich¹Czy nie identyczna z Małgorzatą, ż. Szybana Tadera z Górki k. Stęszewa? (KP nr 675 → p. 2).

1386 pani z Cz. zeznaje, że jej pan [= mąż?] nie jest winien Sułkowi [z Kuropatnik?, pow. pyzdr.] 13 grz. za Cz. (WR 1 nr 4); 1390 pani Czepurska w sporze ze Strosbergiem [mieszcz. pozn.] (Lek. 1 nr 878); 1393 matka Piotrasza Czapurskiego oraz Jan Czapurski zeznają, że kąt [roli w Kuropatnikach?, w Czapurach?] nie jest własnością kościelną, lecz należy do ich syna i brata [Piotrasza Czapurskiego?]²Świadków do sądu przeciw niezident. Jostowej [z Wojnowic?] przyprowadził Jan z Kuropatnik, współklejnotnik Jacka Krajewskiego z Krajewic i Kotarby Rokossowskiego. Zeznania świadków dotyczą Czapurskich. Istnieje możliwość, że Jan z Kuropatnik był identyczny z Janem Czapurskim (WR 1 nr 178).

1387 Piotrek i Jan Cz. wygrywają proces z Wichną wd. po Pieczku, młynarką z Cz. i jej dziećmi o 1 grz. i 8 sk. (Lek. 1 nr 260); 1388 Piotr Czepurski oddala pretensje wspomn. Wichny (Lek. 1 nr 337); 1389-1402 tenże w sporach z bpami pozn., m. in. o granice (→ p. 2), o młyn (→ Czapury młyn), o przywileje katedry pozn., o zwrot dokumentów (Lek. 1 nr 1115, 1116, 1283, 1362, 1585, 1586, 1774, 1790, 1826, 1839, 2013, 2105; WR 1 nr 170, 171); 1390 tenże w sporze z Porajem z Dobrosołowa [pow. gniezn.] o 40 grz. (Lek. 2 nr 29); tenże oddala pretensje brata Jana o 1 1/2 grz. (Lek. 1 nr 894); 1393-1400 tenże w sporach z Nagradowskimi z Nagradowic (Lek. 1 nr 1362, 1786, 1846; WR 1 nr 132, 142), 1400 Piotr z Nagradowic ma zapłacić to, do czego się zobowiązał (KP nr 465); 1396-1405 tenże Piotr Czapurski w sporach z mieszczanami: 1396-98 z Mik. Margonińskim z Poznania o dług wynikający z transakcji z Żydami (Lek. 1 nr 2145, 2147, 2151, 2255, 2281, 2316, 2443, 2464, 2534, 2773; WR 1 nr 317), 1399-1400 z Mik. Goltperk [z Szamotuł] o 2 grz. i 6 sk. (Lek. 1 nr 3112; KP nr 75, 240), 1401 z Wojtkiem z Poznania o 2 grz. (KP nr 529), 1405 z Przecławem z Poznania o 10 grz. (KP nr 2269); 1394-1400 tenże w sporach z Polwickimi [z Polwicy, pow. pyzdr.]: 1394 z Paszkiem [Polwickim] z Krajkowa o 50 grz. (Lek. 2 nr 1594, 1748), 1399-1400 Hanka Polwicka zeznaje, że jej mąż Paszek nie obiecywał Piotraszowi z Cz. 50 grz.; sąd ustala że młodzieńcy [dzieci Hanki?] będą mogli odpowiadać przed sądem dopiero po 9 latach (WR 1 nr 378; Lek. 1 nr 3080; Kowalewicz nr 17); 1398 Piotr z Cz. przegrywa proces z Świętosławem, kmieciem z Wojnowa, o 11 grz. (Lek. 1 nr 2757); 1398-1400 tenże prowadzi spór o 60 grz. wiana matki Jana i Piotra z Cz., zapisanych na Starołęce: 1398 tenże upomina się o tę sumę u Piotra Strosberga [mieszcz. pozn.]; zachodźcą Strosberga jest Andrzej z Gryżyny; 1400 sąd nakazuje wieczne milczenie Janowi i Piotrowi z Cz. (Lek. 1 nr 2718, 2719; WR 1 nr 385; KP nr 49, 377, 1646); 1400-02 tenże w sporach z Janem [Czarnkowskim], sędzią pozn., z powodu rzekomo niesłusznego ściągnięcia sumy 30 grz. rękojmi za Andrzeja Kowalskiego oraz z Andrzejem i Adamem Kowalskimi o 30 grz., 25 grz., 16 grz. szkody (KP nr 95, 135, 234, 265, 298, 315, 452, 464, 584, 898, 908, 937, por. nr 1847; WR 1 nr 450, 451); 1401 tenże w sporze z Małgorzatą [siostrą] o podział Cz. (KP nr 675); 1401 tenże przegrywa proces o 15 grz. długu żydowskiego, który został przejęty (wykupiony) przez Wawrzyńca Łódzkiego [z Będlewa] (KP nr 726, 778, 781; WR 1 nr 514); 1403-07 tenże w sporze z Mik. Spławskim o 20 grz. rękojmi i 2 grz. czynszu od tej sumy w związku z długiem u Żyda (KP nr 1579, 1604, 1616, 2239, 2900); 1404 tenże oraz Wincenty Mieczewski mają odstąpić [komu?] młyn zw. „nastraszni” w Cz. za 62 grz., nie zatrzymując sobie pr. do miary z tego młyna (KP nr 1820); tenże w sporze z Wincentym Mieczewskim o 15 grz. i 20 grz. (KP nr 1821, 1921, 1935, por. nr 1922); tenże w sporze z Mik. Kobylińskim, któremu [niegdyś?] dał pr. do trzeciej miary z młyna [w Cz.?] (KP nr 1761, por. nr 1935; WR 1 nr 748); tenże w sporze z Janem z Gowarzewa o 15 grz. wiana siostry [Gowarzewskiego czy Czepurskiego?] (KP nr 1821); 1405 tenże w sporze z Wierzbiętą ze Starołęki o sumy 8 sk., 6 grz. i 8 grz. (KP nr 2378, 2456).

1390-1400 Jan Czepurski przegrywa procesy z Adamem z Dymoczewa (Lek. 1 nr 879; WR 3 nr 98; KP nr 225, 245); 1399 tenże dowodzi w sporze z Wojciechem z Góry [i Dymoczewa] i z panią [kasztelanową] międz. [ż. Wojciecha Kobylińskiego?], że kupił od Pawła Górę³Wymienione niżej zapiski dot. sporów o Górkę każą przypuszczać, że i to określenie oznacza w rzeczywistości Górkę k. Stęszewa (WR 1 nr 414); 1399-1404 tenże w sporach dot. wsi → Górka [k. Stęszewa]: 1399-1400 z Wolframem [z Bucza i Trzebawia] o łąkę (Lek. 1 nr 2872, 3064, 3107; Kowalewicz nr 5; KP nr 233, 318), 1400 tenże przegrywa proces z Małgorzatą ż. Szybana Tadera; Małgorzata uzyskuje wwiązanie w Górkę, którą kupiła za 100 grz. (Lek. 2 nr 2536), 1402-04 tenże w różnych sporach z wspomn. Małgorzatą i jej mężem (KP nr 828, 842, 865, 867, 914, 982, 1003, 1086, 1369, 1766, 1904, 1922; WR 1 nr 537, 820); 1404 tenże ponownie przegrywa proces z wspomn. Małgorzatą i ma dla niej w ciągu 3 lat bronić Górkę od roszczeń in. osób (KP nr 1731, por. nr 1706, 1920, 1924; WR 1 nr 563); 1403-06 tenże w sporach z Gowarzewskimi: 1403 ma otrzymać na 3 lata od Winc. Gowarzewskiego, zw. Sierota, 1/3 Tomaszewic i 1/3 Gowarzewa, uwolnione od zobowiązań dla in. osób oraz ma od niego otrzymać w zastaw 2 kmieci w Gowarzewie lub w sołectwie wsi Sowiniec (KP nr 1571, 1584), 1404-06 w sporach z Adamem Gowarzewskim, m. in. o ślad roli (KP nr 1769, WR 1 nr 829); 1404 tenże pozwany przez Stanisława, sołtysa w Gowarzewie o 14 sk. i 1/2 gr. zapłaconej za Czepurskiego rękojmi (KP nr 2618, tu suma 14 sk. bez 1/2 gr.; WR 1 nr 828); 1411 tenże w sporze z Mik. Spławskim o szkodę? (WR 1 nr 835); 1412 tenże kupuje od Mac. Ninińskiego [cz.] wsi Mieścisko [k. Buku] za 40 grz. (PZ 3, 413).

1443 karmelici z kl. Bożego Ciała k. Poznania skarżą Dziersława Lesczkiego [skąd?, czy to dzierżawca?] z powodu zniszczenia wsi, folwarków (allodia) i zasiewów we wsiach klaszt.: Starołęka, Cz. i Obrzyca (ACC 26, 73v); 1446 przeor wspomn. karmelitów zawiera ugodę z Januszem Zieleńskim, dzierżawcą wsi klaszt. Starołęka i Cz.: dzierżawca ma oddać obie wsie klasztorowi w końcu 1447 r., płaci 24 grz. rocznie (BJ 8057 IV, 217); 1470 szlachta, dziedzice Cz. [prawdop. dzierżawcy?], pozwani z powodu niezapłacenia wiardunków król. (PG 57, 90v).

1508 [w rejestrze poborowym wzmianka tylko o młynie], 1510 Cz. wś opust. (ASK I 3 k. 8, 254v); 1563, 1577 Cz. wieś opust. (ASK I 5 k. 222, 678); 1580 [formularz nie wypełniony] (ŹD 13).

4. 1405! rzekomy sołtys Stanisław! (RH 14, 60, informacja błędna, wynika ze złej interpretacji zapisek z r. 1406 dot. Stanisława sołtysa z Gowarzewa prowadzącego spór z Janem Czapurskim, zob. wyżej, KP nr 2618; WR 1 nr 828).

5. 1435? meszne z Cz. należy się plebanowi par. Ś. Marcin k. Poznania (ACC 19, 25v, lakoniczna notatka zapisana innym atramentem, wtrącona między zapiski z r. 1435).