CZAPNIKI

(1454 or. platea Pileatorum, 1468 Pileatores, 1495 Huttirgasse, 1510 Czapniki, 1524 Czapnyki), przedmieście za murami m. Poznania, na SE od Bramy Wrocławskiej w miejscu (w przybliżeniu) na NW od obecnej ul. Strzeleckiej1A. Warschauer (SBP mapa Poznania w XV w.) zlokalizował, na podstawie wzm. z akt sądu ławniczego m. Poznania, przedm. Cz. na SE od Bramy Wrocławskiej wzdłuż drogi biegnącej ku nie istniejącej obecnie odnodze Warty, na SE między Rybakami oraz Piaskami i Gaską, na W od kl. Bernardynów, Z. Zieliński natomiast (Rozwój terytorialny miasta oraz zabudowy Starego Rynku w Poznaniu, „Przegląd Zachodni”, R. 9, 1953, T. 2 (nr 6-8). Studia Poznańskie, s. 264-265) oznaczył Cz. na schematycznym planie mniej trafnie między Rybakami a Gaską na N od Piasków.

1. [Pow. pozn.]; [par. Ś. Marcin k. Poznania?].

2. 1417-1580 → Królewski Młyn k. Poznania za Bramą Wrocławską [alias Grodzki, w Czapnikach alias Czapnicki]; 1454 staw na przedmieściu (platea) P.2Termin platea w danym przypadku nie dot. ulicy w znaczeniu ściślejszym, tzn. stanowiącej część regularnie wytyczonej sieci ulic m. lokacyjnego w obrębie murów, lecz osady z zabudową wzdłuż drogi bocznej od głównej drogi wylotowej z miasta, za jego murami; tutaj tłumaczymy ten termin jako przedm., jakim były w tym czasie Cz → p. 3; 1467, 1495 most mały k. Gąski [− Gaska k. Poznania, przedm.] zw. też mostem Czapnickim (Pileatorum)3Most ten znajdował się na nie istniejącej obecnie odnodze Warty, płynącej na SE od murów Poznania, przy końcu drogi przedm. Cz. na N od kl. karmelitów Bożego Ciała k. Poznania → Poznań i → rz. Warta; 1468 staw w → Gasce za P.; 1471, 1476 nowy cmentarz, i staw księdza Łukasza z kościoła Ś. Marii Magdaleny za P.; ogród wspomn. księdza między nowym cmentarzem a tyłami (posticus) domów P. położony przed m. [Poznaniem] (SBP s. 45 przyp. 1, 72 przyp. 2).

3. Własn. m. Poznania. 1454 rada m. Poznania unieważnia za zgodą Agnieszki wd. po Mikołaju czapniku i Grzegorza czapnika oraz [jego ż.?] Barbary akt sprzedaży domu, ogrodu i stawu wspomn. Mikołaja położonych za m. [Poznaniem] na przedm. P., jak idzie się do [kościoła] Bożego Ciała, po lewej stronie (AR nr 602; SBP 72 przyp. 2); 1484 Maciej i Jan z → Grudzieńca k. Poznania mieszcz. pozn. odstępują Urszuli Duszowej (Dussowa) w ramach jej posagu, m. in. dom ich brata zm. Jakuba na przedm. P. (AR nr 1403); 1495 wspomn. [przedm.] H. (AR nr 1643); Jan cieśla otrzymuje zapłatę 6 grz. za żóraw (zoraw) dla P. (SBP 412); 1496 Szczepan czapnik sprzedaje Błażejowi Buchwaldowi czapnikowi swój dom położony między domami czapników Tomasza i Filipa na przedm. P.; 1498 dom na przedm. P. od strony (in acie) rzeźni (Kuttelhof), po prawej ręce; 1501 dom na przedm. P. po lewej stronie, jak idzie się od drugiego mostu [Małego alias Czapnickiego → p. 2], od młyna [Królewskiego alias Czapnickiego → p. 2] (SBP 72 przyp. 3-5).

5. 1524 czynsz [roczny] 1 grz. dla bractwa altarystów przy kolegiacie Ś. Marii Magdaleny w Poznaniu [zapisany] na domu czapnika, od dawna zw. Szklanka (Szsczlanka) w Cz. (LBP 188).

1 A. Warschauer (SBP mapa Poznania w XV w.) zlokalizował, na podstawie wzm. z akt sądu ławniczego m. Poznania, przedm. Cz. na SE od Bramy Wrocławskiej wzdłuż drogi biegnącej ku nie istniejącej obecnie odnodze Warty, na SE między Rybakami oraz Piaskami i Gaską, na W od kl. Bernardynów, Z. Zieliński natomiast (Rozwój terytorialny miasta oraz zabudowy Starego Rynku w Poznaniu, „Przegląd Zachodni”, R. 9, 1953, T. 2 (nr 6-8). Studia Poznańskie, s. 264-265) oznaczył Cz. na schematycznym planie mniej trafnie między Rybakami a Gaską na N od Piasków.

2 Termin platea w danym przypadku nie dot. ulicy w znaczeniu ściślejszym, tzn. stanowiącej część regularnie wytyczonej sieci ulic m. lokacyjnego w obrębie murów, lecz osady z zabudową wzdłuż drogi bocznej od głównej drogi wylotowej z miasta, za jego murami; tutaj tłumaczymy ten termin jako przedm., jakim były w tym czasie Cz.

3 Most ten znajdował się na nie istniejącej obecnie odnodze Warty, płynącej na SE od murów Poznania, przy końcu drogi przedm. Cz. na N od kl. karmelitów Bożego Ciała k. Poznania.