DĄBRÓWKA

(1398 Dambrowa, 1401 Minor Dambrowa, 1402 Dambrowa Minor, 1403 Parua Dambroska, 1403 Dambrowka, Dambrowka Parua, Dambrowska Parua, 1421 Dabrowka, 1427 kop. 1772 Dąbrowka Minus, 1447 Parwa Dambrowka, 1508 Drambrovka, 1510 Minor Dambrowka) 12 km na W od Poznania.

1. 1438 n. pow. pozn. (PG 1, 91 ); 1508, 1510 n. par. Skórzewo (ASK I 3, 20v; LBP 100).

2. Por. → Dąbrowa par. Skórzewo p. 2; 1424 droga z → Dąbrowy do D. (PZ 7, 171); 1426-27 Piotr Słap z D. w sporze z Januszem z Wszołowa, kan. pozn.: 1426 w sprawie kopców między D. a wsią [kapitulna] Gołuski, 1427 sąd polubowny nakłada na strony zakład 200 grz., superarbiter ma dokonać rozgraniczenia między D.M. a wsiami Dzięciołowo seu Gołuszyce [Gołuski], a Janusz z Wszołowa ma uwolnić drogę z D. do Gołusek, aby można było nią chodzić i jeździć bez przeszkód, jak było od dawna (CP 381 nr 57; PZ 9, 67v-68v); 1531 D. graniczy z Gołuskami (CP 111, 126); 1574 do wsi Sobiesiernie należą m. in. pastwiska lasy i gaje w D. (PG 21, 461); 1595 Andrzej Dąbrowski zezwala Zuzannie, wd. po swym bracie Sebastianie na używanie lasu zw. Starylas w D. na potrzeby dworu i mielcucha w Skórzewie; jedynie nie wolno jej wycinać owocujących dębów (PG 166, 1488v).

3. Własn. szlach. 1398, 1422 śwd. Włodak z D. [recte z → Dąbrowy?] (Lek. 2 nr 2106; WR 1 nr 1101, WR 3 nr 110).

1401-12 Stan. Dąbrowski albo Palędzki [od 1398 z Palędzia Małego, od 1401 z Palędzia, zw. Słap, s. Jakuba z Dąbrowy [recte Dąbrówki?] i Palędzia Małego] pisze się zamiennie z M.D. i z Palędzia, jego transakcje w sprawach rodzinnych i majątkowych nie dotyczących D. → Palędzie Małe i → Palędzie; 1409 tenże nie zgadza się na wydanie z M.D. zbiegłego kmiecia, poddanego [kan. pozn.] Janusza Szołowskiego [z Wszołowa, regensa wsi kapitulnej Gołuski] (ZSW nr 1326); 1412 tenże zawiera ugodę z bratem Piotrem Słapem: odstępuje bratu cz. D., a w zamian ma otrzymać części w Palędziu i w Konarzewie oraz 30 grz.; jeżeli Piotr nie zapłaci lub nie zabezpieczy spłaty tych pieniędzy, ugoda straci moc i bracia powrócą do swych dawnych działów (PZ 3 k. 174, 184).

1404-06 Wojsław Dąbrowski [s. Jakuba z Dąbrowy i Palędzia Małego; w 1401 z Palędzia Małego, wg zeznania synów z 1418 r. (zob. niżej) dziedzic 1/3 D.] (WR 1 nr 597, 747; WR 3 nr 292).

1412-35 Piotr Słap z D. i Dąbrowy [brat Stanisława i Wojsława, pisał się zamiennie z obu tych wsi; wszystkie jego transakcje → Dąbrowa]; 1420 → p. 2; 1427 tenże posiada łany opust. i nowiny w D.M. → p. 5; 1428 tenże posiada całą D.? → Dąbrowa.

1413 Potencjan z braćmi z → Dąbrowy [recte Dąbrówki?] (WR 1 nr 847); 1418 Potencjan i Mikołaj, ss. Wojsława [z D.], dziedzice Dąbrowy [recte Dąbrówki?], zeznają, że nie mają żadnych pretensji do majątku ich stryja Stan. Słapa [z Palędzia, oraz [stryja i] opiekuna Piotra Słapa [z → Dąbrowy i D.], lecz posiadają jedynie to, co przypadło w podziale ich ojcu, tzn. 1/3 D. (PZ 5 k. 95, 126v).

1418-78 tenże Potencjan Dąbrowski z D. zw. Słap albo Słapowski (WR 1 nr 1085); 1438 tenże zapisuje ż. Jadwidze po 200 grz. posagu i wiana na M.D. (PG 1, 91 II); 1444 tenże dowodzi przy pomocy świadków przeciw Mik. Rudzkiemu [z Rudek k. Ostroroga], że kupił Sobiesiernie nie za 200 grz., jak zeznał Mik. Rudzki, lecz za 600 zł (WR 1 nr 1637); tenże kupuje od Małgorzaty Jarogniewskiej [c. Stan. Słapa] 1/2 Palędzia oraz czynsz z drugiej połowy Palędzia, która niegdyś [1435 r.] należała do Zawiszy, za 200 fl. węg. (PG 2, 46); dalsze jego transakcje m. in. zapisy czynszów dot. m. in. D., → Dąbrowa par. Skórzewo.

1423, 1425 Potasz, Potrzasz [Potencjan?] niegdyś z D. (WR 1 nr 1152; WR 3 nr 779); 1434 Potencjan Słapowski z M.D. (PZ 12, 149).

1424 Jan s. Piotra Słapa z D. w sporze z Łukaszem i Wyszotą z Góry [= Górka, obecnie Miejska Górka] o pr. bliższości do dziedziny Sierosław (PZ 8, 4).

1432 Dorota wd. po Stan. Słapie z → Palędzia z cc. Małgorzatą Agnieszką i Dorotą pisze się po śmierci męża z M.D.!, → Palędzie (PZ 11, 152v).

1435 śwd. Jan Slapanowski! [s. Piotra Słapa?] (Wp. 5 nr 558); Jan Słapowski [s. Piotra Słapa?] niegdyś z D. i Tomasz Owieczka z Konarzewa otrzymują od Mościca z Koźmina 300 grz. zapisanych na wsiach Mirosławice [obecnie Mirosławki] i Trzcielin (PG 1, 76v); 1445 Andrzej, Jakub i Jan, ss. zm. Piotra Słapa w sporze z Zachariaszem z Kąsinowa; ich bratem jest też Świętosław (PZ 15, 113v); 1446 Melchior, Świętosław, Andrzej, Jakub i Jan, ss. [Piotra] Słapa, bracia niedz. z D.1Bracia Melchior i Świętosław występowali później w Kozłowie k. Buku sprzedają Konarzewko Janowi s. Mleczko ze Zborowa za 500 grz. (PG 2, 178); 1447 Andrzej Jakub i Jan niegdyś dziedzice D. przegrywają proces z Potencjanem Słapowskim z Dąbrowy o zabrane im z D. szaty, zbroje, sprzęty, naczynia, części żelazne do 2 wiatraków, kotły do warzenia piwa, narzędzia, 100 owiec, 60 szt. bydła, 30 macior, 12 koni roboczych, 100 pni bartnych i in. mniejszy inwentarz; do tego majątku przysługiwało im pr. bliższości po ojcu Piotrze Słapie (RH 4/2, 129-130); 1448-49 Jan i Andrzej ss. zm. [Piotra] Słapa w sporze z Wojc. Ostrowskim i jego ż. Jadwigą o 256 1/2 grz. wiana [czyjego?] (BR 628 nr 136, 138, 139, 145); 1452 Świąszek, Andrzej i Jan ss. [Piotra] Słapa pozwali Mikołaja z Kolna o 200 zł węg. [długu zaciągniętego od ich zm. ojca?] (PZ 17, 19); 1453-54 Jan z D. [s. Piotra Słapa?] wicesędzia w Poznaniu (GUrz. nr C 995); 1462 Jan s. Piotra Słapa kupuje 1/3 Skórzewka od Jana ze Skórzewka (PG 6, 125); 1464-69 Jan kan. pozn. i Andrzej, ss. zm. Piotra Słapa, wygrywają proces z ss. zm. Wojc. Ostrowskiego o 256 1/2 grz. i tyleż szkody za zwłokę i mają być [do wysokości tej sumy] wwiązani w Ostrowo [k. Gostynia] (BR 628 nr 170, 172, 180, 183); 1470 Mikołaj, s. [zm.] Andrzeja z D. sprzedaje Zachariaszowi Konarskiemu [albo Ostrowskiemu] z Ostrowa 1/2 swych praw do wsi Ostrowo za 130 grz. bez 3 wiard. (PG 8 k. 57v, 70).

1472 Łazarz Dąbrowski odpowiada przed sądem duchownym z powodu wypędzenia i prześladowania swej ż. Heleny Ptaszkowskiej; śwd. Wincenty z M.D. jego brat ma ok. 50 lat (AC 2 nr 1356, 1357 por. → Dąbrowa, przyp. 6); 1475 części Łazarza i Wincentego w D. wymienione w wykazie wsi zalegających z podatkiem (PZ 20, 26v); a. 1485-93 Helena c. Pawła Ptaszkowskiego, a żona (w 1485 wdowa) Łazarza Dąbrowskiego i jej s. Michał niegdyś Dąbrowski zawierają różne transakcje dot. → Ptaszkowa oraz wsi → Łęki Małe i → Łęki Wielkie (PG 6, 217; PG 10 k. 26v, 142v, 154, 181).

1493 Jan z Dąbrowy, doktor dekretów i curatus w Tarnowie [obecnie Tarnowo Podgórne] sprzedaje Andrzejowi Dąbrowskiemu swą cz. D. odziedziczoną po ojcu [Piotrze Słap?] tj. 2 ł. os., na których siedzą Jan i Bartłomiej Brudno oraz 1 ł. opust. zw. Sączkowski (PG 11, 1v).

1507 Jan Rosnowski przenosi z D. na swoje wsie Rosnowo i Rosnówko czynsz 1/2 grz. dla altarysty ołtarza ŚŚ. Mikołaja i Barbary w Komornikach (PG 13, 130v).

1508 wiard. wojenne z 6 półł. w D. (ASK I 3, 20v); 1510 w M.D. 4 ł. os. i 1 ł. opust., folwark (LBP 100); 1511 Jabłkowscy z Jabłkowa [pow. kcyn.] wykupują czynsz 12 grz. od sumy 150 grz. zapisanej od 1466 r. na Sobiesierniach, Palędziu, M.D. i Pomarzanowicach (CP 14, 639; CP 24, 43); 1563 pobór z 3 ł. i karczmy (ASK I 5, 235v); 1577 Orzelski płaci pobór z D. (ASK I 5, 716v); Andrzej Dąbrowski [s. Mik. Słapa?] płaci pobór od 3 ł., 3 zagr., 1 komornika i 1 budowniczego (architect?; ŹD 35).

5. 1427 pleb. ze Skórzewa pozywa Piotra Słapa o zaległe dzies. z Dąbrowy, Byczyny oraz z łanów opust. i nowin (de noralibus) w D.M. (ACC 10, 183); 1510 pleb. w Skórzewie otrzymuje dzies. po 6 gr z łanu → p. 3 i i [dzies. snop.] z folw. w M.D. (LBP 100); 1512 właściciele D. stanowią jedną z 5 grup patronów kościoła par. w Skórzewie (Now. 2, 370).

6. Z D. pisali się niekiedy kanonicy Jan Słap Dąbrowski [współdziedzic D.] s. Piotra Słapa oraz Marcin Słap Dąbrowski, s. Potencjana, → Dąbrowa par. Skórzewo p. 6.

8. Ok. V/VIII-połowa X w. grodzisko wklęsłe; ok. IX - połowa XIII w. grodzisko stożkowate (Hensel 1, 157, 158); ok. XII-XIII w. grodzisko zbudowane na miejscu osady z VIII/X w. na lewym brzegu rz. Wirynki; ok. VIII-X w. osada na pr. brzegu rz. Wirynki [wymieniane tu grodzisko skreślono z rejestru grodzisk] (Informator Archeologiczny, Badania, rok 1972, Warszawa 1973, s. 176-177; Informator Archeologiczny, Badania, rok 1973, Warszawa 1974, s. 171-172).

Uwaga: Oprócz wymienionych tutaj w p. 3 właścicieli, inni przedstawiciele tej samej rodziny mieli zapewne również swe posiadłości na terenie D. Ponieważ pisali się oni tylko z Dąbrowy (bez przymiotnika), wymieniono ich w haśle → Dąbrowa, informując jednak w nawiasach kwadratowych o ich prawdopodobnym pochodzeniu z Dąbrówki, zob. → Dąbrowa par. Skórzewo p. 3 B i 3 D, początek p. 2 i Uwaga. Wydaje się bowiem, że przed podziałem na 2 wsie: Dąbrowę i Dąbrowę Małą (Dąbrówkę) osada Dąbrowa znajdowała się na terenie Dąbrówki, → p. 8.

1 Bracia Melchior i Świętosław występowali później w Kozłowie k. Buku.