DĘBE

(1418 Døbno, Dąbe, 1419 Dambe, 1459 Dambye, 1506 Demby, 1577 Dębe) 3,5 km na SW od Czarnkowa.

1. 1506 n. pow. pozn. (PG 13, 78); 1508, 1510 n. par. Lubasz (ASK I 3, 10v; LBP 82).

2. 1432 ugoda Jana i Kaspra Czarnkowskich: należy rozgraniczyć D. z Czarnkowem (PZ 12, 40); 1532 narożnik D., Sławienka i Prusinowa znajduje się przy strudze lub miedzy (gurges sive miedza) k. wielkiej drogi czarnkowskiej (PZ 30, 44).

3. Własn. szlach., dobra → Czarnków. 1418 wieś D. (K 2, 126 cytowanego aktu nie udało się odnaleźć); 1419 uczciwa Małgorzata z Lubcza [czy to dobra lekcja?] pozywa Wyszka i jego matkę Agnieszkę z Rąkczyna [obecnie Rąbczyn k. Wągrowca] oraz Śmieszkowa i D. z powodu niespłacenia w pełni 25 kóp szer. gr zastawu11418 tenże Wyszek skarży się, że Jan Czarnkowski z → Czarnkowa usunął go z zastawu [nazwy wsi nie podano], wskutek czego poniósł on szkodę 60 grz. (WR 1 nr 1017) (PZ 6, 9); 1421, 1424 Luchna, ż., a następnie wd. po Dobrogoście z Kamionny zgłasza pr. bliższości do Śmieszkowa i D., które trzymają [w zastawie?] Wyszak Rąkczyński oraz Agnieszka i Małgorzata za sumę 150 kop szer. gr praskich (PZ 7 k. 8, 162); 1428 Kasper [Czarnkowski?] z D. wraz z Janem [Czarnkowskim?] ze Śmieszkowa w sporze z Mik. Baworowskim (PZ 10, 46v); 1432 Kasper Czarnkowski [w D.?] → p. 2; 1459 Jan Czarnkowski kaszt. gnieźn. posiada D., Górę i Białą [k. Czarnkowa] (PZ 17, 241); 1462 Helena [Czarnkowska] wd. po Zygmuncie z Margonina zapisuje na swoim posagu w m. Czarnków i w D. 4 grz. czynszu od sumy 48 grz. dla dominikanów w Poznaniu i 1 kopę czynszu od 11 grz. dla kościoła w Trzebawiu w celu erygowania tamże ołtarza (PG 6, 120); 1496, 1507 D. w posiadaniu Czarnkowskich z Czarnkowa (MS 2 nr 704; PG 13 k. 78, por. 129v); [1507 Mac. i Sędziwój Czarnkowscy dzielą D. na 2 części, → Czarnków dobra, przypisy]; 1556 Wojc. Sędziwój Czarnkowski s. Sędziwoja otrzymuje m. in. część D. od brata Stan. Sędziwoja, → Czarnków (WG 1, 47-48); 1557 Wojc. Czarnkowski s. Macieja w działach z braćmi otrzymuje m. in. części D., → Czarnków (PG 19 k. 386-388, 404-406).

1469 wieś D. nie zapłaciła wiard. król. (PG 57, 33); 1508 wiard. wojenne z 5 półł.; 1509 pobór z 5 półł., sołtys z 1 ł.; 1510 pobór z 5 półł. i karczmy (ASK I 3 k. 10v, 48, 258); 1510 w D.: 11 półł. (w tym 6 półł. opust.), 1 ł. soł., 4 ogrody [zagrody?, orti], folwark (allodium; LBP 82); 1563 [Wojc. Czarnkowski s. Macieja] kaszt. śremski płaci pobór z 1 ł. i Wojc. [Sędziwój s. Sędziwoja] Czarnkowski płaci z 1 ł. (ASK I 5, 255); 1577 ciż sami płacą pobór (ASK I 5, 687); 1580 płacą pobór Barbara [wd. po Wojc. Czarnkowskim s. Macieja, kaszt.] rogoz. od 1 półł., 9 zagr. i roli karczmarskiej i Jadwiga Czarnkowska [wd. po Wojc. Sędziwoju] od 2 półł. i 6 zagr. (ŹD 19).

4. Marcin sołtys z D. (WR 1 nr 947; PZ 5, 81v); 1509, 1510 sołtys w D. na 1 ł. → p. 3; 1512 Jan sołtys z D. ma dom przy rynku w Czarnkowie (ACC 88, 301v).

5. 1428, 1510 pleb. w Lubaszu pobiera dzies. z D. (Now. 2, 385; LBP 82).

8. Nie datowane grodzisko 1 km na NW od wsi (Hensel 159).

1 1418 tenże Wyszek skarży się, że Jan Czarnkowski z → Czarnkowa usunął go z zastawu [nazwy wsi nie podano], wskutek czego poniósł on szkodę 60 grz. (WR 1 nr 1017).