DZIĘCIOŁOWO

(1393 or. [Dzanczelofo], 1403 or. Dzanczolowo, Dzandzolowo, 1426 Dzancyolowo, 1427 Dzeczolowo seu Golusycze), obecnie osada nieznana, leżała między Dąbrówką a Gołuskami (wsie 12 i 9,5 km na N i NNE od Stęszewa).

1. [Pow. pozn.; zapewne par. Konarzewo, bo do niej należy wieś Gołuski].

2. 1407 Dz. graniczą z Gołuskami (Wp. 5 nr 116); 1426-27 rozgraniczenie Dz. z Dąbrówką, starodawna droga z Dąbrówki do Gołusek przez Dz. → p. 3.

3. Własn. szlach., potem kap. kat. pozn. 1393-1405 Mikołaj z Dz., Mik. Dąbrowski [z → Dąbrowy w par. Skórzewo], Mik. Książę Dąbrowski, Mik. Palędzki: 1393 tenże toczy proces z Janem Dzięciołowskim o to, że ten nie przeniósł na jego rzecz pr. własności tej dziedziny [tj. Dz.] za 150 grz. (Lek. 1 nr 1647); 1403 tenże przegrywa proces z Andrzejem kmieciem z Dz. o 2 grz. (WR 1 nr 809; KP nr 1298); 1403 tenże pozwany o Dz. przez Wincentego z Trzcielina (KP nr 1490); 10 IV 1403 tenże dz. w Palędziu wraz z ż. Przybysławą i s. Marcinem wystawiają dok., w którym sprzedają szl. i opatrznemu Przedsławowi Chwalikowskiemu mieszcz. pozn. dziedzinę Dz. za 85 grz. gr praskich oraz zobowiązują się bronić nabywcę od roszczeń osób trzecich, a także przed star. gen. wlkp. powzdać ją, tj. przenieść nań pr. własności, zaś 5 IX 1403 sąd ziemski pozn. utrzymuje nabywcę przy wspomn. dokumencie (KP nr 1545); 1404 tenże toczy proces z Przedsławem mieszcz. pozn. o to, że Przedsław bez jego zgody wszedł w posiadanie dziedziny [Dz.] oraz tenże wraz z żoną i synem ma wyznaczony termin przed star. gen. wlkp. o powzdanie [tj. o przeniesienie pr. własności] dziedziny Dz. (KP nr 1788, 1889); 1405 tenże oraz Przedsław mieszcz. pozn. toczą proces z Janem Nieustępem, który przeszkodził powzdaniu dziedziny Dz., a przed sądem nie stanął (KP nr 2392).

1397-1404 Marcin Dzięciołowski s. Mik. Dąbrowskiego (WR 1 nr 328), zob. wyżej czynności Mikołaja, zob. niżej czynności Bieniaka Lisa.

1403 Więcoszka z Dz. [c. wspomn. wyżej Mik. Dąbrowskiego] (WR 1 nr 215).

1403-05 szl. i opatrzny Przedsław mieszcz. pozn.: 1403-05 zob. wyżej czynności Mikołaja; 1405 tenże toczy proces z Bieniakiem Lisem [z Dz., niegdyś z Sadów], który zagarnął 3 ł. w Dz. (KP nr 2088, 2113).

1403-05 Bieniak, Bieniak Lis, z Dz., Sadowski1Zdaniem Kozierowskiego Wszegniew był stryjem Bieniaka Lisa (KR 2, 118, bez powołania źródła). Obaj w 1402 r. sprzedali Sady Jurze kaszt. rogoz. i zeznali, że mieszkają tam za jego zgodą (KP nr 849). Nadal pisali się z Sadów, a Bieniak pisał się też z Dz., zaś w 1421 r. występuje jako Bieniak Dąbrowski Lis (PZ 6, 11): 1403 tenże toczy proces z żoną Marcina dz. z Dz. [synem Mik. Dąbrowskiego] o rany (WR 1 nr 719, 721; KP nr 1360); 1404 tenże toczy proces ze Wszegniewem z Dupiewca o pr. bliższości do dziedziny Sady (KP nr 1744); 1405 zob. wyżej proces z Przedsławem.

1407 kap. kat. pozn. nabywa od Piotra z Kobylina [pow. pyzdr.] dziek. pozn. dziedzinę Dz. przyległą do Gołusek w zamian za dziedzinę Łagiewniki k. Tulec (Wp. 5 nr 116).

1426 Janusz z Szołowa [ze wsi Wszołów w pow. kał.] kan. pozn. [jako czasowy posiadacz wsi kapitulnych Dz. i Gołuski] i kapituła kat. pozn. oraz Piotr Słap z Dąbrówki [w par. Skórzewo] toczą proces o granice między dziedzinami Dz. i Gołuski (albo Dz. czyli Gołuski) oraz Dąbrówka (PZ 9, 8); 1427 spór rozpoznają sędziowie polubowni, nakładając karę umowną 200 grz., a superarbiter ma dokonać rozgraniczenia między Dąbrówką a Dz. czyli Gołuskami, zaś Janusz Szołowski ma pozostawić wolną drogę z Dąbrówki do Gołusek przez Dz., jak to było ze starodawna (PZ 9, 67v-68v; CP 381 nr 57).

1403 Andrzej kmieć z Dz. w procesie z Mik. Palędzkim (też mylnie: Panansky) [czyli z Mik. Dąbrowskim z Dz.] dowodzi, że Mikołaj zabrał mu pierzyny i inne rzeczy wartości 2 grz., mimo że Andrzej nie zaniedbał upraw ani nie uciekł w nocy, po czym wygrywa odeń 2 grz. (WR 1 nr 809; KP nr 1298).

Uwaga: Wiadomości o Dz. zanikają wkrótce po jego przejściu w ręce kap. kat. pozn., prawdop. Dz. połączyło się z Gołuskami, sąsiednią wsią kapitulną.

1 Zdaniem Kozierowskiego Wszegniew był stryjem Bieniaka Lisa (KR 2, 118, bez powołania źródła). Obaj w 1402 r. sprzedali Sady Jurze kaszt. rogoz. i zeznali, że mieszkają tam za jego zgodą (KP nr 849). Nadal pisali się z Sadów, a Bieniak pisał się też z Dz., zaś w 1421 r. występuje jako Bieniak Dąbrowski Lis (PZ 6, 11).