(1395 Gonebicze, 1399 Gonøbicze, 1406 Gonabice, 1407 Gonambicze, 1408 Gonanbicze, Gouanbicze!, 1415 Gołębice!, 1418 Gonyambicze, 1419 Wonyebycze!, 1420 Gonyabicze, 1421 Gonąbicze, 1422 Gonyąbicze, 1466 Gonyanbicze, 1473 Gonyebycze), 4,5 km na NW od Osiecznej.

1. 1438 n. pow. kośc. (PG 1, 147); 1395?, 1406 n. par. własna (Lek. 2 nr 1756; WR 1 nr 595); dek. Kościan (LBP 131).

2. 1399 Szymon Gronowski rozgranicza [swoje wsie] G. i Piotrowice z wsiami Klonowiec i Żakowo Michała [Stosza] (Lek. 1 nr 2969); 1408 Jakusz Wyciążkowski rozgranicza G. i Piotrowice z wsiami Klonowiec i Żakowo Dziersława Klonowieckiego za pomocą ujazdu (ZSW nr 1263; WR 3 nr 382); 1419 tenże Jakusz zw. Grunowski dowodzi w sporze z Wojc. Kuranowskim, że kopce usypane przez jego przodka między Kuranowem [obecnie Koronowo] a G. wyznaczają właściwą granicę (WR 3 nr 730); 1420 Wojc. Kuranowski dowodzi, że nie zajął Jakuszowi Wyciążkowskiemu ogrodzonego ogrodu w G.; tenże płaci karę, ponieważ naganił słuszną gran. między Kuranowem a G. i w określonym terminie ma odnowić [zniszczone?] kopce (KoścZ 6, 40v); 1449 Jan Wyciążkowski zapowiada za pośrednictwem woźnego sądowego swoje dziedziny G., Wyciążkowo i Zawady¹Była to zapewne skądinąd nieznana i obecnie nie istniejąca wieś → Zawady k. Leszna w sąsiedztwie Goniębic; → p. 3 r. 1438 (KoścZ 13, 452v).

1511 G. graniczy z Żakowem (PG 66, 405v).

1513 dziedzice G. (→ p. 3) rozgraniczają G. z Żakowem: obie te wsie posiadają wspólne narożniki z wsią Kuranowo z jednej strony i z wsią Klonowiec z drugiej (KoścZ 18 k. 403, 428v).

1545 Marcin Goniębicki oraz bracia Jan i Benedykt Gorzyńscy dzielą się błotem Koziki (racione łuti alias lozysk sive Kozyky) w G.: cz. błota od mł. do drogi idącej do Klonowca przypada braciom Gorzyńskim, a cz. błota od tej drogi do granicy z Żakowem i Klonowcem przypada Marcinowi Goniębickiemu (KoścZ 8, 678v-679); 1556 Bieniasz i Jan Goniębiccy [dawniej Gorzyńscy?] dzielą się majątkiem: Bieniasz otrzymuje [części] w Wyciążkowie a Jan w G. z tym, że ma dać Bieniaszowi łąkę u Czarnego Brodu [w G.] oraz smużek, na którym Bieniasz może sobie zrobić stawek; stawki zw. Koziki mają obaj używać wspólnie, a w miejscu zw. ,,W Gaczkach” Jan może sobie zbudować stawek (KoścZ 11, 37v-38); 1577, 1581 Marcin Goniębicki pozwany dwukrotnie o to, że posiekł łąkę zw. Konorowy Dół (Conorowydol) w G. przy granicy z Klonowcem, nal. do pleb. w G. (KoścZ 64, 58; KoścG 35, 471 v); 1581 tenże pozywa Jana Krajewskiego o to, że mu wyłowił ryby ze stawu zw. Koziki (KoścG 35, 439-439v).

1563, 1566 → Kozikowski Młyn, → p. 3.

3. Własn. szlach. 1399 Szymon Grunowski → p. 2; 1408, 1410-20 Jakusz Grunowski albo Wyciążkowski [brat Szymona] → p. 2.

1401 mieszkańcy G. płacą karę po 8 sk. sądowi i Tomisławowi [nazwisko nieczytelne], ponieważ nie stawili się na [rozgraniczenie dokonywane za pomocą instytucji zw.] opole (KoścZ 1, 146).

1422-29 Opacz Goniębicki [identyczny z Opaczem z Domaradzic²O identyczności Opacza z G. z Opaczem z Domaradzic świadczy jego spór z r. 1429 z Stan. [Szurkowskim] dzierżawcą Dubina o zajęte w szkodzie 2 szt. bydła (KoścZ 9, 152v); do zajęcia mogło dojść na granicy Domaradzic i Dubina; posiadał G. zapewne przejściowo, gdyż wskazują na to określenia: „Opacz, qui sedet in G.”, „Opacz de G. pro nunc”] (WR 3 nr 921, 1064, 1107; KoścZ 9, 152v).

1434 dla nowo erygowanej par. w Noskowie [pow. pyzdr.] zakupiono czynsz 8 grz. z G. i Wyciążkowa (Now. 2, 403).

1438-50 Jan Wyciążkowski [może s. Jakusza?] dz. Wyciążkowa, G. i Zawad [→ p. 2 i przyp. 1]: 1438 tenże na 1/2 swych dóbr w tych wsiach zapisuje po 125 grz. posagu i wiana ż. Zofii (PG 1, 147); 1447 tenże zgadza się na erekcję kościoła par. w Drzeczkowie i zobowiązuje się wypłacać z G. czynsz roczny 6 grz. ufundowany przez Mikołaja z Drzeczkowa za 70 grz. (AE II, 310v-31lv; ACC 66, 33v); 1449 → p. 2; 1450 wzm. 1508 tenże dokonuje podziału G. i Wyciążkowa między siebie i swego krewnego (nepos) [prawdop. bratanka] Jana Wyciążkowskiego pieczętującego się pieczęcią z czterema liśćmi łopianu³→ Grunowo; tamże informacja o wywodzie szlachectwa Szymona i Jakusza Grunowskich z r. 1400; ich stryjowie z Miśni zeznali, że są oni zawołania Zwągrody, na tarczy mają 6 [liści] łopianu, a na hełmie wyżła z kogucim („kokotowym”) ogonem (WR 1 nr 424) (AC 2 nr 1601).

1465-66 Marcin Goniębicki z G. i w 1466 również z Wyciążkowa (KośćZ s. 42, 55, 191); 1469 Małgorzata, Dorota, Katarzyna i Synocha siostry niedz., cc. Jana Goniębickiego mają spłacić Mik. Kuranowskiemu dług za [zm.?] Marcina Goniębickiego, ich brata [z innych źródeł wynika, że to był ich stryj] (KoścZ 15, 275).

1471 Jan Wyciążkowski [junior?] dz. w G. (AE II, 310v); 1471 Dorota ż. Jana Szurkowskiego [zw. też Żytowieckim] i Katarzyna ż. Mik. Kuczyńskiego, cc. Jana Goniębickiego sprzedają swoje części w Wyciążkowie i w G. odziedziczone po ojcu i po stryju Marcinie Mikołajowi niegdyś Kuranowskiemu z G. (PG 8, 121).

1470-76 Mik. Goniębicki dz. G., niegdyś z Kuranowa kupuje: 1470 od Franciszka z Kąkolewa [k. Osiecznej] Żakowo z zastrz. pr. odkupu za 150 grz., 1474 od Balcera Kąkolewskiego Żakowo Małe za 110 grz. [bez zastrz. pr. odkupu], 1476 od wspomn. wyżej Franc. zw. Kuranowskim z Kąkolewa wsie Kuranowo i Żakowo za 630 grz. (PG 8, 60; PG 9 k. 16v, 47); 1476, 1479 Mik. Kuranowski albo Wyciążkowski [zapewne identyczny z wyżej wspomn. Mik. Goniębickim] pozywa Mac. Kawieckiego z Kawcza i jego ż. Jadwigę, c. Jana Bryla z Sowin o to, aby dopełnili swej poręki złożonej za Dorotę ż. Jana Żytowieckiego a c. zm. Jana Goniębickiego, która otrzymała w działach ze swymi siostrami Katarzyną, Małgorzatą, Synochą 1/4 z 1/2 Wyciążkowa i 1/4 z 1/2 G. i te części wspomn. Mikołajowi odstąpiła; sąd wyrokuje, że obowiązek wyclenia tych części, czyli uwolnienia ich od roszczeń in. osób spoczywa z racji pr. bliższości na Jadwidze ż. Mac. Kawieckiego jako c. Jana Bryla z Sowin (BR 628 nr 202, 203, 209); 1471 Jadwiga c. Mik. Goniębickiego jest wnuczką i współspadkobierczynią zm. Jana Mleczki ze → Zborowa (PG 8, 118); 1473 Jan s. Mikołaja z G. → p. 6; 1485 Mik. Żakowski [zapewne identyczny z Mik. Goniębickim vel Kuranowskim vel Wyciążkowskim] sprzedaje 1/2 Wyciążkowa i 1/2 G. Jandrzychowi [Henrykowi] Dłuskiemu [ze wsi Długie Stare w pow. wsch.] za 600 grz. (PG 10, 24); Dorota c. zm. Michała Piotrkowskiego [prawdop. z Piotrowic w par. Gołanice k. Leszna] sprzedaje temuż Jandrzychowi Dłuskiemu 1/8 Wyciążkowa i 1/8 G. za 100 kop gr (PG 10, 21v).

1510 1/2 G. należy do panów ze wsi Długie, a druga 1/2 G. do panów z Wyciążkowa, którzy są patronami kościoła; w G. 4 ł. os. i 6 ł. opust., z których 2 1/2 ł. uprawiają Dłuscy a część pozostałych kmiecie; 1 folw. [w ręku Wyciążkowskich?], 2 stawy i mł. opust., → p. 5 (LBP 131); 1530 pobór 2 1/4 ł. (ASK 3, 125).

1513 Jan, Michał i Andrzej dziedzice G. → p. 2.

1545-81 właściciele G.: 1545-81 Marcin Goniębicki, 1545-56 bracia Jan i Benedykt niegdyś Górzyńscy, potem Goniębiccy → p. 2.

1563, 1566 cz. Benedykta Goniębickiego: 3 ł., karczma dor., mł. korzeczny Kozikowski [por. stawy Koziki → p. 2] o 1 kole; cz. Marcina Goniębickiego: wiatrak dziedz. (ASK I 4 k. 162v, 256); 1581 pobór: 3 ł., 2 zagr. (ŹD 67).

5. 1415 Jan pleb. w G. w sporze z Janem z Czerniny [na Śląsku] dz. w Rydzynie; sprawa w drugiej instancji przeszła do oficjała gnieźn. (Wp. 5 nr 248; AC 2 nr 40, 41; Kor. Prał. 4, 26); 1418 Jerzy pleb. w Osiecznej i Marcin pleb. w G. w sporze z dwoma Janami plebanami w Tulcach o 1/2 kościoła w Tulcach [było tam uposażenie dla 2 plebanów] (ACC 3 k. 35v, 36, 36v); 1419 Marcin pleb. z G. w sporze z Januszem dz. w Sulewie [obecnie Sulejewo]: dz. Sulewa odmawia płacenia dzies. z ról [kmiecych] przez niego uprawianych, a pleb. zarzuca, że Janusz w ostatnim roku nie był u spowiedzi (ACC 4, 37; AC 2 nr 952; PZ 7, 8); 1421 tenże pleb. w sporze z Maciejem pleb. w Drzeczkowie o prawa par. nad wsią Wolikowo [obecnie Wolkowo] zeznaje, że mieszkańcy tej wsi mają chrzcić dzieci i składać ofiary w G. (ACC 5 k. 21v, 31, 145); 1423 tenże pleb. Marcin Siekierka w sporze z Janem Rydzyńskim o dzies. snop. z Piotrowic stawia przed sądem 3 świadków (ACC 6, 12v); 1429 Wojciech pleb. w G. zawiera ugodę z Zygmuntem dz. w Grunówku w sprawie 5 grz. zapisanych testamentem na rzecz kościoła w G. przez zm. Girtę matkę Zygmunta z jej wiana; suma ta została zapisana na 1/2 wielkiej łąki w Grunowie, z której Zygmunt będzie dawał 1/2 grz. czynszu rocznie; witryk będzie miał pr. łąkę wynająć, skosić, siano sprzedać i pieniądze obrócić na potrzeby kościoła, a jeden kąt łąki będzie odgrodzony i przeznaczony na użytek kościoła; z powinności ciążących na wspomn. łące można ją uwolnić, spłacając sumę 5 grz. (ACC 22, 22); 1431, 1434 Mikołaj pleb. z G. w sporze z Mik. Czarniszem z Osiecznej, pleb. albo rektorem kaplicy w Drzeczkowie; spór kończy się ugodą [wg Now. poddano wówczas Drzeczkowo władzy plebana z G.] (ACC 14, 23; ACC 18, 175v; Now. 2 s. 430, 431).

[1444] Andrzej z Bnina bp pozn. przeznacza 1 kopę szer. gr z wiardunków dzies. należnych z W. dla stołu bpiego dla szpitala Ś. Ducha na przedmieściu m. Koźmina [pow. pyzdr.] (Wp. 5 nr 304, 352); 1445 Mikołaj pleb. z G. pozwany przez Katarzynę kobietę ze Wschowy o zaległe 9 gr wynagrodzenia za służbę, o zwrot pożyczonych 7 gr, o 3 wiard. za zabrane [jej] u księdza wieprze oraz o 10 grz. „racione iniurie”, ponieważ urodziła syna (ACC 18, 105v); 1445 tenże Mikołaj w sporze z Iwanem z Karmina [dz. Grunowa] o to, że pleb. obłożył 2 kmieci z Grunowa ekskomuniką za nieuiszczenie dzies., która od najdawniejszych czasów mu przysługiwała (AE I, 107); 1447 tenże pleb. oraz Jan dz. w G. wyrażają zgodę na erekcję nowej par. w Drzeczkowie, które dotąd podlegało par. G.; pleb. z Drzeczkowa będzie otrzymywał czynsz roczny 6 grz. z G. zakupiony przez Mikołaja dz. z Drzeczkowa za sumę 70 grz.; pleb. z G. zrzeka się dzies., mesznego i stołowego z Drzeczkowa i młyna Walkmyn (AE I 152-153; AE II 310v-311v tekst wyblakły); 1455 do par. G. należy m. in. Grunowo (CP 432, 67); 1459 Mikołaj pleb. z G. jest winien 4 zł węg. Jakubowi pleb. z Lipna (ACC 39, 80v); 1466 wyrok oficjała pozn.: Andrzej Kąkolewski [prawdop. jako nabywca Sienna] ma dawać dzies. z nowizn plebanowi z G. (ACC 45, 127); 1468 kościół Ś. Mikołaja w G. (DBL nr 271); Mikołaj pleb. z G. dał Janowi Wyciążkowskiemu dzies. snop. z jego folw. w Wyciążkowie, a w zamian ma otrzymywać czynsz (AE II, 319v, tekst trudno czytelny); 1472 Maciej z Gostynia pleb. w G. pozwany o to, że w czasie interdyktu nałożonego [na Osieczną i jej okolice?] z powodu gwałtownego uprowadzenia Agnieszki Niepartskiej z kościoła w Nieparcie przez Mik. Borka Osieckiego, odprawiał nabożeństwa oraz wprowadził wspomn. Agnieszkę jako pannę młodą do kościoła [gdzie? w G.?, w Osiecznej?]; z powodu pomocy udzielonej przy porwaniu panny oraz buntowniczej postawy pleb. Mikołaja w czasie zeznań, ukarano go więzieniem (AC 2 nr 1352); 1505 po śmierci Macieja wikarego [plebana?] na plebanię w G. patroni prezentują Michała Gronowskiego, który przedstawia w sądzie [na poparcie praw patronackich swych kolatorów?] dok. dot. podziału G. w 1450 r. (→ p. 3; AC 2 nr 1601); 1517 Michał pleban i witrycy z G. pozywają prac. Jana Pierzynkę z Węglin, ponieważ rozpoczął on remont dzwonnicy i części kościoła w G. i nie chce go ukończyć, przez co parafia poniosła szkodę w wysokości 3 grz.; pozwany zeznaje, że witrycy go z tej pracy zwolnili i mieli wziąć in. pracownika, którego on im wskazał; Pierzynka dał też witrykom z G. 1 wiard. [z powodu odstąpienia od tej pracy?] (ACC 92, 338v); 1527 Michał Grunowski pleb. z G. pozywa szl. Mik. Bylęckiego posiadacza 1/2 sołectwa w Żakowie o przysądzone [w l. 1507-14] plebanowi z G. dzies. z tego sołectwa, których on od 6 lat nie płaci; Bylęcki zeznaje, że zasięgał rady na sejmie u senatorów i powiedziano mu, że sołtys nie jest zobowiązany do płacenia dzies.; sprawa została zawieszona, ponieważ okazało się, że poprzedni wyrok błędnie przysądził tę dzies. plebanowi z G., gdy poprzednio należała ona do stołu bpiego (AC 2 nr 1800); 1510 kościół par. w G. Ś. Mikołaja i Ś. Barbary; patronami są dziedzice Wyciążkowa i [1/2] G.; pleb. ma folw. własny w G., łąkę i las oraz 2 ogrody opust. k. szkoły; pleban otrzymuje czynsz roczny 6 grz. z G. i Wyciążkowa oraz dziesięciny z folwarków w G., Klonowcu, Grunówku, Granowie, Wolikowie, Sulewie, Kuranowie i Krowim Lasku, z Sienna dzies. snop.; należy się również dzies. z opust. folwarków w Wyciążkowie i Piotrowicach; dziesięciny z łanów kmiecych pleban otrzymuje z G., z Sienna, z cz. Grunowa, z cz. Grunówka, z Trzebini, z karczmy w Wyciążkowie i z sołectwa w Żakowie; pleb. otrzymuje meszne z sołectwa w Wolikowie i z sołectwa w Siennie oraz daniny z młynów w Grunówku, w Krowim Lasku oraz z 2 młynów w Piotrowicach; do stołu bpiego należą wiardunki z łanów kmiecych w Wyciążkowie, Wolikowie, Kuranowie, Żakowie Małym, Sulewie, Klonowcu oraz w cz. Grunowa i w cz. Grunówka (LBP 131-132).

1395-1531 plebani w G.: 1395 dominus Paweł i wikary Filip (Lek. 2 nr 1738, 1756; WR 3 nr 21, 75); 1406-07 Jasiek (WR 1 nr 595; ACC 2, 68v); 1415 Jan [czy identyczny z Jaśkiem?]; 1418-28 Marcin Siekierka⁴→ Gołębin p. 5 i przyp. 6. Wg SzPozn. 103 i KR 3, 109 wikary „de Gonabino” w 1409 r. (PZ 3, 107) oznacza wikarego z Gołębina; może jednak był on z G.? (ACC 5, 133v; LBP 50); 1428-29 Wojciech, 1431-72 Mik. Goniębicki, kanonik przy koleg. NMP „in Summo Poznaniensi”: 1472-76 Mac. Borek Gostyński, 1484-89 Zygmunt Korzbok Łącki z Kamieńca, 1489-98 Tomasz Wilkowski kan. pozn., 1498-1504 Maciej z Gostynia, 1504-31 Michał Grunowski [z Grunówka] (KoścZ 19, 42v); wzmianki źródłowe o plebanach począwszy od r. 1415 – zob. wyżej, ponadto do wszystkich Now. 2, 430).

6. ok. 1472 Mik. Goniębicki kan. → p. 5; 1473 Jan s. Mikołaja z G. student w Krakowie (AS 1, 211).