GÓRA – rzekome gniazdo Awdańców w okolicy Krzywinia.

[Pow. kośc.?]

11141Datę tę B. Paprocki cytuje za M. Kromerem (księga V). Kromer jednak nie wymienił nazwy G. Ta sama wiadomość u Długosza przytoczona została pod r. 1113, również bez wzm. o G. (DA III/IV 270) wzm. z 1584 r. Michał Skarbek z G. fundator kl. w Lubiniu (B. Paprocki, Herby rycerstwa polskiego, wyd. K. Turowskiego, Kraków 1858 s. 217).

Uwaga: Przytoczona wyżej informacja stanowi najwcześniejszą wzm. o G., z której miał rzekomo pochodzić Michał z rodu Awdańców, który był jednym z współfundatorów kl. bened. w Lubiniu. Wcześniejsze źródła, zwłaszcza księga bracka i najstarszy nekrolog lubiński, wymieniają kilka osób określonych jako „Michał” lub „komes Michał” (MPHn. 9/2 s. 143 – indeks), nie wiadomo jednak, który wpis nekrologiczny dotyczy owego pierwszego współfundatora; nigdzie też nie występuje określenie „de Gora”.

B. Paprocki wymienił jeszcze dwóch in. przedstawicieli rodu Awdańców, którzy pisali się rzekomo z Góry; są to jednak osoby w Wlkp. nieznane2Byli to Jan Skarbek z Góry (rzekomy) fundator kl. cyst. w Koprzywnicy k. Sandomierza w 1186 r. oraz Skarbek z Góry, gubernator woj. lwowskiego w 1436 r. (B. Paprocki, dz. cyt., s. 217-218). Paprocki był przekonany, że określenie „de Gora” dotyczy Góry k. Jarocina [pow. pyzdr.], która w jego czasach była w posiadaniu Awdańców Konarskich. Z materiałów SHG wynika jednak, że dopiero w pierwszym dziesięcioleciu XVI w. Górę tę wniosła Awdańcom Konarskim (z Konar k. Miejskiej Górki) Anna, ż. Stan. Konarskiego; była ona c. jednego z poprzednich właścicieli G. (B. Paprocki, dz. cyt. s. 218; LBP 142; MS 4/2 nr 12950).

W tradycji kl. lub. jeszcze w pierwszej połowie XVII w. wśród fundatorów wymieniano Michała komesa, nie dodając mu określenia „z Góry” (Lub. C 29, Kronika klasztorna pióra Bartłomieja Krzywińskiego, k. 17, 230). Dopiero w 1659 r. Bartłomiej Krzywiński do sporządzonego przez siebie nowego nekrologu lub. wpisał pod datą 25 X komemorację Michała Skarbka komesa z G. (Lub. C 31, Matricula defunctorum, k. 152v).

W. Semkowicz, Ród Awdańców w wiekach średnich, „Roczniki Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk”, 44, 1917, s. 252-256, próbował zlokalizować tę G. w pobliżu Lubinia. Rozpatrywał on przekazy dot. dwóch wsi o nazwie Górka: Górka w par. Świerczyna k. Krzywinia i Górka k. Śmigla, par. własna, zw. obecnie Górką Duchowną (z tekstu nie wynika, czy autor orientował się, że są to dwie różne osady!), i stwierdził, że w sąsiedztwie Górki powinnaby istnieć Góra, gdyż najczęściej nazwy miejscowe w formie zdrobniałej powstawały jako pochodne od nazwy nie zawierającej zdrobnienia. Z tym założeniem przeszedł do analizy tekstu odnoszącego się do → Grodziska k. Krzywinia: „Mons seu insula, in quo monte quondam erat castrum Krzywinense” (K 2, 35 wg KoścZ 25, 121) i uznał, że pod terminem „mons” (wzgórze) kryje się dawna nazwa własna Krzywinia – Góra. Cytowany zwrot nie upoważnia jednak do takiej interpretacji, gdyż określenia „mons” używano powszechnie w Wlkp. na oznaczenie jakiejkolwiek wyniosłości terenu, nie zdarza się natomiast, aby w ten sposób tłumaczono nazwy miejscowe na język łaciński.

W świetle powyższych uwag stwierdzić należy, że nazwa G. występująca przy imieniu Michała Awdańca pochodzi z bardzo późnej tradycji i nie mamy podstaw, aby ją identyfikować z Krzywiniem, lub lokalizować ją gdziekolwiek indziej w Wlkp. W. Semkowicz z tą G. łączył również przekaz z 1324 r. (śwd. Iesco de G.), który zakwalifikowaliśmy do hasła → Góra, przekazy o nieokreślonej lokalizacji.

1 Datę tę B. Paprocki cytuje za M. Kromerem (księga V). Kromer jednak nie wymienił nazwy G. Ta sama wiadomość u Długosza przytoczona została pod r. 1113, również bez wzm. o G. (DA III/IV 270).

2 Byli to Jan Skarbek z Góry (rzekomy) fundator kl. cyst. w Koprzywnicy k. Sandomierza w 1186 r. oraz Skarbek z Góry, gubernator woj. lwowskiego w 1436 r. (B. Paprocki, dz. cyt., s. 217-218).