GRADOWICE

(1308 kop. XV w. Gradovicze, 1433 kop. ok. 1566 Gradowycze, 1510 or. Gradouicze, 1563 Gradowice) 3,5 km na NW od Wielichowa.

1. 1446 n. pow. kośc. (CP 4 nr 87); 1510 n. par. Wielichowo (LBP 157).

2. 1564 strumień → Mokrzec i łąka za nim w G.; 1510, 1564 Mokrzki mł. na tymże strumieniu k. wsi G. → p. 3 i 5.

3. Własn. książęca, potem rycerska, od 1308 bpstwa pozn. w kluczu dóbr → Wielichowo. 1308 Henryk ks. głog. oznajmia, że w drodze zamiany Andrzej bp pozn. oddaje Dobrogostowi s. Tomisława, dz. Szamotuł, wieś Popowo [k. Szamotuł], a otrzymuje od Dobrogosta wieś G. (którą nieco wcześniej Dobrogost otrzymał od tegoż ks. Henryka), sąsiadującą z wsiami bpa Wielichowem i Łubnicą, wraz z takim imm., jaki posiadają in. wsie kat. pozn.; gdyby ktoś zabrał bpstwu pozn. wieś G., Popowo znowu stanie się własnością bpa (Wp. 2 nr 915).

1510 wieś G. bpa pozn. należy do klucza dóbr Wielichowo, w niej 18 ł. os. i 6 ł. opust., które uprawiają kmiecie [z G.] na wezwanie zarządcy dworu (burgrabius curie); jest tu 5 sołtysów, którzy uprawiają: pierwszy 1 1/4 ł., drugi 2 ł., trzeci 2 ł., czwarty 1/4 ł. i piąty 3/4 ł.; k. G. młyn Mokrzki → p. 5 (LBP 157); 1564 w G. wsi klucza wielichowskiego 23 1/2 ł.: 6 soł., 11 os., 6 1/2 opust., które są uprawiane za czynsz; z każdego łanu płacą co roku 1 grz. 3 gr i 6 den., 2 ćw. owsa, 2 koguty, 12 jaj; tamże 6 sołtysów, płacą razem 2 flor. i pełnią służbę, dają też 8 ćw. owsa wiecnego; 3 zagr. płacą po 6 gr i 2 koguty; z 2 ogrodów opust. dają 4 1/2 gr i 3 koguty; z 1 ogrodu (hortulus) położonego przed wsią płacą 3 gr; 1 kmieć szynkuje piwo, płaci co roku stawnego 1 beczkę piwa; tamże za łąką leżącą za [strumieniem] Mokrzcem dają czynsz 12 gr; folwarczek (praediolum) ma 1 ł.; mł. o 1 kole [→ Mokrzki Młyn, obecnie Mokrzec] położony k. wsi G. na strumieniu Mokrzec daje co roku ćwiertnie żyta i pszenicy [w tekście nie podano liczb ćw.] i winien ubijać [dla dworu] 1 wieprza (IBP 284-285).

Pobór: 1530 z 9 ł. i 5 ł. soł. (ASK I 3, 135); 1563 z 10 3/4 ł., z 1 ł. soł., 1 karczmy, mł. korzecznika o 1 kole w dzierż. dziedz. i od 1 komor. (ASK I 4, 206); 1571 płaci bp pozn. z 9 ł. kmiecych i 6 ł. soł. i z mł. korzecznika o 1 kole (ASK I 5, 423); 1581 z 8 1/2 ł., 6 ł. soł., 5 ł. opust. i mł. korzecznika w dzierż. dorocznej (ASK I 6, 511).

4. 1433 Jan bp [sufragan] pozn. na prośbę braci Mikołaja i Jana sołtysów z G. wystawia w miejsce utraconego nowy przyw. na ich sołectwo; sołtysi mają posiadać 6 1/2 małych ł. wolnych i wolne: ogród, kowalstwo, karczmę, jatkę [rzeźniczą], piekarnię, szewstwo oraz barcie, lecz tylko na swych łanach; gdy któremu z sołtysów wypadnie udać się konno do bpa w sprawach kmieci, wówczas ci winni go zaopatrzyć; sołtysi otrzymują trzeci den. z sądów; kmiecie mają płacić z każdego łanu czynsz po 4 ćw. żyta, owsa i 2 pszenicy oraz 6 sk. oraz zawozić ten czynsz do klucza [tzn. do Wielichowa] (CP 4 nr 87); 1446 kop. ok. 1556 Andrzej [Bniński] bp pozn. odnawia i zatwierdza przyw. bpa Jana z 1433 na sołectwo w G. sołtysom tamże: Marcinowi Trutce, Marcinowi Karchowi i Mik. Trutce (CP 4 nr 87); 1510-81 łany soł. → p. 3.

5. 1510 meszne z G. dla pleb. w Wielichowie; mł. Mokrzki daje temuż pleb. co roku na Wielkanoc 1 korczyk mąki (LBP 157).

6. 1491 Piotr Gradowski [z G.] mieszcz. w Buku (AC 2 nr 1467).