(1423 [Granowo], 1428 or. Granowo, 1435 or. Minus Granowo, 1456 in utraque Granowo... in una, in qua est ecclesia et in alia vicina, 1477 in utraque Granowo videlicet ecclesiastica et non ecclesiastica, 1515 Granowo Małe albo Parchate, 1530 Granówko, 1569 Małe Granowko) 13 km na SE od Grodziska Wlkp., 14 km na NW od Kościana.

1. 1456 n. pow. kośc. (PG 5, 33); 1510 n. par. Granowo (LBP 99).

2. 1427 → Granowo p. 2; 1500 kmiecie ze wsi kap. pozn. Drożdżyce żalą się na Mikołaja i Jana dziedziców z G., że zagarniają bardzo dobre pastwisko w miejscu zw. Ogród, aby tam łowić ptactwo, że tam zniszczyli kopiec gran., że zajmują im bydło i wypasają im role i zasiewy, aby ich przymusić do robocizn dla siebie (CP 111, 12).

1531 z wizytacji wsi kap. pozn. Drożdżyce: wieś ta graniczy z G., gran. są zniszczone, a liczne role podorane, zaś wieśniakom zajmują bydło i konie, aby w ten sposób przymusić ich do niezwyczajnych robocizn w G. (CP 111, 128,.

1569 bp sufragan pozn. i kan. pozn. jako posiadacz wsi Konojad protestuje przeciwko Marcinowi Granowskiemu i jego poddanym z M.G., Wojc. Granowskiemu z M.G., Zofii Granowskiej wd. po Mac. Granowskim z MG. i ich poddanym z powodu wypasienia owsa na folw. i łąki (KoścG 23, 273v-274v).

1574 z podziału dóbr między braćmi Sebastianem, Wojciechem i Piotrem Granowskimi: Wojciech otrzymuje cz. Karczewa, która należała do ich ojca Piotra Granowskiego; Sebastian 1/2 G. z dworem zw. Wymykowo i m. in. 1/4 ról folw., wspomn. granice z Kokalewem; Piotr 1/2 G. z dworem starym, m. in. 1/4 ról folw., ślad sołecki (KoścG 31, 134-135).

1578 z rozgraniczenia wsi Konojad i Sepno: styk granic G., Szczepowic, Konojadu [i Sepna]; dwa kopce gran. nad drogą z G. do Kościana (KoścZ 67, 354- 355).

1578 rozgraniczenie wsi G. Marcina, Sebastiana i Piotra Granowskich oraz Konojad kap. pozn.: kopce narożne G., Sepna i Szczepowic leżą przy krzyżowych drogach: nad drogą z G. do Kościana i nad drogą z Modrza do Poznania; od nich 14 kopców gran., aż do kopców narożnych wsi Konojad, G. i Jaskółki, które leżą nad drogą z G. do Jaskółek (KoścZ 67, 351v-352v).

1578 z rozgraniczenia wsi Konojad i Jaskółki: kopce narożne wsi Konojad, G. i Jaskółki leżą nad drogą z G. do Jaskółek (KoścZ 67, 350v-351v).

1592 wizja gran. z powodu naruszenia gran.: Marcin Granowski pokazuje samicę wielką w rz. zw. Mogilnica, która dzieli G. z Karczewem oraz kopiec narożny między G., Karczewem i Jaskółkami, przy samicy, dobrze widoczny, na nim 2 kamienie; Karczewski posiekł Granowskiemu przez granicę kilka wozów siana (KoścG 46, 616).

1597 ugoda między Marcinem i Sebastianem Granowskimi dziedzicami M.G. oraz Marcinem Karczewskim, Sebastianem Granowskim i Zofią Grobską wd. po Stan. Zadorskim, dziedzicami Karczewa, dot. gran. tych wsi: narożnik wsi Granowa, G. i Karczewa; od niego gran. rz. Mogilnicą pośrodku brodu Kąpińskiego, potem w błocie 18 pali aż do narożnika wsi G., Karczewo i Jaskółki; strony mają wspólnym nakładem uczynić rów wzdłuż tej gran. szerokości 6 łokci, a to począwszy od samicy; rów po jego wykopaniu ma być uważany za samicę i granicę, a po jego wykopaniu mają być wbite pale po obu jego stronach (KoścG 51, 80-82).

1599 w podziale G. między braćmi Jerzym i Andrzejem Granowskimi wspomn.: 2 dwory, stary po Wojc. Granowskim i dwór nowy; staw za dworem [starym], staw za dworem [nowym] zw. Grobla; strumień; folw. ugorowy z wiatrakiem, drugi folw., folw. na Weselu; droga wielka z G. do Kokalewa; drogi granowska grodziska, z Kokalewa do Kościana, do Kąpińskiego Brodu; granice z Kokalewem, Granowem; dział zw. U Wilczego Dołu; płoska w Sosinach; dzialik pod Jaskółkami od drogi wielkiej konojeckiej; dział od Olszewca, łąka pod Olszewcem; łąki u brodu; dział ku Bielawom; pole ku Bychowy; [obiekt nieokreślony] Niedźwiedź; pole ku Łysinom; Wielgie od Szczepowic ku Drożycom; dział przez drogę z Kokalewa idącą ku Kościanu w Młokitki aż do przecza; małe pole od Drożyc ku G.; Bychowa (KoścG 53, 128v-134v).

3. Własn. szlach. – linia Wincentego z Granowa. 1456 Jan Granowski zapisuje ż. Synosze [c. Jarosława Jarogniewskiego, wd. po Macieju z Łekna] na Granowie, G., na Zieminie, gródku (fortalicium), cle i na folwarkach tytułem posagu 1500 grz. półgr (PG 5, 33).

1462-87 Dorota: 1462 taż, ż. Winc. niegdyś Nowodworskiego mężowi swemu [Wincentemu] z miłości małżeńskiej przekazuje trzecią cz. swego działu w M.G. oraz sprzedaje mu z zastrz. pr. wykupu za 100 grz. szer. półgr trzecią cz. swego działu w M.G., ponieważ Wincenty wniósł do M.G. takąż sumę ze swego mienia po ojcu i matce (PG 6, 96v, dwa akty); 1465 Mik. niegdyś Tworzyjański z ciotką swą Dorotą ż. Winc. niegdyś Nowodworskiego z G.M. zamienia wieś M.G. z Mik. niegdyś Kokalewskim, dz. w M.G., w zamian za wieś Kokalewo z dopłatą 300 grz. (PG 6, 216v); 1471 Dorota, niegdyś w G.M., nabywa 1 3/4 ł. i karczmę w Urbanowie Nowym (PG 8, 121v); 1485, 1487 Dorota Granowska w Urbanowie Nowym (PG 10 k. 12, 75v).

1464-65 Mik. Tworzyjański (PG 6, 216v); 1464 tenże zapisuje ż. Annie po 100 kóp posagu i wiana na 1/2 części w Tworzyjanicach [obecnie Tworzanice] i w G. (PG 6, 202).

1465-69 Mik. Kokalewski (PG 2, 216v); 1469 tenże sprzedaje Adamowi z Dąbrowy [par. Skórzewo pod Poznaniem] dziek. poz. 6 grz. szer. gr czynszu rocznego na cz. wsi G.M. za 70 grz. szer. gr z zastrz. pr. wykupu (PG 8, 7v; CP 444 k. 16, 65; CA LXXXVII 1).

1472 Mik. Granowski, ojciec Piotra (PG 8, 134v); 1504 tenże wspomn. jako zm., zaś a. 1504 sprzedał Jakubowi Goruńskiemu 4 ł. os. w Goruńsku za 55 grz. (PG 13, 16-17).

1477 Stan. Łukowski z Granowa zapisuje matce Synosze po 500 grz. półgr posagu i wiana na wsiach Granowo, G., na 1/2 Parzęczewa z folw. i lasami, na folw. w Granowie (PG 9, 83).

1472-99 Piotr z M.G., Granowski (PG 10, 24v): 1472 Mik. Granowski na trzeciej cz. G.M. zapisuje Marcie, ż. swego s. Piotra, po 100 grz. półgr posagu i wiana (PG 8, 134v); 1483 Piotr, Jan i Wawrzyniec bracia niedz. z M.G. sprzedają prawa i przezyski na 4 ł. os. w Goruńsku Jakubowi Goruńskiemu za 50 grz. (PG 9, 173); 1499 tenże, ojciec Mik. Granowskiego (KoścG 5, 33v).

1483-1505 Jan z M.G., z Granowa, Granowski (PG 9, 173; PG 10, 24v); 1493 tenże wykupuje sołectwo w M.G. (KoścZ 17, 259); 1499 tenże i Mik. Granowski ponawiają solidarne poręczenie na rzecz Jadwigi Żegrowskiej, wd. po Wawrz. Granowskim, że pod karą umowną 43 grz. będą bronić od roszczeń innych osób 2 1/2 ł. w G., jakie jej odstąpili za 43 grz. (KoścG 5, 33v); 1499 tenże toczy proces z Mik. Granowskim o 2 pługi i karę umowną w wysokości 100 grz., o rany i akty przemocy, o najście domu i zabranie przemocą siekiery (KoścG 5, 33v); 1500 → p. 2; 1505 Jan z M.G., wuj Barbary, Anny, Agnieszki i Katarzyny, cc. zm. Jerzego Goruńskiego (PG 13, 23).

1483 Wawrzyniec z M.G., Granowski (PG 9, 173): 1485 Piotr i Jan bracia z M.G., stryjowie Anny i Małgorzaty, cc. zm. Wawrzyńca oraz wuj Sędziwój Łęcki, jako ich opiekunowie, dają Jadwidze, wd. po Wawrzyńcu, a matce Anny i Małgorzaty, 2 1 /2 ł. os. w G. (na których siedzą Piotr Czech, Klemens Wyaczynyecz, każdy na ł. i płacą po 1 grz. czynszu, Jakub Kuszka na 1/2 ł. i płaci 3 wiard.), za 43 1/2 grz. półgr. tytułem wiana i posagu z zastrz. pr. wykupu (PG 10, 24v); 1499 Jadwiga Żegrowska, wd. po Wawrzyńcu (KoścG 5, 33v).

ok. 1484 Adam z Dąbrowy zakupiony przez siebie czynsz 6 grz. półgr na M.G. przekazuje na rzecz kolegiaty Ś. Mikołaja [in Summo Poznaniensi] (CP 444, 13v-21).

1495 wd. Marta Granowska, pani wienna, matka Mikołaja (ACC 72, 16v).

1495-1510 Mikołaj z G., z M.G., Granowski (KoścG 5, 33): 1495 na podstawie ugody między prep. [kolegiaty] Ś. Mikołaja in Summo Poznaniensi a wd. Martą Granowską, panią wienną i jej s. Mikołajem dz. cz. w G. czynsz roczny 3 grz. i 16 gr z G. z powodu opustoszenia i innych szkód zostaje umniejszony do 2 grz. rocznie na okres 6 lat (ACC 72, 16v); 1500 → p. 2; 1505 tenże oskarżony o zabicie zagrodnika z Kiełczewa (Cieplucha 102); 1510 we wsi M.G. trzech panów, bracia stryj. Mikołaj i Bartłomiej mają dwie części, 6 1/4 ł. os. (LBP 99).

1503 Jan z M.G. na 1/2 swej trzeciej cz. w M.G., na 1/2 folw., stawu i wiatraka zapisuje swej ż. Elżbiecie, c. Bartłomieja z M.G., po 100 grz. posagu i wiana (PG 12, 253v).

1504-18 Jan Ujejski: 1504 tenże od Grzegorza Granowskiego. za 12 grz. szer. półgr z zastrz. pr. wykupu kupuje w M.G. 1 ł. os., na którym siedzi Andrzej Ptak i płaci z niego 1 grz. i 8 półgr czynszu rocznie, na którym to ł. pani wienna nie ma oprawy (PG 13, 22); 1518 tenże kupuje od Jakuba Rosnowskiego i jego c., panny Katarzyny (taż w asystencji stryjów Mikołaja i Wincentego ze Spławia i wuja Bernarda Grocholskiego) ich części w Granowie i G.M. za 300 grz. (PG 15, 214).

1503 Dorota Młyńska, ż. Grzegorza Urbanowskiego, w asystencji brata stryj. Jana Młyńskiego i wuja Stan. Niegolewskiego, przekazuje mężowi 1/3 Granowa oraz M.G., a na 2/3 tych dóbr zapisuje mu 200 grz. szer. półgr, a mąż zapisuje jej na tych dobrach po 150 grz. posagu i wiana (PG 12, 273v-274).

1507-10 Bartłomiej z M.G., Granowski: 1507 tenże na 1/2 cz. dziedz. w M.G. i na całym folw. zapisuje ż. Elżbiecie, c. Jana Borzysławskiego po 100 grz. posagu i wiana (PG 13, 126v); 1510 we wsi M.G. trzech panów, bracia stryj. Mikołaj i Bartłomiej mają dwie części, 6 1/4 ł. (LBP 99).

1514 wieś M.G. uwolniona od czynszu rocznego 2 grz. i 12 gr od sumy głównej 27 grz. na rzecz prep. kolegiaty Ś. Mikołaja in Summo Poznaniensi, który na M.G. ciążył zgodnie z dok. star. gen. wlkp. z 1469 r. (CA LXXXVII 1)

Areał: M.G., wieś trzech panów, bracia stryj. Mikołaj i Bartłomiej [Granowscy] mają dwie części, 6 1/4 ł. os. (LBP 99); 1530 pobór: 5 ł. (ASK I 3, 125v); 1563 pobór: 10 ł. (ASK I 4, 166); 1564 dzies. dla bpa pozn. z 10 3/4 ł. po wiard. (IBP 303); 1566 pobór: 10 1/4 ł., 2 karczmy dor., 4 zagr. (ASK I 4, 258v); 1581 pobór, cz. Sebastiana Granowskiego: 2 1/4 ł., 4 zagr., 1 komornica, 1 colonus ab aratro; cz. Marcina Granowskiego: 4 1/2 ł., 5 zagr., 7 komor.; cz. Piotra Granowskiego: 2 1/4 ł., 2 zagr., 1 colonus ab aratro (ŹD 68; ASK I 6, 494v).

Wieśniacy: 1445 Wawrzyniec czeladnik (familiaris) pana Piotra z M.G. [syna pani Wichny sołtyski] (KoścZ 12, 626); 1485 [kmiecie] Piotr Czech i Klemens Wyaczynyecz, każdy na ł., płacą po 1 grz. czynszu, Jakub Kuszka na 1/2 ł., płaci po 3 wiard. (PG 10, 24v); 1496 prac. Błażej z M.G., G. wraz z innymi obwiniony o pobicie we wsi Kowalewo [k. Grodziska Wlkp.] mnichów z klaszt. Bożego Ciała pod Poznaniem (AC 2 nr 1506); 1499 prac. Mac. Wyeczek [z M.G.] toczy proces z Mik. Granowskim o rany i niewydanie siekiery (KoścG 5, 33); 1504 [kmieć] Andrzej Ptak siedzi na 1 ł. i płaci rocznie 1 grz. i 8 gr czynszu (PG 13, 22).

4. 1423-48 Wichna Granowska z G., z M.G., występuje jako szl. pani sołtyska w G., ur., pani, a także bez żadnego określenia (KoścZ 9 k. 17, 108v-109, 222v, 231, 244, 259; KoścZ 12, 626; KoścZ 13 k. 172, 299); 1423 taż w procesie z Michałem i Jakubem z Szołdr, którzy dowodzą, że nie wiedzą, aby ich brat był dłużny 5 grz., ani też nie obowiązywali się zań płacić (WR 3 nr 1014); 1428 jej ss. Gaweł i Piotr (KoścZ 9, 28v); 1430 tejże z dziećmi Jakusz Sepieński przed sądem odstępuje pole, czyli płosę roli w Szczepowicach w zamian za ten ł. w Sepnie, który jej przed star. [gen. wlkp.] przekazał, z tym zastrzeżeniem, że jeśli [Wichna] zdoła wspomn. ł. w Sepnie w przeciągu 3 lat uwolnić od roszczeń osób trzecich, to ma pole w Szczepowicach wieczyście posiadać, a jeśli tego nie zdoła uczynić, to winna odstąpić od pola w Szczepowicach; Andrzej s. Wichny płaci przysądne (KoścZ 9, 222); 1445 Jakub Sepieński zawiera ugodę z braćmi Janem i Maciejem z Sepna, m. in.: Jakub przekazuje braciom ł. roli, zaś bracia doprowadzili do sądu sołtysa [Wichnę?] z G. i tenże sołtys w związku z tym łanem przekazał Jakubowi płosę roli [w Szczepowicach?] (KoścZ 12, 562).

1428-35 szl. Gaweł z G., z M.G.: 1428 s. pani Wichny [sołtyski] (KoścZ 9, 28v); 1435 tenże w sporze z Sędziwojem Niewierskim, który dowodzi, że szl. Gaweł przybył przemocą na dziedzinę Niegolewo, uderzył go w policzek i zabrał krogulca (WR 1 nr 1651); 1438 szl. Piotr z G. [s. Wichny] i spadkobiercy Gawła toczą proces z Mikołajem z Wrześni o uwięzienie jakichś ludzi z powodu Gawła (WR 2 nr 1170).

1428-48 szl. Piotr z G., z M.G., Granowski (WR 1 nr 1630; KoścZ 13 k. 172, 299); 1428 tenże s. pani Wichny [sołtyski] (KoścZ 9, 28v); 1438 [brat] zm. Gawła (WR 2 nr 1170); 1445 Paweł Ptaszkowski zeznaje, że winien szl. Piotra Granowskiego uwolnić od poręczenia na sumę 40 grz. półgr wobec Bogusława Baranowskiego (KoścZ 12, 601); 1445 Wawrzyniec czeladnik (familiaris) pana Piotra (KoścZ 12, 626); 1447-48 Piotr występuje na liście śwd. w dok. star. gen. wlkp. [jako związany z jego osobą?] (M. Poznań D 671; DK s. 14; Dominikanki P-ń C 23, 24); 1448 tenże pozwany przez braci niedz. Macieja i Wojciecha niegdyś Grąbiewskich o 5 fl. czynszu rocznego, zeznaje na ich rzecz 10 zł węg., które winien im zapłacić w ciągu 8 tyg. (KoścZ 13 k. 158, 263); 1448 tenże zeznaje na rzecz Stanisława niegdyś Niemierzyckiego 110 zł węg. (KoścZ 13, 332).

1430 Andrzej s. Wichny (KoścZ 9, 222).

1493 uczc. i opatrzny Jan i Paweł bracia niedz., ss. zm. Piotra sołtysa z M.G. zeznają, że Jan Granowski z M.G. zapłacił im za sołectwo i ojcowiznę i pr. bliższości w M.G. i że ustąpili mu z tego sołectwa (KoścZ 17, 259).

1574 w podziale G. wspomniano ślad sołecki opust. (KoścG 31, 134-135).

1599 w podziale G. wspomniano sołectwo (KoścG 53, 128v-134v).

5. 1564 dla bpa pozn. z 10 3/4 ł. [kmiecych] w G. dzies. po 1 wiard. [z ł.] (IBP 303).

Uwaga: KObceRyc. 124 pod 1486 r. podaje Macieja Stroszyna Pijanowskiego z G.M., lecz jest to informacja mylna, oparta na błędnej lekcji, a wspomn. Maciej w istocie pisał się z Grunowa (KoścZ 17, 58).