JABŁONA NOWA

(1428 or. Due Jablonya, 1432 Nowa Jablona, 1491 Jablona Minor, 1494 Utraque Jablona, 1510 Novoyablona, 1527 Nowa Jabłonowa, 1530 Jablona, Jabłona Nova, 1564 Jablona Nova), obecnie Wioska, 6 km na NW od Rakoniewic.

1. 1481 n. pow. kośc.; 1510 n. par. Gnin (LBP 165).

2. 1428 zapowiedź → p. 3.

3. Własn. król., potem szlach. → dobra Zbąszyń. 1428 woźny sąd. zeznaje, że wszystkim zapowiedział drogi nieprawe, łąki, pastwiska, lasy, zarośla, bory i wszystkie pożytki dóbr Zbąszyń z przynależnościami, m. in. D. J., stren. pana Abrahama ze Zbąszynia (KoścZ 9, 112).

1481 Piotr i Marcin bracia niedz., dziedzice Zbąszynia, na swej wsi N. J. zapisują księdzu Maciejowi Izdbieńskiemu 9 grz. czynszu rocznego za 100 grz. (PG 9, 132).

1489 Abraham, Piotr i Marcin bracia ze Zbąszynia dokonują podziału dóbr po ojcu: Piotr otrzymuje m. in. N. J. (PG 10, 107).

1491 Abraham kustosz gnieźn., Piotr i Marcin bracia niedz. [!] ze Zbąszynia, Borui, Jabłony Starej, J. N. i Łomnicy pozwani przez Piotra z Opalenicy sędziego pozn. o 200 zł węg. posagu ich siostry Anny (KoścZ 17, 228).

1494 Piotr Zbąski ze Zbąszynia i U. J. (KoścG 4, 13v).

1510 N. wieś pana Zbąskiego, jej tenut. pan Turek [Jan Turek Łęcki, mąż Zofii wd. po Marcinie Zbąskim] (LBP 165).

1527 dzieci zm. Jana Opalińskiego dziedzice w N. J. (Sent. II 359v-360).

1510 4 3/4 ł. os., 3 1/4 ł. opust. i nie uprawiane, karczma z kawałkiem roli (LBP 165); 1530 pobór: 3 1/2 ł. (ASK I 3, 126); 1563 pobór: 7 ł., karczma dor. (ASK I 4, 166v); 1564 dzies. z 5 1/4 ł. (IBP 303); 1581 pobór: 2 ł., karczma dor. na 1/2 ł., 2 zagr., owczarz od 10 owiec (ŹD 69; ASK I 6, 496).

Kmiecie: 1432 kmieć Budza toczy proces z Przybysławem Gryżyńskim (KoścZ 10, 37); 1468 Maciej [bez określenia przynależności stanowej, zapewne kmieć] s. zm. Tomasza Bara z N. J. za zgodą swych stryjów, pracowitych Jana z N. J. oraz Wawrzyńca i Pawła z Rakoniewic, daje 24 grz., jakie jego ojciec legował dla plebana kościoła par. w Gninie; z sumy tej 4 grz. są u szewca Andrzeja mieszcz. w Grodzisku [Wlkp.] i 20 grz. u Jakuba Kiszki; każdy pleban w Gninie ma odprawiać co sobotę mszę za ojca i matkę Macieja (AE II 213v).

5. 1510 wiard. dzies. z 4 3/4 ł. os. dla bpa pozn. (LBP 165); 1527 w procesie między pleb. w Gninie a zm. Janem Opalińskim oraz Łukaszem Opalińskim jako opiekunem jego dzieci o meszne z 7 półł. opust. uprawianych zapada wyrok na korzyść plebana (Sent. II 359v-360); 1564 wiard. dzies. z 5 1/4 ł. po 12 gr dla bpa pozn. (IBP 303).

Uwaga: Obecne Jez. Wioska (czyli staw na rz. Dojcy powyżej mł. Ruchocina Gać, obecnie Ruchocki Młyn), położone ok. 9-10 km na W od wsi Jabłona Nowa (obecnie wieś Wioska) zostało opracowane w haśle → Dojca rzeka i staw.

J. N. (lub tereny, na których ta wieś powstała) to w 1393 przynależność Zbąszynia, który wówczas został przez króla nadany Niemierzy, Janowi i Abrahamowi ss. Abrahama z Nowego Dworu [Mazowsze] (Wp. 3 nr 1929).