(1384 kop. XV w. Jastrowe, 1387 or. Jastrowo, 1403 Yastrowe, 1460 Jastrowye, 1462 Jastrow, 1475 Iastrowyc, 1493 Iastrowye, 1512 Iaskowye!), obecnie Jastrowo, 3,5 km na SW od Szamotuł.

1. 1445 n. pow. pozn. (PG 2, 85v); 1508, 1580 par. [Ś. Stanisława] w Szamotułach (ASK I 3, 18; ŹD 32).

2. 1525 podział [dóbr szamotulskich] między Wincentym Świdwą [Szamotulskim] i Łukaszem Górką [mężem Kat. Szamotulskiej], w którym wspomn. m. in.: las Jastrowiec, łąki Jastrowska, Broniszewskie, gaje wokół Białej Góry (Mans Albus), zapust i łąka Struga (PP 10 k. 352, 396 reg.).

3. Własn. szlach. 1384 Mikołaj z J., s. Dobrogosta z Szamotuł (MPH 2, 753), 1387-88 jego ż. Małgorzata c. Beniamina z Uzarzewa (WSB 47-48): 1387 pani Jastrowska z mężem odpiera roszczenia Sędziwoja z Objezierza do 5 grz. sumy głównej u Żyda Sabdaja [z Poznania] (apud Judeum Zabday), zaś spór o szkody dot. tej sumy, a przekraczające 200 grz., ma być rozpoznany w Poznaniu per dominos seniores (Lek. 1 nr 151, 164); 1388 taż pozywa synowców (filiastri) Staszka z Gnuszyna o jakiś dok. (Lek. 1 nr 378); 1388 Małg. Jastrowska odpiera roszczenia Dobiesława z Kwilcza do 1/2 dziedziny Góra k. m. Sieraków (Lek. 1 nr 406).

1395-96 Bieniak z J. i Góry [k. Sierakowa; zapewne wnuk Dobrogosta z Szamotuł, a s. Mikołaja z Jastrowia i Małgorzaty c. Bieniamina z Uzarzewa, por. WSB 47-48], Jastrowski (Lek. 1 nr 2016): 1395 tenże w procesie z Żydem pozn. Sabdajem o 12 grz. i odsetki dwukrotnie nie staje przed sądem (Lek. 1 nr 2022, 2066); 1396 Bieniaka [prawdop. tegoż z Góry i J.] pozywa Mała z Golęczewa o zniszczenie mł. [gdzie?], co Bieniak potwierdza i wywodzi, że mł. był w jego dobrach (Lek. 1 nr 2207).

1445-50 Dobrogost Świdwa z Szamotuł, kaszt. pozn. [s. Sędziwoja Świdwy, wdy pozn.]: 1445 tenże sprzedaje ur. Luchnie z Łagiewnik [niezident.] wd. po stren. Mikołaju S... [nie odczytane] i jej bliskim, tj. Dobrochnie ze Skoków [pow. gnieźn.], Dorocie zakonnicy w Owińskach i Annie de Lassko [niezident.] 8 grz. półgr czynszu rocznego na wsi J. za 100 kóp szer. [gr] z zastrz. pr. wykupu (PG 2, 85v); 1450 tenże 11 grz. czynszu [rocznego] od sumy głównej 150 zł węg. i 50 grz. na rzecz wikariuszy kat. pozn. przenosi ze swoich dóbr Chlewiska na swą dziedzinę J. (CP 14, 617).

1460-93 Jan Świdwa Starszy z Szamotuł [s. Jana, wnuk Dobrogosta]: 1460 tenże i Jan [Świdwa Młodszy] bracia na swoich połówkach m. Szamotuły, wsi Gaj [k. Szamotuł] i J. dają dożywotnio swej siostrze Beacie tytułem jej cz. dóbr ojczystych i macierzystych 20 grz. monety obiegowej czynszu rocznego, 3 małdr. żyta, 2 ćw. (mensura) grochu, 1 ćw. (mensura) prosa, 2 kamienie łoju, 20 wozów drzewa opałowego co kwartał, 1 rybaka do połowu w stawie szamotulskim; m. in. Michał Jagacic i Stan. Żur, kmiecie z J., w imieniu kmieci pozostałych przyjmują ten czynsz i poddają się ewentualnym karom kościelnym (ACC 40, 18); 1469 tenże pozwany ze swej cz. m. Szamotuły i połówek dziedzin, m. in. J., przez Jana s. zm. Winc. Sierakowskiego o 100 grz. półgr, które zapisał Wincentemu (PZ 18, 182v); 1493 tegoż 1/2 wsi J. uwolniona od czynszu 1 kopy gr monety pospolitej od sumy głównej 15 grz. szer. półgr na rzecz kaznodziei pol. w koleg. Ś. Marii Magdaleny w Poznaniu; czynsz w tej samej wysokości obciążający drugą 1/2 J., własn. Andrzeja z Szamotuł kaszt. kal. pozostaje nadal w swej mocy (AC 2 nr 762); 1493 J. [całość czy też któraś z połówek Jana Świdwy Starszego albo Andrzeja?] uwolnione od sumy [głównej] 116 zł węg. [oraz czynszu rocznego od tej sumy] na rzecz wikariuszy kat. pozn. (CP 14, 623).

1460-62 Jan Świdwa Młodszy z Szamotuł, brat Jana Świdwy Starszego (ACC 40, 18): 1462 tenże na kmieciach we wsi J. zapisuje 5 grz. czynszu rocznego księdzu Benedyktowi altaryście w Grodzisku za 60 grz. z zastrz. pr. wykupu (PG 6, 146v).

1462-1510 Andrzej z Szamotuł s. Piotra (ASK I 3, 18; LBP 221): 1462 na tegoż rzecz Grzegorz kanonik kat. pozn. i szl. Mac. Stawiański [Stawiany, pow. gnieź.], bracia za Skoków [pow. gnieźn.] na całej ich wsi J. zapisują¹Porównanie tego wpisu ze wcześniejszym aktem z 1445 nasuwa myśl, że akt z 1462 został niezbyt zręcznie sformułowany. Wpis z 1462 należy zapewne interpretować w ten sposób, że Grzegorz i Mac. Stawiańscy odstępują od czynszu rocznego 8 grz., jakim wieś J. w 1445 obciążono na rzecz ich poprzedników z zastrz. pr. wykupu za 100 kóp szer. [gr]. Nie podano w 1462 przyczyny odstąpienia od tych uprawnień (wykup?), a sformułowanie, że wieś J. należy do Stawiańskich (in totali ipsorum villa J.) jest chyba błędem 100 kóp półgr z zastrz. pr. wykupu (PG 6, 79v); 1466 tenże za zgodą ojca Piotra na swej 1/2 wsi J. zapisuje Andrzejowi altaryście w Szamotułach 8 1/2 zł węg. czynszu rocznego z zastrz. pr. wykupu za 102 zł węg. na rzecz altarii Ś. Andrzeja, Macieja i Tomasza Apostołów, jaka ma powstać w kolegiacie w Szamotułach (PG 6, 125); 1475 na tegoż prośbę pap. potwierdza nadanie dziesięcin, m. in. z J., dla wieczystej kapelanii przy ołtarzu Ś. Trójcy w kościele Ś. Stanisława w Szamotułach (Theiner 227); 1481 tenże pozwany z 1/2 m. Szamotuły z przynależnościami, m. in. 1/2 wsi J., przez Marcina Będlewskiego z tytułu poręczenia przezeń za Piotra z Pniew prep. włocł. i Wincentego [z Pniew] (PZ 20, 121); 1493 → wyżej: Jan Świdwa Starszy; 1496 tenże daje c. Katarzynie 1/2 m. Szamotuły z wsiami, m. in. z 1/2 J., póki nie wypłaci jej przyszłemu mężowi 2000 grz. posagu (PG 7, 102v-103; PG 11, 125v).

1469 Piotr [Świdwa] z Szamotuł, kaszt. pozn. i starosta gen. Wlkp. [s. Dobrogosta, ojciec Andrzeja; właśc. 1/2 J.] → p. 5.

1508-25 Winc. Świdwa [z Szamotuł, s. Jana Starszego] (ASK I 3, 18; LBP 221): 1525 → p. 2.

1511 Katarzyna c. [zm.] Andrzeja z Szamotuł wdy pozn., a ż. Łukasza Górki kaszt. pozn. i starosty gen. Wlkp., daje mężowi 1/2 m. Szamotuły z wsiami, m. in. 1/2 J. (MS 4/2 nr 10171).

1511-25 Łukasz Górka: 1511 → wyżej: Katarzyna; 1512 temuż Zygmunt [St.] zezwala, aby zapisał ż. Katarzynie dożywocie na 1/2 m. Szamotuły z wsiami, m. in. na 1/2 J. (MS 4/2 nr 10209); 1525 → p. 2.

1508 pobór z cz. wdy [Andrzeja z Szamotuł]: 6 ł., z karczmy 6 gr; z cz. [Wincentego] Świdwy: 8 ł., z karczmy 6 gr (ASK I 3, 18); 1563 pobór z cz. wdy kal. [Łukasza Górki]: 10 ł., karczma dor., 2 komor.; z cz. [Jana Świdwy z Szamotuł]: 11 ł., 1 ł. sołtysi, 1 karczma (ASK I 5, 233v); 1577 płatnik poboru: Mik. Łęcki z cz., Jan Świdwa [Szamotulski] z cz. (ASK I 5, 710); 1580 pobór z cz. Jana Świdwy [Szamotulskiego]: 10 ł., 1 ł. opust., 2 ł. sołtysie, od karczmy z kawałkiem roli 12 gr; z cz. Jakuba Rokossowskiego [męża Zofii Szamotulskiej]: 6 ł., 2 ł. opust., 2 komor. płacą po 8 i po 2 gr (ŹD 32; ASK I 6, 139v).

Kmiecie: 1391 [kmieć] Wojciech z J. w procesie ze Staszkiem Rudnickim [właśc. cz. Rudnik k. Opalenicy] dowodzi, że nie wstał od Staszka [tj. nie odszedł od niego], między świadkami [kmiecie] Klawek z J., Wojciech z J., Mikołaj karczmarz z J. (WR 1 nr 123); 1403 [kmieć] Staszek z Y. (WR 1 nr 814); 1460 kmiecie Michał Jagacic i Stan. Żur → p. 3.

4. 1563 pobór z cz. [Jana Świdwy z Szamotuł], m. in. 1 ł. sołtysi (ASK I 5, 233v); 1580 pobór z cz. Jana Świdwy [Szamotulskiego], m. in. 2 ł. sołtysie (ŹD 32; ASK I 6, 139v).

5. 1469 bp pozn. dla zasług Piotra z Szamotuł kaszt. pozn. i starosty gen. Wlkp. dziesięciny snop. i ze lnu, m. z J., przynależną do stołu bpiego, nadaje kolegium kantorów (capella cantorum S. Trinitatis) w kolegiacie Ś. Stanisława w Szamotułach (CP 3 nr 24; CP 30, 109; Now. 2, 616, cytuje ponadto CP 29, 207 i CP 30, 67v, pod datą 1461 i 1466, ale tam nic do J.); 1510 z części J. obu panów dzies. snop. dla kolegium mansjonariuszy w Szamotułach (LBP 221).

8. Ok. VIII – połowa XI w., grodzisko z fosą, 2500 m na W od Jastrowa, 700 m na W od Ostrolesia (Hensel 2, 206; Kowalenko 223; datacja grodziska za Z. Kurnatowską, Próba odtworzenia organizacji zarządu terytorialnego państwa pierwszych Piastów w Wielkopolsce, [w:] Obronność polskiej granicy zachodniej w dobie pierwszych Piastów, Wrocław 1984, s. 84, pozycja 17).

Uwaga: Por. Jastrowie k. Piły, Uwaga.